آربیتراژ چیست؟ راهنمای کامل کسب درآمد از آربیتراژ در بازارهای مالی

آربیتراژ یکی از جذاب‌ترین مفاهیم در دنیای مالی است و از آنجا که پتانسیل کسب سود با ریسک کم را دارا است بسیار مورد توجه معامله‌گران قرار گرفته است. در این مقاله به بررسی جامع مفهوم آربیتراژ خواهیم پرداخت و از ریشه‌های تاریخی آربیتراژ، انواع مختلف آن، مثال‌های عملی و استراتژی‌های کسب درآمد از آن خواهیم گفت. در پایان این راهنمای جامع، درک کاملی از نحوه کار با آربیتراژ و چرایی کم‌ریسک (و نه بی‌ریسک) بودن این استراتژی به دست خواهید آورید و می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا آربیتراژ می‌تواند نقشی در اهداف مالی شما داشته باشد یا خیر.

مفهوم آربیتراژ: تعریف آربیتراژ به زبان ساده

آربیتراژ به معنای خرید و فروش هم‌زمان یک دارایی در بازارهای مختلف به منظور کسب سود از تفاوت قیمت‌ها است. فرض کنید قیمت یک کتاب در کتاب‌فروشی الف ۱۰ دلار است اما همین کتاب در کتاب‌فروشی ب ۱۵ دلار فروخته می‌شود. اگر کتاب را ۱۰ دلار بخرید و بتوانید به قیمت ۱۵ دلار بفروشید، ۵ دلار سود کسب کرده‌اید.

آربیتراژ دقیقا همین است، اما در بازارهای مالی به جای کتاب سر و کارمان با سهام، ارزها، کالاها یا دارایی‌های دیجیتال در بسترهای مختلف معاملاتی است. نکتة کلیدی در معاملات آربیتراژ کم بودن فاصلة زمانی بین لحظة خرید و فروش است و هر چقدر این فاصله کمتر باشد ریسک تغییرات نامطلوب قیمت کاهش می‌یابد. فرصت‌های آربیتراژ کوتاه هستند، زیرا به محض اینکه معامله‌گران از اختلاف قیمت یک دارایی در دو بازار مختلف آگاه شوند، آنقدر آن دارایی را معامله می‌کنند که معاملات آربیتراژ سوددهی خود را از دست می‌دهد و قیمت در هر دو بازار همسان می‌شود.

تاریخچه و ریشه‌های اقتصادی آربیتراژ

آربیتراژ از قرن‌ها پیش، حتی پیش از اینکه بازارهای مالی به شکل امروزی وجود داشته باشند، جزئی اساسی از فعالیت‌های اقتصادی بوده است. تاجران بازارهای باستانی فهمیدند می‌توانند کالایی را در یک منطقه با قیمت کمتر بخرند و در منطقه‌ای دیگر با قیمت بالاتر بفروشند. این روش تنها به کالاها محدود نبود و با گسترش تجارت جهانی، به ارزها نیز تعمیم یافت.

مفهوم آربیتراژ با ظهور بازارهای مالی سازمان‌یافته، بیشتر مورد توجه قرار گرفت. در قرن نوزدهم، فناوری تلگراف باعث شد تاجران بتوانند سریع‌تر با نقاط دوردست ارتباط برقرار کنند. درنتیجه، آربیتراژ در مکان‌های جغرافیایی مختلف امکان‌پذیرتر شد. در تاریخ مالی مدرن، این موضوع نقش مهمی در حفظ کارایی بازارها ایفا کرده است. در واقع معامله‌گران آربیتراژ (یعنی کسانی که از اختلاف قیمت در بازارهای مختلف سود می‌برند) به رفع اختلافات قیمتی کمک می‌کنند و در نتیجه به ثبات و عدالت کلی بازارهای مالی کمک می‌نمایند.

آربیتراژ چگونه باعث سودآوری می‌شود: چگونگی کسب سود از تفاوت قیمت‌ها در بازارهای مختلف

می‌توان گفت سودآوری آربیتراژ از ناکارآمدی ذاتی بازارها ناشی می‌شود. بازارهای مختلف ممکن است به دلایل گوناگونی مانند منطقة جغرافیایی، زمان، شرایط قانونی یا احساسات حاکم بر بازار، یک دارایی یکسان را با قیمت‌های متفاوتی ارزش‌گذاری کنند. به عنوان مثال، سهامی را در نظر بگیرید که هم در بورس نیویورک (NYSE)  و هم در بورس لندن (LSE)  فهرست شده است. ممکن است اختلافات زمانی، اخبار اقتصادی یا نرخ‌ ارز باعث شود قیمت این سهام در بورس نیویورک ۵۰ دلار و در بورس لندن ۵۱ دلار باشد. آربیتراژور سهام را در بورس نیویورک به قیمت ۵۰ دلار می‌خرد و در بورس لندن به قیمت ۵۱ دلار می‌فروشد و پس از کسر هزینه‌های معامله به ازای هر سهم، ۱ دلار سود کسب می‌کند.

