دربا توجه به نوسانات دارایی‌های درگردش در بازار رمز ارزها، «تحلیل تکنیکال» و «تحلیل فاندامنتال» دو مهارت ضروری برای تریدرها به شمار می‌آید. این تحلیل‌ها از حجم معاملاتی و سیر عملکرد ارزهای دیجیتال، چشم‌اندازهای مختلفی به‌دست می‌دهند و شما را قادر می‌سازند تا در این زمینه تصمیمات درست را اتخاذ نمایید. اگرچه این تکنیک‌ها عمدتاً مرتبط با بازارهای مالی سنتی درنظر گرفته می‌شوند، در بازار رمز ارزها نیز کارایی فراوان دارند.
حجم آن چین و حجم معاملاتی چیست؟
مقایسه‌ی حجم آن چین (On-Chain volume) و حجم معاملاتی (Trading Volume)، معیاری کلیدی برای تریدرهایی است که می‌خواهند ارزش سرمایه‌گذاری داشتن و نداشتن یک رمز ارز خاص را متوجه شوند. صرف نظر از اینکه دارایی مورد معامله چه چیزی باشد، ابزارهایی چون شاخص قدرت نسبی (RSI)، شاخص مکدی یا میانگین متحرک همگرایی/ واگرایی (MACD) و باندهای بولینگر در سنجش رفتار بازار بسیار سودمند شناخته شده‌اند. با این حال، حجم آن چین، حجم معاملاتی و شاخص‌های حمایت و مقاومت، یکی از نخستین چیزهایی است که هر تریدر باتجربه بایستی مد نظر قرار دهد.
پیش از تشریح هر یک از معیارهای فوق، نخست باید با مفهوم تحلیل فاندامنتال و تحلیل تکنیکال آشنا شده و مشکلات موجود را برای استفاده از این رویکردها در جهان رمز ارزها دریافت و برای چگونگی رفع این مشکلات راه‌حلی جست‌و‌جو کرد.
درک مفهوم تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندامنتال
تحلیل فاندامنتال متشکل از مجموعه‌‌ی عوامل داخلی و خارجی در جهت کشف ارزش ذاتی یک دارایی است. این تحلیل در یافتن ارزش دارایی مورد بحث بیشتر یا کم‌تر از مقدار حقیقی عنوان شده‌ی آن و اتخاذ پوزیشن خاصی در بازار و یا خارج شدن از آن، به ما کمک می‌کند.
تحلیل تکنیکال، عملکرد قبلی دارایی‌ها را به‌منظور پیش‌بینی تغییرات قیمت آن‌ها در آینده مورد ارزیابی قرار می‌دهد. این تحلیل داده‌های ارزشمندی را درخصوص معاملات به‌دست‌داده و در شکل‌دهی به بینش تریدرها نقش بسزایی را ایفا می‌کند. افرادی که با تحلیل تکنیکال سروکار دارند، الگوهای رخ داده در نمودارهای کندل استیک را شناسایی کرده و شاخص‌های اساسی را برای پیش‌بینی تغییرات آتی قیمت مورد مطالعه قرار می‌دهند.
در تحلیل تکنیکال معمول، از شاخص‌هایی چون سود به ازای هر سهم (سودی که یک شرکت به ازای هر سهم به دست می‌آورد) یا نسبت قیمت به ارزش دفتری (تقسیم حقوق سرمایه‌داران یک تشکیلات اقتصادی نسبت به ارزش دفتری آن) به منظور تخمین عملکرد یک شاخص معین استفاده می‌شود.
مشکلات موجود در تحلیل پروژه‌های رمز ارز
منحصربهفرد بودن پروژه‌های کریپتو موجب می‌گردد که نتوان آن‌ها را در چارچوب هنجارهای موجود در اکوسیستم مالی گنجاند. ارزهای دیجیتال بیش از آنکه به سهام و اوراق قرضه شباهت داشته باشند، قابل تشبیه به کالاهای اساسی (Commodities) هستند؛ همچنین، برخی از پروژه‌های خاص کریپتو از مدل‌های ریاضی مشتقات مالی پیروی می‌کنند. از همین رو، به‌کارگیری ابزارهای موجود در تحلیل رمز ارزها کاری دشوار است و برای این کار باید ترفندهایی را به‌کار بست تا با اعمال تغییرات ظریف در این ابزارها آن‌ها را در چارچوب عملکرد ارزهای دیجیتال گنجاند.
