بخش بزرگی از آزادی مالی این است که قلب و ذهن خود را از نگرانی درباره اتفاقات زندگی آزاد کنید. سلامت مالی اصطلاحی است که برای توصیف وضعیت مالی اشخاص استفاده می شود و ابعاد مختلفی برای آن وجود دارد؛ از جمله میزان پس اندازی که دارید، مقداری که برای بازنشستگی اختصاص می دهید و اینکه چقدر از درآمد خود را صرف هزینه های ثابت یا غیر اختیاری می کنید.
اگرچه کارشناسان مالی دستورالعمل هایی را برای هر شاخص سلامت مالی طراحی کرده اند، وضعیت برای هر فردی متفاوت است. توصیه می شود هر فردی برنامه مالی خود را برای اطمینان از دستیابی به اهداف زندگی خود تنظیم کند؛ بنابراین تا پایان این مقاله همراه ما باشید تا با مفهوم این سلامت بیشتر آشنا شویم.
چگونه سلامت مالی خود را بسنجیم؟
کارشناسان مالی دستورالعمل های تقریبی برای هر شاخص سلامت مالی ابداع کرده اند، اما وضعیت هر فرد با دیگری متفاوت است؛ به همین دلیل ارزش این را دارد تا برای توسعه برنامه مالی خود وقت بگذارید تا مطمئن شوید در مسیر درست رسیدن به اهداف خود هستید. همچنین درصورت وقوع یک اتفاق غیرمنتظره در معرض خطرات مالی قرار نخواهید گرفت.
امیلی بیرکن که یک کارشناسی مالی شناخته شده بود، می گوید: «سلامت مالی شباهت بسیاری به سلامت جسمانی دارد. شما نمی توانید با استفاده از یک معیار مشخص سلامت جسمانی همه افراد را مشخص کنید». چندین معیار برای سنجش این سلامت وجود دارد؛ به همین دلیل شما باید با یکی از این معیارها شروع کرده و در زمینه های دیگر نیز به مرور پیشرفت کنید.
درآمد بالا یکی از اولین نشانه های سلامت مالی است و حتی می توان گفت حیاتی ترین علامت به شمار می رود. کسب درآمد بالا ضروری نیست، اما باید به اندازه ای بالا باشد که بتوانید از پس هزینه ها بربیایید. آشنایی با معیارهای مورد استفاده برای سنجش سلامت مالی یکی از راه های شروع بهبود وضعیت مالی شما خواهد بود. برای درک بهتر سلامت مالی خود بهتر است ابتدا سؤالات زیر را از خود بپرسید و آن را یک ارزیابی از این سلامت در نظر بگیرید.
- چقدر برای اتفاقات غیرمنتظره آماده هستید؟ آیا پس اندازی برای هزینه های این چنینی دارید؟
- ارزش ثروت خالص شما چقدر است؟
- آیا چیزهایی را که در زندگی به آن ها نیاز داشته، در اختیار دارید؟ درباره چیزهایی که می خواهید داشته باشید، چطور؟ برای مثال شما به مواد غذایی نیاز دارید، اما لپ تاپ و گوشی مدل بالا جزء خواسته های شما محسوب می شوند.
- چند درصد از بدهی ها و اقساط را باید با سود بالای 50 درصد پرداخت کنید؟
- آیا در حال حاضر برای دوران بازنشستگی خود پولی پس انداز کرده اید؟ احساس می کنید در مسیر رسیدن به اهداف بلندمدت خود هستید؟
- آیا بیمه عمر و درمانی مناسبی برای پوشش هزینه های خود دارید؟
معیارهای سنجش سلامت مالی چست؟
سلامت مالی یک فرد را می توان به روش های مختلفی اندازه گیری کرد. پس انداز و دارایی خالص کلی فرد نشان دهنده منابع مالی است که برای استفاده در زمان حال یا آینده در اختیار او قرار دارد. این منابع مالی می توانند تحت تأثیر قرار بگیرند؛ مانند بدهی کارت های اعتباری، وام مسکن، وام خودرو و وام های دانشجویی که هرکدام هزینه های سربار زیادی هستند؛ بنابراین این سلامت رقم ثابتی نخواهد بود. براساس نقدینگی و دارایی های فرد و همچنین نوسان قیمت کالاها و خدمات تغییر می کند.
برای مثال ممکن است حقوق یک فرد ثابت باشد؛ درحالی که هزینه های بنزین، غذا، وام مسکن و شهریه دانشگاه افزایش پیدا کند. با وجود وضعیت خوب سلامت مالی اولیه فرد ممکن است موقعیت خود را از دست بدهد و درصورت جبران نشدن هزینه ها دچار مشکلات مالی فراوان شود. نشانه های معمول سلامت مالی قوی این است که شخص دارای جریان ثابت درآمد است، تغییرات کمی در هزینه های خود دارد و تعادل نقدی او در حال رشد است.
