این مقاله از سلسله مطالب بازارهای مالی جهان به معرفی بازار بورس چین (شانگهای) اختصاص دارد. شهر شانگهای مرکز اقتصادی کشور چین است که بسیاری آن را نیویورک شرق می نامند! این بندر تجاری مهم آسیایی که توسط یک رودخانه به دو بخش تقسیم می شود، جزء پرجمعیت ترین شهرهای چین و جهان است.
شانگهای زیبا و لوکس علاوه بر اینکه جزء مهم ترین بنادر تجاری جهان محسوب می شود، مقصد بسیاری از گردشگران از اقصی نقاط دنیا نیز می باشد.
بورس چین (شانگهای) (SSE)
کشور پهناور چین طی سال های اخیر در عرصه اقتصادی شانه به شانه بزرگان جهان نظیر ایالات متحده و چه بسا فراتر از آن ها حرکت کرده است؛ که بالطبع شانگهای به عنوان پایتخت اقتصادی این کشور از نقش و اهمیت به سزایی در این زمینه برخوردار می باشد. بنابراین بازار مالی شانگهای نیز تحت تأثیر این شرایط به یکی از حساس ترین مراکز مبادلات مالی در جهان بدل شده است.
قدمت بازار مالی در شانگهای
سابقه معاملات اوراق بهادار در شانگهای به اواخر دهه ۱۸۶۰ میلادی باز می گردد. اولین فهرست سهام پذیرفته شده این بازار در ژوئن سال ۱۸۶۶ منتشر شد. پس از رونق سهام معادن در سال ۱۸۹۱ تعدادی از سرمایه گذاران خارجی «انجمن کارگزاران سهام شانگهای» را به عنوان اولین بورس اوراق بهادار چین در شهر شانگهای تأسیس نمودند.
در سال ۱۹۰۴ این انجمن درخواست ثبت در هنگ کنگ طبق مقررات ثبت شرکت ها را ارائه نموده و به «بورس اوراق بهادار شانگهای» تغییر نام داد. در روزهای ابتدایی اوراق بهادار شرکت های محلی در این بازار مبادله شده و بانک ها بر این بازار تسلط داشتند.
در سال های ۱۹۲۰ و ۱۹۲۱ بازارهای «بورس اوراق بهادار و کالای شانگهای» و «بورس بازرگانی چینی شانگهای» تأسیس شدند. نهایتاً در سال ۱۹۲۹ این بازارها با یکدیگر ترکیب شده و در یک بازار یکپارچه تحت عنوان بورس اوراق بهادار شانگهای به فعالیت خود ادامه دادند.
سایه جنگ و تحولات سیاسی بر سر بورس چین!
در دهه ۱۹۳۰ میلادی شانگهای به عنوان پایتخت مالی خاور دور ظهور کرد؛ جایی که سرمایه گذاران چینی و خارجی می توانستند سهام، اوراق بدهی، قرضه و قراردادهای آتی را با یکدیگر مبادله کنند.
مبادلات بازار بورس چین پس از اشغال ناگهانی شهرک بین المللی شانگهای توسط سربازان ژاپنی در هشتم دسامبر سال ۱۹۴۱ متوقف شد. سرانجام در سال ۱۹۴۶ بورس چین سه سال قبل از بسته شدن مجدد آن به دلیل انقلاب کمونیستی (۱۹۴۹) فعالیت خود را آغاز کرد.
پس از پایان انقلاب فرهنگی و روی کار آمدن دنگ شیائوپینگ در سال ۱۹۷۸ تعاملات چین با جامعه جهانی به حالت عادی خود بازگشت. در طول دهه ۱۹۸۰ بازار مالی شانگهای همزمان با گشایش و اصلاحات اقتصادی و همچنین توسعه اقتصاد بازار سوسیالیستی تکامل پیدا کرد.
دوره آموزشی از صفر تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است
نهایتاً تغییرات ساختاری بورس چین در ۲۶ نوامبر سال ۱۹۹۰ تکمیل شده و چند هفته بعد در ۱۹ ماه دسامبر عملیات اجرایی بازار آغاز شد. بورس چین بازار «STAR» مختص شرکت های تکنولوژی را در سال ۲۰۱۹ و به عنوان رقیبی برای بازار نزدک راه اندازی کرد!
ساختار مالی بورس چین
اوراق بهادار موجود در بورس چین شامل سه دسته اصلی سهام، اوراق قرضه و صندوق ها می باشند. اوراق خزانه، مشارکت شرکتی و مشارکت قابل تبدیل به عنوان اوراق قرضه در این بازار عرضه می شوند، که بازار اوراق خزانه پرطرفدارترین آن ها است.