نخستین قدم هنگام ارزیابی یک پروژه، شناسایی شاخص‌های قدرت است. منظور از این شاخص‌ها، شاخص‌هایی است که به شما بینش واقع‌گرایانه‌ای درخصوص پروژه اعطا می‌کنند. برای مثال، اگر می‌خواهید ارزش یک پروژه‌ی کریپتو را تعیین کنید، نمی‌توانید به شاخص‌هایی چون تعداد دنبال‌کنندگان توییتر یا تلگرام بسنده کنید. این شاخص‌ها به هیچ عنوان قابل اطمینان نبوده و ممکن است از سوی پروموترهای پروژه با خرید اکانت‌های جعلی یا ویو و اینگیجمنت در معرض دستکاری قرار گیرند.
هیچ شاخصی نمی‌تواند به‌طور 100درصد وضعیت بازار را پیش‌بینی کند. جهان رمز ارزها بسیار پیچیده بوده و عوامل زیادی بایستی در تحلیل آن لحاظ گردد. بنابراین، برای دستیابی به یک جمع‌بندی منطقی، ممکن است نیاز داشته باشیم که از یک رشته‌ی شاخص به‌طور همزمان و هماهنگ با هم استفاده کنیم. هنگام تحلیل یک پروژه‌ی رمز ارز، بهتر است از شاخص‌هایی استفاده کنید که به‌طور اختصاصی برای فعالیت‌های مبتنی بر بلاکچین طراحی شده‌اند.
برای مثال، می‌توان از شمار آدرس‌های فعال یک بلاکچین برای تعیین وجود یا عدم وجود پیک استفاده از آن بلاکچین استفاده نمود؛ اما این شاخص نیز نتایجی کاملاً روشن را برایمان رقم نخواهد زد زیرا که برخی از مهره‌های بلاکچین ممکن است از آدرس‌های جدید برای ارسال و دریافت پول استفاده نموده و به این ترتیب تصور اشتباهی از افزایش فعالیت را به نمایش بگذارد. از همین رو، به‌کارگیری چندین شاخص به شما کمک می‌کند که بر این قبیل فعالیت‌ها تسلط پیدا کرده و بهتر بتوانید در این بازی عمل کنید. حجم آن چین و حجم معاملاتی، دو شاخص کلیدی هستند که جزئی از هر تحلیل این چنینی خواهند بود.
حجم آن چین (on-chain volume) به چه معناست؟
شاید چگونگی کمک تحلیل حجم آن چین بر تریدرهای رمز ارز برایتان جالب باشد. حجم آن چین به حجمی از سکه‌های دیجیتال اطلاق می‌شود که از منبع درآمدهای خارجی به صرافی منتقل می‌شوند. با توجه به اینکه این تراکنش‌ها همگی بر روی بلاکچین ثبت می‌شوند، امکان جعل آن‌ها کم‌تر خواهد بود.
با استفاده از یک مرورگر بلاکچین می‌توانید تراکنش‌های صورت گرفته بر روی یک دفتر کل توزیع شده را مشاهده کنید. این تراکنش‌ها نه تنها از سوی شماری از مشترکین از پیش تعیین شده تأیید می‌شوند، بلکه غیرقابل برگشت نیز خواهند بود.
تکمیل تراکنش‌های آن چین کمی زمان‌دار خواهد بود. علت این امر آن است که تراکنش‌ها بایستی پیش از آنکه موفقیت‌آمیز تلقی شوند، از چندین مرحله عبور کنند. تراکنش‌هایی که بر روی یک بلاکچین رخ می‌دهند، باید توسط تعدادی از مشترکان شبکه‌ی از پیش تعیین شده، به آن‌ها ماینر اطلاق می‌شود، تأیید گردند. یک تراکنش تنها زمانی معتبر خواهد بود که ماینرها بر سر آن به توافق نظر برسند. جزئیات این تراکنش‌ها سپس به بخشی از بلاکچین مبدل می‌گردد.
معنای حجم معاملاتی چیست؟
نقطه‌ی مقابل حجم آن چین، حجم معاملاتی است که حجم معاملات درون صرافی را بیان می‌کند. این مبادلات خارج از زنجیره رخ داده و در دفاتر سفارش صرافی‌ها ثبت می‌شوند. بنابراین، می‌توان گزارش آن‌ها را از طریق رابط‌های برنامه نویسی نرم افزار (APIها) به دست آورد.
