بازار ارزهای دیجیتال بازاری پرنوسان و پیش‌بینی‌ناپذیر است. فراز و نشیب‌های بزرگی که تحولات بزرگ در بازارهای مالی سنتی هستند، اتفاق‌های معمولی در صنعت ارزهای دیجیتال به شمار می‌آیند، اما باید دانست دلیل نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال چیست؟ چه چیزی سبب شده است این بازار همیشه با تغییرات شدید و ناگهانی مواجه شود؟ چرا در سال‌های گذشته و بعد از افزایش محبوبیت این بازار، همچنان قیمت ارزهای دیجیتال افت و رشد سریع و ناگهانی دارند؟ در این مطلب آموزشی قصد داریم به این سؤالات پاسخ دهیم؛ پس با ما همراه باشید.
منظور از نوسانات قیمت در بازار چیست؟
نوسانات بازار به میزان و نرخ تکرارپذیری تغییرات قیمت صعودی یا نزولی یک دارایی یا بازار اشاره دارد. بی‌شک هرچه میزان تغییرات قیمت یک دارایی در فواصل زمانی کوتاه بیشتر باشد، نوسانات بازار نیز بیشتر است. در بازارهای مالی سنتی، تلاطم در واکنش به رویدادهای مهم مانند مشکلات اقتصادی، از جمله شیوع COVID-19 یا جنگ میان کشورها و درون کشوری رخ می‌دهد. گرچه افزایش نوسانات بازار ارزهای دیجیتال، ریسک سرمایه‌گذاری بیشتری دارد، در برخی شرایط هم می‌تواند فرصت‌های جذابی در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دهد.
برای مثال 1000 دلار سرمایه‌گذاری شده در بیت کوین در 1 ژانویه 2017 می‌توانست در 1 ژانویه 2022 بیش از 49000 دلار بازدهی داشته باشد که این بازدهی برای اتریوم بهتر است. سرمایه‌گذاری 1000 دلاری در مدت مشابه، 457،370 دلار سود دارد.
میزان نوسانات یک بازار معمولاً با بررسی تاریخچه قیمت‌ها، تجزیه و تحلیل رفتار بازار برای پیش‌بینی نوسانات آتی اندازهگیری می‌شود. شاخص نوسانات Cboe (VIX) شاید محبوب‌ترین معیار برای سنجش نوسانات آتی بازار باشد: این یک شاخص زمان واقعی یا در لحظه است که نوسانات مورد انتظار یا ضمنی بازار را در 30 روز آینده با تجزیه و تحلیل شاخص S&P 500 پیش‌بینی می‌کند.
نوسانات بازار کریپتو
در مقایسه با بازارهای سنتی، بازار ارزهای دیجیتال به میزان قابل‌توجهی نوسان بیشتری دارند؛ برای مثال در شش ماهه اول سال 2022، زمانی که نرخ بهره در سطح جهانی در حال افزایش بود و جنگ در اوکراین آغاز شد، شاخص S&P 500 حدود 18 درصد کاهش یافت. در همان دوره، کل سرمایه بازار ارزها نزدیک به 60 درصد کاهش یافت و بسیاری از کوین‌ها بیش از 90 درصد از بالاترین قیمت اخیر خود کاهش یافتند.
رویدادهای مهم نیز بر بازارهای ارزهای دیجیتال و بازارهای مالی سنتی تأثیر‌گذار است، اما بازار ارزهای دیجیتال در مقایسه با بسیاری از اتفاقات و اخبار، مانند نظرات سرمایه‌گذاران کلان یا دولت‌ها، واکنش شدیدی نشان می‌دهد. این موضوع نشان‌دهنده نبود بلوغ نسبی بازارهای رمزنگاری و این واقعیت است که فناوری زیربنایی آن در مراحل اولیه توسعه قرار دارد.
نکته مهم این است که اگرچه دو مفهوم ریسک و نوسان به یکدیگر مرتبط هستند، در واقعیت یک چیز نیستند. نوسان به حرکت‌های سریع قیمت، هم به سمت بالا و هم پایین اشاره دارد؛ درحالی‌که ریسک به احتمال از دست دادن بخشی از سرمایه‌گذاری یا تمام آن اشاره دارد. اگرچه بازارهای بی‌ثبات می‌توانند فرصت‌های سرمایه‌گذاری عالی را ارائه دهند، می‌توانند ریسک زیادی برای سرمایه‌گذاران مبتدی نیز داشته باشند.
نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال چه اهمیتی دارد؟
به‌طورکلی، همه ارزها برای خرید دارایی و پرداخت هزینه استفاده از خدمات استفاده می‌شوند. قیمت ارز باید نسبتاً ثابت باشد؛ به‌طوری‌که هزینه یک کالا یا خدمات در دوره‌های زمانی کوتاه به میزان قابل‌توجهی نوسان نداشته باشد؛ در این صورت بسیاری از مردم درباره دوام دارایی‌های دیجیتال به‌عنوان ارزهای دنیای واقعی نگران می‌شوند.
تصور کنید امروز یک ارز دیجیتال جدید 6 دلار ارزش دارد و شما از آن برای خرید یک فنجان قهوه استفاده می‌کنید. یک هفته بعد، همان ارز دیجیتال 2 دلار ارزش دارد؛ به این معنا که می‌توانید امروز سه فنجان قهوه با همان مقدار ارز رمزنگاری‌شده خریداری کنید که خرید یک فنجان در هفته گذشته برای شما تمام شد.
این ترس از نوسانات قیمت سبب می‌شود افراد از خرج‌کردن ارز دیجیتال خود به‌منزله وسیله مبادله برای کالاها و خدمات خودداری کنند. حتی برای ارزهای رمز پایه‌ای که غیر از روش پرداخت استفاده می‌شوند، مانند قراردادهای هوشمند و توسعه برنامه‌های کاربردی غیرمتمرکز، نوسانات همچنان یک نگرانی است. نوسانات قیمت، هزینه انجام و اجرای بسیاری از پروژه‌ها را در شبکه بلاک چین تغییر می‌دهد و تأمین بودجه برای استفاده از این شبکه‌های بلاک چین را دشوار می‌کند.
دلایل نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال
-
بازار همچنان در حال توسعه
اولین ارز دیجیتال، بیت کوین، از سال 2009 در جهان شناخته شد. تنها 13 سال از آن زمان می‌گذرد و این فناوری هنوز در مراحل اولیه توسعه خود قرار دارد. بیشتر بانک‌های سنتی و برخی دولت‌ها هنوز درباره ارزهای دیجیتال تردید دارند؛ تا آنجا که گاهی اوقات ارزها در برخی کشورها ممنوع می‌شوند یا به‌شدت تحت نظارت قرار می‌گیرند. تا زمانی که ارز در همه جا پذیرفته نشود، اخبار و شایعات درباره محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های آینده از کشورهای مختلف در سراسر جهان به میزان اجتناب‌ناپذیری بر قیمت دارایی‌های دیجیتال تأثیر می‌گذارد.
این نوع واکنش نباید تعجب‌آور باشد؛ زیرا ارز و DeFi (مالی غیرمتمرکز) می‌توانند به رقیبی برای تأمین مالی متمرکز تبدیل شوند و جایگزینی برای پول فیات در آینده باشند. علاوه بر این، مسائل فنی مانند مشکلات مقیاس‌پذیری بلاک چین می‌تواند به تراکم شبکه و درنتیجه کارمزدهای زیاد تراکنش‌ها منجر شود و به نوسانات بازار اضافه کند؛ بنابراین حتی از نظر فنی، صنعت ارزهای دیجیتال هنوز جوان است و تا زمانی که کم و بیش بالغ و درنتیجه پایدار شود، باید بیشتر صبر کرد.
-
فعالیت سرمایه گذاران بی تجربه
جالب است بدانید براساس بررسی‌ها، بازار ارزهای دیجیتال بیش از هر چیز برای افرادی جذاب است که به فناوری علاقه دارند و این صنعت را بیشتر از دولت‌ها مطمئن‌تر می‌دانند. برخلاف بازارهای سنتی مانند سهام یا املاک، هیچ مانع جدی برای ورود به این بازار وجود ندارد.
به عبارت ساده‌تر اگر به اینترنت دسترسی دارید و سرمایه اولیه شما 100 دلار است، می‌توانید سرمایه‌گذاری و تجارت در بازار کریپتو را آغاز کنید. درواقع نیازی به حسابدار، مجوز تجارت یا سرمایه اولیه زیاد نیست. موانع کم و نبود الزامات به هجوم ناگهانی معامله‌گران و سرمایه‌گذاران بی‌تجربه به بازارهای رمزنگاری منجر شده است که تخصص زیادی در سرمایه‌گذاری بلندمدت ندارند.
همه این‌ها به این معناست که وقتی بازار تغییرات نزولی دارد، همه این سرمایه‌گذاران می‌ترسند و کیف پول‌های خود را تخلیه کرده و درنتیجه هرج و مرج در بازار ایجاد می‌کنند. علاوه بر این اگر «نهنگ‌ها» را به این ذهنیت گله‌ای در بازاری که در حال حاضر بسیار نوسان است، اضافه کنید، تصویری از آنچه معاملات کریپتو این روزها را نشان می‌دهد، مشاهده خواهید کرد.
