مفاهیم متعارف در مورد فناوری و امور مالی به‌طور منظم با پیشرفت‌های جدید در این حوزه به چالش کشیده می‌شوند. در چندوقت اخیر شاهد پیشرفت‌های قابل توجه زیادی در زمینه‌ی بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال بوده‌ایم؛ به‌ویژه با افزایش قیمت‌های فوق‌العاده بالای ارزهای دیجیتال محبوبی مانند بیت‌کوین. یکی از روندهای قابل‌توجهی که در چندوقت اخیر به موضوع موردتوجه همه تبدیل شده است، امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi است. DeFi می‌تواند فرصت‌های جدیدی را از طریق روش‌هایی مانند استخراج نقدینگی، برای کسب درآمد غیرفعال ارائه دهد. اما Liquidity Mining چیست؟
به‌طور خلاصه، لیکوئیدیتی ماینینگ (Liquidity Mining) یکی از برنامه‌های امیدوارکننده در فضای DeFi است که می‌تواند به کاربران کمک کند بهترین سود را از داراییهای رمزنگاری خود استخراج کنند. DeFi یک پلتفرم جامع مالی مبتنی بر بلاک‌چین تکامل یافته است که واسطه‌های مالی متمرکز را از خدمات مالی مستثنی میکند. سرمایهگذاران می‌توانند از مزایای تمرکززدایی با DeFi در کنار دسترسی به روش‌های نوآورانه برای کسب درآمد غیرفعال استفاده کنند. در ادامه‌ی این مطلب به بررسی مفهوم Liquidity Mining و اینکه چگونه می‌تواند برای فعالان و علاقه‌مندان به ارزهای دیجیتال مفید باشد، اشاره خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
تاریخچه ی استخراج نقدینگی
درک دقیق استخراج نقدینگی بیت کوین و سایر داراییهای رمزنگاری تا حد زیادی به میزان شناخت شما از این فرایند بستگی دارد. DeFi در سال 2020 به شدت محبوب گشت؛ زیرا رویکردی جدید برای کسب درآمد غیرفعال یا پسیو (passive income) معرفی کرد. این رویکرد جدید به‌عنوان نسخه‌ای اصلاح شده از مفاهیم مرسوم مربوط به استخراج بود. در رویکرد جدید ماینینگ، کاربران می‌توانند از ارزهای دیجیتال خود برای ارائه‌ی نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز استفاده کنند.
قدمت لیکوئیدیتی ماینینگ مربوط به قبل از معرفی مفهوم دیفای است. به‌عنوان مثال، قبل از ورود DeFi، IDEX یکی از بزرگ‌ترین DEXها بود که تسهیلات Liquidity Mining را در اکتبر 2017 ارائه کرده بود. متعاقباً، جهان شاهد ورود پروتکل نقدینگی مشتقات، معروف به Synthetix بود که از یک ارائه‌دهنده‌ی اوراکل غیرمتمرکز، Chainlink، برای استخراج نقدینگی استفاده می‌کرد.
Liquidity Mining چیست؟
لیکوئیدیتی ماینینگ یک مکانیسم مالی غیرمتمرکز است که شرکت‌کنندگان برخی از داراییهای رمزنگاری خود را در استخرهای نقدینگی مختلف قرار می‌دهند و از انجام این کار از طریق توکن‌ها پاداش می‌گیرند. براساس مطالعات انجام شده، لیکوئیدیتی ماینینگ در بین سرمایهگذاران محبوبیت بالایی دارد؛ زیرا شرایط کسب درآمد غیرفعال را برای افراد فراهم میکند. به این معنی که می‌توانید از Liquidity Mining در ارزهای دیجیتال بدون نیاز به تصمیم‌گیری درخصوص سرمایه گذاری یا عدم سرمایه گذاری، سود و پاداش کسب کنید. به‌طبع، مجموع پاداش دریافتی شما به سهم‌تان در استخر نقدینگی بستگی دارد.
اگرچه استخراج نقدینگی کریپتو در ژوئن 2020 به‌طور قابل توجهی محبوب شد اما این استراتژی سه‌سال قبل از این اتفاق مطرح شده بود. همان‌طورکه در بخش قبل گفته شد، این مفهوم در ابتدا در سال 2017 توسط IDEX که یکی از محبوب‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز بود، تعریف شد. سه‌سال بعد، این مفهوم توسط Synthetix و Compound توسعه‌ی بیش‌تری یافت. استخراج نقدینگی DeFi برای اولین بار توسط IDEX در قالب یک برنامه‌ی پاداش مطرح شد که مزایای خاصی برای شرکت‌کنندگان در صرافی فراهم میکند. به جای استیک‌کردن سرمایه در یک استخر جداگانه، پس از تصمیم‌گیری برای تأمین نقدینگی، توکنهای IDEX به شرکت‌کنندگان داده شد. درواقع، تنها کاری که باید برای دریافت توکنهای IDEX انجام داد، ثبت یک سفارش لیمیت اوردر در صرافی است.