در خصوص مقادیری که خارج از بلاکچین قرار می‌گیرند، تراکنش‌های آن چین را می‌توان از طریق چندین روش مانند قرارداد تبادل بین دو طرف، تضمین شخص ثالث در رابطه با تراکنش و همین‌طور یک سازوکار پرداخت مبتنی بر کد یا دیگر روش‌ها مورد استفاده قرار داد.
تراکنش‌های خارج از زنجیره یا آف چین هیچ گونه تغییری را در بلاکچین به وجود نمی‌آورند. عدم وجود اعتبارسنجی موجب سرعت بیشتر و کارمزد پایین‌تر تراکنش می‌شود. تراکنش‌های مستلزم حجم معاملاتی توسط صرافی‌ها به‌طور خودکار گزارش شده و این امر آن‌ها را در معرض خطر دستکاری قرار می‌دهد. از آن‌جایی که تراکنش‌های آف چین بر روی بلاکچین ثبت نمی‌شوند، هیچ گزارشی از جزئیات مالی آن‌ها در دست نبوده و از همین رو اختلاف نظر بسیاری بر سر آن‌ها وجود دارد.
تفاوت حجم آن چین و حجم معاملاتی: نقش صرافی‌ها
صرافی‌های رمز ارز مانند صرافی‌های سهام نقش کلیدی را در اکوسیستم ارزهای دیجیتال ایفا می‌کنند. برای تریدرها نیز همانند سهامداران صنعت کریپتو، صرافی‌ها نقش یک رابط را ایفا می‌کنند. درواقع، این صرافی‌ها را می‌توان سکوی پرشی برای ارزهای دیجیتال و بستری برای تبادل ارز به حساب آورد. بنابراین، می‌توان دو عملکرد مهم را برای این صرافی‌ها درنظر گرفت.
از همین رو، جای تعجب نیست که اکثر تراکنش‌های بلاکچین نیازمند صرافی‌هایی هستند که ارزهای دیجیتال را به‌طور دو سویه انتقال می‌دهند. بدون استثنا، حجم آن چین و حجم معاملاتی را می‌توان دو شاخص اصلی برای دریافت بینش درخصوص معاملات در گردش یک صرافی درنظر آورد.
نسبت بین حجم آن چین و حجم معاملاتی در صرافی‌های گوناگون، مطرح کننده‌ی تفاوت بین جریان وجوه در این صرافی‌ها است. شما می‌توانید با بررسی این داده‌ها، به بینش منحصربه‌فردی درخصوص حجم معاملات در این صرافی‌ها دست یابید. بدون وجود این معیارها، هیچ راهی برای یافتن حقیقت پشت ادعاهای این صرافی‌ها را نخواهید داشت. بنابراین، برای اینکه بتوانید صرافی‌های با پایگاه کاربری مشابه را با یکدیگر مقایسه کنید و پیشگام‌ترین آن‌ها را از نظر حجم معاملاتی بیابید، به این شاخص‌ها نیاز خواهید داشت.
تفاوت حجم آن چین و حجم معاملاتی: اهمیت این شاخص‌ها در چیست؟
مشکل جعل داده‌ها مشکل بغرنجی است. بر مبنای مطالعه‌ای که توسط Bitwise صورت گرفت، ۹۵درصد از حجم معاملاتی لحظه‌ای بیت کوین جعلی است. تحلیل ۸۱ صرافی برتر ارز دیجیتال در وب سایت CoinMarketCap توسط Bitwise نشان داد که این صرافی‌ها مجموعاً حجم معاملاتی بیت کوین را در حد ۶ میلیارد دلار گزارش کرده‌اند. جالب آنکه تنها 273 میلیون دلار از این حجم گزارش شده حقیقی بوده که تنها معادل ۵درصد از حجم معاملاتی گزارش شده در نظر گرفته می‌شود.
چنین دستکاری‌هایی است که بازار رمز ارزها را به آشفته بازار کنونی بدل ساخته است. صرافی‌ها برای اینکه در رتبه بندی‌های تهیه شده توسط آژانس‌های جمع‌آوری داده مانند CoinMarketCap بالاتر رفته و بیشتر دیده شوند، داده‌های جعلی را منتشر می‌کنند. حجم‌های معاملاتی بیشتر در صرافی‌ها تصور موهوم فعالیت بازار و نقدینگی را ایجاد کرده و موجب جلب کاربران جدید و رمز ارزهای نوظهوری می‌شود که به دنبال صرافی برای لیست شدن هستند.