-
نهایی نشدن قیمت و ارزش واقعی ارزهای دیجیتال
برخلاف دارایی‌های تثبیت‌شده مانند طلا یا ارز فیات، هنوز مشخص نیست ارزهای دیجیتال در آینده تا چه اندازه کاربردی و مفید خواهند بود. درواقع دارایی‌های کریپتو هنوز در مرحله کشف قیمت هستند. به این معنا که فعالان بازار تلاش می‌کنند تا با توجه به ارزش واقعی دارایی، قیمت آن را تعیین کنند. دارایی‌ها در مرحله کشف قیمت اغلب دچار نوسان می‌شوند؛ زیرا سرمایه‌گذاران از ارزش آن مطمئن نیستند و به‌شدت تحت تأثیر اطلاعات جدید قرار می‌گیرند. تا زمانی که سرمایه‌گذاران درباره کاربرد بلندمدت و میزان پذیرش ارزهای دیجیتال اطمینان بیشتری کسب کنند، کشف قیمت عامل اصلی نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال خواهد بود.
-
کاربرد ارزهای دیجیتال
میزان کاربرد ارزهای دیجیتال به‌ویژه در مقیاس‌های کلان، یکی از عوامل اصلی نوسانات بازار ارزهای دیجیتال است؛ برای مثال زمانی که GameStop اعلام کرد استفاده از Loopring (LRC) را برای تقویت بازار NFT خود انتخاب کرده است، ارزش توکن بومی Loopring تنها در دو روز 57 درصد افزایش یافت.
همچنین، موارد استفاده ناموفق ارزهای دیجیتال می‌تواند نوسانات را افزایش دهد؛ مانند زمانی که ارتباط و وابستگی استیبل کوین UST در ماه می 2022 با دلار آمریکا از بین رفت و درنتیجه ارزش واحد پول، LUNA، در عرض چند هفته بیش از 99 درصد سقوط کرد.
-
هیاهوی رسانه ای
یکی از ویژگی‌های عجیب بازارهای ارزهای دیجیتال، میزان تأثیرپذیری این بازار از اخباری است که در رسانه‌های اجتماعی منتشر می‌شود. این تأثیرپذیری تا حدی به این دلیل است که بسیاری آن را یک بازار نوظهور و راهی سریع برای کسب درآمد می‌دانند، اما همچنین به این دلیل است که بسیاری از سرمایه‌گذاران اطلاعات کمی درباره ارزهای دیجیتال دارند و از این‌رو تأثیرپذیرتر هستند.
برای مثال، ارز دیجیتال دوج کوین در اوایل سال 2021 به‌دلیل توییت‌های متعدد ایلان ماسک، در مدت‌زمانی کوتاه رشد سریعی داشت.
-
نبود مراکز قانون‌گذار
در حال حاضر ارزهای دیجیتال به‌کمک سازمان‌های دولتی قانون‌گذاری نمی‌شوند که می‌تواند نوسانات را افزایش دهد. همین موضوع سبب می‌شود طرح‌های کلاه‌برداری بسیاری در این بازار ایجاد شود و به‌سادگی توسعه یابد. همچنین نبود مقررات زمینه را برای سرمایه‌گذاران کلان فراهم می‌کند تا ادعاهای اغراق‌آمیزی درباره پتانسیل پروژه‌هایی داشته باشند که می‌توانند به‌طور موقت قیمت کریپتوها را افزایش دهند که اغلب در بلندمدت دوباره کاهش می‌یابد.
-
نحوه عرضه ارزهای دیجیتال
بسیاری از ارزهای رمز پایه عرضه محدودی دارند که در آن‌ها یک پویایی ایجاد می‌شود که تقاضا را افزایش می‌دهد، اما عرضه ثابت است. این ویژگی سبب می‌شود روند تغییرات قیمت صعودی باشد و درنهایت موجب افزایش نوسانات بازار ارزهای دیجیتال شود؛ برای مثال عرضه بیت کوین به 21 میلیون کوین محدود شده است. در این میان، سوزاندن توکن‌ها یکی دیگر از استراتژی‌هایی است که به عرضه محدود ارزهای دیجیتال می‌انجامد. در این فرایند درصدی از توکن‌های عرضه‌شده در طی زمان از بین می‌روند که درنهایت سبب کاهش تعداد ارزهای در گردش و قیمت دارایی می‌شوند.
