دنیای ارز دیجیتال و فناوری بلاک چین، همیشه سورپرایزهای خودشان را دارند و دائماً در حال ارائه ی خدمات نوآورانه هستند و همین امر باعث محبوبی روز افزون آن ها شده است. Dao یا همان سازمان خودکار غیرمتمرکز، یکی از همین فناوری های جدید و نوآورانه ی بلاک چین است. همه ی فعالان حوزه ی ارز دیجیتال حتماً برای یک بار هم اسم سازمان خودگردان غیرمتمرکز را شنیده اند اما از موجودیت و عملکرد آن اطلاعی ندارند. اگر شما هم جزو این دسته از افراد هستید؛ با ما همراه باشید تا با این سازمان بیش تر آشنا شوید.
سازمان خودگردان غیرمتمرکز یا DAO
تمرکز زدایی و ارائه ی نوآوری، یکی از اهداف شکل گیری بلاک چین و ارزهای دیجیتال است. بر همین اساس، پس از گذشت چند سال از فعالیت بلاک چین، سازمان های جدیدی با استفاده از این تکنولوژی به وجود آمده اند که به آن ها سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) گفته می شود. قبل از هر چیزی بهتر است با ماهیت سازمان غیرمتمرکز و وجه تمایز آن با یک سازمان متمرکز آشنا شوید.
منظور از سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) چیست؟
ساختار ویژه ی سازمان های غیرمتمرکز یکی از ویژگی های آن ها به شمار می آید. سازمان های متمرکز دارای چارچوب مشخصی هستند که اصل سلسله مراتبی و طبقه بندی شده با یک رهبری واحد، در آن اجرا می شود. سازمان های متمرکز عقیده دارند که وجود سلسله مراتب و یک رهبر، سازمانی نظام مندتر و منظم تر را می سازد. اما برخی دیگر با این نظر مخالف هستند و همین باعث شده است تا سازمان های غیرمتمرکز درمقابل سازمان های متمرکز قرار بگیرند.
یک سازمان غیرمتمرکز به جای تمرکز بر یک فرد به عنوان رهبر و مدیر در رأس سازمان، این وظیفه را در بین اعضای تیم پخش می کند. برای درک بهتر، تصور کنید که در یک مجموعه هیچ مدیری نمی تواند به تنهایی برای شرکت تصمیم بگیرد و همه ی اعضا از حق رأی مساوی برخوردار هستند. ممکن است در نگاه اول، این ویژگی خیالی به نظر برسد اما سازمان های غیرمتمرکز دقیقاً به همین خاطر به وجود آمده اند. یکی از ویژگی های ارزهای دیجیتال، غیرمتمرکز بودن آن ها است و بسیاری از این رمزارزها نیز توسط سازمان های غیرمتمرکز ساخته می شوند. Dao یکی از اولین و بزرگ ترین مثال ها برای یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز است. در ادامه بیش تر با این سازمان آشنا خواهید شد.
DAO چیست؟
DAO یک سازمان غیرمتمرکز می باشد که به صورت یک شرکت خود مختار طراحی شده است. DAO که مخفف عبارت «Decentralized Autonomous Organization» است، یک سازمان فیزیکی نیست؛ بلکه در فضای آنلاین فعالیت می کند و اعضای آن در نقاط مختلف جهان حضور دارند. این سازمان با هدف برطرف کردن مشکلات سازمانی، مانند تعیین سیاست درست و حل اختلافات در تصمیم گیری به وجود آمده است. نکته ی مهمی که درباره ی این سازمان باید بدانید، انجام شدن کد نویسی آن، توسط یک سازمان غیر متمرکز است که منجر به وجود آمدن یک مکانیزم هدایت و کنترل در شبکه می شود.
درواقع، دائوها قراردادهای هوشمندی هستند که در آن تمام فعالیت ها و ارتباطات افراد سازمان، توسط یک پروتکل خودکار و متن باز کنترل می شود. DAOها سیستم مدیریتی مخصوصی دارند که فعالیت اعضای سازمان در آن ثبت می شود؛ همین امر نیز باعث تلاش اعضای آن برای ارائه ی بهترین عملکرد شده است.
