معاملات در بازار اوراق بهادار به سه گروه زیر تقسیم می شوند:
- معاملات خرد
- معاملات عمده
- معاملات بلوک
معاملات عمده بورس
در معاملات عمده و بلوک، حجم قابل توجهی از سهام شرکت، معامله می شود. قیمت سهام این نوع از معاملات، معمولأ از معاملات خرد بالاتر است و سازوکار انجام معامله و تسویه نیز، متفاوت با معاملات خرد است. معاملات عمده در بورس اوراق بهادار به دو روش زیر انجام می شود:
- عرضه عمده سهام از طریق کارگزاران به روش معمول معاملات
- عرضه به صورت بلوک و خارج از سیستم معاملات عادی
براساس روش عرضه عمده سهام از طریق کارگزاران، حجم بالایی از یک سهم توسط سهامدار مالک آن عرضه می شود و در روش عدم قبل از عرضه، بین خریدار و فروشنده توافق هایی صورت می گیرد. این توافق ها درخصوص حجم معامله، قیمت سهام و زمان انجام معامله حاصل می شود و سپس معامله از طریق شبکه کارگزار صورت می پذیرد.
در روش اول، به طور معمول، پس از عرضه، قیمت سهام کاهش می یابد زیرا هنگامی که عرضه سهام افزایش یابد، خریداران برای پایین آوردن قیمت، تقاضای خود را کاهش می دهند و فروشنده ناگزیر است قیمت را کاهش دهد، اما ممکن است بازار توان جذب سهام را نیز داشته باشد که در این صورت قیمت سهم کاهش نخواهد یافت. همچنین اگر در زمان عرضه، اخبار خوبی از سهم منتشر شود، بازار بلافاصله آن را جذب خواهد کرد و در غیر این صورت افت قیمت ناشی از عرضه عمده، تداوم خواهد یافت.
اما در روش عرضه به صورت بلوک و خارج از سیستم معاملات عادی، خریداران به دنبال کسب کرسی مدیریت در شرکت هستند. به همین دلیل، سهام شرکت را می خرند و گاهی ممکن است به قیمتی بالاتر از قیمت معمولی سهام (قیمت روی تابلو) باشد. دلیل این افزایش قیمت، آن است که مالک عرضه کننده امتیازات شرکت را با فروش سهام آن از دست می دهد؛ بنابراین می خواهد امتیاز از دست رفته را با گران تر فروختن سهم، جبران نماید. بنابراین در این معاملات، هر دو طرف باید منتفع شوند، به این منظور باید مبلغ اضافه پرداخت شده برای خرید سهم با امتیاز به دست آمده برابری کند و گرنه خریدار یا فروشنده متضرر می شود. در ادامه، معامله عمده را بر اساس زمان تسویه بها به دو نوع زیر تقسیم می نماییم:
- عادی
- شرایطی
در معامله عمده عادی، مبادله طرفین، طی سه روز انجام می شود. اما در معامله عمده شرایطی، در حالی که انتقال سهام در زمان قطعیت معامله صورت می گیرد، پرداخت بخشی از بها، خارج از سازوکار بورس یا فرابورس و به صورت مدت دار صورت می پذیرد.
محدودیت های معاملات عمده در بورس و فرابورس
- یکی از محدودیت های این معاملات در بورس، وابسته به ارزش سهام پایه شرکت است. برای شرکت هایی که ارزش سهام پایه آن ها بیش تر از سه میلیارد ریال است، حداقل یک درصد سهام پایه آن ها باید معامله شود. و برای شرکت هایی که ارزش سهام پایه آن ها کم تر یا مساوی سه میلیارد ریال است، حداقل پنج درصد سهام پایه آن ها باید معامله شود.
- از جمله محدودیت های معامله عمده در فرابورس، حداقل تعداد سهام یا حق تقدم قابل معامله در فرابورس است. در معاملات فرابورس نیز برای انتقال عمده سهام، محدودیت حداقل ارزش سهام وجود دارد. همچنین، برای شرکت هایی که سرمایه پایه آن ها بیش از یک میلیارد ریال است، بزرگ تر یا مساوی یک درصد سرمایه پایه است و در شرکت هایی که سرمایه پایه آن ها کم تر یا مساوی یک میلیارد ریال است، بزرگ تر یا مساوی پنج درصد از سرمایه پایه است.
مزیت معاملات عمده
- ورود سهامداران راهبردی به شرکت ها و هیأت مدیره آن ها
- با توجه به این امر که این نوع از معاملات در بورس، امکان فروش به صورت نقد و اقساط را فراهم می نماید، برای کارآفرینان این فرصت را به وجود می آورد تا بتوانند بخشی از سهام شرکت را در اختیار بگیرند. به همین دلیل، فرآیند خصوصی سازی را تسهیل می نماید.
دوره آموزشی از صفر تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است