دلیل به وجود آمدن چنین فرصت‌هایی این است که قیمت‌ها به‌طور آنی و هم‌زمان در تمام بازارها تنظیم نمی‌شوند. آربیتراژورها از الگوریتم‌های پیچیده و سیستم‌های معاملاتی سریع استفاده می‌کنند تا این معاملات را در کمترین زمان ممکن انجام دهند و اغلب از هر معامله سود کمی عایدشان می‌شود اما چون تعداد معاملاتی که انجام می‌دهند بسیار بالاست در بلندمدت مبالغ قابل‌توجهی به دست می‌آورند.

چرا آربیتراژ یک استراتژی کم‌ریسک محسوب می‌شود؟

از آنجا که آربیتراژور به محض دیدن تفاوت قیمتی و پیش نوسانات نامطلوب معامله را انجام می‌دهد، استراتژی آربیتراژ یک استراتژی کم‌ریسک محسوب می‌شود. به عبارت دیگر، از آنجا که خرید و فروش تقریباً به طور هم‌زمان انجام می‌شود، آربیتراژور، بر خلاف معامله‌گران سنتی، در معرض ریسک تغییرات قیمتی قرار ندارد. البته معاملات آربیتراژ ریسک‌هایی هم دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد اما نسبت به شیوه‌های دیگر معاملاتی، کم‌ریسک محسوب می‌شود.

دلایل تفاوت قیمت‌ها در بازارهای مختلف: بررسی دلایل تفاوت قیمت‌ها در صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز

تفاوت قیمت‌ها در بازارها و صرافی‌های مختلف تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

دوره اختصاصی

دوره نخبگان، استاد تمامی در ترید

دوره آموزشی از صفر تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است

دریافت اطلاعات بیشتر

1. تفاوت نقدینگی: صرافی‌های متمرکز (CEX) مانند بورس نیویورک یا نزدک (NASDAQ) به دلیل زیرساخت‌های مستحکم و تعداد زیاد معامله‌کنندگان معمولاً نقدینگی بیشتری دارند. در مقابل، صرافی‌های غیرمتمرکز  (DEX)به ویژه در حوزة ارزهای دیجیتال، ممکن است بسته به فعالیت کاربران و جفت‌ارزهای موجود، سطح نقدینگی متفاوتی داشته باشند که منجر به تفاوت قیمت‌ها می‌شود.
2. قوانین نظارتی: کشورهای مختلف قوانین نظارتی متفاوتی دارند و این امر بر فعالیت‌های معاملاتی تأثیرگذار است. برای نمونه، یک سهم یا رمزارز ممکن است به دلیل تفاوت در قوانین مربوط به ساعت‌های معاملاتی، شرایط گزارش‌دهی و قوانین مربوط به حفاظت از سرمایة سرمایه‌گذاران، در ایالات متحده و اروپا با قیمت‌های متفاوتی معامله شود.
3. احساسات حاکم بر بازار و تقاضا: رویدادهای محلی یا احساسات حاکم بر بازار نیز می‌توانند یکی از علل تفاوت قیمت‌ها در بازارهای مختلف باشند. برای نمونه، سهام یک شرکت فناوری ممکن است به دلیل گزارش‌های مثبت دربارة درآمد در ایالات متحده تقاضای زیادی پیدا کند و قیمت آن به طور قابل توجهی بیشتر از سایر بازارها باشد.

تأثیر عوامل زمانی و مکانی بر تفاوت قیمت‌ها

منظور از عوامل زمانی هرگونه تأثیری است که عامل زمان بر معاملات و قیمت داشته باشد، مثلا تفاوت‌های منطقه زمانی (Time Zone) که در ساعت انتشار رسمی خبرها موثر است و ساعت‌های معاملاتی در نقاط مختلف که محدودیت‌هایی برای معاملات ایجاد می‌کند. به عنوان مثال، وقتی بورس توکیو بسته می‌شود، بورس نیویورک تازه روز کاری خود را آغاز می‌کند و هر خبری که در انتهای روز (به وقت ژاپن) بر یک شرکت ژاپنی تأثیر بگذارد، می‌تواند قیمت سهام آن شرکت در جلسه یا session معاملاتی نیویورک را تحت‌الشعاع قرار دهد. عوامل مکانی یا فواصل جغرافیایی نیز می‌تواند بر سرعت انتشار اطلاعات و زمان اجرای معاملات تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، معامله‌گرانی که از نظر فیزیکی به صرافی نزدیک‌تر هستند ممکن است بتوانند سفارشات را سریع‌تر از کسانی که دورتر هستند اجرا کنند و این تأخیر، ممکن است به تفاوت‌های جزئی در قیمت‌گذاری منجر شود.