وقتی Compound در سال 2020 مفهوم ماینینگ نقدینگی DeFi را معرفی کرد، با سرعت زیادی استفاده گردید. از آن زمان، کل ارزش قفل شده (TVL) در مورد لیکوئیدیتی ماینینگ کم‌تر از 97 میلیارد دلار است. یکی از دلایل اصلی محبوبیت آن در بین شرکت‌کنندگان، این است که هر کسی می‌تواند از این استراتژی استفاده کند. درواقع، با استفاده از این استراتژی شما می‌توانید از داراییهای موجود خود، درآمد غیرفعال داشته باشید.
اصطلاحات و مفاهیم کلیدی استخراج نقدینگی
قبل از آنکه بیشتر به Liquidity Mining بپردازیم، بهتر است کمی بیشتر درخصوص اصطلاحات و مفاهیم این حوزه یاد بگیرید.
-
صرافی های غیرمتمرکز
صرافی‌های غیرمتمرکز، صرافی‌های ارزهای دیجیتال هستند که امکان تراکنش‌های همتا به همتا را فراهم میکنند؛ به این معنی که حضور واسطه‌ای مانند بانک غیرضروری است. این نوع معامله و ترید کاملاً مستقل است و توسط الگوریتم‌ها و همچنین قراردادهای هوشمند مدیریت می‌شود.
-
استخرهای نقدینگی
استخرهای نقدینگی این امکان را برای شما فراهم میکنند تا هنگام Liquidity Mining با یک صرافی غیرمتمرکز (DEX)، داراییهای خود را به شکل توکن استیک کنید. سپس، این دارایی‌ها می‌توانند توسط افراد در پلتفرم معامله شوند؛ بدون اینکه واسطه‌ای وجود داشته باشد. پس از ارائه‌ی نقدینگی به یک استخر نقدینگی، می‌توانید توکنهای بومی دریافت کنید.
مزایای استخراج نقدینگی چیست؟
پس از آشنایی با مفهوم لیکوئیدیتی ماینینگ، زمان آن فرا رسیده که با مزایای استفاده از این استراتژی سرمایه‌گذاری آشنا شوید. هنگامی که دارایی‌ها را در استخرهای نقدینگی قرار می‌دهید، تقریباً می‌توانید از بازدهی سرمایه‌گذاری خود مطمئن باشید. برخی از اصلی‌ترین مزایای Liquidity Mining در دیفای عبارتنداز:
بازدهی بالا
میزان بازدهی این مدل سرمایه‌گذاری، به میزان سرمایه‌گذاری افراد در استخرها بستگی دارد. صرافی‌های غیرمتمرکز قابل اجرا و کنترل نخواهند بود مگر اینکه مقدار خاصی از نقدینگی برای معامله‌گرانی که می‌خواهند توکن‌هایی از ارزهای دیجیتال مختلف مبادله کنند، وجود داشته باشد. وقتی نقدینگی را به این روش تأمین می‌کنید، صرافی‌ها برای ایجاد انگیزه، طرح پاداش را برای مشارکت بیشتر مطرح میکنند. ازآن‌جایی‌که سرمایه‌گذاری شما اساساً برای تسهیل تراکنش‌های غیرمتمرکز استفاده می‌شود، پاداش‌های شما معمولاً به شکل کارمزد معاملاتی است که هر زمان معاملات در صرافی موردنظر انجام می‌شود، تعلق می‌گیرد. ازآن‌جایی‌که سهم شما از استخر نقدینگی بازدهی شما را تعیین میکند، می‌توانید قبل از سرمایه‌گذاری پاداش خود را تخمین بزنید.
