این مقاله از روی نسخه اصلی و انگلیسی کتاب سرمایه دار علیه سرمایه داری خلاصه برداری شده است!
خلاصه کتاب سرمایه دار علیه سرمایه داری
بازار سرمایه، بستری پر از خلاقیت و انعطاف پذیری است. هر کسی با هر اندیشه و باوری می تواند مسیر ویژه خودش را در آن بسازد. البته موفقیت یا شکست این ماجرا به طور مستقیم به خود او باز می گردد. در این قسمت از خانه سرمایه به سراغ یک فیلسوف می رویم که بنا به شرایط زندگی اش مجبور شد کار با بازارهای مالی را یاد بگیرد و مسیر متفکرانه خودش را در آن بسازد. «جورج سوروس» در کتاب «سرمایه دار علیه سرمایه داری» نقدهای جالبی به بازارهای مالی کرده و همه آنها را از سبک تفکر فیلسوفانه خودش عبور داده است. برای خواندن گلچینی از این نقدهای فیلسوفانه با ما همراه باشید.
آیا بازارهای مالی می توانند خودشان را ترمیم کنند؟
الگوی رایجی در دنیای سرمایه گذاری دیده می شود و آن این است که بازارهای مالی می توانند در طول زمان، خودشان را ترمیم کنند. با وجود آنکه طرفداران این الگو کم نیستند اما به نظر جورج سوروس، این الگوی اشتباهی است. چون بر مبنای دانش طراحی شده است. این در حالی است که انسان ها – در اینجا منظورمان همان سرمایه گذاران هستند – با وجود آنکه دانش را دم دستشان دارند اما به هنگام تصمیم گیری با توجه به درک خود از شرایط دست به کار می شوند.
در جستجوی یافتن تاریخی ترین علت شکست در بازارهای مالی
اگر درک سرمایه گذارها از محیط اطرافشان را چندان کافی ندانیم می توانیم به یکی از بزرگ ترین علت های شکست سرمایه گذاران پی ببریم؛ یعنی تصمیم گرفتن بر اساس احساسی که از شرایط موجود دارند نه واقعیت آن شرایط. جالب اینجا است که گاهی تصور آینده نیز به این داستان می پیوندد و تصمیم گیری را در هاله ای از ابهام فرو می برد. بنابراین، بازارهای مالی نه تنها نمی توانند خودشان را ترمیم کنند بلکه پیش بینی 100 درصدی آنها نیز چیزی جز خیال نیست. نکته ای که می تواند اوضاع را برای سرمایه گذاران بهتر کند، آگاهی داشتن از این ماجرا است. در آن صورت می توانند با سنجش عمیق تر ماجراها و استفاده از دانش به نتیجه های بهتری برسند.
چه چیزهایی حباب مسکن را نشانه گرفته اند؟
حباب بزرگ مسکن، موضوع دیگری است که در کتاب سرمایه دار علیه سرمایه داری به طور مفصل در مورد آن صحبت شده است. از نظر جورج سوروس، حباب مسکن آمریکا هر روز در حال بزرگ تر شدن است. نکته جالب در مورد این حباب، تغذیه کردن او از موضوع هایی است که هیچ ارتباط مستقیمی به بازار مسکن آمریکا ندارند؛ مثلا قدرت گرفتن اقتصاد چین، بهتر شدن اوضاع اقتصادی در کشورهایی که تولید کننده نفت و گاز به حساب می آیند و تحولات نظام مالی جهانی. نکته دیگری که می تواند بر جذابیت حباب مسکن آمریکا اضافه کند، تاثیر آن بر بازار املاک انگلستان، اسپانیا و استرالیا است. گویی یک دومینوی جهانی در بازار مسکن در حال شکل گیری است که با اولین ضربه جانانه، موجی از سقوط ارزش ها را به دنبال خواهد داشت. با این وجود، دومینوی جهانی بازار املاک، حرکت خود را از اسپانیا آغاز کرده است.
