اوراق قرضه (Bond)، یک نوع سرمایه گذاری است که سرمایه گذار به شخص حقوقی یا نهادی (شرکتی یا دولتی) پول قرض می دهد و طرف مقابل که همان قرض گیرنده است، متعهد می شود تا وجه یا اعتبار مورد نظر را در بازه زمانی مشخص و با پرداخت سود دوره ای ثابت بازپرداخت نماید. اوراق قرضه و یا اوراق با درآمد ثابت، به منظور تأمین مالی پروژه ها و فعالیت های دولتی و شهری مانند شهرداری ها و دولت های داخلی و خارجی، انتشار می یابند. توجه به این نکته مهم است که ناشر اوراق با درآمد ثابت، صرفأ به دلیل تأمین مالی مورد نیاز خود، این اوراق را منتشر نمی کند، بلکه ممکن است برای شرکت و یا سازمان دیگری (بانی) اقدام به انتشار این اوراق نماید. بنابراین می توان بیان کرد که لزومأ ناشر، بانی نخواهد بود. انتشار اوراق با درآمد ثابت، به جهت تأمین مالی مورد نیاز شرکت ها، انتخاب مناسب تری نسبت به فروش سهام شرکت است. زیرا دارندگان اوراق با درآمد ثابت بر خلاف سهامداران، صاحبان شرکت محسوب نمی شوند و به همین دلیل حق دخالت در امور شرکت را نخواهند داشت.
در واقع می توان بیان کرد که دارندگان این اوراق، طلبکاران شرکت به حساب می آیند و اما زمانی که شما خرید اوراق با درآمد ثابت را به عنوان راهی برای سرمایه گذاری انتخاب کنید، به شرکت صادرکننده اوراق، پول قرض می دهید. و در مقابل شرکت متعهد می شود تا در طول مدت وام، به شما بهره بپردازد. و البته مقدار و دوره پرداخت بهره به شرایط اوراق منتشره بستگی خواهد داشت. هر چه این اوراق بلندمدت تر باشد، بهره دریافتی بالاتر خواهد بود. پرداخت بهره اوراق با درآمد ثابت، به صورت ماهانه، سه ماهه، نیم ساله و سالانه است. و زمانی که این اوراق به موعد سررسید خود برسد، صادرکننده اصل پول را بازپرداخت می کند. بنابراین خرید اوراق با درآمد ثابت مانند خرید سهام، یک نوع سرمایه گذاری محسوب می شود. با این تفاوت که با خرید سهام، شما مالکیت بخشی از شرکت را به خود اختصاص می دهید و بازدهی سرمایه گذاری شما به میزان سودی که شرکت کسب می کند، بستگی دارد و دقیقأ به همین دلیل است که خرید سهام، پرریسک تر و پرنوسان تر است. اما Bond، به طور معمول نرخ بهره ثابت دارند و به همین دلیل، ریسک کم تری را به خود اختصاص می دهند. نکته دیگری که در رابطه با اوراق با درآمد ثابت باید بدانید این است که، این اوراق قابل مبادله هستند و اگر شخصی اوراق با درآمد ثابت خود را کم تر از مقدار اسمی اش به فروش برساند، گفته می شود فروش با تنزیل صورت گرفته است و اگر بالاتر از مقدار اسمی اش به فروش برساند، بیان می شود که اوراق با صرف به فروش رفته است.
انواع اوراق قرضه با درآمد ثابت:
۱- اوراق قرضه دولتی:
دولت ها با هدف تأمین مالی برنامه ها، پرداخت لیست حقوق و به خصوص پرداخت صورت حساب ها اوراق با درآمد ثابت صادر می کنند. این نوع از اوراق در کشورهای باثباتی مثل آمریکا، جزو امن ترین سرمایه گذاری ها شناخته می شود. اما در طرف دیگر در کشورهای در حال توسعه، ریسک بالاتری دارند.
۲- اوراق قرضه شهرداری:
این اوراق با هدف تأمین مالی عملیات ها یا پرداخت هزینه پروژه ها، توسط شهرها، کشورها و مناطق مختلف صادر می شوند. شهرداری ها معمولأ زمانی به صدور اوراق با درآمد ثابت اقدام می کنند که به پولی بیش تر از پول حاصل از جمع آوری مالیات ها احتیاج داشته باشند. و به جهت اجرای پروژه هایی مانند ساخت بیمارستان، مدرسه، نیروگاه، خیابان، دفاتر اداری، فرودگاه، پل و… این اوراق را منتشر می کنند و از مردم وام می گیرند.
۳- اوراق قرضه شرکتی:
این دسته از اوراق، به جهت توسعه کسب و کار و تأمین هزینه های مربوط به آن صادر می شود. اما ریسک بیش تر و البته سود و تنوع بیش تری به نسبت اوراق دولتی دارند.
تفاوت اوراق قرضه و اوراق مشارکت
اوراق مشارکت، تفاوت زیادی با اوراق درآمد ثابت ندارد. در واقع اوراق مشارکت، نوعی اوراق بدهی است که در ایران توسط دولت، شهرداری ها، شرکت های دولتی و خصوصی و برای تأمین اعتبار طرح های عمرانی، تولیدی و خدماتی منتشر می شود. این در حالی است که در Bond هیچ محدودیتی خاصی برای صادرکننده و تأمین مالی اهداف مورد نظر او، وجود ندارد. برای مشاهده لیست اوراق مشارکت منتشرشده در ایران، مراحل زیر را باید طی کنید:
- به آدرس سایت http://www.tsetmc.com مراجعه کنید.
- سربرگ “بورس اورق بهادار تهران” را انتخاب کنید.
- در نهایت سربرگ “ابزارهای مشتقه و اوراق بدهی” را انتخاب نمایید.
به تصویر زیر دقت نمایید:
