اوراق قرضه در واقع یک ابزار مالی است که یک شرکت یا دولت به منظور جذب منابع مالی از بازار سرمایه صادر میکند. این اوراق به عنوان ابزارهای تامین مالی برای پروژهها، سرمایهگذاریها یا پرداخت بدهیها استفاده میشوند. در بازارهای مالی بینالمللی رابطه این اوراق بر نوسانات ارزی کاملا معکوس است. در واقع افزایش بازده اوراق معمولا نمایانگر نگرانی سرمایهگذاران از امنیت سرمایه خود در بازار سهام است. زمانی که سرمایهگذاران از سهام و سایر سرمایهگذاریهای پرخطر دور میشوند، تقاضا برای ابزارهای کم خطر همچون اوراق قرضه افزایش مییابد. این افزایش تقاضا باعث افزایش قیمت این اوراق میشود و با توجه به رابطه معکوس بین قیمت و بازده، بازده این اوراق کاهش مییابد. این واکنش به عنوان “کوچ به سمت امنیت” شناخته میشود و معمولا با افزایش ارزش پول کشور همراه است.
تاثیرات اوراق قرضه بر نوسانات ارزی
قبل از اینکه بخواهیم به تاثیر اوراق قرضه بر نوسانات ارزی اشاره کنیم باید اوراق قرضه (Bonds) یا اوراق خزانه را به شما معرفی کنیم، این اوراق نوعی ابزار بدهی هستند که توسط شرکتها یا دولتها به بازار عرضه میشوند. این اوراق به دلیل نرخ بهره نسبتا کم به عنوان یک منبع ارزانتر برای جذب سرمایه برای دولتها و شرکتها ارائه میشوند. ناشر این اوراق شرایط تامین مالی و بازپرداخت را تعیین کرده و در حراج اوراق سرمایهگذاران قیمتی را برای خرید این اوراق پرداخت میکنند. خریداران اوراق کوپنهایی دریافت میکنند که به دورههای زمانی مشخصی پرداخت میشوند. بازده اوراق قرضه مرتبط با بازگشت سرمایه موثر سالانه است و قیمت اوراق رابطه معکوسی با بازده دارد. افزایش قیمت باعث کاهش بازده شده و این مفهوم برای معاملات فارکس مهم است. این اوراق انواع مختلفی دارند که عبارتند از:
- اوراق قرضه دولتی
- اوراق شهرداری
- اوراق شرکتی
اوراق قرضه دولتی
دولت ها با هدف تأمین مالی برنامه ها، پرداخت لیست حقوق و به خصوص پرداخت صورت حساب ها اوراق با درآمد ثابت صادر می کنند. این نوع از اوراق در کشورهای باثباتی مثل آمریکا، جزو امن ترین سرمایه گذاری ها شناخته می شود. اما در طرف دیگر در کشورهای در حال توسعه، ریسک بالاتری دارند.
اوراق قرضه شهرداری
این اوراق با هدف تأمین مالی عملیات ها یا پرداخت هزینه پروژه ها، توسط شهرها، کشورها و مناطق مختلف صادر می شوند. شهرداری ها معمولأ زمانی به صدور اوراق با درآمد ثابت اقدام می کنند که به پولی بیش تر از پول حاصل از جمع آوری مالیات ها احتیاج داشته باشند. و به جهت اجرای پروژه هایی مانند ساخت بیمارستان، مدرسه، نیروگاه، خیابان، دفاتر اداری، فرودگاه، پل و… این اوراق را منتشر می کنند و از مردم وام می گیرند.
اوراق قرضه شرکتی
این دسته از اوراق، به جهت توسعه کسب و کار و تأمین هزینه های مربوط به آن صادر می شود. اما ریسک بیش تر و البته سود و تنوع بیش تری به نسبت اوراق دولتی دارند.
تفاوت اوراق قرضه و اوراق مشارکت
اوراق مشارکت، تفاوت زیادی با اوراق درآمد ثابت ندارد. در واقع اوراق مشارکت، نوعی اوراق بدهی است که در ایران توسط دولت، شهرداری ها، شرکت های دولتی و خصوصی و برای تأمین اعتبار طرح های عمرانی، تولیدی و خدماتی منتشر می شود. این در حالی است که در Bond هیچ محدودیتی خاصی برای صادرکننده و تأمین مالی اهداف مورد نظر او، وجود ندارد. برای مشاهده لیست اوراق مشارکت منتشرشده در ایران، مراحل زیر را باید طی کنید:
- به آدرس سایت http://www.tsetmc.com مراجعه کنید.