انواع مختلف آربیتراژ

آربیتراژ بین صرافی‌ها یا Cross-Exchange Arbitrage

آربیتراژ بین صرافی‌ها یعنی خرید یک دارایی در یک صرافی با قیمت پایین‌تر و فروش هم‌زمان آن در صرافی دیگر با قیمت بالاتر. این نوع آربیتراژ در بازارهای ارز دیجیتال رایج است که  در آن یک دارایی دیجیتال ممکن است در چندین صرافی مختلف لیست شده باشد. برای مثال، بیت‌کوین ممکن است در صرافی بایننس به قیمت ۳۰٬۰۰۰ دلار و در صرافی کوین‌بیس به قیمت ۳۰٬۱۰۰ دلار معامله شود. آربیتراژور می‌تواند بیت‌کوین را در بایننس بخرد و در کوین‌بیس بفروشد تا از این اختلاف قیمت ۱۰۰ دلاری سود ببرد.

آربیتراژ جغرافیایی یا فاصله‌ای

در آربیتراژ جغرافیایی، معامله‌گر از تفاوت قیمت یک دارایی در مکان‌های جغرافیایی مختلف استفاده می‌کند. برای مثال، قیمت نفت خام ممکن است در ایالات متحده و اروپا به دلیل تفاوت در تقاضا، هزینه‌های حمل و نقل، یا میزان ذخایر متفاوت باشد. در چنین شرایطی معامله‌گران می‌توانند نفت را در بازاری که ارزان‌تر است بخرند و در بازار دیگر که گران‌تر معامله می‌شود به فروش برسانند و پس از کسر هزینه‌های حمل و نقل و پرداخت کارمزد، سود کسب کنند.

آربیتراژ مثلثی

آربیتراژ مثلثی نوع پیچیده‌تری از آربیتراژ به حساب می‌آید که سه جفت‌ارز مختلف را شامل می‌شود و در بازار ارزهای خارجی یا فارکس معمول است که در آن حتی اختلافات کوچک نیز به دلیل حجم و نقدینگی بالا می‌تواند سودآور باشد.. به عنوان مثال، اگر نرخ مبادله  EUR/USD،USD/JPY  و EUR/JPY کاملاً هماهنگ نباشند، معامله‌گر می‌تواند 10000 یورو را به  9870 دلار آمریکا، 9870 دلار را به 1427000 ین و سپس این مقدار ین ین را به 10017یورو تبدیل کند تا سودی بدون ریسک از این معامله کسب کند.

آربیتراژ نرخ بودجه یا تأمین مالی Funding Rate Arbitrage

آربیتراژ نرخ بودجه نوعی استراتژی معاملاتی است که اغلب در بازارهای آتی و مشتقات، به ویژه در قراردادهای دائمی ارزهای دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرد. قراردادهای دائمی نوعی قرارداد آتی بدون تاریخ انقضا هستند و صرافی‌ها برای اینکه قیمت قرارداد را با قیمت دارایی پایه هماهنگ نگه دارند از نرخ بودجه استفاده می‌کنند. معامله‌گران می‌توانند از تفاوت نرخ بودجه بین صرافی‌ها یا بین بازار نقدی و بازار آتی سود ببرند. برای مثال، اگر نرخ بودجة یک صرافی به‌طور قابل توجهی بالاتر از صرافی دیگر باشد، معامله‌گر می‌تواند در آن صرافی که نرخ بودجة بالاتری دارد وارد موقعیت فروش شود. برعکس، در صرافی دیگری که نرخة بودجة پایین‌تر دارد پوزیشن خرید بگیرد و از این تفاوت سود ببرد. بهره بردن از آربیتراژ نرخ بودجه در یک صرافی هم ممکن است که در ادامه و در بخش نمونه‌های موفق آربیتراژ مثالی از این مورد نیز خواهیم آورد.

آموزش گام‌به‌گام کسب درآمد از آربیتراژ

مثل هر استراتژی معاملاتی دیگری، استفاده از استراتژی آربیتراژ نیز مستلزم یادگیری نکات و مهارت‌هایی است و این مهارت‌ها و اطلاعات برای معامله‌گر همچون سپری در برابر ریسک‌های بازارهای مالی به حساب می‌آید. برای کسب درآمد از معاملات آربیتراژ علاوه بر آشنایی کافی با تحلیل تکنیکال و عوامل بنیادی، باید نکات دیگری را نیز در نظر بگیریم که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.