مالکیت صرف دارایی ها تنها یکی از معیارهایی است که می تواند برای اندازه گیری این سلامت استفاده شود. دارایی به چیزهایی گفته می شود که به طور مثبت به ارزش خالص ثروت ما کمک کند. دارایی ها می توانند شامل موارد زیر باشند:
- پولی که در حساب پس انداز اضطراری شما وجود دارد.
- سرمایه گذاری هایی مانند سهام و صندوق سرمایه گذاری مشترک
- حساب های بازنشستگی
- بیمه درمانی
- بیمه عمر
داشتن یک بیمه درمانی کامل یکی از معیارهای سلامت مالی شما به حساب می آید؛ زیرا در زمان بیماری می تواند بسیاری از هزینه های شما را پوشش دهد؛ بنابراین همه بیمه ها نمی توانند نشانه وضعیت مالی خوب شما باشند؛ زیرا برای مثال بیمه خودرو امری اختیاری نیست و شما با هر سطح درآمدی موظف به پرداخت آن هستید.
همچنین معیارهایی وجود دارد که میزان بدهی های شما را می سنجند و تأثیر آن ها را در سلامت مالی شما نشان می دهند؛ برای مثال میزان بدهی ها تقسیم بر درآمد می تواند یکی از معیارهای مهم برای این سنجش باشد. امتیازات اعتباری شما می تواند به تنهایی یک معیار در نظر گرفته شود. ارزش خالص دارایی ها نیز معیار دیگری است. عامل مهم دیگر این است که کل دارایی های شما بیشتر از ارزش کل بدهی های شما باشد.
دوره آموزشی از صفر تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است
سلامت مالی خوب به معنای داشتن عادات مالی خوب نیز است. فردی که عادات مالی صحیحی دارد، هر ماه هزینه ها و درآمدهای خود را ثبت کرده و حداقل 10 تا 15 درصد از درآمد خود را برای بازنشستگی پس انداز می کند.
بهبود وضعیت سلامت مالی
برای بهبود وضعیت مالی خود ابتدا باید نگاه دقیق و واقع بینانه ای به جایی که در حال حاضر هستید داشته باشید. همچنین باید ارزش خالص دارایی های خود را محاسبه کنید و بفهمید که دقیقاً در چه جایگاهی ایستاده اید. این موضوع شامل در نظر گرفتن همه چیزهایی است که اکنون در اختیار دارید؛ یعنی شما باید حساب های بازنشستگی، وسایل نقلیه و سایر دارایی ها و بدهی های خود را لیست کنید.
بودجه بندی
اولین گام برای بهبود وضعیت مالی خود ایجاد یک بودجه بندی مناسب است که هم باید شامل خرج های ضروری شود و هم باید درباره اهداف آینده شما بررسی شود؛ بنابراین مهم است که به نحوه خرج کردن خود نیز نگاه دقیقی داشته باشید. آیا هزینه هایی وجود دارد که بتوانید آن ها را کم کنید؟ هزینه های اشتراک مختلفی را که نیازی به آن ها ندارید، کنسل کنید و تعریف درستی از «نیازها» و «خواسته ها» داشته باشید.
برای تنظیم بودجه بندی خود ابتدا باید هزینه ها و درآمدهای یک ماه را ثبت کنید. این کار را می توانید هم به کمک اپلیکیشن های گوشی موبایل و هم با استفاده از نرم افزارهایی مانند اکسل و گوگل شیت انجام دهید. یکی از روش های مناسب برای بودجه بندی روش پاکت است.
در این روش شما برای هریک از اقلام ضروری مانند خواروبار، هزینه بنزین، قبض ها و غیره بودجه ای مشخص تعیین می کنید و مبلغ آن را نقد داخل یک پاکت قرار می دهید. زمانی که مبلغ داخل آن پاکت به اتمام رسید، دیگر اجازه برای خرج کردن نخواهید داشت.
یکی از کلیدهای اصلی برای بودجه بندی و حفظ این سلامت این است که به بودجه خود پایبند باشید؛ بدون توجه به اینکه درآمد شما رو به افزایش است. اگر با افزایش درآمد، هزینه های خود را نیز به همان نسبت افزایش دهید، هیچ پیشرفت مالی رخ نداده است.
صندوق پس انداز اضطراری
ایجاد یک صندوق پس انداز اضطراری می تواند سلامت مالی شما را افزایش دهد. منظور از این صندوق پولی است که برای مواقع اضطراری مانند تعمیر خودرو یا از دست دادن شغل پس انداز می شود؛ بنابراین پولی بوده که به راحتی در دسترس شما قرار دارد و نیاز ندارید برای دستیابی به آن چیزی را بفروشید. هدف باید این باشد که سه تا شش ماه هزینه های زندگی شما را شامل بشود.
هدف از داشتن یک صندوق پس اندازی اضطراری این است که درصورت ضربه های مالی غیرمنتظره، شما دچار بدهی نشوید. همچنین درصورت بیماری، از دست دادن شغل و هزینه های اضافی برای تعمیرات خانه آرامش مالی خود را از دست نمی دهید. اگر به تازگی شروع به بودجه بندی کرده باشید، ممکن است ناخواسته برخی هزینه ها را در برنامه ریزی خود لحاظ نکنید.
