ثانیه
دقیقه
ساعت
روز
وبینار آموزش ترید از صفرِ صفر رایگان شد!
search

حق تقدم سهام چیست؟ همه چیز درباره حق تقدم سهام شرکت ها در بورس

حق تقدم سهام

حق تقدم سهام یکی از مواردی است که بعد از افزایش سرمایه شرکت ها سهامداران را درگیر خود می کند. افرادی که به تازگی سرمایه گذاری در بورس را شروع کرده اند، ممکن است به صورت کامل با این مفهوم آشنایی نداشته باشند. به همین دلیل تصمیم گرفتیم مقاله ای در این باره بنویسیم و بیشتر درباره این موضوع توضیح دهیم. پس اگر به صورت کامل با این مفهوم آشنایی ندارید درادامه این مقاله با ما همراه باشید.

ثبت‌نام در وبینار فارکس

حق تقدم سهام چیست؟

همانطور که می دانید هنگامی که یک شرکت افزایش سرمایه می دهد، به نسبت درصد افزایش سرمایه تعداد سهام آن نیز افزایش پیدا می کند. (اگر با افزایش سرمایه آشنایی ندارید می توانید مقاله افزایش سرمایه چیست را مطالعه کنید) حال به دلیل اینکه سهامداران یک شرکت خواهان حفظ حقوق و منافع خود در شرکت هستند، این انتظار را دارند که بعد از افزایش سرمایه شرکت، درصد مالکیت خود در شرکت را نسبت به قبل از افزایش سرمایه حفظ بکنند.

به همین دلیل براساس قانون تجارت این حق برای سهامداران شرکت در نظر گرفته می شود. بر این اساس، درصورتی که یک شرکت سهام جدیدی برای فروش منتشر کند، سهامداران فعلی در خرید این سهام جدید اولویت دارند. به این اولویت در خرید سهام نسبت به سهامداران جدید، حق تقدم خرید سهام گفته می شود.

مثال برای حق تقدم سهام

فرض کنید شرکتی ۵۰ درصد افزایش سرمایه می دهد. در نتیجه تعداد سهام آن شرکت نیز به همین نسبت افزایش پیدا می کند. حال فرض کنید شما ۱۰۰۰ سهم از این شرکت را قبل از افزایش سرمایه داشته اید. در صورتی که این شرکت افزایش سرمایه بدهد و تعداد سهام شما تغییری نکند. میزان مالکیت شما در شرکت نسبت به حالت قبل از افزایش سرمایه، کاهش پیدا می کنند.

به همین دلیل، برای اینکه درصد مالکیت شما ثابت بماند، شرکت این حق را به شما می دهد که به نسبت درصد افزایش سرمایه، حق تقدم در خرید سهام جدید منتشر شده داشته باشید. در نتیجه شما به اندازه ۵۰ درصد از تعداد سهام جدیدی که داشته اید، حق تقدم سهام خواهید داشت. پس در این حالت ۵۰۰ حق تقدم خرید سهام (۵۰% از ۱۰۰۰ سهم شما) به شما تعلق خواهد گرفت.

نحوه استفاده از حق تقدم سهام

دقت داشته باشید که فقط زمانی که شرکت سهام جدید برای فروش منتشر کند، این قضیه صادق است؛ یعنی در افزایش سرمایه از محل آورده نقدی. ولی مثلا در افزایش سرمایه از محل سود انباشته، سودی که متعلق به سهامداران شرکت است تبدیل به سهام می شود. اینجا دیگر حق تقدم سهام معنی ندارد. بعد از اینکه این افزایش شرکت در مجمع تصویب شد، یک فرم برای سهامداران ارسال می شود که به آن گواهی حق تقدم خرید سهام گفته می شود.