چگونه فرصت‌های آربیتراژ را شناسایی کنیم؟

1. نظارت بر بازارهای متعدد: اولین گام این است که قیمت‌ها را در بازارها و صرافی‌های مختلف تحت نظر داشته باشید. این کار را می‌توانید به صورت دستی انجام دهید، اما بیشتر آربیتراژورهای حرفه‌ای از ابزارهای خودکار استفاده می‌کنند و از این طریق بدون صرف انرژی زیاد قیمت‌ها را به‌صورت لحظه‌ای رصد می‌کنند.
2. استفاده از اسکنرها و نرم‌افزارهای آربیتراژ: ابزارها و نرم‌افزارهای متعددی برای شناسایی فرصت‌های آربیتراژ وجود دارند. این ابزارها می‌توانند چندین بازار را تحت نظر داشته باشند و شما را از فرصت‌های احتمالی باخبر کنند. از ابزارهای محبوب می‌توان به CoinGecko برای ارزهای دیجیتال، بلومبرگ ترمینال برای بازارهای سهام و فارکس، و پلتفرم‌های خاص آربیتراژ مانند Bitsgap اشاره کرد.
3. پیگیری منظم اخبار و رویدادهای مرتبط با بازار: اخبار و رویدادهای مهم می‌توانند ناهماهنگی‌های موقت در بازار ایجاد کنند. به‌عنوان مثال، اعلامیه‌های بانک مرکزی آمریکا می‌تواند به تغییر سریع قیمت ارزها منجر شود و فرصت‌هایی برای آربیتراژ فراهم آورد.
4. درک هزینه‌ها: پیش از ورود به معاملات آربیتراژ باید هزینه‌های معامله از جمله کارمزد، فی برداشت و احتمال نوسان و لغزش قیمت را در نظر بگیرید. در واقع باید اطمینان حاصل کنید که سود حاصل از آربیتراژ بیشتر از این هزینه‌ها باشد.
5. تحلیل نقدینگی بازار: تحلیل نقدینگی در معاملات آربیتراژ اهمیت بسیاری دارد. اگر حجم معاملات‌تان زیاد است، باید مطمئن شوید بازار برای اجرای معاملات شما نقدینگی کافی دارد و اجرای معاملة شما تأثیر قابل‌توجهی بر قیمت نمی‌گذارد.

ابزارها و پلتفرم‌های مناسب برای آربیتراژ در بازارهای ارز دیجیتال

از آنجا که بازار ارزهای دیجیتال در تمام روزهای هفته به صورت شبانه‌روزی باز است، معاملات آربیتراژ در آن می‌تواند با سودهای چشم‌گیری همراه باشد. برخی ابزارها و پلتفرم‌های مناسب برای آربیتراژ در بازار رمزارزها عبارتند از:

• Binance  و Coinbase Pro: این صرافی‌ها تعداد زیادی از کوین‌ها و توکن‌های بازار را با حجم معاملات قابل‌توجه ارائه می‌دهند که آن‌ها را به گزینه‌ای مناسب برای معاملات آربیتراژ تبدیل می‌کند. از میان صرافی‌های خارجی مناسب برای شهرواندان ایران هم می‌توانیم به دو صرافی bingx و coinex اشاره کنیم.  گرچه این دو صرافی حجم معاملاتی بایننس و صرافی‌های معتبرتر را ندارند اما متاسفانه بهترین گزینه برای ما به حساب می‌آیند.
• ابزارهای آربیتراژ در کریپتو: ابزارهایی مانند  Bitsgap، Coinigy  و HaasOnline ویژگی‌های پیشرفته‌ای به‌ویژه برای آربیتراژ در بازار کریپتو یا رمزارز ارائه می‌دهند، که از جملة آن‌ها می‌توانیم به معاملات خودکار، رصد بازار و ابزارهای مدیریت ریسک اشاره کنیم.
• APIها و ربات‌ها: اکثر صرافی‌ها  APIهایی ارائه می‌دهند که امکان معامله خودکار یا معامله با ربات را فراهم می‌کند. توسعه‌دهندگان می‌توانند ربات‌هایی توسعه دهند که با استفاده از این  APIها بازار را رصد و فرصت‌های آربیتراژ را شناسایی کنند و در صورت احراز شرایط تعیین‌شده معامله را انجام دهند.

