دیفای ۲.۰ پروژه‌‌ای است که مشکلات DeFi 1.0 را بهبود می‌بخشد. هدف DeFi ارائة منابع مالی غیرمتمرکز با مقیاس‌پذیری، امنیت، تمرکز، نقدینگی، دسترسی به اطلاعات و ایجاد تجربه‌ای کاربرپسندتر است. درصورت موفقیت، DeFi 2.0 خطرات و عوارضی که کاربران ارزهای دیجیتال را از استفاده از سیستم مالی غیرمتمرکز منصرف می‌کند، کاهش می‌دهد.
انواع مختلفی از موارد استفاده از دیفای ۲.۰ در دنیای امروز وجود دارد. به‌کمک این سیستم می‌توانید وام‌های خودپرداختی بگیرید. وثیقه شما برای وام‌دهنده سود به همراه دارد و سود وام را بدون پرداخت هیچ سودی از سوی وام‌گیرنده می‌پردازد. سایر کاربردها شامل بیمه در برابر قراردادهای هوشمند به خطر افتاده و ضررهای دائمی است.
درDeFi 2.0، حاکمیت و نداشتن تمرکز DAO روندی رو به رشد دارد. همچنین دولت‌ها و تنظیم‌کننده‌های فراوانی می‌توانند بر تعداد پروژه‌های اجراشده تأثیر بگذارند. این موضوع را باید هنگام سرمایه‌گذاری در نظر داشته باشید؛ زیرا ممکن است خدمات ارائه‌شده نیازمند تغییر باشند.
ظهور امور مالی غیرمتمرکز
یکی از موفق‌ترین و مؤثرترین موج‌های نوآوری مبتنی بر بلاک چین، امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi است. DeFi اصطلاحی است که به برنامه‌های غیرمتمرکز بدون نیاز به واسطه‌های خدمات مالی سنتی اشاره می‌کند که به پیدایش یک فضای اقتصادی کاملاً جدید، کار با قراردادهای هوشمند و شبکه‌های اوراکل ایمن مانند ChainLink می‌انجامد.
حدود 2 سال از ظهور نسل اول سیستم مالی غیرمتمرکز در سال 2020 می‌گذرد و از آن زمان تاکنون شاهد موفقیت بزرگ پروژه‌هایDeFi مانند صرافی UniSwap بوده‌ایم، اما مانند بیت کوین، در این فضای جدید نیز مشکلاتی وجود دارد که برای حل آن‌ها اکنون نسل دوم DeFi با نام دیفای ۲.۰ ظهور کرده است.
از امروز در سال 2022، ما هنوز منتظر سیل عظیمی از پروژه‌هایDeFi 2.0 هستیم، اما کاربردهای این فضای جدید هیجان‌انگیز پیش از این دیده شده است. UniSwap، Bancor، MakerDAO، Compound و دیگر پیشگامان مالی غیرمتمرکز، پایه‌های محکمی برای اقتصاد جدید DeFi ایجاد کرده و نوع جدیدی از پول را به این اکوسیستم معرفی کرده‌اند.
سازندگان بازار خودکار اولیه مانند UniSwap و Bancor اولین پروژه‌هایی بودند که امکان مبادله توکن‌ها را بدون نیاز به واگذاری حضانت خود به کاربران ارائه کردند. Aave و Compound نیز قابلیت‌های وام‌دهی غیرمتمرکز را ارائه دادند که امکان دسترسی آزاد به سرمایه و کسب سود از سپرده‌گذاری ارزهای دیجیتال در پروتکل‌های خود را فراهم می‌کرد. MakerDao همچنین با ارائه یک استیبل کوین غیرمتمرکز به اعضای اکوسیستم خود برای استفاده در تراکنش‌ها، به کنترل نوسانات ارزهای دیجیتال پرداخت.
محدودیت‌های DeFi چیست؟
قبل از اینکه به دیفای ۲.۰ و موارد استفاده از آن بپردازیم، مشکلاتی را بررسی میکنیم که سعی در حل آن دارد. بسیاری از مشکلات DeFi شبیه مشکلاتی است که فناوری بلاک چین و به‌طورکلی ارزهای دیجیتال با آن مواجه هستند:
- مقیاس‌پذیری: پروتکل‌هایDeFi روی بلاک چین‌ها اغلب خدمات را با سرعت کم، هزینه‌های بالا، ترافیک زیاد و هزینه Gas بالا ارائه می‌دهند. تراکنش‌های ساده در این سیستم زمان و هزینه فراوانی دارند. یکی از اهداف دیفای ۲.۰، افزایش سرعت تراکنش‌ها و کاهش هزینه‌هاست.