تاریخچه DAO
دائو برای اولین بار توسط Slock.it بر روی بلاک چین اتریوم و با هدف تأمین سرمایه ی پروژه ی ارز دیجیتال خلق شد. ماجرا از این قرار است که سه توسعه دهنده از یک تیم استارتاپی، تصمیم گرفتند یک شرکت سرمایه گذاری غیرمتمرکز را تأسیس کنند. بنابراین، اعضای این تیم کدهای شرکت خود را نوشته و با نام The DAO شروع به فعالیت و جذب سرمایه کردند. طولی نکشید که این تیم توانست به یک پروژه ی موفق در این زمینه تبدیل شده و بیش از 150 میلیون دلار سرمایه ی اولیه را جذب کند.
یکی از مزایای The DAO، متن باز بودن پروژه بود که هرکسی می توانست در آن شرکت کند اما همین موضوع نیز باعث نابودی پروژه ی The DAO شد. پس از معرفی این پروژه توسط تیم توسعه دهنده، متخصصان بلاک چین در مورد باگ هایی که در کد آن وجود داشت، به سرمایه گذاران هشدار دادند اما دقیقاً زمانی که تیم توسعه دهنده در حال دی باگ کردن پروژه بود، یک هکر از فرصت استفاده کرد و باعث نابودی آن شد. این هکر توانست آسیب بزرگی به شبکه وارد کرده و مقدار زیادی از سرمایه ی جمع شده را از آن خود کند. البته، اعضای پروژه به سرعت جلوی خروج سرمایه از پلتفرم را گرفتند اما تا آن زمان، بیش از پنجاه میلیون دلار از شبکه خارج شده بود.
این اتفاق در سالهای ابتدایی فعالیت اتریوم رخ داد و از آن جایی که پروژه ی The DAO بر روی بلاک چین اتریوم تأسیس شده بود، تأثیر مخربی بر روی این بلاک چین و رمز ارزهای آن گذاشت. شکست پروژه ی The DAO باعث شد تا اتریوم یک هاردفورک برای جبران خسارت وارد شده به سرمایه گذاران برگزار کند اما از آن جایی که برخی اعضای جامعه ی اتریوم با برگزاری هاردفورک مخالف بودند، زنجیره ی بلوکی اتریوم به دو شاخه ی اتریوم و اتریوم کلاسیک تبدیل شد.
دوره آموزشی از صفر تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است
DAO چگونه کار می کند؟
یکی از سوالات پرتکرار در مورد دائو این است که دائو چگونه کار می کند و اعضای این سازمان چگونه و بر چه اساسی آن را اداره می کنند؟ همان طور که می دانید،dao برای فعالیت خود از قراردادهای هوشمند، بلاک چین و توکن های خاص استفاده می کند. این خلاقیت در اداره ی سازمان باعث شده است تا هزینه های سازمان به طرز چشم گیری کاهش یافته و تصمیم گیری ها منصفانه باشد؛ اما همه این ها چگونه اتفاق می افتد؟
New user: کاربر جدید
Register: ثبت نام
Purchase vote: خرید حق رأی
See proposal: دیده شدن پروپوزال
Vote: رأی گیری
Submit proposal: ارسال پروپوزال
Valid proposal: تأیید پروپوزال
Activate: فعال شدن رأی گیری
Payment: پرداخت
Quorum: رسیدن رأی به حد نصاب
افراد داخل دائوها، برای اینکه بتوانند در تصمیم گیری ها شرکت کرده و از موفقیت های سازمان سود ببرند، بایستی قبل از هر چیزی در آن عضو شوند. عضو شدن در دائو با سرمایه گذاری در این پلتفرم اتفاق می افتد. هر پروژه ی دائو یک توکن حاکمیتی یا بومی دارد و کسانی که با خرید این توکن ها در این پلتفرم سرمایه گذاری می کنند، می توانند در تصمیمات این سازمان خودگردان مشارکت داشته باشند. البته، در اغلب اوقات، این مرحله قبل از آغاز فعالیت یک dao انجام می گیرد.