ربات‌های آربیتراژ و نحوه استفاده از آن‌ها

ربات‌های آربیتراژ که می‌توان گفت همان ربات‌های تریدر هستند. این ربات‌ها سیستم‌های خودکاری به شمار می‌آیند که در معاملات آربیتراژ سریع‌تر و کارآمدتر از انسان عمل می‌کنند، زیرا همانطور که گفتیم عامل سرعت در معاملات آربیتراژ عاملی حیاتی به شمار می‌رود. همچنین، آن‌ها می‌توانند همزمان چندین بازار را رصد و فرصت‌های آربیتراژ را شناسایی کنند. این ربات‌ها در صورت احراز تمام شرایط تعیین‌شده معاملات را تقریباً به‌طور آنی به انجام برسانند. برای استفاده از ربات آربیتراژ، معامله‌گر معمولاً باید پارامترهایی مانند حداکثر حجم معامله، بازارهای مورد نظر، اختلاف قیمت‌های قابل‌قبول و تنظیمات مدیریت ریسک را خودش به صورت دستی تنظیم کند.

معرفی ربات‌های آربیتراژ

ربات‌های زیادی برای معاملات آربیتراژ در دسترس است که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. اما به طوری کلی بیشتر این ربات‌ها بخصوص در بازار کریپتو بر آربیتراژ نرخ بودجه (funding rate) متمرکزند. شاید معروف‌ترین و کارآمدترین این ربات‌ها در بازار کریپتو ربات آربیتراژ بایننس باشد. این ربات کاملا اتوماتیک است و نیاز به هیچ تنظیمات پیچیده و اضافی ندارد. کافی است ارز مورد نظر خود را با توجه به میزان نرخ بودجة آن انتخاب کنید و کلید استارت را کلیک کنید. ربات با باز کردن هم‌زمان یک پوزیشن شورت و خرید همان دارایی در اسپات، وارد یک معامله خنثی می‌شود، یعنی معامله‌گر از نوسانات بازار نه سود می‌کند و نه ضرر.

کاری که ربات انجام می‌دهد این است که در سمتی از بازار که نرخ بودجه بیشتری دریافت می‌کند حجم کمتری از سرمایه را ریسک می‌کند تا در صورت لیکویید شدن حساب، سود و ضرر برابر باشد. زیرا معمولاً نرخه بودجه بیشتر نصیب معامله‌گرانی می‌شود که برخلاف اکثریت بازار وارد معامله می‌شوند. مثلا اگر بیشتر معامله‌گران پوزیشن لانگ می‌گیرند آن‌ها وارد پوزیشن شورت می‌شوند. به عبارت دیگر زمانی که اکثریت معامله‌گران نگاه صعودی به بازار دارند، اگر شما وارد پوزیشن شورت شوید نرخ بودجة شما منفی می‌شود.

به بیانی دیگر،نه تنها نرخ بودجه نمی‌پردازید بلکه از نرخ بودجة معامله‌گرانی که خلاف جهت شما معامله کرده‌اند مبلغی به حساب شما واریز می‌شود. یکی از نکات مهمی که باید در نظر داشته باشید این است که نرخ بودجه در ساعات مختلف تغییر می‌کند. به این ترتیب باید به صورت مرتب پوزیشن خود را رصد کنید و در صورت لزوم تغییراتی در آن اعمال نمایید. آربیتراژ نرخ بودجه بحث جذاب و مفصلی است. از این رو، بررسی کامل آن در این مقاله امکان‌پذیر نیست، اما قطعا در مقالات دیگر به طور تخصصی به آن خواهیم پرداخت.

مزایا و معایب استفاده از ربات‌های آربیتراژ

مزایا:

• سرعت: ربات‌ها معاملات را در کسری از ثانیه انجام می‌دهند و فرصت‌هایی که ممکن است در معاملات دستی از دست بروند شکار می‌کنند.
• کارایی: ربات‌ها می‌توانند به‌طور همزمان چندین بازار را رصد کنند. این موضوع تضمین می‌کند که هیچ فرصتی در هیچ کدام از بازارها از دست نخواهد رفت.
• ثبات: ربات‌ها بر اساس الگوریتم‌ها و پارامترهای از پیش تعریف‌شده عمل می‌کنند و از این رو دچار خستگی یا اسیر احساسات نمی‌شوند.