- اوراکل‌ها و اطلاعات شخص ثالث: محصولات مالی غیرمتمرکز براساس جزئیاتی که دارند به اوراکل‌های سطح بالاتر نیاز خواهند داشت.
- تمرکز: افزایش تمرکززدایی یکی از اهداف بزرگ DeFi 2.0 است؛ با این حال بسیاری از پروژه‌ها هنوز اصول DAO را ندارند و دیفای ۲.۰ راهی طولانی برای افزایش تمرکززدایی خواهد داشت.
- امنیت: بیشتر کاربران خطرات مرتبط با DeFi را مدیریت یا درک نمی‌کنند. آن‌ها میلیون‌ها دلار در قراردادهای هوشمندی به اشتراک می‌گذارند که اصلاً مطمئن و ایمن نیستند و درحالی‌که ممیزی‌های امنیتی وجود دارد، با انتشار به‌روزرسانی‌ها ارزش خود را از دست می‌دهند. دیفای ۲.۰ با بیمه‌کردن قراردادهای هوشمند، خطر ضررهای دائمی را کاهش می‌دهد.
- نقدینگی: بازارها و استخرهای نقدینگی در بلاک چین‌ها و پلتفرم‌های مختلف پخش می‌شوند و نقدینگی را توزیع می‌کنند. در این بازارها تأمین نقدینگی وجوه و ارزش کلی آن‌ها تضمین می‌شود. در بیشتر موارد، توکن‌های موجود در استخرهای نقدینگی را نمی‌توان در جای دیگری استفاده کرد که به ناکارآمدی سرمایه منجر می‌شود.
DeFi 2.0 چیست؟
دیفای جنبشی است که به‌دنبال بهبود و رفع مشکلات DeFi است. DeFi در ارائه خدمات مالی غیرمتمرکز برای کاربران ارز دیجیتال تحول عظیمی ایجاد کرد، اما همچنان نقاط ضعف زیادی را دارد. دیفای ۲.۰ همچنین باید به مقررات انطباق جدیدی که دولت‌ها قصد دارند معرفی کنند مانند KYC و AML، پاسخ دهد.
استخرهای نقدینگی در DeFi بسیار موفق بوده‌اند؛ زیرا به ارائه‌دهندگان نقدینگی اجازه می‌دهند برای شرط‌بندی جفت توکن‌ها، کارمزدی دریافت کنند؛ با این حال، اگر نسبت قیمت توکن تغییر کند، ارائه‌دهندگان نقدینگی با خطر از دست دادن پول مواجه می‌شوند. یک پروتکل DeFi 2.0 می‌تواند با هزینه کم، بیمه‌ای در برابر این موضوع ارائه دهد. این راه‌حل انگیزه‌های بیشتری برای سرمایه‌گذاری فراهم می‌کند و به نفع کاربران، سهامداران و کل فضای DeFi است.
چرا دیفای ۲ اهمیت دارد؟
حتی برای کاربران باتجربه ارزهای دیجیتال، DeFi می‌تواند دلهره‌آور و چالش‌برانگیز باشد؛ با این حال هدف آن کاهش موانع ورود و ایجاد فرصت‌های درآمدی جدید برای سرمایه‌گذارهای کریپتوست. کاربرانی که ممکن است نتوانند از یک بانک سنتی اعتبار دریافت کنند، می‌توانند از DeFi بهره‌مند شوند.
اهمیت دیفای ۲.۰ در این است که می‌تواند امور مالی را بدون ریسک یا با کمترین خطرات مربوط کنترل کند. همچنین این دیفای سعی دارد رفع مشکلات و محدودیت‌های DeFi را رفع کند و تجربه کاربری را بهبود دهد.
موارد استفاده DeFi 2.0
در حال حاضر پروژه‌هایی وجود دارند که خدمات جدید DeFi را در بسیاری از شبکه‌ها از جمله اتریوم (Ethereum)، زنجیره هوشمند بایننس (BinanceSmartChain)، سولانا (Solana) و سایر بلاک‌چین‌های قرارداد هوشمند ارائه می‌دهند. در ادامه برخی از رایج‌ترین آن‌ها را بررسی میکنیم:
ایجاد فرصت‌های کسب سود از نقدینگی
با شرط‌بندی یک جفت توکن در استخر نقدینگی، توکن‌هایی به‌عنوان پاداش دریافت خواهید کرد. با DeFi می‌توانید برای افزایش سود خود، توکن‌ها را به‌صورت ییلد فارمینگ به اشتراک بگذارید. قبل از دیفای ۲.۰، این پایان زنجیره استخراج سود بود. میلیون‌ها دلار در خزانه جریان نقدی گره خورده است، اما پتانسیل برای بهبود بیشتر کارایی سرمایه وجود دارد.
