سرمایه گذاری در بازار آتی و فارکس مستلزم دانستن این نکته است که همه چیز به پیش بینی ها وابسته است. این پیش بینی ها باید با توجه به روند بازار صورت بگیرد که گاهی مثبت و در برخی موارد نیز منفی است. یکی از مسائل مهم در معاملات بازار فارکس بحث کال مارجین و ارتباط آن با حساب های کاربری افراد است؛ البته سرمایه گذاران بازار آتی بیشتر با این عبارت سر و کار دارند. این مفهوم در بازار فارکس هم وجود دارد، اما با توجه به ممنوعیت فعالیت در این بازار، بیشتر افراد در ایران با وضعیت کال مارجین در بازار آتی روبه رو می شوند. در این مقاله، با ما همراه باشید تا از نکات لازم درباره این مفهوم مطلع شوید.
آشنایی با قرارداد آتی
افراد برای هر معامله ای باید قواعد آن را در نظر داشته باشند. بازار آتی به گونه ای است که معامله گر کالایی را سفارش می دهد و مدتی بعد آن را تحویل می گیرد؛ بنابراین امروز قیمت کالا را مشخص می کند و هنگام تحویل کالا وجه آن را به فروشنده می پردازد. به این فرایند، عقد قرارداد آتی گفته می شود. با توجه به اینکه این معامله دوطرفه و تعهدی صورت می گیرد، طرفین باید برای تضمین تعهدات خود، مبلغی را به عنوان وجه تضمین پرداخت کنند. در این فرایند، هر دو طرف معامله مبلغی را با عنوان وجه تضمین اولیه نزد کارگزاری سپرده می کنند؛ از این رو در ابتدا معامله گران باید حساب معاملاتی خود را شارژ کنند و به موقعیت خرید یا فروش دست یابند. پس از دریافت این موقعیت، مبلغ شارژشده توسط کارگزاری در راستای ضمانت اجرای تعهدات معاملات، بلوکه می شود.
معرفی مارجین
با توجه به آنچه بیان شد، می توان گفت مارجین مقدار سرمایه ای است که باید به اندازه آن، حجم مورد معامله در حساب معامله گر وجود داشته باشد. این مبلغ را کارگزاری بلوکه می کند و به عنوان ضمانت انجام معاملات در نظر می گیرد؛ بنابراین سرمایه ابتدایی که هر معامله گر به کارگزاری می دهد تا به اندازه آن لات مورد نیاز خود را تهیه کند، برابر با مارجین است که می تواند با توجه به نوع کارگزاری متفاوت باشد. ارتباط مارجین و لوریج به این صورت است که برای مثال اگر معامله گری برای خرید یک لات 100 هزار دلار مارجین به عنوان وجه تضمین در اختیار کارگزاری قرار دهد، با استفاده از یک لوریج یک به صد می تواند یک صدم این مبلغ را به عنوان وجه تضمین پرداخت کند؛ بنابراین هرچه لوریج افزایش پیدا کند، معامله گر مارجین کمتری را در اختیار کارگزاری قرار می دهد، اما در این حالت با درصد ریسک بیشتری روبه روست.
با در نظر گرفتن این نکته که کارگزاری ها همواره منافع خود را مدنظر دارند، یک کارگزاری تا زمانی به معامله گر اجازه بازبودن معاملات را می دهد که میزان ضرر در آن معاملات، کمتر از میزان دارایی آزاد معامله گر یا همان فری مارجین باشد؛ بنابراین می توان گفت هنگام ورود به هر معامله ای پول باقی مانده در حساب به دو قسمت تقسیم می شود؛ مارجین یا حاشیه اطمینان که نمی توان با آن معامله انجام داد و فری مارجین یا مارجین آزاد که می توان از آن در معاملات دیگر استفاده کرد.