-
احساسات بازار
بازار ارزهای دیجیتال می‌تواند به‌شدت مطابق با احساسات سرمایه‌گذاران به ارزهای رمز پایه نوسان داشته باشد. نابالغی کل بازار کریپتو به این معناست که دیدگاه‌های مثبت یا منفی می‌توانند مانند یک بیماری مسری به‌سرعت به سراسر بازار سرایت کنند. به‌طورکلی اخبار خوبی که درباره ارزهای دیجیتال منتشر می‌شود، به افزایش انگیزه افراد برای سرمایه‌گذاری در این بازار و درنتیجه افزایش تقاضا و قیمت می‌انجامد.
-
استیبل کوین: راه‌حلی برای نوسانات ارزهای دیجیتال؟
یکی از روش‌های کاهش نوسانات و به‌نوعی کنترل این موضوع، استیبل کوین‌ها هستند؛ یعنی ارزهای رمز پایه‌ای که از طریق وابستگی به یک دارایی دیگر مانند ارزهای فیات، به ثبات بازار ارزهای دیجیتال کمک می‌کنند؛ برای مثال استیل کوین تتر را در نظر بگیرید که ارزش آن به دلار آمریکا وابسته است و از زمان ابتدای ظهورش تاکنون، بیش از چند صدم دلار تفاوت قیمت با دلار آمریکا نداشته است.
با استفاده از استیبل کوین‌ها سرمایه‌گذاران می‌توانند بدون استفاده از ارزهای فیات، برای خرید ارز دیجیتال اقدام کنند؛ بدون آنکه نگران نوسانات قیمت و اختلاف ارزش بین ارزهای فیات و دیجیتال باشند. با این حال متأسفانه برخی استیبل کوین‌ها عملکرد شفاف ندارند و نتوانسته‌اند در حفظ ثبات ارزش دارایی‌ها کمک کنند؛ بنابراین به نظر نمی‌رسد تا این لحظه این گروه از دارایی‌ها در هدف اصلی خود چندان موفق عمل کرده باشند.
مزیت نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال چیست؟
درحالی‌که نوسانات ارزهای دیجیتال موجب نگرانی‌هایی درباره کاربردهای آن‌ها به‌عنوان ارز رایج می‌شود، در شرایط خاص فرصت‌های خوبی برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند. به‌طورکلی قیمت ارزهای دیجیتال به ارزهای فیات، سهام یا بسیاری از کلاس‌های دارایی دیگر مرتبط نیست.
هنگامی که ایالات‌متحده در سال 2020 برای مبارزه با همه‌گیری ویروس کرونا 2.3 تریلیون دلار به اقتصاد خود تزریق کرد، مشخص شد ارزهای دیجیتال می‌توانند به‌عنوان یک دارایی غیر وابسته برای محافظت در برابر تورم احتمالی آینده در ارزهای فیات عمل کنند. این ویژگی نبود همبستگی، ارزهای دیجیتال را به یک سرمایه‌گذاری جایگزین عالی برای یک سبد سرمایه‌گذاری متعادل تبدیل می‌کند.
دلیل نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال در سال 2022 چیست؟
در ماه ژانویه، افزایش غیرمنتظره قیمت سوخت سبب ناآرامی سیاسی در قزاقستان، دومین کشور بزرگ استخراج بیت کوین در جهان شد. Kazakhtelecom، ارائه‌دهنده خدمات مخابرات دولتی قزاقستان، پس از استعفای کابینه حکومتی این کشور، اینترنت آن را قطع کرد. این تصمیم تأثیر قابل‌توجهی بر صنعت استخراج بیت کوین کشور و درنتیجه بازار ارزهای دیجیتال گذاشته است. نشست دسامبر FOMC فدرال رزرو ایالات‌متحده تأیید کرد بانک مرکزی متعهد به کاهش ترازنامه و افزایش نرخ بهره در سال 2022 است.
همه این‌ها به کاهش قیمت بیت کوین منجر شد. در حال حاضر، شاهد درگیری جنگی در اوکراین هستیم، شرایطی که روسیه، اتحادیه اروپا، ایالات‌متحده آمریکا و برخی از کشورهای پس از فروپاشی شوروی به هر نحوی با آن مواجه هستند. این موضوع پیش از این بر بازار ارزهای دیجیتال تأثیر گذاشته است و مشخص نیست این جنگ چه زمانی و مهم‌تر از آن چگونه پایان خواهد یافت.