آشنایی با دیدگاه تعادل در بازارهای مالی
جورج سوروس در بخش دیگری از کتاب سرمایه دار علیه سرمایه داری به سراغ «دیدگاه تعادل» می رود و آن را با توجه به نگاه فیلسوفانه خودش توضیح میدهد. بر اساس گفته های او، بازار – در حالت ساده اش – از دو بخش فروشنده و خریدار تشکیل شده است. اگر این دو بخش را دو کفه یک ترازو در نظر بگیریم، آنگه دیدگاه تعادل، درست در میانه این دو کفه قرار می گیرد.
دیدگاه تعادل به دنبال چه چیزی بود؟
هدف دیدگاه تعادل، ایجاد بستری است که در آن هر دو طرف ماجرا برنده باشند. به همین دلیل، تولید کننده ها تا زمانی به تولید محصول خود ادامه می دهند که عرضه آنها به قیمت بازار برسد و خریدارها هم تا زمانی به کار کردن ادامه می دهند که بتوانند محصولات مورد نیاز خودشان را از بازارها تهیه کنند. به زبان ساده، بازار و قیمتی که در آن شناور است، هدف اصلی تولید و درآمدزایی در هر دو جبهه تولید کنندگان و مصرف کنندگان به شمار می رود. جالب اینجا است که این ماجرا در قرن 19 میلادی هم مطرح شده بود و در آن هنگام به آن «آزادی در اقتصاد» می گفتند.
دیدگاه تعادل چه مشکلاتی دارد؟
این دیدگاه هم مانند بسیاری از دیدگاه های تئوری در دنیای اقتصاد، به دور از دنیای واقعی است. چون شرایط انسانی در آن نادیده گرفته شده است؛ مثلا یکی از فرض های این دیدگاه، وجود بازاری است که هیچ کس نتواند قیمت های آن را دستکاری کند و همیشه به اندازه محصولاتی که تولید می شوند، خریدار وجود داشته باشد. گذشته از این، این نظریه مفهوم «دانش» را مد نظر قرار داده بود. در حالی که کم کم بازارهای مالی با مفهوم «اطلاعات» دسته و پنجه نرم می کردند.
لُب کلام نظریه انعکاس چیست؟
در کتاب سرمایه دار علیه سرمایه داری، از دیدگاه دیگری نام برده شده است که جورج آن را «نظریه انعکاس» می نامد. البته تعداد قابل توجهی از متخصصان بازارهای مالی این دیدگاه را شکل پر از رنگ و لُعاب همان اشتباه تاریخی سرمایه گذارها می پندارند یعنی «دریافت اشتباه افراد از شرایط بازار که باعث تلاطم در قیمت های بازار می شود.» بر اساس این نظریه، نه تنها دیدگاه سرمایه گذاران، بلکه اصول جاری در بازار هم می تواند آن را از جریان اصلی خارج کرده و به سمت و سویی اشتباه سوق دهد.
تلاش برای دستیابی به رویای ثبات در بازارهای مالی
در بخش دیگری از کتاب سرمایه دار علیه سرمایه داری، نکته هایی در مورد ثبات بازارهای مالی بیان شده اند. جورج سوروس عقیده دارد که برای بررسی وضعیت بازار و سیاست های حاکم بر آن باید از جریان هایی که باعث تغییر و تحول در بازار می شوند، دوری کنیم. چون تنها از این راه است که می توانیم در جایگاهی درست برای سنجش بازار قرار بگیریم. در روزگار ما، نظارت دقیقی روی صنعت مالی وجود ندارد. همین ماجرا باعث می شود که اقتصاد در سراشیبی سقوط قرار بگیرد. کارهایی مانند تزریق اعتبار به هر شکل، نمی توانند مشکل بزرگ اقتصاد را برطرف کنند. تنها نوشداروی این ماجرا ایجاد قانون برای کنترل و در تعادل نگه داشتن اقتصاد است.