پس از اتمام مرحله ی اولیه ی سرمایه گذاری در دائو، هر شخص با توجه به مقدار توکن خریداری شده ی خود و بر اساس قوانین از پیش تعیین شده، می تواند در رأی گیری ها شرکت کند. البته، با اینکه همه ی افراد در دائو حق رأی دارند اما کسانی که توکن بومی بیش تری دارند، از حق رأی بیش تری نیز برخوردار هستند. سرمایه گذاران سازمان خودگردان غیرمتمرکز، می توانند پیشنهادات جدید را مطرح کرده و در رأی گیری ها شرکت کنند؛ اما لازمه ی آن مصرف کردن مقدار مشخصی از توکن ها است. همین امر باعث می شود اعضای سازمان دائو، قبل از ارائه ی هر پیشنهادی و یا نظر دادن در مورد تصمیم گیری ها، به خوبی آن را ارزیابی کنند و در طرح های نامناسب شرکت نکنند.
پروپوزال ها بخش دیگری را از سازمان خودکار غیرمتمرکز تشکیل می دهند. کاربرانی که پیشنهادی برای بهبود عملکرد دائو داشته باشند، می توانند این پروپوزال را در شبکه ثبت کرده و از دیگر اعضای آن نظر بخواهند. اعضای دائو با استفاده از توکن های بومی خود می توانند در این نظرسنجی ها شرکت کرده و رأی خود را اعلام کنند. در صورتی که اکثر اعضای آن به یک پروپوزال رأی مثبت بدهند، آن ایده در دائو اجرا خواهد شد.
ویژگی های اصلی سازمان خودگردان غیرمتمرکز
در کل، هر شبکه ی غیرمتمرکز خودکار سه ویژگی دارد:
- استفاده از قراردادهای هوشمند
- داشتن توکن بومی
- امکان ثبت پروپوزال در دائو
معروف ترین پروژه های DAO کدامند؟
طبق توضیحات قبلی، افزایش روز افزون این فناوری باعث شده است تا DAOهای جدیدی فعالیت خود را شروع کنند. برخی از این دائوها نسبت به بقیه شناخته شده تر هستند. در ادامه به معرفی چند مورد از DAOهای مشهور پرداخته خواهد شد.
-
میکر دائو (MakerDAO)
میکر دائو یکی از DAOهای معروفی است که به عنوان یک پلتفرم وام دهی ارز دیجیتال فعالیت می کند. این پلتفرم وام دهی در مقایسه با سایر پلتفرم ها از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است. میکر دائو، دو توکن مخصوص دارد؛ توکن dai/’>دای که یک استیبل کوین است و توکن میکر که به عنوان توکن بومی این پلتفرم معرفی شده است.
-
گیت کوین (Gitcoin)
گیت کوین یک دائوی معروف در زمینه ی اپلیکیشن است که از توسعه دهندگان اپلیکیشن های متن باز حمایت می کند. توکن بومی این دائو، gtc است. کاربران این سازمان می توانند با این توکن بر روی پروژه های دلخواه خود سرمایه گذاری کنند.
-
یونی سواپ (Uniswap)
یونی سواپ بزرگ ترین صرافی غیرمتمرکز در بلاک چین اتریوم است. این پلتفرم در سال 2020 توکن بومی خود به نام uni را عرضه کرد. کاربران و سرمایه گذاران یونی سواپ می توانند با خرید این توکن ها در تصمیم گیری های این صرافی شرکت کرده و رأی خود را اعلام کنند.
سخن پایانی
در این مقاله سعی شده است سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) و طرز کار آن معرفی شود. دائوها یکی از پروژه های دنیای بلاک چین و ارزهای دیجیتال هستند که با هدف تغییر در سیستم های مدیریتی قدیمی در سازمان ها ایجاد شده اند. با توضیحات ارائه شده، این احتمال وجود دارد که در آینده ای نه چندان دور، تمامی شرکت ها و سیستم های اداری متمرکز، با دائوها جایگزین شوند؛ اما به نظر شما آیا ممکن است روزی شاهد این اتفاق باشیم؟