برخی کارشناسان معتقدند شرایط بازار ارزهای دیجیتال چندان هم بد به نظر نمی‌رسد و می‌توان در سال 2022، انتظار افزایش قیمت را داشت. این واقعیت که کشورها و ایالت‌های بیشتری به پذیرش و قانون‌گذاری رمزنگاری ادامه می‌دهند (برای مثال ایالت کالیفرنیا که امکان پرداخت برای خدمات دولتی از طریق رمزنگاری را فراهم می‌کند)، باید محرکی اساسی برای رشد بازار کریپتو باشد.
به اعتقاد چارلی موریس مدیر ارشد فناوری ByteTree Asset Management، اگرچه نوسانات در بازار ارزهای دیجیتال باقی می‌ماند، همچنان از دوره‌های قبلی بسیار کمتر است و انتظار دارد این روند ادامه یابد؛ زیرا می‌توان انتظار پذیرش بیشتر سرمایه‌گذاران نهادی و افزایش توزیع را داشت.
براساس مطالعه‌ای که Deutsche Bank انجام داده است، یک چهارم سرمایه‌گذاران بیت کوین معتقدند با وجود نوسانات و افت قیمت اخیر، ارز دیجیتال اصلی در آینده نزدیک به ناچار از مرز 100000 دلار عبور خواهد کرد؛ بنابراین چه رویدادهای دیگری می‌تواند به تثبیت نوسان شدید بازار کریپتو کمک کند؟
ممکن است امسال شاهد پذیرش ارزهای دیجیتال از سوی غول‌های بزرگ فناوری و تجارت الکترونیکی باشیم. مدت‌هاست شایعاتی درباره شروع پذیرش رمزارز آمازون و اپل وجود دارد و تأیید اینکه آیا واقعاً ممکن است این اتفاق بیفتد، ممکن نیست. با این حال، اظهارات مدیران اجرایی Uber و eBay امیدوارکننده‌تر به نظر می‌رسند؛ زیرا با وضوح بیشتری از پذیرش ارزهای دیجیتال استقبال می‌کنند.
پی پال، مایکروسافت، Sotheby’s، AT&T و غیره، در حال حاضر هم در بازارهای رمزنگاری و هم در دیگر بازارهای رایج مالی فعالیت می‌کنند و ارز دیجیتال را به‌عنوان روش پرداخت می‌پذیرند و ما می‌توانیم مطمئن باشیم سال 2022 شرکت‌های بیشتری به این لیست اضافه خواهد شد.
آیا نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال کاهش خواهد یافت؟
پاسخ قطعی به این سؤال دشوار است؛ زیرا به نظر می‌رسد نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال به بخشی جدایی‌ناپذیر از کل بازار کریپتو تبدیل شده است. با وجود این با گذشت زمان می‌توانیم انتظار قانون‌گذاری‌های بیشتر، فناوری‌های تکامل‌یافته، معامله‌گران بالغ‌تر و پذیرش گسترده‌تر از سوی سرمایه‌گذاران نهادی را داشته باشیم.
همه این عوامل به ناچار فضای کریپتو را باثبات‌تر می‌کنند و درنتیجه نوسانات را کاهش می‌دهند. با این حال، در آینده نزدیک این اتفاق نخواهد افتاد و ممکن است سال‌ها طول بکشد تا شرایط تغییر کند.
خلاصه مطلب
بازار ارزهای دیجیتال در مقایسه با بازارهای مالی دیگر نوسانات بیشتری دارد. با توجه به شاخص S&P 500 بین سال‌های 2013 تا 2021، نوسانات بازار کریپتو در مدت مشابه چهار برابر و در مقایسه با بازار اوراق قرضه یا بازار سهام، 26 برابر بیشتر بود. نوسانات بیت کوین که طلای دیجیتال شناخته می‌شود، در مقایسه با طلا، 6 برابر بیشتر است.
در این مطلب به مهم‌ترین دلیل نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال اشاره کرده و سعی کردیم آگاهی شما را درباره شرایط این بازار افزایش دهیم. چنین نوساناتی می‌تواند برای سرمایه‌گذاری به سود یا ضرر منجر شود؛ بنابراین اگر قصد سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال را دارید، سرمایه‌ای را برای این کار اختصاص دهید که توان از دست دادنش را دارید.
پرسش های متداول
1. نوسانات قیمت بازار ارزهای دیجیتال چیست؟
منظور از نوسانات در بازار ارزهای دیجیتال اندازهگیری میزان افزایش یا کاهش قیمت یک دارایی در یک دوره زمانی خاص است.
2. چه چیزی سبب نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال می‌شود؟
ارز ارزهای دیجیتال مانند هر چیز دیگری براساس میزان عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. اگر تقاضا سریع‌تر از عرضه افزایش یابد، قیمت افزایش می‌یابد.