آشنایی با مفاهیم کلی
1. کارمزد
کارمزد معاملات مبلغی است که با توجه به ارزش کالای مورد معامله تغییر می کند. براساس دستورالعمل سازمان بورس و اوراق بهادار، کارمزد هر معامله آتی برابر است با 00068/0 ارزش هر قرارداد؛ بنابراین در ابتدای هر معامله ارزش قرارداد آن تعیین می شود. سپس با کارمزد معامله محاسبه شده، این مبلغ از حساب معامله گران کسر می شود. باید بدانید سازمان بورس و اوراق بهادار، کارگزاری و شرکت بورس در این مبلغ کارمزد با معامله گر شریک می شوند.
2. بالانس
کل پول نقدی که در حساب معاملاتی معامله گر وجود دارد، بالانس نام دارد. در این میان، اگر معامله ای باز داشته و حتی در وضعیت سود یا زیان قرار گرفته باشید، همچنان بالانس یا موجودی حساب شما همان میزان بالانس قبل از بازکردن موقعیت معامله است. به محض بسته شدن معامله، سود یا ضرر معامله گر به موجودی بالانس اضافه یا از آن کسر می شود؛ بنابراین بعد از بسته شدن معاملات، میزان بالانس تغییر می کند.
3. اکوییتی
اکوییتی درواقع موجودی واقعی حساب یک معامله گر بوده و برابر است با میزان بالانس حساب، به اضافه سود یا ضرر شناور موقعیت های باز معامله گر؛ درنتیجه ارزش لحظه ای حساب را نشان می دهد. اگر معامله باز وجود نداشته باشد، بالانس و اکوییتی حساب با یکدیگر برابرند.
4. لات
یکی از مهم ترین مفاهیم در انجام معاملات که باید با آن آشنا بود، لات است؛ شاخصی کمی یا پیمانه که تعیین کننده مقدار دقیق خرید و فروش هاست. درواقع می توان گفت در دنیای بورس، لات یک پیمانه به شمار می آید و معادل 100 هزار واحد است. برای توضیح بیشتر می توان گفت، چنانچه بخواهید یک سهم را یک لات در نظر بگیرید، باید 100 هزار واحد از آن سهم را در اختیار داشته باشید؛ بنابراین با در نظر گرفتن کلان بودن این میزان سرمایه، به منظور تسهیل بخشیدن به معاملات برای سرمایه گذاران خرد، واحدهای کوچک تر مینی لات، میکرو لات و نانو لات تعریف شده اند. هدف از تعریف این واحدها، آن است که بتوان سرمایه های خرد را نیز جذب کرد و به بازار رونق بخشید. لازم است بدانید، مینی لات، میکرو لات و نانو لات به ترتیب برابرند با 10 هزار، 1000 و 100 واحد.
5. پیپ
کوچک ترین واحد قیمتی پیپ است؛ برای مثال در تبدیل دلار به یورو، هر واحد یورو 1254/1 دلار است که این عدد را با ۴ پیپ نشان می دهند؛ بنابراین چنانچه در معاملات خود یک پیپ افزایش قیمت داشته باشید، به ازای هر یک لات خریداری شده، 10 دلار سود دریافت می کنید؛ درنتیجه یک لات نقش مهمی در کسب سود یا زیان هر معامله گر دارد.
6. لوریج
احتمالاً تاکنون دریافته اید که لات واحد بزرگی است؛ بنابراین کارگزاری ها برای آنکه سرمایه گذاران خرد در فارکس را نیز جذب کنند، از ترفندی به نام لوریج استفاده می کنند. در این روش، یک اعتبار رایگان به معامله گران داده می شود تا بتوانند لات های بزرگ خریداری کنند؛ برای مثال معامله گر می تواند با یک لوریج یک به صد، به ازای هر 1 دلار، اجازه معامله 100 دلار را داشته و درنتیجه با یک نانو لات دارایی، به اندازه مینی لات قدرت خرید داشته باشد.
