سیلیکون ولی چیست و چه شرکت هایی در آن قرار دارند؟

شما و اطرافیانتان هرکدام علایق و ویژگی‌هایی دارید که معرف شما هستند. بی‌شک قرارگرفتن در میان افرادی که در یک زمینه مشترک با شما فعال هستند، می‌تواند با ایجاد رقابتی سالم، استعدادهای نهفته شما را شکوفا کند. این موضوع درباره هر رشته‌ای صدق می‌کند؛ برای مثال شخصی که به هنر و مد علاقه‌مند باشد، احتمالاً فرانسه را برای پیشرفت در حرفه خود انتخاب می‌کند. چنین مکانی برای فناوری و علاقه‌مندان به فناوری نیز وجود دارد و افرادی که در زمینه تکنولوژی و فناوری فعال هستند یا قصد فعالیت در این زمینه را دارند، می‌توانند با رفتن به سیلیکون ولی شانس خود را برای موفقیت افزایش دهند. در این مقاله به بررسی سیلیکون ولی که مرکز دنیای فناوری است خواهیم پرداخت.

سیلیکون ولی چیست؟ (Silicon Valley)

سیلیکون ولی (Silicon Valley) به معنای دره سیلیکون است و برگرفته از بردهایی از جنس سیلیکون است که در دستگاه‌های دیجیتالی وجود دارند. سانفرانسیسکو چهارمین شهر بزرگ ایالت کالیفرنیا در آمریکا (ایالات‌متحده آمریکا) است و سیلیکون ولی بهشت استارتاپ‌ها در بخش جنوبی خلیج سانفرانسیسکو واقع شده است. این منطقه اکنون 12 شهر از جمله Palo Alto ،Mountain View و San Jose را در بر گرفته است.

The Valley of Heart’s delight به معنای دره لذت قلب، نام قدیمی این ناحیه بود، اما به‌دلیل رکود اقتصادی در آن منطقه جوانان و کسانی که تحصیل‌کرده بودند، برای کسب درآمد به شهرهای دیگر مهاجرت می‌کردند. Fred Terman با دیدن وضعیت بد در جامعه به‌دنبال راه‌حلی برای توقف مهاجرت به بیرون از شهر بود.

راه‌حل ترمن متقاعدکردن شرکت‌های بزرگ برای تأسیس یک شعبه در سیلیکون ولی یا همان The Valley of Heart’s Delight بود تا به این ترتیب افرادی که برای یافتن شغل به دیگر شهرها رفته بودند، برگردند و شهر رونق بگیرد و توسعه یابد. Fred Terman برای محقق‌کردن هدف خود از تکنولوژی روز آن زمان، یعنی رادیو استفاده کرد. درواقع ترمن با ایجاد یک ایستگاه رادیویی توانست توجه بسیاری را به شهر خود جلب کند.

از طرف دیگر هم‌زمان با این رویداد، ارتش آمریکا برای برخی فعالیت‌های خود Silicon Valley را انتخاب کرد و همین موضوع سبب شد تا منابع مالی وارد این منطقه شوند و به این ترتیب سیلیکون ولی شروع به رشد کرد. یکی از اولین افرادی که توسط Fred Terman به سیلیکون ولی بازگشت، Bill Hewlett از دانشجویان قدیمی ترمن در دانشگاه استنفورد بود. پس از مدتی ترمن توانست David Packard را نیز راضی به برگشت کند.

حالا David Packard و Bill Helwett با هم کار می‌کردند و در سال 1939 شرکتی به نام Hewlett Packard یا همان شرکت HP را که از نام خانوادگی هر دو آن‌ها گرفته می‌شد، تأسیس کردند. با رشد شرکت HP و افزایش فعالیت ارتش در این منطقه، Silicon Valley رونق گرفته بود، در دهه 40 میلادی آقای Fred Terman اقدام به ایجاد پارک صنعتی استنفورد کرد.

اولین شرکت های تاسیس شده در سیلیکون ولی

درواقع شرکت‌های مختلف برای پیشرفت تکنولوژی‌های خود اقدام به تأسیس شعبه در پارک صنعتی استنفورد می‌کردند؛ البته این شانسی بود که به هر شرکتی داده نمی‌شد و تنها شرکت‌های شناخته‌شده با تکنولوژی بالا حق فعالیت در این منطقه را داشتند. این سیاست سبب شد که منطقه از نظر مالی و اعتبار به رتبه بالایی برسد. حالا دیگر فعالیت‌های Fred Terman به نتیجه رسیده بود و بسیاری از شرکت‌ها در تلاش برای فعالیت در پارک صنعتی استنفورد بودند.