تغییر مدل حکمرانی و توکنهای بومی
یکی از مزایای اصلی استخراج نقدینگی DeFi این است که امکان توزیع نسبتاً عادلانه‌ی حکمرانی از طریق توکنهای بومی را فراهم میکند. قبل از اینکه Liquidity Mining کریپتو وجود داشته باشد، توزیع توکن تا حد زیادی ناعادلانه و نامتعادل بوده است. در بسیاری از موارد، توسعه‌دهندگان پروتکل DeFi، سرمایهگذاران اصلی را به‌دلیل مقدار سرمایه‌ای که در اختیار دارند، بر سرمایهگذاران کم‌سرمایه ترجیح می‌دهند. Liquidity Mining DeFi، فرصت‌های برابری را برای سرمایهگذاران کم‌سرمایه و نهادی فراهم میکند تا توکن به دست آورند. این توکن‌ها مقدار مشخصی از قدرت رأی‌دادن را در DEXهایی که روی آنها سرمایه‌گذاری کرده‌اید، به شما می‌دهند. برخی از مزایایی که توکنهای بومی برای شما فراهم میکنند، عبارتند از:
- بازنگری در صندوق توسعه؛
- رأی به تغییر کارمزدها؛
- اعمال تغییرات در رابط کاربری؛
- تغییر در نحوه‌‌ی توزیع پاداش کارمزدها.
اگرچه توکن‌ها عمدتاً برای حکمرانی استفاده می‌شوند اما بسیار متنوع هستند و می‌توان از آنها برای استیک‌کردن، کسب درآمد از طریق ییلد فارمینگ یا گرفتن وام استفاده کرد.
سرمایه گذاری آسان و بدون مانع
در کنار توزیع عادلانه‌ی پاداش بین سرمایهگذاران، ورود به استخراج نقدینگی DeFi مانع نسبتاً کمی دارد و هر کسی می‌تواند از این استراتژی سرمایه‌گذاری استفاده کند. اگر قبلاً می‌خواستید در یک اکوسیستم غیرمتمرکز مشارکت داشته باشید اما دارایی لازم برای انجام این کار را نداشتید، Liquidity Mining ارز دیجیتال این امکان را برای شما به ارمغان می‌آورد که به ازای فراهم کردن هر مقدار نقدینگی، کسب سود و درآمد داشته باشید.
پرورش جامعه ای قابل اعتماد و وفادار
یکی از مزایای Liquidity Mining که اغلب نادیده گرفته می‌شود، جامعه‌ای قابل اعتماد و وفادار است؛ زیرا بسیاری از سرمایه‌گذاری‌ها با صرافی‌های جدید انجام می‌شود. هنگامی که یک برنامه‌ی Liquidity Mining اجرا می‌شود، معمولاً سرمایه‌گذارانی که نقدینگی را تأمین میکنند حضور فعال‌تری در جامعه خواهند داشت که به نوبه‌ی خود موجب رشد صرافی‌ها نیز می‌شوند. افرادی که نقدینگی را تأمین میکنند نیز تمایل دارند از خدمات صرافی‌ها استفاده کنند و پس از سرمایه‌گذاری داراییهای ارز دیجیتال خود، از توکن‌ها به خوبی نگهداری کنند.
ریسک‌های استفاده از استراتژی سرمایه‌گذاری استخراج نقدینگی چیست؟
علی‌رغم مزایای فراوان Liquidity Mining، ریسک‌هایی نیز وجود دارد که قبل از استفاده باید از آنها آگاه باشید.
از دست‌دادن سرمایه
قبل از اینکه سرمایه‌گذاری داراییهای رمزنگاری خود را در استخرهای نقدینگی آغاز کنید، باید بدانید ضرر دائمی چیست و چگونه می‌تواند بر شما تأثیر بگذارد
ضرر دائمی زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت توکن‌هایی که در استخرهای نقدینگی قرار داده‌اید، در مقایسه با زمانی که برای اولین بار سرمایه‌گذاری کرده‌اید، تغییر کند. تفاوت قیمت قابل توجه آنها، احتمال ضرر دائمی شما را افزایش می‌دهد. اگر هنگام تصمیم به برداشت، توکن‌ها قیمت کم‌تری نسبت به زمانی که اولین بار آنها را در استخرهای نقدینگی قرار دادید داشته باشند، پول خود را از دست خواهید داد. البته، شما می‌توانید این ریسک خاص را با سودی که از کارمزد معاملات به دست می‌آورید، جبران کنید. با این حال، نوسانات بازار ارزهای دیجیتال به این معنی است که هنگام واریز پول خود به DEX باید محتاط باشید.