7. سطح استاپ اوت
ممکن است فردی در موقعیت ضرر و زیان در معاملات بازار فارکس قرار بگیرد و بازار همچنان روندی خلاف پیش بینی معامله گر داشته باشد؛ بنابراین میزان زیان وی مدام بیشتر می شود؛ در این صورت کارگزاری، موقعیت های ضررده را می بندد. به این مسئله محدودیت سطح استاپ اوت گفته می شود؛ یعنی بدترین موقعیتی که یک معامله گر می تواند در آن قرار بگیرد.
8. فری مارجین
فری مارجین یا مارجین آزاد پولی است که درگیر معاملات فارکس باز نمی شود و تنها برای بازکردن معامله های جدید کاربرد دارد. چنانچه مقدار فری مارجین صفر یا کمتر از حالت متعادل باشد، هشدار مارجین فعال شده و از ورود معامله گر به معاملات جدید جلوگیری می شود؛ بنابراین می توان گفت فری مارجین که با نام های مارجین آزاد، مارجین موجود، مارجین قابل استفاده و مارجین قابل استفاده برای نگهداری شناسایی می شود، می تواند برای بازکردن معاملات جدید استفاده شود.
9. سطح مارجین یا مارجین لول
مارجین لول یا سطح مارجین نسبت موجودی واقعی حساب به مارجین مورد استفاده قرار گرفته است که به صورت درصد بیان می شود. درواقع می توان گفت مارجین لول برابر است با نسبت اکوییتی تقسیم بر مارجین، ضرب در 100. مفهوم مارجین لول بسیار مهم است و به کارگزاری کمک می کند تا به معامله گر اجازه معامله بدهد یا نه.
روش معامله در بازار معاملات آتی
شرط لازم برای داشتن فعالیت در بازارهای آتی این است که معامله گران حساب خود را تا مبلغ مشخصی شارژ کنند. پس از شارژ می توانند خرید و فروش کنند و پس از اینکه توانستند موقعیت خرید و فروش را کسب کنند، این مبلغ از شارژ بلوکه خواهد شد. در این میان، وضعیت حساب هر نیم ساعت یک بار به روزرسانی می شود و بنا به موجودی حساب، معامله گر می تواند در سه وضعیت نرمال، ات ریسک یا مارجین کال قرار بگیرد.
ارتباط وضعیت حساب و کال مارجین
وضعیت نرمال
اگر بعد از تسویه حساب، معامله گر سودی کسب کرده باشد، موجودی حساب عملیاتی او برابر یا بیشتر از میزان وجه تضمین خواهد بود. به این حالت یک وضعیت عادی یا نرمال گفته می شود. توجه داشته باشید این سود در حساب معاملاتی کاربر قابل برداشت است و بلوکه نمی شود.
وضعیت ات ریسک
چنانچه وضعیت حساب نرمال نباشد، یا ات ریسک است یا کال مارجین. وضعیت ات ریسک بازار فارکس حالتی است که معامله گر نه تنها سودی کسب نکرده، بلکه زیان نیز کرده است. در این حالت، او باید مبلغی به عنوان حق پرداختی بپردازد؛ زیرا در هیچ صورتی نباید موجودی حساب از وجه تضمین اولیه کمتر باشد. در غیر این صورت، معامله گر نمی تواند معاملات خود را ادامه دهد؛ بنابراین همواره باید موجودی حساب از 70 درصد وجه تضمین اولیه بیشتر باشد. وضعیت آخر حالتی است که موجودی حساب معامله گر از 70 درصد وجه تضمین اولیه نیز کمتر شود که به این حالت وضعیت کال مارجین گفته می شود.