معایب:

• هزینه: ربات‌های آربیتراژِ با کیفیت ممکن است گران‌قیمت باشند، به این معنی که هم راه‌اندازی اولیه آن‌ها هزینه‌بر است و هم هزینة اشتراکی که بابت آن‌ها پرداخت می‌کنیم.
• خطر عملکرد نادرست: ربات‌هایی که کدنویسی ضعیفی دارند یا ربات‌هایی که تنظیمات مدیریت ریسک به قدر کافی در آن‌ها لحاظ نشده است، ممکن است به درستی عمل نکنند و ضررهای هنگفتی به معامله‌گران تحمیل کنند.
• وابستگی به شرایط بازار: تضمینی وجود ندارد که بازار همیشه فرصت معاملة آربیتراژ به کاربران بدهد. در واقع ربات‌ها در بازارهای بسیار کارآمد که تفاوت قیمت در آن‌ها به ندرت اتفاق می‌افتد، کارایی و فایدة کمتری دارند.

محدودیت‌ها و چالش‌های آربیتراژ: ریسک‌ها و چالش‌ها

اگرچه آربیتراژ استراتژی کم‌ریسکی محسوب می‌شود، استفاده از آن قطعا خالی از چالش و ریسک نیست. برخی از ریسک‌های اصلی در معاملات آربیتراژ عبارت‌اند از:

1. ریسک اجرا: ریسک اصلی در آربیتراژ این است که قیمت‌ها ممکن است قبل از انجام معامله تغییر کنند و معامله به جای سود منجر به ضرر شود. استفاده از ربات‌ها و سرعت عمل تا حدی این نقص را جبران می‌کند اما هرگز نمی‌توان این مشکل را به طور کامل از میان برداشت.
2. ریسک نقدینگی: اگر بازار نقدینگی کافی نداشته باشد، ممکن است آربیتراژور نتواند معاملات را با قیمت مطلوب اجرا کند.  این قضیه می‌تواند به نوسانات نامطلوب، پر نشدن اردر معاملاتی و ضرر منجر شود.
3. ریسک نظارتی: کشورهای مختلف قوانین متفاوتی دارند و این می‌تواند بر عملی بودن آربیتراژ تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، برخی کشورها نظارت‌های سخت‌گیرانه‌ای بر جریان سرمایه دارند و این معاملات آربیتراژ فرامرزی را دشوار می‌کند.
4. ریسک‌های مرتبط با فناوری: معاملات آربیتراژ در بیشتر موارد به فناوری پیشرفته و الگوریتم‌های معاملاتی وابسته است. بنابراین مشکلات فنی مانند خرابی سرور یا مشکل در ارتباط اینترنتی، ممکن است معاملات را مختل کرده و به ضرر معامله‌گران بینجامد.

چگونه از تله‌های رایج در آربیتراژ جلوگیری کنیم؟

1. در نظر گرفتن تمام هزینه‌ها: همیشه هزینه‌های تراکنش، از جمله کارمزد معامله، کارمزد برداشت و کارمزد تبدیل ارز را در نظر بگیرید. اطمینان حاصل کنید که این هزینه‌ها از سود بالقوة معامله بیشتر نباشد.
2. توجه به سطوح نقدینگی: در بازارهایی که نقدینگی بالایی دارند معامله کنید تا معاملات‌تان در قیمت‌های مورد نظر انجام شوند.
3. استفاده از فناوری مطمئن: استفاده از سیستم‌های معاملاتی مطمئن یکی از عوامل مهم در به حداقل رساندن خطرات ناشی از مشکلات فنی است. سعی کنید از ربات‌ها و نرم‌افزارهایی استفاده کنید که آزمایش خود را پس داده باشند و به طور منظم به‌روزرسانی شوند.
4. آگاهی از آخرین قوانین نظارتی: همیشه اخبار مربوط به قوانین نظارتی را دنبال کنید تا مسائل مالیاتی، محدودیت‌های قانونی و تغییر در قوانین صرافی‌ها برایتان مشکل‌ساز نشود.

آربیتراژ در بازار ارز دیجیتال در مقایسه با بازارهای سنتی

بازار ارزهای دیجیتال در مقایسه با بازارهای سنتی فرصت‌های آربیتراژ بیشتری را برای معامله‌گران فراهم می‌کند که ناشی از دلایل زیر است:

• ناکارآمدی بازار: بازار ارزهای دیجیتال بازاری جوان و نوپا محسوب می‌شود. این بازار کارآمدی بازارهای سنتی مانند بازار سهام یا فارکس را ندارد و همین باعث می‌شود تفاوت قیمت در این بازار بیشتر اتفاق بیفتد.
• معاملات شبانه‌روزی در تمام روزهای هفته: برخلاف بازارهای سنتی، بازار ارزهای دیجیتال به صورت شبانه‌روزی در تمام روزهای هفته فعال است.این بازار فرصت‌های بیشتری برای آربیتراژ در طول شبانه‌روز فراهم می‌کند.
• نوسانات: ارزهای دیجیتال به‌ طور کلی نوسانات بیشتری نسبت به دارایی‌های سنتی دارند که همین باعث می‌شود تفاوت قیمت‌ها بزرگتر و قابل توجه باشد.

