از سال 2020، هنگام رونق یافتن سیستم مالی غیرمتمرکز یا(DeFi) ، کارشناسان بازار مالی با نوع جدیدی از سرمایه گذاری روبرو شدند و به دنبال راه هایی برای سنجش و دریافتن چگونگی عملکرد آن رفتند. یکی از آن راه ها ارزش کلی قفل شده است، که در ادامه به معرفی و بررسی آن می پردازیم.
ارزش کل قفل شده (Total Locked Value) چیست؟
به غیراز ارزش بازار، حجم معاملات و میزان عرضه ی کل در گردش، ارزش کل قفل شده یا TVL یکی از شاخصهای مهم در ارزهای دیجیتال است که در بین سرمایه گذاران DeFi برای ارزیابی میزان ارزش کل دارایی ها به دلار ایالات متحده محبوب است.
دارایی های DeFi شامل پاداش ها و بهره هایی است که از خدمات معمولی مانند وام دهی، سهام و استخرهای نقدینگی به دست می آید و در قالب قراردادهای هوشمند ارائه می شود. به عنوان مثال، TVL در استیکینگ ارزهای دیجیتال، یک شاخص بسیار مفید برای سرمایه گذارانی است که به دنبال پشتیبانی از پلتفرم های DeFi با بالاترین میزان سود هستند. این دارایی کل قفل شده در پروتکل های استیکینگ DeFi ذخیره و نگهداری می شود و نشان دهنده ی مقدار دارایی های سپرده شده توسط ارائه دهندگان نقدینگی است.
با توجه به داده هایی که پلتفرم های مختلف در رابطه با وضعیت بازار ارائه داده اند، ارزش کل بازار DeFi در ابتدای سال ۲۰۲۰ از ۶۰۱ میلیون دلار به ۲۳۹میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ افزایش پیدا کرده است. بر این اساس، میزان ارزش کل قفل شده در این دوسال چیزی حدود ۴۰ برابر رشد داشته است. در این میان سپرده های اتریوم بیش ترین سهم را به خود اختصاص داده اند.
با افزایش محبوبیت و ارزش DeFi در فضای ارزهای دیجیتال، TVL به معیاری ضروری برای سرمایه گذاران تبدیل شده است که می خواهند ارزیابی کنند آیا کل اکوسیستم یا یک پروتکل واحد ارزش سرمایه گذاری را دارد یا خیر.
چه عواملی بر میزان ارزش کل قفل شده تاثیرگذار هستند؟
مهم ترین پارامتری که ارزش کل قفل شده به آن وابسته است، هزینه ی تراکنش های شبکه ی اتریوم است؛ به این دلیل که دنیای دیفای (DeFi) بر روی بستر اتریوم ساخته شده و نقل و انتقالات توکن های دیفای با کمک اتریوم پرداخت می شود. نکته ی حائز اهمیت این است که، وقتی هزینه ی تراکنش های دومین کوین بازار ارزهای دیجیتال بالا می رود، ارزش کل قفل شده نیز کاهش می یابد.
دومین پارامتری که می تواند بر روی ارزش کل قفل شده (TVL) مؤثر باشد، شرایط بازار و اولین کوین بازار کریپتوکارنسی یعنی بیت کوین است. زمانی که شما توکن های خود را استیکینگ می کنید، با بستن قرارداد، تا مدتی نمی توانید به توکن های خود دسترسی داشته باشید. لذا، درصورتی که شرایط بازار بد باشد، هیچ یک از سرمایه گذاران خواستار ورود به بازار برای ذخیره ی توکن های خود نخواهند بود؛ زیرا از دیدگاه آن ها، در صورت ذخیره ی این توکن ها، ارزش سرمایه کاهش می یابد.
چرا ارزش کل قفل شده در DeFi اهمیت دارد؟
به طورکلی، برای اینکه پلتفرم های DeFi بتوانند به درستی و به طور مناسب کار کنند، افراد باید مقداری از دارایی ارز دیجیتال خود را به عنوان وثیقه ی وام یا تضمین در استخرهای نقدینگی سپرده گذاری کنند.