1- شرکت Varian Associate

Varian Associate اولین شرکتی بود که شعبه خود را در این منطقه تأسیس کرد. کار Varian Associate ایجاد لوله‌های وکیوم بود که در آن زمان شرکت بسیار مطرحی بود. Kodak، General Electric و Shockley که یک آزمایشگاه ترانزیستور بود، از دیگر شرکت‌هایی بودند که پس از Varian Associate در این منطقه شروع به فعالیت کردند.

2- شرکت Shockley

شرکت Shockley متعلق به ویلیام شاکلی (William Shockley) بود. این فرد به‌دلیل دانش و فعالیت‌های زیادی که داشت بسیار شناخته‌شده بود و یک‌بار جایزه نوبل هم دریافت کرده بود؛ با این حال کسانی که با وی کار می‌کردند، انتقاداتی از اخلاق او داشتند. شاکلی می‌توانست به‌خوبی افراد بااستعداد را پیدا کرده و جذب کند.

با این حال به‌دلیل اخلاق نه چندان جالبش، کارمندان و دانشجویانی که با او در ارتباط بودند، علاقه‌ای به کارکردن با او نداشتند. حتی گفته شده است ویلیام شاکلی برای تشخیص دروغ یا راست‌بودن حرف کارمندان خود، از دستگاه دروغ‌سنج استفاده می‌کرد و همین موضوع سبب شد تا بهترین کارمندان خود را از دست بدهد.

هشت نفر از کارمندان به‌دلیل رفتارهای بد شاکلی، به همکاری خود با او ادامه ندادند. درواقع آن‌ها از بهترین کارمندان شاکلی بودند که شرکت Fairchild Semiconductor را در سال 1957 تأسیس کردند، فعالیت این شرکت در زمینه ترانزیستورهای سیلیکونی و خازنی بود.

3- شرکت Fairchild Semiconductor

شرکت Fairchild Semiconductor بسیار موفق شد و بسیاری از دیگر شرکت‌ها پس از آن به سیلیکون ولی جذب شدند؛ به عبارت دیگر می‌توان گفت این 8 نفر نقشی اساسی در جذب شرکت‌های مطرح به سیلیکون ولی را داشتند. با توسعه این منطقه روز به روز شاهد تغییرات بیشتری در این منطقه بودیم؛ به‌طوری‌که دیگر نام قدیمی آن یعنی The Valley of Heart’s delight چندان برازنده نبود؛ به همین دلیل نام این منطقه به سیلیکون ولی (Silicon Valley) تغییر یافت.

شرکت‌های مطرح در سیلیکون ولی

Silicon Valley خانه بسیاری از شرکت‌های مطرح در سطح جهانی است که حتماً شما هم از ابزارهای این شرکت‌ها استفاده کرده‌اید. در ادامه برخی از مشهورترین شرکت‌هایی که در Silicon Valley قرار گرفته‌اند، معرفی کرده‌ایم.

شرکت یاهو (Yahoo)

یاهو یک شرکت اینترنتی و نرم‌افزاری است که به‌عنوان یک موتور جست‌وجو هم استفاده می‌شود. این شرکت در سال 1994 توسط دو فرد به نام‌های جری یانگ و دیوید فلو تأسیس شد.

شرکت گوگل (Google)

امروزه استفاده از موتور جست‌وجوی گوگل به امری روزمره حتی برای افرادی تبدیل شده است که آشنایی چندانی با تکنولوژی ندارند. مقر شرکت گوگل در شهر سانفرانسیسکوست و با توجه به پیشتازبودن این شرکت در فناوری عجیب نیست که بدانیم استفاده از فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی توسط گوگل، بسیار سریع اتفاق افتاده است.

شرکت اچ پی (HP)

HP اولین شرکت در زمینه فناوری بود که در منطقه silicon valley تأسیس شد. تاریخچه این ماجرا در بخش تاریخچه همین مقاله آورده شده است.