وضعیت کال مارجین
همان طور که پیش از این نیز اشاره شد، اگر موجودی حساب به دلیل یک ضرر یا زیان مالی به کمتر از 70 درصد وجه تضمین اولیه کاهش پیدا کند، معامله گر در این وضعیت قرار می گیرد؛ به این معنا که معامله گر بیش ازحد مجاز 30 درصدی ضرر کرده است و باید به سرعت حساب خود را شارژ کند و بار دیگر آن را به میزان وجه تضمین ابتدایی برساند تا بتواند در معاملات آتی شرکت کند. در نظر داشته باشید، وضعیت های کال مارجین و ات ریسک مشابه یکدیگر هستند و تنها تفاوت آن ها این است که در وضعیت ات ریسک موجودی حساب فرد تا 70 درصد وجه تضمین او خواهد بود، اما در وضعیت کال مارجین، موجودی حساب کمتر از 70 درصد وجه تضمین است.
محاسبه وضعیت ها
برای شناسایی وضعیت ها باید کال مارجین را محاسبه کرد؛ برای مثال ممکن است یک نفر با داشتن چهار موقعیت خرید، وجه تضمینی برابر با 200 هزار تومان پرداخت کند. حداقل وجه تضمین اولیه که درواقع 70 درصد است، مشخص شده و برابر با 140 هزار تومان تعیین می شود. سپس با در نظر گرفتن چهار موقعیت بازخرید، وجه تضمین مورد نیاز برای این چهار موقعیت محاسبه شده برابر با 800 هزار تومان در نظر گرفته می شود؛ پس حساب عملیاتی کاربر باید 800 هزار تومان شارژ داشته باشد؛ بنابراین 70 درصد وجه تضمین برای چهار موقعیت باز را محاسبه می کنیم که مبلغی برابر با 560 هزار تومان تعیین می شود. چنانچه موجودی حساب کاربر به این مبلغ برسد، وی در وضعیت کال مارجین قرار می گیرد.
نکات مهم درباره وضعیت کال مارجین
همان طور که پیش از این نیز بیان شد، اگر یک معامله گر مبلغی پول در حساب اصلی خود داشته باشد، تا زمانی که وارد معاملات نشود، این حساب کاملاً آزاد است و به آن مبلغ فری مارجین گفته می شود. در حال حاضر، اگر معامله گر با استفاده از لوریج یک به صد میزان لات موردنظر خود را خریداری کند، با مبلغی مارجین به عنوان حاشیه سود وارد معامله می شود؛ بنابراین می توان گفت کال مارجین مقدار کل سرمایه یک معامله گر تقسیم بر سطح مارجین است. توجه داشته باشید که سطح مارجین وابسته به کارگزاری و توانایی آن و معمولاً 100 درصد است، اما تعدادی از کارگزاری ها سطوح مارجین را به ۵۰ درصد نیز رسانده اند.
معمولاً کارگزاری ها 100 درصد سطح مارجین را به عنوان سطح محدودیت در نظر می گیرند و آن را کال مارجین می نامند. سطح کال مارجین 100 درصد بدین معناست که اگر مارجین در یک حساب به 100 درصد برسد، معامله گر می تواند تعدادی از موقعیت های باز خود را ببندد و خود را از این وضعیت خارج کند. در این حالت او نمی تواند موقعیت معامله جدیدی را باز کند؛ بنابراین می توان گفت زمانی که سطح کال مارجین به 100 درصد برسد، اکوییتی حساب معامله گر با مارجین وی برابر می شود و معامله گر در حال ضرر است. روند بازار نیز برخلاف پیش بینی های معامله گر حرکت کرده است.
همچنین باید توجه کرد که در وضعیت کنونی بازار، حساب ها هر نیم ساعت یک بار به روزرسانی می شوند؛ بنابراین زیان این حساب ها در زمان های نیم ساعته اعمال می شوند؛ البته توجه داشته باشید اعمال سود معاملات در پایان جلسات معاملاتی صورت می گیرد. به طورکلی می توان گفت پیش بینی وضعیت ها که برخی از کارگزاری ها ارائه می کنند، می تواند برای خروج از وضعیت کال مارجین به معامله گران کمک کند. در ادامه این مطلب راه های خروج از این وضعیت بیان شده است.