اگرچه این امر ممکن است منافع زیادی را برای صرافی به دنبال داشته باشد اما برای شهرت صنعت کریپتوکارنسی به‌عنوان یک کل واحد مخرب خواهد بود. هنگامی که سرمایه‌گذاران بالقوه متوجه این حفره‌ها شوند، احتمال اینکه به کل پروژه با دید تردیدآمیز نگاه کنند بیشتر خواهد بود. این موضوع اهمیت شاخص‌هایی چون حجم آن چین را به ما یادآور می‌شود. مقایسه‌ی میزان سکه‌های دیجیتالی که توسط تراکنش‌های آن چین با حجم‌های آف چین مورد تبادل قرار می‌گیرند، به شما کمک می‌کند که به اصطلاح مو را از ماست بیرون بکشید.
تحلیل نمودار حجم آن چین و حجم معاملاتی
نمودار زیر، حجم BTC مبادله شده در صرافی‌ها (سبز) را با تراکنش‌های آن چین (زرد) در سطوح قیمت متفاوت مورد مقایسه قرار می‌دهد. در این‌جا برای نشان دادن حجم معاملاتی آن چین از آمار مربوط‌به صرافی شناخته شده‌ی کوین بیس استفاده شده است. این نمودار سه شاخص بیت کوین را با یکدیگر ادغام می‌کند: قیمت در طول زمان، حجم معاملاتی و حجم تراکنش‌های آن چین.
باید توجه داشته باشید که محاسبات حجم معاملات نسبت به قیمت صورت گرفته است نه نسبت به زمان. قیمت بیت کوین بر روی محور xها در قسمت پایین نمودار حرکت می‌کند. محاسبات حجم آن چین بیت کوین نسبت به محور xها در بالای نمودار صورت گرفته است و نقاط گوناگون قیمت خود را در نمودار نشان می‌دهند. هر زمان که بیت کوین به یک سطح قیمت مشخص می‌رسد، نمودار حجم معاملاتی اثر خود را بر روی آن اعمال می‌کند.
با این حال، برای اینکه بتوان نتیجه‌ی درستی از این نمودارها گرفت، نیاز به پشتکار زیادی در تحلیل است. در غیر این‌صورت، با خطر از خط خارج شدن یا به عبارت دیگر رسیدن به نتایج اشتباه روبهرو خواهید شد. شاید تاکنون دریافته باشید که حجم‌های آن چین و آف چین هر دو الگوهای یکسانی را ایجاد می‌کنند و این امر تحلیل آن‌ها را برای افراد دشوار می‌سازد.
داده‌های آن چین به شما این امکان را می‌دهند که دریابید آیا تراکنش‌های نسبت داده شده به صرافی حقیقتاً به وقوع پیوسته‌اند یا خیر. از آن‌جایی که برخی صرافی‌ها برای جعل حجم معاملاتی خود داده‌ها را دستکاری می‌کنند، ارزیابی حجم معاملاتی همراه با حجم آن چین شما را قادر می‌سازد که حجم معاملات را در نقاط مختلف قیمت مورد تأیید قرار دهید. تحلیل محتاطانه‌ی نمودارها به شما کمک می‌کند که تصمیمات تجاری خود را بر مبنای داده‌های دقیق اتخاذ نمایید.
شاخص‌های ارزیابی مالی ارزهای دیجیتال
برای استخراج داده از بلاکچین، دو روش وجود دارد. شما می‌توانید این کار را از طریق یکی از گره‌های بلاکچین انجام دهید اما این روش هزینه‌ی زیادی را در بر خواهد داشت؛ هزینه‌ای که می‌توانید از آن اجتناب کنید. گزینه‌ی بهتر این است که این اطلاعات را با استفاده از رابط‌های برنامه‌نویسی نرم افزار یا APIهایی که به‌طور اختصاصی برای این هدف طراحی شده‌اند، به دست آورید. مثال‌های آن نیز عبارتند از: تحلیل آن چین CoinMarketCap از بیت کوین و چارت‌های داده Coinmetrics.