شرکت مایکروسافت (Microsoft)

بیل گیتس و پل آلن مؤسسان شرکت مایکروسافت هستند. این شرکت چندملیتی علاوه بر فعالیت در زمینه نرم‌افزار و سیستم‌عامل، در حوزه سایت‌های اینترنتی و شبکه‌های تلویزیونی نیز فعالیت دارد.

شرکت آی بی ام (IBM)

شرکت آمریکایی چندملیتی IBM در زمینه‌های مختلف از جمله ساخت نرم‌افزار و سخت‌افزار، میزبانی وب، فناوری نانو و… فعال است. بد نیست بدانید IBM را با نام آبی بزرگ (Big Blue) هم می‌شناسند.

شرکت اپل (Apple)

شرکت اپل و استیو جابز را همه می‌شناسیم. این شرکت کار خود را از یک گاراژ شروع کرد و به مرور زمان توانست دنیا را تسخیر کند. اپل یک شرکت خدمات آنلاین، تولیدکننده لوازم الکترونیکی مصرفی، نرم‌افزار، سخت‌افزار و… است.

شرکت اینتل (Intel)

شرکت اینتل در طراحی و ساخت سخت‌افزار کامپیوتر مانند مادربورد، کارت شبکه و… فعالیت دارد و در سال 1968 و توسط رابرت نویس و گوردون مویس تأسیس شده است.

شرکت فیسبوک (Facebook)

شرکت فیسبوک در سال 2004 توسط مارک زاکربرگ و دوستانش تأسیس شد و شبکه اجتماعی فیسبوک را ایجاد کرد. جالب است بدانید در ابتدا فعالیت در فیسبوک تنها محدود به دانشجویان دانشگاه هاروارد بود که بعدها به عموم مردم گسترش یافت.

شرکت انویدیا (Envidia)

انویدیا یک شرکت آمریکایی است که فعالیت‌های مختلفی از جمله ساخت مدارهای IC متناسب با مادربورد، کارت‌های گرافیکی، رایانه‌های شخصی و… را انجام می‌دهد.

شرکت ای بی (Ebay)

ای‌بی (eBay) در سال 1995 توسط پیر امیدیار تأسیس شد. این شرکت با ایجاد یک وبسایت فروشگاهی، خرید کالا به‌صورت آنلاین را برای مشتریان خود ساده کرده است.

شرکت لینکدین (Linkedin)

لینکدین یک شرکت موفق است که شبکه اجتماعی حرفه‌ای و شغل‌محوری را ایجاد کرده است. کاربران این شبکه اجتماعی، کارفرمایان و جویندگان کار هستند و با توجه به حرفه و مهارت‌ها به هم متصل می‌شوند.

شرکت نتفلیکس (Netflix)

نتفلیکس یک شرکت تولیدکننده محتواست که در سال 1997 تأسیس شد. این شرکت از سال 2012 فعالیت خود را بر تهیه‌کنندگی و پخش فیلم‌ها و سریال‌های مختلف متمرکز کرد.

شرکت تسلا (Tesla)

شرکت تسلا در زمینه ساخت خودروهای برقی فعالیت دارد. بد نیست بدانید ایلان ماسک که با توئیت‌های خود نوسانات بسیاری را در بازار ارزهای دیجیتال ایجاد کرد، مدیرعامل شرکت تسلاست.

شرکت اوبر (Uber)

اوبر یک شرکت مربوط به سفر است. در اپلیکیشن موبایل اوبر، مسافران به‌طور خودکار با رانندگان نزدیک خود مرتبط می‌شوند و موقعیت مسافر نیز برای راننده فرستاده می‌شود. مدیرعامل اجرایی شرکت اوبر دارا خسروشاهی است.

ویژگی‌های Silicon Valley

• نبود تفریحگاه

یکی از نکات بارز در سیلیکون ولی این است که کارکنان بعد از اتمام ساعت کاری خود، هیچ مکان مشخصی برای تفریح ندارند؛ البته نباید این نکته را هم فراموش کرد که کارکردن در بسیاری از شرکت‌های موجود در این منطقه به‌قدری جذاب است که نیازی به تفریح باقی نمی‌ماند. برخی شرکت‌ها نیز برای بالابردن بازدهی کارکنان خود امکاناتی را در محیط کاری ایجاد کرده‌اند و از کارکنان خود خواسته‌اند حتماً از این امکانات بهره ببرند.