باید توجه داشته باشیم که این عوامل همچون شمشیری دولبه هستند. به بیانی ساده، همانطور که ممکن است به سود بیشتر منجر شوند، ریسک معاملات آربیتراژ را نیز بالا می‌برند.

• تفاوت‌ها و شباهت‌های آربیتراژ در فارکس، سهام و ارزهای دیجیتال
• بازار فارکس: تفاوت قیمت در بازار فارکس به دلیل نقدینگی بالا و اسپرد پایین ناچیز است، اما حجم بالای معاملات و استفاده از اهرم می‌تواند معاملات آربیتراژ در این بازار را به ابزاری سودمند تبدیل کند. اگر با این با مفاهیم کلیدی این بازار آشنا نیستید به مقاله مفاهیم پایه فارکس مراجعه کنید.
• بازارهای سهام: آربیتراژ در بازار سهام از اختلاف قیمتی سهمی که در دو یا چند بازار مختلف فهرست شده است ناشی می‌شود. گاهی نیز معامله‌گران از تفاوت قیمت بین سهام یک شرکت و اوراق قرضة قابل تبدیل سود می‌برند.
• ارزهای دیجیتال: آربیتراژ در بازار ارزهای دیجیتال انواع مختلفی دارد که از بین آن‌ها می‌توان به آربیتراژ بین صرافی‌ها و آربیتراژ نرخ بودجه اشاره کرد. بازار ارزهای دیجیتال به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و پراکندگی صرافی‌ها فرصت‌های بیشتری برای آربیتراژ فراهم می‌کند اما معاملات آربیتراژ در این بازار با ریسک‌های بیشتری نیز همراه است. پیشنهاد می‌شود برای آشنایی بیش‌تر با بازار ارز دیجیتال، مقاله آموزش ارز دیجیتال را مطالعه کنید.

مطالعه موردی: مثال‌های عملی از آربیتراژ موفق

در این قسمت به بررسی یکی از نمونه‌های واقعی و معروف آربیتراژ در بازارهای مالی می‌پردازیم. شاید شما هم نام «کیمچی پرمیوم» را شنیده باشید. پدیده‌ای نادر و جالب که به اختلاف قیمت بیتکوین در صرافی‌های کرة جنوبی و دیگر صرافی‌های جهان اشاره دارد. همانطور که می‌دانید مردم کرة جنوبی علاقة بسیار زیادی به محصولات الکترونیکی جدید و تکنولوژی‌های نوین در این حوزه دارند. قیمت بیتکوین هم در صرافی‌های کرة جنوبی به دلیل تقاضای بالا و سخت‌گیری‌های قانونی برای انتقال پول به خارج از کشور، بالاتر از صرافی‌های بین‌المللی است. بنابراین معامله‌گرانی که بتوانند به‌طور قانونی پول را به داخل و خارج از کره جنوبی منتقل کنند، می‌توانند از این تفاوت قیمتی سود ببرند. این پدیده اولین بار در سال 2016 مشاهده شد. طبق گزارش‌ها، کیمچی پرمیوم بین سال‌های 2016 و 2018 به طور متوسط 4.8 درصد بود و  در سال 2018 حتی به 50 درصد نیز رسید.

در بازار فارکس نیز مثال‌های فراوانی از آربیتراژهای مثلثی موفق وجود دارد. هرچند که همانطور که گفتیم درصد اختلاف قیمت در بازار فارکس بسیار پایین‌تر از بازار رمزارزها است و معاملات آربیتراژ تنها در حجم میلیون دلاری می‌تواند سود قابل قبولی نصیب معامله‌گر کند. مثلا اگر شما 10000 یورو را به قیمت 11837 دلار آمریکا خریداری کنید. سپس این 10000 یورو را به قیمت 7231 پوند بریتانیا بفروشید و دوباره 7231 پوند را به 11850 دلار آمریکا تبدیل کنید، تنها 13 دلار سود کرده‌اید، که با توجه به سرمایه‌ای که وارد بازار کرده‌اید درصد ناچیزی محسوب می‌شود.

آربیتراژ در صرافی های ایرانی ارز دیجیتال

برای ارائه یک مثال از آربیتراژ در صرافی‌های ایرانی ارز دیجیتال بیت پین و بیت ۲۴، به موارد زیر توجه کنید:

فرض کنید قیمت بیت‌کوین (BTC) در صرافی بیت پین برابر با 1,000,000,000 تومان و در صرافی بیت ۲۴ برابر با 1,010,000,000 تومان باشد. این اختلاف قیمت به شما فرصت آربیتراژ می‌دهد.