این صندوق به شما کمک می کند تا هزینه های مختلف را پوشش دهید و سپس برای افزایش بودجه خود برنامه ریزی کنید. بعد از چند ماه شما دیگر نباید هیچ هزینه غیرمنتظره ای در زندگی خود داشته باشید.
بدهی ها
یکی دیگر از راه های بهبود وضعیت مالی، پرداخت بدهی هاست. دو روش برای این پرداخت ها وجود دارد؛ یکی از این روش ها می گوید که بهتر است با پرداخت بیشترین بدهی خود شروع کنید و روش دیگر توصیه می کند تا ابتدا بدهی هایی را پرداخت کنید که کوچک تر هستند. سپس به نوبت بدهی ها و اقساط دیگر را تسویه کنید. هرکدام از این روش ها مزایا و معایب خود را دارد و انتخاب روش مناسب به وضعیت شما وابسته است.
قوانین و نکات ضروری برای داشتن سلامت مالی
وقتی صحبت از امور مالی شخصی می شود، حفظ سلامت مالی شما در بهترین حالت آسان نیست. ما گرفتار روتین زندگی می شویم و به سختی می توانیم روزانه از وضعیت مالی خود مراقبت کنیم. در اینجا چند قانون و نکته سریع وجود دارد که می توانید برای بهبود یا حفظ این سلامت از آن ها استفاده کنید.
- اگر می توانید پرداخت اقساط و همچنین پس انداز خود را به صورت خودکار انجام دهید؛ یعنی هر ماه سر زمان مشخصی، مقداری پول به عنوان پس انداز به یک حساب و مقداری هم برای پرداخت اقساط به حساب دیگر واریز شود.
- از یک روش بودجه بندی مانند 20/30/50 استفاده کنید. این روش می گوید 50 درصد از درآمد خود را برای نیازها، 30 درصد را برای خواسته ها و 20 درصد آن را پس انداز کنید. اگر بدهی هایی با بهره های بالا دارید، این 20 درصد می تواند صرف کاهش بدهی ها شود.
- سعی کنید هزینه های مسکن (اجاره یا رهن) را به بیش از 40 درصد از درآمد خود محدود کنید.
- سعی کنید 10 تا 15 درصد از دارایی خود را سرمایه گذاری کنید و در حساب بازنشستگی خود قرار دهید.
سلامت مالی کسب و کار
این سلامت را می توان به کمک دوام یک بیزینس با عوامل قابل مقایسه ارزیابی کرد. اگر درآمد نقدی یک شرکت به جای اینکه به سرمایه گذاری های مختلف اختصاص پیدا کند، صرف خرید تجهیزات، لوازم اداری، استخدام های جدید و خدمات تجاری شود، باید روی سلامت مالی آن شرکت تمرکز بیشتری شود.
بنابراین هر پول بیشتری که صرف کسب و کار شود، باید به ثبات کلی و رشد بالقوه بیزینس منجر شود؛ در غیر این صورت می تواند در پرداخت هزینه های منظم مانند حقوق، قبض ها و غیره خلل مستقیمی ایجاد کند؛ بنابراین کسب و کار مجبور به توقف فعالیت می شود یا باید حقوق کارکنان را کاهش دهد که در هر صورت آن را در مسیر شکست قرار خواهد داد.
نتیجه گیری
سلامت مالی امری ثابت نیست و با توجه به هزینه ها، درآمد و سبک زندگی شما متغیر خواهد بود؛ بنابراین باید به طور مداوم آن را زیر نظر داشته باشید. اگر وضعیت مالی شما سالم نباشد، می تواند به مشکلاتی در سایر زمینه های زندگی شما نیز منجر بشود. برای رفع این مشکل روش های مختلفی وجود دارد که یکی از مهم ترین آن ها بودجه بندی است.
با اختصاص هزینه های ثابت برای بخش های مختلف زندگی خود می توانید روی ثبات مالی تمرکز کنید و درنتیجه با تمرین آن سلامت مالی مناسبی داشته باشید. دلیل اهمیت آن هم این است که بار روانی مسائل مالی از روی ذهن شما برداشته می شود و می توانید روی دیگر جنبه های زندگی تمرکز داشته باشید.
پرسش های متداول
به معیاری از وضعیت مالی جامع شما گفته می شود که در یک مقطع زمانی معین سنجیده می شود. این موضوع توانایی شما را برای برآورده کردن تعهدات، اهداف مالی و همچنین توانایی مقابله با مشکلات غیرمنتظره اندازه گیری می کند.
کسانی که از نظر مالی سالم هستند، از سلامت جسمی، روانی، اجتماعی، خانوادگی بهتری نیز برخوردار خواهند بود. در تمام معیارهای سلامت، افرادی که از نظر مالی آسیب پذیرند، به خوبی افرادی که سلامت مالی دارند عمل نمی کنند.