• سختی خرید خانه

افراد در Silicon Valley برای خرید خانه باید درخواست خود را به بنگاه‌های املاک ارسال کنند. سپس با توجه به میزان دارایی و دیگر موارد، درصورت پذیرش، امکان خرید خانه برای آن‌ها فعال می‌شود. علاوه بر این موارد، قیمت منازل در سیلیکون ولی به‌قدری بالاست که حتی افراد با درآمد قابل‌قبول هم ممکن است در یک ون زندگی کنند. احتمالاً دیدن افراد با درآمد چند هزار دلاری که در ون زندگی می‌کنند، فقط در Silicon Valley ممکن است.

• بیشتربودن تعداد مردها

به ازای هر 100 زن در سیلیکون ولی، 140 مرد وجود دارد که این موضوع سبب ایجاد بسیاری از شرکت‌های دوست‌یابی شده است و بسیاری از افراد با استفاده از این شرکت‌ها به ازای 11 قرار ملاقات مبلغ 50 هزار دلار را به شرکت پرداخت می‌کنند.

• شهر ربات‌ها

سیلیکون ولی محلی است که تکنولوژی در آن حرف اول را می‌زند؛ پس اگر در این شهر به یک هتل رفتید و با شنیدن صدای در اتاق، یک ربات را پشت در دیدید که قصد دارد سفارش شما را تحویل دهد، اصلاً نباید تعجب کنید. K5 که یک ربات امنیتی است، مشهورترین ربات در Silicon Valley است. این ربات به‌کمک سنسورهایی که روی آن قرار دارد، محیط اطراف خود را بررسی می‌کند و درصورت دیدن هر مشکلی با کمترین تأخیر شرایط را به پلیس اطلاع می‌دهد.

ایرانی‌ها در سیلیکون ولی

احتمالاً تاکنون متوجه شده‌اید که سیلیکون ولی بستری را ایجاد کرده و افراد حرفه‌ای در زمینه فناوری را از سراسر دنیا به خود جذب کرده است. ایرانیان نیز از این قاعده مستثنا نیستند و کسانی که در حوزه فناوری حرفی برای گفتن دارند، سر از این منطقه درمی‌آورند. در ادامه برخی از مشهورترین ایرانیانی را که در Silicon Valley شناخته‌شده هستند، معرفی می‌کنیم.

• بابک فردوسی

بابک فردوسی که به‌دلیل مدل موهای خاص خود با نام مستعار Mohawk Guy هم شناخته می‌شود، در آزمایشگاهی به نام پبشرانه جت شروع به فعالیت کرد. یکی از سوابق بابک فردوسی همکاری وی در پروژه‌های مریخ‌نورد کنجکاوی (Curiosity) و Cassini-Huygens بود.

• فرزاد ناظم

فرزاد ناظم بعد از گذراندن دوره دبیرستان خود برای تحصیل به آمریکا مهاجرت کرد و پس از فعالیت در چند پروژه جذب شرکت اوراکل شد که در سیلیکون ولی قرار دارد. پس از آن فرزاد ناظم از اوراکل به استخدام یاهو درآمد و در آن شرکت شروع به فعالیت کرد. البته در حال حاضر وی به‌عنوان سرمایه‌گذار شناخته می‌شود و مانند گذشته فعالیت خاصی ندارد.

• پریسا تبریز

پریسا تبریز از پدری ایرانی و مادری آمریکایی-لهستانی متولد شد و پس از گذراندن دوره کارآموزی خود در شرکت گوگل و فارغ‌التحصیلی از دانشگاه به‌عنوان مدیر امنیت شبکه گوگل استخدام شد.

• دارا خسروشاهی

خانواده دارا خسروشاهی مالک یک کارخانه تولید دارو به نام تولی‌پرس در ایران بودند. او در سال 2017 به‌عنوان مدیر اجرایی شرکت اوبر که شرایط سختی را تجربه می‌کرد، انتخاب شد. بد نیست بدانید دارا خسروشاهی، پدربزرگ علی و هادی پروتویی (در ادامه معرفی می‌کنیم) است.

• علی و هادی پرتویی

علی و هادی پرتویی، برادران دوقلویی هستند که به‌عنوان پسران فیروز پرتویی، مؤسس دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی شریف هم شناخته می‌شوند. علی مؤسس شرکت تبلیغاتی LinkExchange و هادی نیز یکی از مؤسسان شرکت خدمات تلفنی Tellme بود. Code.org پلتفرمی برای آموزش علوم کامپیوتر است که توسط این دو برادر ساخته شد.