به طور کلی در بورس چین دو نوع سهام تحت عناوین «سهام A» و «سهام B» منتشر می شوند. سهام A بر اساس ارز محلی یوآن رنمنبی قیمت گذاری می شوند، در حالی که قیمت سهام موجود در دسته B بر اساس دلار آمریکا عنوان می شود.
در ابتدا معاملات سهام A فقط به سرمایه گذاران داخلی محدود بود، اما خرید و فروش سهام B برای سرمایه گذاران چینی (از سال ۲۰۰۱) و سرمایه گذاران خارجی در دسترس است. با این حال پس از اجرای برخی اصلاحات در دسامبر سال ۲۰۰۲ سرمایه گذاران خارجی اجازه دارند (البته با محدودیت) تحت برنامه سرمایه گذار نهادی واجد شرایط که رسماً در سال ۲۰۰۳ اجرایی شده و به طور خلاصه «QFII» نام دارد؛ در سهام گروه A هم سرمایه گذاری کنند.
سقف درنظر گرفته شده برای معاملات برنامه QFII در ابتدا ۳۰ میلیارد دلار بود که در آوریل ۲۰۱۲ به ۸۰ میلیارد دلار افزایش یافت. بیشترین ارزش بازار در بورس چین مربوط به شرکت های دولتی قبلی نظیر بانک های تجاری و شرکت های بیمه ای است.
بر اساس ارزیابی های آماری بورس چین از نظر ارزش مبادلات در کنار بازارهای آمریکا و ژاپن جزء پنج بورس برتر جهان می باشد.
شاخص SHCOMP چیست؟
SSE Composite که مخفف عبارت شاخص مرکب بورس اوراق بهادار شانگهای است، ترکیبی از کلیه سهام A و B پذیرفته شده در بورس چین می باشد. این شاخص با استفاده از یک دوره پایه ۱۰۰ تایی محاسبه شده و در پانزدهم جولای سال ۱۹۹۱ برای اولین بار منتشر شد.
شاخص مرکب معیار بسیار مناسبی برای فهم وضعیت کلی بازار بورس چین است، زیرا شاخص هایی مانند SSE 50 و SSE 180 صرفاً به بررسی گروه هایی از شرکت های پیشرو بازار می پردازند! شاخص مرکب بورس چین نسبت به سایر رقبای خود تا حدی پرنوسان و شاید بی ثبات است.
به طور مثال در بازه زمانی نوامبر سال ۲۰۱۴ تا ژوئن ۲۰۱۵ این شاخص بیش از %۱۵۰ رشد کرد؛ زیرا رسانه های دولتی همواره از بازار سهام شرکت های چینی صحبت کرده و عموم مردم که هیچ تجربه ای در سرمایه گذاری بورس نداشتند را به خرید سهام تشویق می کردند! سپس با گذشت حدود سه ماه از زمان به اوج رسیدن قیمت ها، شاخص های بازار در سراشیبی سقوط قرار گرفته و شاخص SHCOMP حدوداً ۴۰ درصد از ارزش خود را طی مدت کوتاهی از دست داد.
در این شرایط شرکت ها معاملات خود را متوقف کردند، اتخاذ موقعیت های معاملاتی فروش ممنوع اعلام شده و دولت برای حمایت از بازار وارد عمل شد.
برخی از مهم ترین سهام موجود در این بازار شامل:
- بانک صنعت و تجارت چین (بانک تجاری دولتی)
- شرکت بیمه عمر چین (شرکت مالی فعال در امور بیمه عمر و درمانی)
- بانک کشاورزی چین
- PetroChina (بازوی اجرای شرکت ملی نفت چین
- China International Capital Corporation (یک شرکت پیشرو در زمینه بانکداری سرمایه گذاری و مدیریت دارایی)
زمان فعالیت و تعطیلات رسمی بورس چین
بازار بور س شانگهای در روزهای کاری هفته یعنی روزهای دوشنبه تا جمعه (به غیر از تعطیلات رسمی) بین ساعات ۰۹:۱۵ تا ۱۵:۳۰ و در دو جلسه معاملاتی صبح و بعد از ظهر (با استراحت برای ناهار) فعالیت می کند.
این بازار در روزهای عید سال نو، عید چینی (۵ روز)، کارگر (۳ روز)، جشنواره قایق اژدها (۲ روز)، جشن نیمه پاییز و روز ملی چین (۵ روز) تعطیل است.
ساختمان بورس چین در منطقه سنتی «پودونگ» واقع شده که در حال حاضر محل تجمع شرکت های مهم، مراکز مالی-سرمایه گذاری، آسمان خراش های معروف نظیر برج جین مائو و مرکز مالی شانگهای می باشد.
در این مقاله از زوایای مختلف به معرفی بازار بورس اوراق بهادار شانگهای پرداخته شد. در مقاله بعدی که آخرین مطلب از سری مقالات معرفی بازارهای مالی جهان است، با معرفی بازار مالی توکیو همراه شما خواهیم بود.