- سربرگ “بورس اورق بهادار تهران” را انتخاب کنید.
- در نهایت سربرگ “ابزارهای مشتقه و اوراق بدهی” را انتخاب نمایید.
بازده اوراق قرضه (Bond Yield) چیست؟
بازده اوراق قرضه به سود مورد انتظار از یک سرمایهگذاری با درآمد ثابت در یک دوره زمانی خاص اشاره دارد و به عنوان نرخ بهره یا درصدی بیان میشود. این بازده وابسته به قیمت فعلی اوراق است و تغییرات در قیمت آن بازده را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. برای محاسبه بازده، مفهوم بازده تا سررسید (Yield to Maturity – YTM) استفاده میشود که نرخ تنزیلی است که با استفاده از آن ارزش فعلی کلیه جریانهای نقدی آتی اوراق قرضه قابل تعیین است. با افزایش بازده قیمت اوراق کاهش مییابد و با کاهش بازده، قیمت اوراق افزایش مییابد. این ارتباط بین بازده و قیمت اطلاعات مهمی را به سرمایهگذاران درباره نظرات و نگرانیهای آینده در مورد نرخ بهره و وضعیت اقتصادی میدهد.
چگونه اسپرد اوراق بین دو کشور بر نرخ تبدیل ارز آنها اثر می گذارد؟
اسپرد (Spread) در این بازار تاثیر مهمی بر نرخ تبدیل ارز دو کشور میگذارد. این تاثیر از طریق چندین عامل مختلف شکل میگیرد. ابتدا تغییرات در شاخصهای اقتصاد کلان همچون نرخ تورم، رشد تولید ناخالص داخلی و نرخ بیکاری میتواند اثر بگذارد. اگر شاخصهای اقتصادی یک کشور ضعیف شود، سرمایهگذاران ممکن است تقاضای بازدهی بالاتری برای اوراق قرضه آن کشور داشته باشند که منجر به افزایش اسپرد میشود.
همچنین سیاستهای مالی و پولی یک کشور نیز میتوانند بر اسپرد اوراق قرضه تأثیر بگذارند. سیاستهای مالی دولتها و یا افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی میتواند به افزایش اسپرد اوراق منجر شود. خطرات سیاسی و ژئوپلیتیکی همچون جنگ میتواند احساسات بازار و تغییرات رتبه اعتباری یک کشور را تحت تاثیر قرار دهد و روی اسپرد اوراق اثر بگذارد.
بنابراین درک این عوامل از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا تغییرات در اسپرد اوراق قرضه میتواند تاثیر زیادی بر نرخ تبدیل ارز دو کشور داشته باشد. اطلاعات دقیق و تحلیل هوشمندانه در این زمینه میتواند به سرمایهگذاران و سیاستگذاران کمک کند تا تصمیمات بهتری در مورد سیاستهای اقتصادی و ارزی بگیرند.
چگونه اوراق درآمد ثابت بر نوسانات ارزی تاثیر می گذارد؟
تورم بالا و افزایش نرخ بهره میتوانند تاثیرات مخربی بر داراییها و صندوقهای با درآمد ثابت داشته باشند و سرمایهگذاران را به تعدیل استراتژیهای خود در مواجهه با تغییرات در شرایط اقتصادی و سیاسی تشویق کنند. وقتی نرخ تورم در یک کشور افزایش یابد و بانکهای مرکزی نرخ بهره را برای مقابله با تورم بالا ببرند، این اقدام معمولا منجر به تاثیرات منفی بر داراییها و اوراق با درآمد ثابت میشود.