DeFi 2.0 یک قدم فراتر می‌رود و از توکن‌های که به‌عنوان پاداش در اختیار کاربران قرار می‌گیرد، به‌منزله وثیقه استفاده می‌کند. مکانیسم دقیق این عملکرد براساس پروژه متفاوت است، اما ایده اصلی این است که توکن‌های شما باید فرصت‌های جدیدی در حین محاسبه APY برای کسب سود ایجاد کنند.
بیمه قرارداد هوشمند
بررسی دقیق قرارداد هوشمند دشوار است؛ مگر اینکه یک توسعه‌دهنده باتجربه باشید. بدون این دانش شما تنها می‌توانید تا حدی یک پروژه را ارزیابی کنید. این امر هنگام سرمایه‌گذاری در پروژه‌های DeFi ریسک بالایی دارد. به‌کمک DeFi 2.0 می‌توان بیمه DeFi را در قراردادهای هوشمند ویژه‌ای انجام داد.
تصور کنید مقداری توکن را در قرارداد هوشمند خود وارد می‌کنید. اگر قرارداد هوشمند به خطر بیفتد، ممکن است تمام سپرده‌های خود را از دست بدهید. بیمه قرارداد هوشمند می‌تواند سپرده شما را در ییلد فارمینگ با هزینه‌ای اندک تضمین کند.
توجه داشته باشید این بیمه تنها برای یک قرارداد هوشمند خاص اعمال می‌شود. به‌طور معمول، اگر قرارداد استخر نقدینگی با خطر مواجه شود، سودی دریافت نخواهید کرد؛ با این حال، اگر قرارداد به خطر بیفتد، اما تحت پوشش بیمه قرار گیرد، احتمالاً سود و سرمایه شما حفظ می‌شود.
بیمه خسارات
اگر در یک استخر نقدینگی سرمایه‌گذاری کنید، هرگونه تغییر در نسبت قیمت دو توکنی که قفل می‌کنید، می‌تواند به زیان مالی منجر شود. این فرایند ضرر دائمی شناخته می‌شود، اما پروتکل‌های جدید دیفای ۲.۰ در حال بررسی راه‌های جدیدی برای کاهش این ضررها هستند.
برای مثال تصور کنید یک توکن به استخر نقدینگی اضافه کرده‌اید که در آن نیازی به افزودن یک جفت ارز معاملاتی نیست. سپس پروتکل، توکن بومی آن‌ها را به‌عنوان طرف دیگر جفت ارز معاملاتی اضافه می‌کند. با گذشت زمان، پروتکل از هزینه‌های خود برای ایجاد یک صندوق بیمه استفاده می‌کند تا سپرده شما را در برابر اثرات ضررهای موقت بیمه کند.
اگر هزینه‌ها برای پوشش ضرر مالی مورد نظر کافی نباشد، پروتکل می‌تواند توکن‌های جدیدی برای پوشش آن‌ها ایجاد کند. اگر توکن‌ها خیلی زیاد باشند، می‌توان آن‌ها را برای معاملات بعدی ذخیره کرد یا برای کاهش منابع سوزاند.
وام خودپرداخت
تصور کنید یک وام 100 دلاری از یک وام‌دهنده دریافت می‌کنید. این فرد 100 دلار ارز دیجیتال به شما می‌دهد، اما 50 دلار به‌عنوان وثیقه درخواست می‌کند. هنگامی که سپرده‌گذاری می‌کنید، وام‌دهنده از آن به‌منظور کسب سود برای بازپرداخت وام شما استفاده می‌کند.
پس از اینکه وام‌دهنده 100 دلار ارز دیجیتال به همراه یک مبلغ اضافی به‌عنوان پاداش به دست آورد، سپرده شما بازپرداخت می‌شود. در این شرایط خطر انحلال وجود ندارد. اگر ارزش توکن وثیقه کاهش یابد، بازپرداخت وام بیشتر طول می‌کشد.
چه کسی DeFi 2.0 را کنترل می‌کند؟
با همه ویژگی‌ها و کاربردهای این نوع دیفای باید دانست چه کسی آن را کنترل می‌کند. فناوری بلاک چین همیشه به سمت تمرکززدایی گرایش داشته است. یکی از اولین پروژه‌های DeFi 1.0، یعنی MakerDao استانداردهای جدی برای حرکت به سمت تمرکززدایی را تعیین کرد.
بسیاری از توکن‌های پلتفرم نیز به‌عنوان توکن‌های حکومتی عمل می‌کنند و به سرمایه‌گذاران خود حق رأی می‌دهند. منطقی است انتظار داشته باشیم DeFi 2.0 تمرکززدایی بیشتری را به فضای مالی غیرمتمرکز بیاورد؛ با این حال، نقش انطباق و حاکمیت با ورود DeFi اهمیت فزاینده‌ای پیدا می‌کند.
خطرات Defi 2.0 چیست و چگونه می‌توان از آن‌ها پیشگیری کرد؟
این نوع دیفای بسیاری از خطرات مشابه با DeFi 1.0 را به دارد که در ادامه برخی از اصلی‌ترین خطرات مرتبط با DeFi 2.0 و راهکارهای پیشگیری از آن‌ها بررسی شده‌اند.
قراردادهای هوشمندی که با آن‌ها تعامل دارید ممکن است در برابر حملات احتمالی آسیب‌پذیر باشند. ممیزی هرگز تضمینی برای امنیت پروژه نیست. تا آنجا که می‌توانید درباره پروژه تحقیق کنید و متوجه شوید سرمایه‌گذاری‌ها همیشه با خطراتی همراه هستند.
مقررات می‌تواند بر سرمایه‌گذاری شما تأثیر بگذارد. دولت‌ها و تنظیم‌کننده‌های فراوانی در سراسر جهان به اکوسیستم DeFi علاقه‌مند هستند. درحالی‌که مقررات و قوانین می‌توانند امنیت و ثبات را برای کریپتو به ارمغان بیاورند، برخی از پروژه‌ها ممکن است مجبور شوند خدمات خود را با ایجاد قوانین جدید تغییر دهند.
ضرر دائمی حتی با وجود بیمه خسارت پایدار، برای هرکسی که می‌خواهد در استخراج نقدینگی شرکت کند، خطری بزرگ باقی می‌ماند. خطرات را هرگز نمی‌توان کامل به حداقل رساند. در این میان، دسترسی به پول شما ممکن است دشوار باشد. اگر از طریق رابط وب سایت پروژه DeFi سرمایه‌گذاری می‌کنید، توصیه می‌شود قرارداد هوشمند را در یک کاوشگر بلاک چین (مانند EtherScan) نیز ثبت کنید؛ در غیر این صورت، اگر سایت مورد نظر از کار بیفتد، قرارداد شما محفوظ باقی می‌ماند؛ با این حال برای تعامل مستقیم با قرارداد هوشمند، نیازمند تخصص فنی هستید.
سخن پایانی
اگرچه ما در حال حاضر پروژه‌های موفق بسیاری در فضای DeFi داریم، هنوز پتانسیل کامل DeFi 2.0 را نمی‌توان درک کرد و شناخت. دیفای ۲.۰ هنوز هم برای بیشتر کاربران موضوعی پیچیده محسوب می‌شود و کمتر کسی درک کاملی از محصولات مالی غیر متمرکز به دست می‌آورد.
هنوز راه زیادی برای ایجاد یک فرایند ساده، به‌ویژه برای کاربران جدید وجود دارد. تاکنون شاهد موفقیت در این مسیر جدید برای کاهش ریسک و کسب APY بوده‌ایم، اما باید منتظر بمانیم و ببینیم آیا DeFi 2.0 به‌طور کامل به وعده‌های خود عمل می‌کند یا خیر.
پرسش‌های متداول
بسیاری از مشکلات DeFi شبیه مشکلاتی است که فناوری بلاک چین و به‌طورکلی ارزهای دیجیتال با آن مواجه هستند که شامل مقیاس‌پذیری، اوراکل‌ها و اطلاعات شخص ثالث، تمرکز، امنیت و نقدینگی خواهند بود.
این دیفای جنبشی است که به‌دنبال بهبود و رفع مشکلات DeFi خواهد بود. DeFi 2.0 باید به مقررات انطباق جدیدی که دولت‌ها قصد دارند معرفی کنند، مانند KYC و AML پاسخ دهد.
اهمیت این نوع دیفای در این است که می‌تواند امور مالی را بدون ریسک یا با کمترین خطرات مربوط کنترل کند. DeFi 2.0 همچنین سعی دارد مشکلات و محدودیت‌های DeFi را رفع کند و تجربه کاربری را بهبود دهد.