هنگامی که ارزش کل قفل شده یا TVL در یک پلتفرم DeFi افزایش می یابد، میزان نقدینگی، محبوبیت و قابلیت استفاده ی آن پلتفرم نیز بیش تر می شود. TVL بالاتر نشان دهنده ی قفل شدن سرمایه ی بیش تری در پروتکل های DeFi است و تریدرها و سرمایه گذاران می توانند از مزایا و درآمدهای بیش تری برخوردار شوند. میزان TVL پایین در یک پروژه ی دیفای، به معنای کم تربودن نقدینگی در آن پروژه است و درنتیجه بازدهی کم تری دارد.
چگونه ارزش کل قفل شده ی پروتکل های دیفای را بررسی کنیم؟
سهم بازار پروتکل های DeFi را می توان به راحتی از طریق پلتفرم های تحلیلی مانند DeFi Pulse و DefiLlama شناسایی کرد که داده هایی را در مورد میزان دارایی های دیجیتال قفل شده در قراردادهای هوشمند مربوطه ارائه می دهند.
افرادی که میزان سرمایه ی کل قفل شده ی پروتکل های دیفای را در DeFi Pulse بررسی می کنند، باید بدانند که این پلتفرم میزان کل سرمایه ی قفل شده در قراردادهای هوشمند بلاک چین اتریوم را تنها با بررسی موجودی کل توکن های اتر (ETH) و ERC-20 محاسبه می کند. از سوی دیگر، پلتفرمDefiLlama ، TVL را با بررسی موجودی کل در تمام بلاک چین های DeFi به صورت ترکیبی و یا به صورت مجزا (برای هر پلتفرم) محاسبه می کند.
ارزش کل قفل شده در بازار ارزهای دیجیتال چگونه محاسبه می شود؟
با توجه به ظهور تعداد زیادی از پروتکل های جدید در دیفای، محاسبه ی TVL به صورت دقیق و تعیین اینکه آیا یک پلتفرم خاص DeFi گزینه ای ایمن برای کاربران نهایی است یا خیر، ممکن است چالش برانگیز باشد. با این حال، شرکت کنندگان می توانند پروتکل هایی که ارزش کل قفل شده ی آن ها بالای یک میلیارد دلار است، انتخاب کنند تا بتوانند از امنیت آن ها اطمینان داشته باشند.
همانطور که اشاره شد، هرچه مقدار TVL یک پروتکل دیفای بیش تر باشد، برای سرمایه گذاری بهتر است؛ زیرا TVL بالاتر نشان دهنده ی پلتفرمی سالم با تقاضای بالا، تیم توسعه دهنده ا ی قوی، قابل استفاده و ارزشمند است.
از طرف دیگر، باید مراقب پروتکل هایی که TVL پایین تری دارند اما بازده بالایی پیشنهاد می دهند، باشید؛ زیرا ممکن است این پروژه ها کلاهبردار باشند.
عوامل اصلی در محاسبه ی TVL
سه عامل برای محاسبه ی TVL در پروتکل DeFi درنظر گرفته می شود:
- میزان سرمایه ی در گردش پروژه؛
- حداکثر میزان عرضه ی پروژه؛
- قیمت فعلی دارایی.
برای به دست آوردن میزان ارزش بازار فعلی ، لازم است ذخایر عرضه ی در گردش را به قیمت فعلی ضرب کنید. برای به دست آوردن میزان TVL نیز لازم است عدد به دست آمده ی ارزش بازار را بر میزان ارزش کل قفل شده ی سرویس موردنظر تقسیم کنید.
نسبت TVL می تواند به تعیین اینکه آیا دارایی DeFi کم تر یا بیش تر ارزش گذاری شده است، کمک کند. اگر این نسبت کم تر از یک باشد، دارایی معمولاً کم تر ارزش گذاری شده است و برای سرمایه گذاران جذاب تر خواهد بود. زمانی که ارزش بازار از سرمایه ی قفل شده در کریپتو فراتر رود، ممکن است دارایی بیش از حد ارزش گذاری شود و همیشه جایی برای رشد سرمایه داشته باشد.
بالاترین میزان سرمایه ی قفل شده مربوط به کدام ارز دیجیتال است؟
با توجه به رشد استثنایی DeFi در سال 2020، مجموع TVL همه ی پروتکل های DeFi تا پایان سال 2021 به سرعت و به میزان قابل توجهی افزایش یافت. طبق گفته ی DefiLlama، در ابتدای سال 2020، مجموع TVL در تمام پلتفرم های DeFi حدود 630 میلیون دلار بوده است و در سه ماهه ی اول سال 2022، ارزش آن به بیش از 172 میلیارد دلار رسیده بود.