• امید کردستانی

امید کردستانی، متولد ایران پس از رفتن به آمریکا و همکاری با گوگل توانست موفقیت‌های زیادی را برای این شرکت به ارمغان بیاورد. یکی از افتخارات او، پایه‌ریزی تبلیغات کلیکی بود که این روش توانست یکی از ایده‌های نوآورانه در گوگل باشد. امید کردستانی یکی از 100 شخص برتری است که در ایجاد دنیای جدید مؤثر بوده‌اند.

شرکت‌های نوپا برای رفع نیازهای جدید

کارآفرینان در هرجایی که باشند تهدید را به فرصت تبدیل می‌کنند. این موضوع در جایی مانند Silicon Valley که مقر کارآفرینان است با وضوح بیشتری دیده می‌شود. سبک زندگی در این منطقه نیازهای خاصی را به وجود آورده که به ایجاد استارتاپ‌های جدید منجر شده است. در ادامه به برخی از این شرکت‌های نوپا اشاره خواهیم کرد.

• Café workshop

از آنجا که سبک زندگی و شرایط کار در Silicon Valley کمی متفاوت از دیگر مناطق است، نیازها و فرصت‌ها نیز در این منطقه با یکدیگر متفاوت هستند. همان‌طور که پیش از این نیز گفتیم، خرید ملک در سیلیکون ولی بسیار هزینه‌بر است؛ به همین دلیل صاحبان بسیاری از شرکت‌های کوچک به‌جای خرید یا اجاره دفتر کار از خدمات Café workshop استفاده می‌کنند.

افراد می‌توانند در این کافی‌شاپ یک صندلی بگیرند و با استفاده از یک پریز برق و اینترنت پرسرعت و البته لپ‌تاپ خود کارهای شرکتشان را انجام دهند. هزینه استفاده از این خدمات ساعتی 2 دلار است. یکی از نکات جالب در این کافی‌شاپ این است که به‌دلیل پرمشغله‌بودن افرادی که به اینجا می‌آیند، معمولاً میزها از قبل رزرو می‌شوند؛ بنابراین شما می‌توانید سفارش خود را از طریق اپلیکیشن و در فضای کافی‌شاپ ثبت کنید.

به هر حال این یک کافی‌شاپ در Silicon Valley است؛ پس عجیب نیست که حضور تکنولوژی در آن پررنگ باشد. همچنین افراد می‌توانند در اپلیکیشن این کافی‌شاپ درصورت تمایل، حرفه و جایگاه خود را مشخص کنند تا به این ترتیب بتوانند تعاملات شغلی یا دوستانه برقرار کنند.

• ماری جوانا

در حال حاضر استفاده از ماری‌جوانا در چندین ایالت در آمریکا مجاز است و همین موضوع سبب شده تا چندین شرکت، فعالیت‌هایی در این زمینه را آغاز کنند؛ برای مثال یکی از شرکت‌ها در این زمینه با تمام تولیدکنندگان ماری‌جوانا ارتباط دارد و به این ترتیب امکان شناخت ماری‌جوانای تهیه‌شده را به خریداران خواهد داد و آن‌ها خواهند دانست که مواد مصرفی آن‌ها کجا کشت شده است و چه کیفیتی دارد.

Flowkana یک شرکت در همین زمینه است که افراد می‌توانند انواع مختلف ماری‌جوانا را در آن پیدا کرده و متناسب با نیاز خود (ماری‌جوانا برای سردرد، بی‌خوابی و…) بهترین را سفارش دهند که راننده آن را در منزل به آن‌ها تحویل دهد. شرکت دیگری در این زمینه وجود دارد که درصورت درخواست، دکتری را به همراه ماری‌جوانای خریداری‌شده می‌فرستد تا کارت ماری‌جوانا طبی را برای شما صادر کند، همچنین Eaze که متعلق به اسنوپ داگ رپر معروف است، یکی از همین شرکت‌هایی است که ماری‌جوانا را به خریداران تحویل می‌دهد.