در این فرم اطلاعات افزایش سرمایه شرکت مشخص شده است؛ مثلا در مثال قبلی شما گواهی خرید ۵۰۰ حق تقدم خواهید داشت. اگر شما تمایل داشته باشید که درصد مالکیت خود در شرکت را حفظ کنید و در افزایش سرمایه شرکت کنید، باید این فرم را طی مهلتی که شرکت مقرر کرده، پر کرده و برای شرکت ارسال کنید. در صورتی که این کار را انجام ندهید، از نظر شرکت شما تمایلی به شرکت در افزایش سرمایه ندارید.

در شکل زیر می توانید یک نمونه از فرم گواهی حق تقدم سهام را مشاهده کنید:

ثبت‌نام در وبینار فارکس

حق تقدم سهام

چگونه حق تقدم را به سهم تبدیل کنیم؟

هنگامی که شما فرم شرکت در افزایش سرمایه را پر کرده اید، باید به همان نسبت نیز برای شرکت آورده نقدی داشته باشید. در نتیجه باید به ازای هر گواهی که دارید مبلغی معادل ارزش اسمی سهم را پرداخت نمایید. همانطور که می دانید ارزش اسمی هر سهم در ایران در حال حاضر ۱۰۰۰ ریال است. در نتیجه به ازای هر گواهی که دارید و ۱۰۰۰ ریالی که پرداخت می کنید ۱ عدد سهم به شما تعلق خواهد گرفت.

در صورتی که در مهلت مقرر این ۱۰۰۰ ریال را پرداخت کنید، بعد از اینکه افزایش سرمایه شرکت نزد سازمان بورس به ثبت می رسد، حق تقدم های شما نیز به صورت اتوماتیک تبدیل به سهام عادی خواهد شد. این پروسه معمولا بین ۳ تا ۶ ماه زمان خواهد برد.

نحوه فروش حق تقدم

از آنجایی که برخی از سهامداران ممکن است تمایلی نداشته باشند که در افزایش سرمایه شرکت کنند، باید امکانی برای عدم شرکت آنها در افزایش سرمایه نیز در نظر گرفته بشود. به همین دلیل بعد از برگزاری مجمع شرکت یک نماد حق تقدم نیز در بازار برای آن شرکت تعریف می شود تا سهامداران بتوانند از طریق آن نماد، حق های خود را به فروش برسانند؛ مثلا اگر شرکت ایران خودرو با نماد خودرو افزایش سرمایه بدهد، نماد حق تقدم آن خودروح. خواهد بود.

در مثالی که زدیم شما ۱۰۰۰ سهم خودرو و ۵۰۰ حق خودرو بعد افزایش سرمایه خواهید داشت. شما می توانید مثل سهام عادی حق تقدم خود را نیز از طریق کارگزاری و یا از طریق سیستم آنلاین به فروش برسانید. معمولا قیمت حق تقدم به اندازه همان مبلغ اسمی (۱۰۰۰ ریال) از قیمت سهم عادی کمتر است. البته این اختلاف می تواند به دلایل متعددی کمتر یا بیشتر از این عدد نیز باشد.

دامنه نوسان در حق تقدم

دامنه نوسان برای خرید و فروش نماد حق تقدم شرکت ها ۲ برابر دامنه نوسان سهام عادی است؛ یعنی یک نماد حق تقدم در طول روز می تواند مثبت ۱۰ درصد و منفی ۱۰ در صد نسبت به قیمت پایانی روز گذشته نوسان داشته باشد. پس افرادی که آن را خرید و فروش می کنند باید با این علم که ریسک این کار بیشتر از خرید و فروش سهام عادی است، این کار را انجام بدهند.

چرا که در این حالت در طول روز در بیشترین حالت می تواند حدود ۲۰ درصد نوسان داشته باشد. در صورتی که این دامنه نوسان برای سهام عادی نزدیک به  ۱۰ درصد است.

برای مثال در شکل زیر تصویر نماد حق تقدم گروه دارویی سبحان را می بینید که دامنه نوسان مجاز آن نسبت به قیمت پایانی روز گذشته، ۱۰ درصد است.