در این میان، بیش از نیمِ این آمار در پروتکل MakerDAO بود که به همراه پروتکل Curve و Aave از برجسته ترین پروتکل ها در دیفای هستند. Curve با 9.7درصد از سهم بازار و 17 میلیارد دلار TVL، بالاترین میزان TVL را از آن خود کرد. پروتکل Lido با TVL 15.4 میلیارد دلار، Anchor با 12.6میلیارد دلار و MakerDao با 11.5میلیارد دلار در رتبه های بعدی قرار دارند.
بزرگ ترین شبکه از نظر میزان سرمایه ی قفل شده در دیفای کدام شبکه است؟
اتریوم در سال 2022 به عنوان بزرگ ترین شبکه از لحاظ میزان TVL ظاهر شد و بیش از نصفِ کل حجم DeFi را در سراسر جهان به خود اختصاص داد.
در حال حاضر، شبکه ی اتریوم در دیفای کم تر از 500 پروتکل را شامل می شود. مجموع میزان سرمایه ی قفل شده در این پروتکل ها، تقریباً 73میلیارد دلار است که 64درصدِسهم بازار را شامل می شود.
شبکه ی بایننس اسمارت چین (BNB Smart Chain) با 7.7درصد از سهم بازار به ارزش 74میلیارد دلار، Avalanche با 5.21میلیارد دلار TVL و 4.5درصد از سهم بازار و سولانا با 4.19میلیارد دلار TVL و 3.68درصد از سهم بازار، به ترتیب بیش ترین میزان سرمایه ی قفل شده را از آن خود کرده اند.
نمودار میزان ارزش کل قفل شده
نمودار TVL نشان دهنده ی سرمایه ی قفل شده در کل بازار DeFi است که به دلار بیان می شود. این نمودار تغییرات میزان ارزش قفل شده را در طول 24ساعت شبانه روز نشان می دهد.
با توجه به این نمودار، میزان کل ارزش قفل شده در میان تمام شبکه ها، به طور واضح اتریوم را به عنوان برترین شبکه (که بیش ترین میزان سرمایه ی قفل شده را دارد) نشان می دهد.
آیا شاخص TVL همیشه دقیق است؟
در پاسخ باید گفت؛ خیر. TVL هم مانند هر معیار و شاخص دیگری در تحلیل تکنیکال ارزهای دیجیتال، می تواند تصویر نادرستی را از وضعیت بازار به تحلیل گران و سرمایه گذاران نشان دهد. یکی از دلایل این موضوع، وجود سرمایه گذاران بزرگی در پروتکل های دیفای است که به نهنگ ها معروف هستند. این سرمایه گذاران می توانند با یک واریز یا برداشت ساده میزان TVL یک پروژه را تغییر دهند. این موضوعی است که باعث می شود سرمایه گذاران نتوانند درک درستی از وضعیت پروژه داشته باشند.
درنتیجه، با اینکه TVL شاخص مهمی در تصمیم گیری برای سرمایه گذاری روی یک پروژه ی دیفای است اما سرمایه گذاران باید چندین معیار دیگر را نیز برای نهایی کردن تصمیم خود در نظر داشته باشند.
سخن پایانی
شاخص TVL یک شاخص مهم و کاربردی در حوزه ی دیفای است و احتمالاً بیش ترین استفاده را برای ارزیابی سلامت و رشد بازار ارزهای دیجیتال دارد.
نوسانات بازار یکی از مهم ترین معیار هایی است که می تواند بر ارزش دارایی های قفل شده تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، افزایش قابل توجه قیمت اتریوم در سال ۲۰۲۰ بر میزان سرمایه ی قفل شده ی آن در دیفای تأثیر زیادی داشته است. با توجه به این موضوع، ارزش کل قفل شده می تواند بدون ورود هیچ کاربر یا سرمایه ی جدیدی به دیفای افزایش داشته باشد.
سوالات متداول
شاخص TVL نشان دهنده کل سرمایه قفل شده در پروتکل های DeFi است و نشان دهنده مقدار دارایی های سپرده شده توسط ارائه دهندگان نقدینگی است.
مهم ترین پارامتری که ارزش کل قفل شده به آن وابسته است، هزینه ی تراکنش های شبکه ی اتریوم است؛ به این دلیل که دنیای دیفای بر روی بستر اتریوم ساخته شده و نقل و انتقالات توکن های دیفای با کمک اتریوم پرداخت می شود.