این APIها برای یافتن اطلاعاتی چون حجم آن چین و سپس مقایسه‌ی آن با حجم معاملاتی به کار می‌آیند. برای شاخص‌های آن چین مانند حجم، بایستی شاخص‌های زیر را مد نظر قرار دهید:
- تعداد تراکنش‌ها (Transaction count): شما می‌توانید تعداد تراکنش‌ها را برای دوره‌های مشخص به دست آورید. دقت داشته باشید که برخی کاربران ممکن است سرمایه را بین کیف پول‌های خود جابه‌جا کنند.
- ارزش تراکنش (Transaction value): منظور از این شاخص، ارزش مبادله شده در یک بازهی زمانی مشخص است. درصورتی‌که پنج تراکنش DOT هرکدام به ارزش ۵۰۰ دلار در یک روز وجود داشته باشد، حجم تراکنش روزانه ۲۵۰۰ دلار خواهد بود. ارزش تراکنش را می‌توان در واحد ارز بومی پروتکل یا ارز فیات مانند دلار آمریکا محاسبه کرد.
- آدرس‌های فعال (Active Addresses): آدرس‌های فعال بلاکچین را در یک بازهی زمانی مشخص، آدرس‌های فعال (Active address) می‌نامند. از این روش برای شمارش ارسال کنندگان و دریافت کنندگان تراکنش‌ها در بازه‌های زمانی معین استفاده می‌شود.
نقدینگی و حجم
یک نکته‌ی مهم در خصوص سرمایه‌گذاری در بازار رمز ارزها بحث نقدینگی است که سهولت خرید و فروش یک دارایی را محاسبه می‌کند. هنگامی گفته می‌شود یک دارایی از نقدینگی بالا برخوردار است که بتوان آن را بدون هیچ گونه مشکلی با قیمت اصلی (معاملاتی) آن به فروش رساند. نقدینگی بالای بازار متضمن خرید و فروش بالا بوده و اسپرد خرید-فروش (Bid-Ask Spread) محدودتری دارد. از سوی دیگر در بازار با نقدینگی پایین دارندگان دارایی می‌توانند دارایی‌های خود را به قیمتی منصفانه به فروش بگذارند.
حجم معاملاتی یک شاخص کلیدی برای تعیین نقدینگی به شمار می‌رود. شما می‌توانید ارزش معامله شده را در یک بازهی زمانی مشخص به دست آورید. همچنین، با نگاهی اجمالی به نمودار می‌توانید دریابید که تمایل بازار به یک پروژه کریپتو خاص در چه حد است. دارایی‌هایی که حجم معاملاتی بالاتری دارند، معمولاً بیشتر و سریع‌تر از آن‌هایی که حجم معاملاتی‌شان کم‌تر است، خرید و فروش می‌شوند.
چه زمانی می‌گوییم که حجم معاملاتی مناسب است؟
تعریف کردن یک قاعده‌ی سفت و سخت در خصوص حجم معاملاتی کاری غیرممکن است. هر پروژه‌ی کریپتو منحصربهفرد بوده و لازم است پیش از تصمیم‌گیری در خصوص این پروژه‌ها، عوامل مختلفی را مد نظر قرار داد. اگرچه شاخص‌هایی چون حجم معاملاتی و حجم آن چین برای تصمیم‌گیری در خصوص سرمایه‌گذاری ضروری هستند، تریدرهای هوشمند می‌توانند شاخص‌های دیگر را نیز در کار خود لحاظ نمایند؛ از جمله‌ی این شاخص‌ها می‌توان به وایت پیپر مربوط‌به جنبه‌های فنی، تجاری و مدیریتی پروژه، اقتصاد توکنی یا توکنومیک برای درک عرضه‌ی توکن‌ها، مکانیسم توکن سوزی، ارزش بازار، نسبت ارزش شبکه به تراکنش (NVT) و بسیاری دیگر اشاره کرد. برای اتخاذ تصمیمات آگاهانه و صحیح لازم است تمامی این شاخص‌ها را در کنار یکدیگر مد نظر قرار دهید.
سخن پایانی
این مقاله در خصوص تفاوت حجم معاملاتی و حجم آن چین در تحلیل تکنیکال ارزهای دیجیتال سخن می‌گوید و کاربرد این شاخص‌ها در پیش‌بینی وضعیت بازار را شرح می‌دهد. استفاده از اطلاعات فوق به افراد کمک می‌کند تا با بینش دقیق‌تری تصمیمات مالی خود را اتخاذ نموده و مسیر موفقیت خود را در این جاده‌ی پر پیچ و خم هموار سازند.