 حق تقدم سهام

نماد حق تقدم چه مدت باز است

نماد حق تقدم یک شرکت فقط در طی یک بازه زمانی مشخصی قابلیت خرید و فروش دارد، نه برای همیشه. طبق قوانین بورس این بازه زمانی نباید کمتر از ۶۰ روز باشد. معمولا همین بازه ۲ ماهه نیز برای معاملات در نظر گرفته می شود. طی این بازه افرادی که تمایلی به شرکت در افزایش سرمایه ندارند حق خود را می فروشند. همچنین افرادی که در مجمع سهامدار نبوده اند می توانند این حق تقدم ها را خریداری  کنند.

افرادی که به تازگی این حق تقدم ها را بخرند، باید مبلغ اسمی سهم را به حساب شرکت واریز کنند تا تبدیل به سهم عادی شود. البته خیلی از افراد نیز این حق ها را مانند سهام عادی خرید و فروش می کنند و از نوسانات آن سود می برند.

حق تقدم استفاده نشده چیست؟

حال ممکن است فردی فرم شرکت در افزایش سرمایه شرکت را تکمیل نکند و همچنین حق تقدم خود را نیز در مهلت معین شده به فروش نرساند. در این حالت اصطلاحا به این حق تقدم ها، حق تقدم استفاده نشده گفته می شود. در این حالت، شرکت آنها را از طریق آگهی و به روش حراج به فروش می رساند. سپس کارمزدهای فروش از مبلغ مربوطه کسر شده و باقیمانده آن را به حساب سهامداران واریز می کند.

قیمتی که این حق تقدم ها به فروش می رسد معمولا نزدیک به قیمت آخرین روزهای معامله نماد حق تقدم است؛ اما ممکن است از آن کمتر و یا بیشتر هم باشد. در نهایت این نکنه را مد نظر داشته باشید که هر فردی که در زمان برگزاری مجمع شرکت سهامدار باشد، مشمول تصمیمات مجمع از قبیل افزایش سرمایه و … می شود. پس حق تقدم سهام به افرادی تعلق می گیرد که در زمان برگزاری مجمع شرکت، سهامدار بوده اند.

نویسنده:

پیمان باغچه سرا

به این مقاله امتیاز دهید
(۱۴۸ رای) ۴.۴
۱۲۳۴۵
ترتیبی که برای خواندن مقالات افزایش سرمایه به شما پیشنهاد میکنیم:

1122 نظر ثبت شده
محمد
محمد
140 روز قبل
سلام بنده سال 96 قشیر ح رو خریداری کردم اما سهام این شرکت رو نداشتم الان نمیدونم چطور پیگیر وضعیتش بشم ارزش اسمی رو هم واریز نکرده بودم
علیرضا
علیرضا
193 روز قبل
عالی بود
هادی
هادی
468 روز قبل
درود اگر کسی سهامدار نباشه و حق تقدم بخره و حق تقدم بسته بشه چه باید بکنه
خانه سرمایه
خانه سرمایه
461 روز قبل
باسلام دوست عزیز باید منتظر بماند تا ظرف یک تا دو ماه افزایش سرمایه در ثبت شرکت ها ثبت و در پرتفو حق تقدم به سهم عادی تبدیل شود
حمیدغفاری
حمیدغفاری
471 روز قبل
سلام من چندسال سهام برکت داشتم/ حق تقدم بهم تعلق گرفت/ اما نفروختم و بسته شده/ اما خود سهم برکت رو عید فروختم/ از همون روز برکتح بسته س/ باید چکار کنم، چه بلایی سر سهام برکتح میاد
خانه سرمایه
خانه سرمایه
430 روز قبل
باسلام دوست عزیز به عنوان حق تقدم استفاده نشده پس از حراج و کسر هزینه های قانونی مبلغ به حساب شما واریز می شود
باوفا
باوفا
568 روز قبل
سلام فرض کنیم من سهامی از شرکت ندارم ولی در بازار ،حق تقدم اون شرکت رو گرفتم...و حالا 1000 عدد خریدم. حالا برای اینکه این حق تقدم برای من تبدیل به سهم عادی اون شرکت بشه باید منتظر فرم اون شرکت باشم؟ باید 100 تومن ارزش اسمی رو پرداخت کنم؟ هرچند شما گفتین که موقع خرید اتومات از شما کم میشه مبهمه...اگه کسر میشه پس توی فرم چیزی پرداخت نمیکنم؟ اگه فرم هم پر نکنیم معنیش این میشه که نمیخوایم شرکت کنیم ...
خانه سرمایه
خانه سرمایه
567 روز قبل
باسلام دوست عزیز لازم به پرداخت مبلغ مجدد و ارسال فرمی نیست.
احمد
احمد
571 روز قبل
سلام. پرسش من هم اين است كه من تا كنون sهام شبريز را نه داشتم و نه خريدم. اكنون مي خوام شبريزح رو بخرم آيا بايد مبلغ اسمي 100 تومن را پرداخت كنم يا نه؟ ممنون
خانه سرمایه
خانه سرمایه
567 روز قبل
باسلام دوست عزیز در زمان خرید حق تقدم مبلغ از حساب شما کسر می شود. یعنی باید علاوه بر مبلغ حق تقدم باید میلغ اسمی آن نیز در حساب شما وجود داشته باشد تا کسر گردد
علی
علی
572 روز قبل
سلام بعد از واریز پول حق تقدم چگونه با سهام اصلی محاسبه می گردد؟ به عبارتی قیمت سر به سر سهم اصلی چه قدر می گردد؟ با تشکر
خانه سرمایه
خانه سرمایه
567 روز قبل
باسلام دوست عزیز بعد از واریز مبلغ اسمی حق تقدم شما به سهم اصلی تبدیل می شود و به تعداد سهام قبلی شما اضافه می شود که قیمت سربه سر آن مشخص است
مرضیه قرائی
مرضیه قرائی
585 روز قبل
سلام ، علت اختلاف قیمت سهم اصلی با حق تقدم چیست ؟چرا بعضی نمادها حق تقدم از سهم اصلی قیمتش بیشتر است ؟ ممنون میشم از پاسخگویی تون
خانه سرمایه
خانه سرمایه
582 روز قبل
باسلام دوست عزیز طبق قانون تجارت پس از افزایش سرمایه شرکت، اولویت خرید برگه سهام جدید با سهامداران فعلی شرکت است بنابراین شرکت‌ها برای اینکه این اولویت را اجرایی کنند سهام جدیدی را با نام “حق تقدم سهام” منتشر می‌کنند که با توجه به تعداد سهام فعلی هر کدام از سهامداران فعلی شرکت، تعداد مشخصی”حق تقدم سهام” به آن‌ها تعلق خواهد گرفت.بعد از افزایش سرمایه قیمت سهام شرکت کاهش می‌یابد که طبق فرمولی قابل محاسبه می باشد
فرهادخدابخشی
فرهادخدابخشی
587 روز قبل
سلام آیا وقتی حق تقدم رو در بورس میخریم باید اون مبلغ اسمی رو هم دوباره به حساب شرکت واریز کنیم یا حین خرید حق تقدم اون مبلغ رو هم بصورت اتوماتیک پرداخت کرده ایم ممنون
خانه سرمایه
خانه سرمایه
582 روز قبل
باسلام دوست عزیز خیر به صورت خودکار از حساب شما کسر می شود
محمود نعمتی
محمود نعمتی
623 روز قبل
سلام گواهی حق تقدم خرید سهام که فرمودید از شرکت برای سهامدار ارسال میشه . دقیقا ب کجا ارسال میشه به پرتفوی شخص یا ایمیل یا .... ؟
خانه سرمایه
خانه سرمایه
606 روز قبل
باسلام دوست عزیز در قدیم روال بر ارسال به آدرس پستی بود در حال حاضر کلیه امور به صورت الکترونیکی و غیرحضوری انجام می شود