• کارهای منزل

اگر شما ساکن سیلیکون ولی باشید، احتمالاً به‌قدری مشغول کار و مطالعه هستید که زمانی برای انجام کارهای منزل خود نخواهید داشت. کارهایی مانند جمع‌آوری زباله‌های درون منزل و قراردادن آن در بیرون از منزل؛ به همین دلیل برخی کارآفرینان با دیدن این خلأ در میان ساکنان سیلیکون ولی اقدام به ایجاد شرکت‌هایی کردند که این کارهای خدماتی را برای ساکنان انجام دهند. Washio شرکت دیگری است که کار شست‌وشوی لباس‌ها را بر عهده دارد. شرکت Shyp هم با گرفتن بسته‌های پستی شما از در منزل و ارسال آن‌ها، زمان بیشتری را برای انجام فعالیت‌های حرفه‌ای شما حفظ می‌کند.

دره مرگ

همان‌طور که پیش از این توضیح دادیم، سیلیکون ولی با تکنولوژی آمیخته شده است که این موضوع در برخی ابعاد خود، موافقان و مخالفانی دارد. ربات‌ها در سیلیکون ولی به‌وفور دیده می‌شوند و می‌توانند برخی کارها را با دقت بالاتر و با هزینه پایین‌تر از استخدام یک انسان انجام دهند؛ به همین دلیل استفاده از ربات‌ها بسیار رایج شده است.

از طرف دیگر بسیاری از افرادی که پیش از این کار ربات‌ها را انجام می‌دادند، بیکار شدند و درواقع آن شغل‌ها از دست رفتند و به عبارتی کشته شدند؛ به همین دلیل Silicon Valley را به‌عنوان دره مرگ نیز می‌شناسند، اما واقعیت این است که با ظهور فناوری‌های جدید نوع مهارت‌های موردنیاز تغییر می‌کند و بهتر است افراد به‌جای مقاومت در برابر پیشرفت صنعت و تکنولوژی، مهارت‌های جدید را فرابگیرند و همگام با آن پیش بروند؛ چراکه هم‌زمان با از بین رفتن بسیاری از شغل‌ها، شغل‌های جدیدی نیز به وجود می‌آیند.

این موضوع درباره بازار ارزهای دیجیتال هم صدق می‌کند. بازار ارزها یک بازار با ساختاری نو است که فعالیت در آن به دانش خاص خود نیاز دارد و شما تنها با دانستن تحلیل تکنیکال و بنیادی که مربوط به بازارهای مالی سنتی هم هستید، نمی‌توانید موفقیت چندانی در این بازار کسب کنید یا حداقل می‌توان گفت میزان سود در چنین حالتی کمتر خواهد شد.

به علاوه شناسایی موقعیت‌های مختلف کسب سود (همچون کسب سود از طریق ساخت یک NFT) از دیگر مواردی است که مخصوص بازار ارزهاست. بهترین کار برای ورود و کسب سود در بازار ارزهای دیجیتال، شرکت در یک کلاس آموزش ارز دیجیتال است که خوشبختانه امروزه به‌صورت آنلاین و حضوری در دسترس هستند.

سخن پایانی

تکنولوژی روزبه‌روز گسترده‌تر می‌شود، اما باید بدانید که تمام مکان‌های صنعتی و تجاری که امروزه در سطح دنیا شناخته‌شده هستند، همیشه این‌طور نبودند و درواقع در بسیاری از موارد یک خلأ در یک منطقه سبب به وجود آمدن فضایی مدرن و پیشرفته شده است. در چنین جریاناتی همیشه شخص یا اشخاصی نقش‌های کلیدی دارند که درصورت نبود آن افراد رسیدن به چنین موقعیتی غیرممکن می‌شد.

سیلیکون ولی یکی از همین مناطق است که با وجود افراد خبره و دلسوز توانست از یک رکود به پیشرفت بالایی برسد؛ طوری‌که افراد و شرکت‌های مختلف آرزوی حضور در چنین فضایی را دارند. Silicon Valley بهشت استارتاپ‌هاست و افرادی که ایده‌های نو دارند می‌توانند در این منطقه احتمال موفقیت خود را بسیار بالا ببرند. در این مقاله سعی کردیم Silicon Valley را با تمام داستان‌های جالبی که داشت برای شما بازگو کنیم.

پرسش‌های متداول

به این مقاله امتیاز دهید

(۱۷۰ رای) ۴.۵ /۵

۱۲۳۴۵