1. خرید از بیت پین: شما 1 بیت‌کوین را به قیمت 1,000,000,000 تومان در بیت پین خریداری می‌کنید.
2. فروش در بیت ۲۴: سپس بلافاصله بیت‌کوین خریداری‌شده را به قیمت 1,010,000,000 تومان در بیت ۲۴ می‌فروشید.
3. محاسبه سود: سود ناخالص شما از این معامله 10,000,000 تومان است.

همین الان در صرافی بیت 24 ثبت نام کنید

با این حال، باید هزینه‌های کارمزد و انتقال را نیز در نظر بگیرید. اگر کارمزد تراکنش در هر دو صرافی به طور متوسط 0.2% باشد، هزینه کل شما 4,000,000 تومان خواهد بود. پس سود نهایی شما پس از کسر این هزینه‌ها 6,000,000 تومان خواهد بود.

این مثال نشان می‌دهد که چگونه می‌توان از اختلاف قیمت بین صرافی‌های مختلف سود کسب کرد. البته برای موفقیت در این نوع معامله‌ها، باید به عواملی مثل نقدینگی و زمان انجام معامله توجه داشته باشید تا از نوسانات ناگهانی قیمت جلوگیری کنید.

همین الان در صرافی بیت پین ثبت نام کنید

محاسبه سود و ارزیابی عملکرد

برای محاسبة سود معاملة آربیتراژ باید تمام هزینه‌ها (کارمزد تراکنش، کارمزد انتقال و غیره) را از سود ناخالص به دست آمده کسر کنیم. برای مثال، اگر یک معامله‌گر 1 بیتکوین را با قیمت ۳۰,۰۰۰ دلار در صرافی بایننس بخرد. سپس، آن را با قیمت ۳۰,۱۰۰ دلار در کوین‌بیس بفروشد، سود ناخالص او ۱۰۰ دلار است. اگر کارمزد معامله در هر صرافی 10 دلار و کارمزد برداشت ۵ دلار باشد، سود خالص او 75 دلار خواهد بود. یکی دیگر از عواملی که در ارزیابی عملکرد باید به آن توجه داشت، تعداد موقعیت‌های آربیتراژی است که معامله‌گر، موفق به شناسایی و اجرای آن‌ها می‌شود. آربیتراژور موفق باید پیوسته موقعیت‌های سودآور را شناسایی و اجرا کند و مدیریت ریسک و سرمایه را نیز فراموش نکند.

نتیجه‌گیری: آیا آربیتراژ برای شما مناسب است؟

آربیتراژ ترکیبی منحصر به فرد از فرصت‌های تجاری کم‌ریسک و سودآور است، فرصت‌هایی که در واقع از ناکارآمدی‌های بازار ناشی می‌شوند. معاملات آربیتراژ مستلزم مهارت‌های تحلیلی دقیق، تصمیم‌گیری سریع و توانایی استفادة بهینه از تکنولوژی‌های روز است. با این حال این استراتژی نیز مثل تمام استراتژی‌های دیگر خالی از ریسک و چالش نیست. بنابراین، معامله‌گران همواره با ریسک پر نشدن سفارش‌ها، ریسک‌های مرتبط با نقدینگی و ریسک‌های نظارتی و تکنولوژیکی دست و پنجه نرم می‌کنند.

توصیه‌های نهایی برای شروع فعالیت در حوزه آربیتراژ

اگر به معاملات آربیتراژ علاقمند هستید، ابتدا در مورد بازارهای مورد علاقة خود به طور مفصل تحقیق کنید. از ابزارها و پلتفرم‌های قابل‌اعتماد استفاده کنید و کارتان را با معاملات کوچک آغاز کنید تا سازوکار و ریسک‌های آربیتراژ را درک کنید. به ‌طور مداوم بازار را رصد کنید و مراقب تغییر قوانین نظارتی باشید چرا که ممکن است بر استراتژی شما تأثیر بگذارند. در نهایت، درست است که آربیتراژ می‌تواند استراتژی سودآوری باشد، اما برای موفقیت در آن باید دقیق، صبور و منظم باشید.

سخن پایانی 

آربیتراژ یکی از انواع استراتژی‌های مالی است که فرصتی را برای کسب سود از تفاوت قیمت‌ها در بازارهای مختلف از جمله بازار فارکس یا بازار ارز دیجیتال فراهم می‌کند. استفاده از استراتژی آربیتراژ نیازمند تجربه، مهارت و ابزارهای تحلیلی است. نا گفته نماند که این استراتژی معاملاتی بدون ریسک نیست، بلکه ریسک‌های خاص خود را دارد.