طبق قانون بانک مرکزی، افرادی که برای خرید مسکن به وام نیاز دارند باید به بانک مسکن مراجعه کنند. تا چندین سال قبل، ماجرا به این ترتیب بود که افراد باید حساب سپرده یک‌ساله باز کرده و در سرمایه‌شان تغییری ایجاد نمی‌کردند تا پس از یک سال، بانک مطابق دستورالعمل، مبلغ وام را به آنها بدهد. حالا اگر نمی‌توانستید برای خرید خانه یک سال صبر کنید در تنگنا قرار می‌گرفتید. به همین دلیل، اوراق تسهیلات مسکن از سوی مدیران بانک ایجاد شد تا شما بتوانید زودتر از موعد به وام مسکن دست پیدا کنید. به‌طورکلی با پرداخت مبلغی برای خرید اوراق مسکن نسبت به حالت عادی در دریافت وام اولویت می‌یابید.
سرمایه‌گذاران با دو هدف در اوراق تسهیلات مسکن سرمایه گذاری می‌کنند؛ هدف اول، تبدیل کردن اوراق به وام و هدف دوم، استفاده از تغییرات قیمتی اوراق و کسب سود معاملاتی است. در ادامه این موارد را توضیح خواهیم داد.
معاملات اوراق مسکن به چند روش انجام می‌شوند؟
شما می‌توانید به سه روش، اوراق مسکن را معامله کنید. راه اول، افتتاح حساب صندوق پس‌انداز یکم، پس‌انداز مبلغ ۴۰ میلیون تومان به مدت یک سال و پس از آن دریافت مبلغ ۱۲۰ میلیون تومان (۸۰ میلیون وام + ۴۰ میلیون اصل سپرده) در قالب وام با بهره بین ۱۰ تا ۱۲ درصد که مشخص است. راه دوم، به یکی از شعب بانک مسکن مراجعه کرده و اقدام به افتتاح حساب ممتاز با سود سپرده ۹ درصد کنید. در این حالت، شما باید حداقل ۲۷ میلیون تومان را برای سه ماه نگه دارید و پس از آن بانک به ازای هر ۲۷ میلیون تومان در نوبت اول ۳ برگه حق تقدم تسهیلات مسکن و پس از آن به ازای همان مبلغ در هر ماه یک برگه دیگر را به سپرده‌گذار خواهد داد. لازم به ذکر است که این اوراق ۱۵ام هرماه به سپرده‌گذار اعطا می‌شود و پس از انجام فرایندهای اداری از اول ماه بعد این اوراق قابلیت معامله در بازار را دارند.
اما همان‌طور که از توضیحات بالا برمی‌آید این حالات بسیار زمان‌بر هستند و برای افرادی که زمان زیادی جهت خرید ندارند مناسب نیستند. این افراد می‌توانند به دو شیوه، مالکیت اوراق تسه را در اختیار بگیرند؛ اول با مراجعه به شعب بانک مسکن و درخواست خرید اوراق از شعب بانک که معمولا فرایند زمان‌بری را طی می‌کند و دوم افتتاح حساب کارگزاری، دریافت کد آنلاین و خرید اوراق از طریق سامانه معاملات آنلاین است. لازم به ذکر است که نماد اوراق تسهیلات مسکن همراه با ماه و دو رقم آخر سال انتشار نشان داده می‌شود، مثلا اوراق تسهیلات مسکن منتشر شده در تیرماه ۱۳۹۷ به صورت تسه۹۷۰۴ نشان داده می‌شود.
ویژگی‌های اوراق مسکن
این اوراق سررسید دوساله دارند و در صورت صلاح‌دید تا ۶ ماه دیگر قابل تمدید هستند.
بر اساس آخرین دستورالعمل دارندگان اوراق تسه که تا تاریخ سررسید، اوراق را نگه می‌دارند می‌توانند به ازای هر ورق ۵ میلیون ریال وام دریافت کنند.
اگر می‌خواهید با خرید اوراق تسه وام دریافت کنید با توجه به اینکه در شهرهای بزرگ مقدار وام مسکن ۱۱۰ میلیون تومان است و ۱۰ میلیون در قالب جعاله به شما پرداخت می‌گردد بنابراین شما باید تعداد ۲۰۰ برگه تسه را خریداری کنید و تا قبل از انقضای اوراق، آن را به جریان بیندازید.
بر اساس قوانین سازمان بورس، هر زمان که این اوراق را بخرید حداقل دو ماه و در شرایطی تا چهار ماه اجازه معامله مجدد اوراق تسه را ندارید مگر آنکه کمتر از چهار ماه از تاریخ سررسید آن باقی‌مانده باشد. بنابراین همان‌طور که مشاهده می‌کنید تا حدودی امکان سفته‌بازی در این اوراق از بین رفته است و شما به عنوان یک سرمایه‌گذار عادی (و نه سفته‌باز) باید در صورت نیاز به گرفتن وام، این اوراق را بخرید. تجربه نشان داده جز در ماه‌های اول ایجاد این اوراق و معاملات آن در بازار، در ایام دیگر شاهد نوسانات جذاب در نمادهای اوراق تسهیلات نبوده‌ایم.