روش های خروج از وضعیت کال مارجین
هر معامله گر برای خروج از این وضعیت سه راه حل دارد:
- به مقدار مورد نیاز برای خروج از وضعیت کال مارجین وجه واریز کرده و حساب خود را شارژ کند.
- موقعیت های باز معاملات را ببند.
- از ترکیب دو مورد قبل استفاده کند.
زمانی که فرد در این وضعیت قرار می گیرد، اخطاری از سوی کارگزاری دریافت می کند. کارگزاری نیز طی آن مدت زمان معینی به معامله گر می دهد تا برای خروج از این وضعیت تلاش کند. اگر کاربر بتواند اقدامات مورد نیاز برای خروج از وضعیت کال مارجین را در محل تعیین شده انجام دهد، می تواند بار دیگر با حساب خود در بازار فعالیت کند؛ در غیر این صورت کارگزاری به اندازه مبلغی که بتواند حساب را از این وضعیت خارج کند، موقعیت های باز کاربر را می بندد. باید توجه داشت که گاهی اوقات ممکن است کارگزار به دلیل وجود صف در بازار نتواند موقعیت های باز معامله گر را برای خروج از این وضعیت ببندد؛ بنابراین مجبور می شود سفارش فروش را ثبت کند. درصورت انجام شدن فروش، حساب از وضعیت کال مارجین خارج می شود؛ بنابراین توصیه می شود هر معامله گر برای جلوگیری از قرارگرفتن در این وضعیت پیش از ثبت سفارش سطح کال مارجین را در نظر بگیرد، مبلغ مارجین را که از مارجین آزاد یا فری مارجین کسر می شود، محاسبه کند و مقداری مارجین اضافی داشته باشد تا از هرگونه ریسک دور بماند.
علاوه بر این پیشنهاد می شود کاربران معاملات خود را تقسیم کنند و یک باره وارد بازار معاملات نشوند. به این منظور به جای اینکه همه سرمایه خود را معامله کنند، ابتدا می توانند با بخشی از آن شروع به معامله کنند و هنگامی که به مقداری سود رسیدند، معامله را اضافه کنند.
وظیفه تریدر در بازار مالی
همه تریدرها باید به این نکته واقف باشند که مدیریت ریسک مهم تر از مدیریت سود است. اگر چنین قانونی رعایت نشود با کال مارجین روبه رو می شوند. این نتیجه تمام اشتباهات تریدرهایی است که همه فکر و ذکرشان کسب درآمد است. این واقعاً یک هشدار است، باید بسیار مراقب بود.
سخن پایانی
شاید در ابتدا فعالیت در بازارهای بورس و اوراق بهادار و بازار آتی کمی پیچیده به نظر برسد، اما چنانچه افراد دانش کافی داشته باشند، می توانند سود قابل توجهی از این بازارها کسب کنند. علاوه بر این نوسان گیران می توانند در بازار آتی سود قابل توجهی به دست بیاورند. تنها مسئله ای که می تواند کمی موجب اضطراب و ترس معامله گران شود، قرارگرفتن در وضعیت کال مارجین است. توجه داشته باشید که تمام بازارهای سرمایه گذاری همواره با سود و زیان همراه هستند و در صورتی که معامله گران دانش کافی داشته باشند، می توانند با تحلیل بازار و پیش بینی روند آن به سود برسند؛ بنابراین سرمایه گذاران می توانند مهارت های لازم برای پیشرفت در بازارهای آتی را بیاموزند و با پیش بینی آینده بازار مانع قرارگرفتن حساب کاربری خود در این وضعیت شوند یا بتوانند به راحتی حساب خود را از آن خارج کنند. در این مطلب، نکات مهم درباره وضعیت کال مارجین و روش های خروج از آن معرفی شد تا کاربران بتوانند با خیال راحت به معاملات خود بپردازند و به بیشترین میزان سوددهی برسند.
اگر شما هم اطلاعات یا دیدگاهی درباره کال مارجین دارید، با ما به اشتراک بگذارید.