ریسک پروژه
برخی از مشکلات فنی و زیرساختی نیز می‌تواند استراتژی سرمایه‌گذاری در استخراج نقدینگی را با خطر رو‌به‌رو کند. این مشکلات اجتناب‌ناپذیر هستند و در هر پروژه‌ای احتمال رخدادشان وجود دارد. هرچه یک پروتکل پیشرفته‌تر باشد، کد منبعی که پروتکل روی آن اجرا می‌شود نیز پیچیده‌تر خواهد بود. بنابراین، اگر کد منبع به درستی مورد بررسی قرار نگیرد، این امکان برای مجرمان سایبری وجود دارد که از پروتکل و داراییهای درون آن سوء استفاده کنند. از میان چندین ریسک استخراج نقدینگی که در این مقاله به آنها پرداخته می‌شود، ریسک مشکلات فنی پروژه از ریسک‌های بالقوه است. با وجود اینکه همه‌ی پروژه‌ها قابل بهره‌برداری هستند، هنوز هم به شدت توصیه می‌شود که قبل از تصمیم به قراردادن داراییهای خود در استخر نقدینگی، تحقیقات گسترده‌ای روی پروژه و پلتفرم آن انجام دهید.
کلاهبرداری راگ پول (Rug Pulls)
علی‌رغم مزایای بسیاری که سرمایه‌گذاری غیرمتمرکز دارد، ماهیت سیستم دارای چند خطر داخلی است که ممکن است امنیت دارایی شما را به خطر بیندازد. یکی از این موارد، پتانسیل کلاهبرداری «راگ پول» است. راگ پول نوعی تقلب است که توسعه‌دهندگان استخر نقدینگی و توسعه‌دهندگان پروتکل تصمیم می‌گیرند پروژه را تعطیل کنند و تمام پول سرمایه‌گذاری شده را در پروژه از بین ببرند. ازآن‌جایی‌که همه‌ی پروتکل‌های غیرمتمرکز ناشناس هستند، این مدل پروژه‌ها را می‌توان بدون هیچ‌گونه تأیید یا احراز هویتی اجرا کرد. Compounder Finance (که نام مشابهی با نام Compound Finance ندارد) نمونه‌ای از همین مدل کلاهبرداری است. توسعه‌دهندگان پروژه را در سال 2020 بستند و با 10.8میلیون دلار دارایی سرمایه‌گذار فرار کردند. اگر نمی‌خواهید قربانی تقلب در استخراج نقدینگی شوید، ضروری است که قبل از سرمایه‌گذاری در پروژه‌ای، بررسی دقیق انجام دهید تا موارد لازم پروژه را بدانید.
سخن پایانی
استخراج نقدینگی یک مفهوم ضروری از اکوسیستم DeFi و برای اطمینان از رشد آن است. ارائه‌دهندگان نقدینگی می‌توانند از طریق استخرهای نقدینگی در مبادلات غیرمتمرکز با ییلد فارمینگ درآمد غیرفعال داشته باشند. به اندازه‌ی سهمی که در استخرهای نقدینگی قرار می‌دهید، توکن بومی دریافت خواهید کرد. استفاده از این توکن‌ها برای کشاورزی نقدینگی ضروری و لازم است. با توجه به اینکه چیزی از ظهور این مفهوم نگذشته است، بهتر است برای از دست‌ندادن سرمایه‌ی خود، در کنار مزایای آن نگاهی هم به ریسک‌های احتمالی داشته باشید و با چشمان باز تصمیم بگیرید.
سؤالات متداول
۱- استخراج نقدینگی چیست؟
استخراج نقدینگی یک استراتژی سرمایه گذاری است که به موجب آن، سرمایهگذاران کریپتو برای مشارکت در نقدینگی یک دارایی در بازار غیرمتمرکز پاداش دریافت میکنند.
۲- استخراج نقدینگی چگونه کار میکند؟
تأمینکنندگان نقدینگی (LPs)، داراییهای خود را در یک استخر نقدینگی استیک میکنند و درنتیجهی آن تریدرها به توکنهای مطلوبی دسترسی پیدا میکنند. آنها برای مبادلهی داراییهای خود در یک پلتفرم غیرمتمرکز، کارمزد تراکنش را پرداخت میکنند.
۳- کدام پلتفرم ها از استخراج نقدینگی پشتیبانی میکنند؟
چندین صرافی غیرمتمرکز وجود دارد که ارائه‌دهندگان نقدینگی را تشویق می‌کنتد تا در پلتفرم‌هایشان مشارکت داشته باشند. محبوب‌ترین آنها UniSwap و Balancer است که از توکنهای اتریوم و اتر مربوط به استاندارد ERC-20 پشتیبانی میکنند.
۴- آیا ایده‌ی استفاده از استراتژی لیکوئیدیتی ماینینگ خوب است؟
Liquidity Mining روشی عالی برای کسب درآمد پسیو در صنعت ارزهای دیجیتال است. یک سرمایه‌گذار ارز دیجیتال با مشارکت به‌عنوان ارائه‌دهنده‌ی نقدینگی، به رشد بازار مالی غیرمتمرکز نوپا کمک میکند و در عین حال مقداری سود نیز به دست می‌آورد.