این اوراق مشروط بر آنکه چه فاصله زمانی تا سررسید باقی‌مانده است قیمت‌های مختلفی دارند، ولی معمولا هرچه فاصله زمانی تا سررسید آن بیشتر باشد، این اوراق گران‌تر خواهند بود. بنابراین برای آنکه هزینه سنگینی به شما وارد نشود باید به این نکته توجه کنید.
در حال حاضر طبق قانون، هر کد معاملاتی در یک جلسه معاملاتی مجاز به خرید ۱۶۰ ورقه تسهیلات مسکن است.
از زمان خرید اوراق تسهیلات مسکن تا زمان انقضای آن، دارنده ورقه می‌تواند برای دریافت وام مسکن اقدام کند. باید توجه داشته باشید که با توجه به فرایند زمان‌بر اخذ وام مسکن، اوراق خریداری شده توسط شما نباید خیلی نزدیک به تاریخ سررسید باشند. مثلا نباید اوراقی که تاریخ سررسید آنها ۱۰ تا ۱۵ روز دیگر است را خریداری کنید.
ممکن است با افزایش شدید تقاضای خانه و رونق معاملات مسکن، قیمت این اوراق نیز روند افزایشی به خود بگیرد.
مبلغ وام اعطایی به هر فرد با توجه به شهر محل زندگی آن متفاوت بوده و از ۸۰ تا ۱۲۰ میلیون تومان متغیر است. بنابراین پیش از آنکه اقدام به خرید اوراق تسه کنید در این رابطه اطلاعات لازم را کسب کرده و سپس بر اساس مبلغ وام اعطایی، تعداد مشخصی از اوراق تسه را بخرید. در ضمن، درصد بهره این اوراق نیز با توجه به زمان دریافت وام و مبلغ آن متفاوت است.
دامنه نوسان این اوراق همانند عموم شرکت‌های بورسی و فرابورسی ۵ درصد نسبت به قیمت پایانی روز قبل است.
یک مثال عملی از خرید اوراق تسه
فرض میکنیم که شما فردی ساکن تهران هستید و به وام مسکن ۱۱۰ میلیون تومانی نیاز دارید (تاریخ بررسی شما ۱۵ آذر ۱۳۹۷ است.) با توجه به اینکه حدود ۱۰ میلیون تومان از مبلغ در قالب جعاله توسط بانک پرداخت می‌گردد و به ازای هر ورقه تسه می‌توانید ۵۰۰ هزار تومان وام دریافت کنید؛ در نتیجه، شما باید ۲۰۰ برگه تسهیلات مسکن را بخرید. حالا فرض کنید که شما چهار ورقه تسهیلات مسکن را ارزیابی می‌کنید:
۱) اوراق تسهیلات مسکن به تاریخ سررسید دی‌ماه ۱۳۹۷ به قیمت ۴۷۰۰۰ تومان.
۲) اوراق تسهیلات مسکن به تاریخ سررسید بهمن ۱۳۹۷ به قیمت ۴۸۵۰۰ تومان.
۳) اوراق تسهیلات مسکن به تاریخ سررسید اسفند ۱۳۹۷ به قیمت ۵۰۰۰۰ تومان.
۴) اوراق تسهیلات مسکن به تاریخ سررسید اردیبهشت ۱۳۹۸ به قیمت ۵۲۵۰۰ تومان.
با توجه به مطالب ارائه شده در بالا، اوراق سررسید دی‌ماه و بهمن ۱۳۹۷ علی‌رغم جذابیت بیشتر قیمتی به دلیل نزدیکی به تاریخ سررسیدشان و سررسید اردیبهشت ۱۳۹۸ به دلیل قیمت بالاتر، گزینه‌های جذابی به شمار نمی‌روند. اما اوراق سررسید اسفند ۱۳۹۷ بهترین گزینه است. درنتیجه، شما باید در یک جلسه معاملاتی ۱۶۰ ورقه و در جلسه معاملاتی بعد ۴۰ برگه را بخرید. با این حساب، شما با پرداخت مبلغ ۱۰ میلیون تومان دارای اولویت در دریافت وام شده‌اید و باید پس از خریداری اوراق مزبور با مراجعه به یکی از شعب بانک مسکن، فرایند تبدیل اوراق تسه به وام را آغاز کنید.
چگونه از آخرین قیمت اوراق تسهیلات مسکن مطلع شویم؟
آخرین قیمت اوراق تسهیلات مسکن یا همان تسه را می‌توانید از سایت فرابورس ایران یا با کلیک بر اینجا مشاهده نمایید.
ویدیویی درباره دریافت وام خرید مسکن از طریق تسه
مؤلف: احمد لحیم گرزاده