دوره آموزشی از صفر تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است
از طرف دیگر اگر فقط به قانون گذاری در عرصه اقتصادی بپردازیم، همین موضوع به یک مانع بزرگ بر سر راه فعالیت ها و پیشرفت های اقتصادی تبدیل خواهد شد. بی توجهی به متعادل نگه داشتن اقتصاد، به طور مستقیم، ثبات اقتصادی را نشانه می رود و باعث می شود که یک عقب گرد به سمت جریان اقتصادی بعد از جنگ جهانی دوم داشته باشیم. قانون گذارن همزمان با کنترل و نظارت دقیق باید بیشترین آزادی را به بازارهای مالی بدهند. چنین تغییرهای حساب شده ای هم به نفع فعالان اقتصادی و هم مردم عادی خواهند بود.
درسی پنهان در قلب بحران مالی 2008
بحران مالی سال 2008 نشان داد که هیچ وقت نمی توان روی کمک های دولت حسابی باز کرد. بنابراین نباید فکر کنید که با رخ دادن یک بحران اقتصادی دیگر، دولت ها، شرکت های بزرگ مالی و بانک ها قدمی برای نجات شما برمی دارند.
در آن سال ها شاید دلار به عنوان یک پول قدرتمند و معتبر شناخته می شد، اما مردم این امتیاز را به دلار نداده بودند. این موضوع نشان می دهد که قانون گذاران، سیاست گذاران و فعالان عرصه اقتصادی نتوانستند ارزش و اعتبار حقیقی این واحد پولی را بالا نگه دارند و این یعنی یک اختلال بزرگ در نظام مالی آمریکا شکل گرفته بود و صدای فروپاشی مالی به گوش می رسید که در سال 2008 شاهد آن بودیم.
در آن هنگام بازار سهام دچار اختلال و بی تعادلی شده بود. بسیاری از شرکت ها به نبود هم گرایی بین خریدار و فروشنده توجهی نکردند و فروش را به سبک و سیاق گذشته پی گرفتند. این کار باعث شد که ریسک ناشی از سرمایه گذاری در سهام آن شرکت ها افزایش یابد. همین عامل باعث ورشکسته شدن بسیاری از شرکت ها و سازمان ها شد. از این رو نباید در بحران های اقتصادی فقط دیدی کوتاه مدت داشت؛ بلکه باید برای خرید و فروش هوشمندانه همراه با چشم اندازی واقع بینانه نهایت تلاش را به کار بست.
پیام نویسنده در کتاب سرمایه دار علیه سرمایه داری چه بود؟
«جورج سوروس» بیشتر از آنکه یک سرمایه دار یا سرمایه گذار باشد، یک فیلسوف است که به دلیل راه نیافتن به دانشگاه و نشستن بر کرسی استادی به سراغ دلالی سهام رفت. دست بر قضا، حرکت های مالی او در این بازار پر از هیاهو به بار نشست و او ثروتی برای خودش بر هم زد. پس از آن به سراغ نوشتن چند کتاب رفت و در آنها توضیح داد که نگرش های فیلسوفانه اش چه کمک بزرگی برای پیشرفتش در بازارهای مالی کرده اند. ناگفته نماند که سرمایه گذاران در برخورد با اندیشه های سوروس به دو دسته تقسیم شدند. برخی این اندیشه ها را عالی و درست پنداشتند و حتی آنها را در دانشگاه ها تدریس کردند و برخی دیگر آنها را به باد انتقاد گرفتند و از سنگین و غیر قابل فهم بودن کتاب های او سخن ها گفتند. در هر صورت، این ذهن تصمیم گر شما است که باید در مورد اهمیت دادن یا ندادن به این توصیه ها و اندیشه ها حرکت آخر را بزند.
نظر شما چیست؟
آیا کتاب «سرمایه دار علیه سرمایه داری» را خوانده اید؟ نظرتان در مورد آن چیست؟