این افزایش نرخ بهره باعث میشود داراییهای با درآمد ثابت جدید نرخ بهره بالاتری نسبت به داراییهای با درآمد ثابت قدیمی پرداخت کنند که باعث افت جذابیت و قیمت افتراقی آنها میشود. به عبارت دیگر رابطه معکوس بین نرخ بهره و قیمت داراییهای با درآمد ثابت وجود دارد. بیشترین تاثیر این اتفاق بر داراییهای با درآمد ثابت قدیمی است که با افزایش نرخ بهره ارزش آنها کاهش پیدا میکند. همچنین تورم بالا میتواند باعث ضعیف شدن بازدهی استراتژیهای متکی به درآمدهای ثابت شود. تاثیر اوراق درآمد ثابت بر نوسانات ارزی به عوامل متعددی بستگی دارد که برخی از آنها به شرح زیر است:
- نرخ بهره و سیاستهای پولی: افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی به منظور کنترل تورم یا تقویت ارز ملی میتواند تاثیر مستقیمی بر اوراق درآمد ثابت داشته باشد. افزایش نرخ بهره معمولا باعث کاهش ارزش بازاری اوراق درآمد ثابت و افزایش اسپرد (رقم تفاوت بین نرخ بهره و نرخ بازده اوراق) میشود.
- تغییرات در نرخ تورم: تغییرات در نرخ تورم میتواند تاثیر مستقیم بر قیمت و بازده اوراق درآمد ثابت داشته باشد. در شرایط تورمی بالا ارزش بازاری اوراق ممکن است کاهش یابد و اسپرد افزایش یابد.
- خطرات سیاسی و اقتصادی:عواملی همچون تغییرات در سیاستها، بحرانهای سیاسی یا اتفاقات غیرقابل پیش بینی در اقتصاد یک کشور میتوانند بر نوسانات ارز و در نتیجه بر اوراق درآمد ثابت تاثیرگذار باشند.
- رتبه اعتباری: تغییرات در رتبه اعتباری یک کشور نیز میتواند تاثیرگذار باشد، افت یا ارتقا در رتبه اعتباری ممکن است بر اساس ارزش اوراق درآمد ثابت و اعتماد سرمایهگذاران به بازار اثر بگذارد.
- عملکرد اقتصاد جهانی: تغییرات در عملکرد اقتصاد جهانی و روابط تجاری ممکن است به تغییرات در نرخ ارزها و نوسانات ارزی منجر شوند، که این تاثیرات به نوسانات ارزی کشور مرتبط با اوراق درآمد ثابت افزوده میشود.
جمع بندی
در آخر این مقاله باید بگوییم که هر چه بازده اوراق قرضه در یک کشور کاهش یابد، پول ملی آن کشور تقویت شده و تقاضا برای معامله آن ارز در بازار فارکس افزایش یابد. اسپرد اوراق قرضه که به تفاوت بازدهی بین دو اوراق اشاره دارد، میتواند تاثیر زیادی بر ارزش پول یک کشور نسبت به ارز یک کشور دیگر داشته باشد. به همین دلیل چاپ و عرضه این اوراق باید براساس برنامه ریزی دقیق دولتها انجام شود تا موجب تقویت پول ملی کشور شود و نتیجه مثبتی بر اقتصاد آن کشور داشته باشد.
سوالات متداول
اوراق قرضه میتوانند بر نوسانات ارزی تاثیرگذار باشند. زمانی که نرخ بهره این اوراق افزایش مییابد، جذابیت این اوراق برای سرمایهگذاران افزایش مییابد و این ممکن است منجر به افزایش تقاضا برای ارز کشور مرتبط با این اوراق شود که در نتیجه نوسانات ارزی را افزایش دهد.
اگر نرخ بهره اوراق قرضه افزایش یابد، این ممکن است باعث افزایش جذابیت این اوراق برای سرمایهگذاران شود و در نتیجه تقاضا برای ارز مرتبط با آنها افزایش یابد. این تغییرات تقاضا و عرضه ممکن است نوسانات ارزی را تحریک کنند.
زمانی که نرخ بهره اوراق قرضه افزایش مییابد، باعث افزایش بازده این اوراق میشود و سرمایهگذاران ممکن است جلب شوند تا در این اوراق سرمایهگذاری کنند. این افزایش تقاضا ممکن است به افزایش تقاضا برای ارز مرتبط با کشور مربوطه منجر شود و نوسانات ارزی را افزایش دهد.
بله، تغییرات در ارزش اوراق میتواند به نوسانات ارزی تأثیر بگذارد. افت و یا افزایش در ارزش این اوراق ممکن است تقاضا و عرضه برای ارز مرتبط با آنها را تحت تاثیر قرار دهد و در نتیجه، نوسانات ارزی را تشدید کند.