آشنایی با بورس اوراق بهادار سیدنی (ASX)

استرالیا ششمین کشور پهناور جهان بوده و در نیم کره جنوبی زمین واقع شده است. استرالیای مهاجرپذیر دارای اقتصادی توسعه یافته بر پایه بازرگانی و کشاورزی می باشد.

بر اساس گزارش صندوق بین المللی پول در سال 2019 کشور استرالیا از لحاظ میزان تولید ناخالص داخلی (GDP) در رده چهاردهم جهان قرار داشته است. در ادامه سری مقالات بازارهای مالی جهان به معرفی بازار بورس سیدنی به عنوان یکی از بیست اقتصاد برتر دنیا می پردازیم.

نگاهی به وضعیت اقتصادی استرالیا

استرالیا کشوری ثروتمند با تکیه بر توان تولیدی بخش خصوصی است. به طور مثال شهر ملبورن که یکی از مهم ترین شهرهای استرالیا از لحاظ فرهنگی، اقتصادی، آموزش عالی، هنری و گردشگری است؛ همواره از سوی مؤسسات تحقیقاتی مختلف در فهرست برترین شهرهای جهان برای زندگی قرار دارد.

همان طور که اشاره نمودیم کشاورزی و هم چنین دامپروری زیربنای اقتصاد و تولید این کشور را تشکیل داده و نیشکر، پنبه، غلات و گوشت محصولات اصلی استرالیا می باشند.

ایالات متحده آمریکا، چین، ژاپن، کره جنوبی و نیوزلند جزء مهم ترین شرکای تجاری بین المللی استرالیا محسوب می شوند.

استرالیا طی سال های اخیر کارنامه اقتصادی مثبتی داشته و پیش بینی های اقتصادی نیز حاکی از ادامه روند رو به رشد در سال های آتی بود، اما شیوع ویروس کرونا و بروز مشکلاتی نظیر توقف فرآیند مهاجرت (دائمی و موقت)، تعطیلات عمومی گسترده، عدم ورود گردشگران خارجی و… این کشور را با کسری بودجه و بیکاری مواجه کرده است. به همین دلیل دولت فدرال اعلام کرده است که طرح های حمایت مالی برای کارآموزان جدید درنظر می گیرد.

تاریخچه بازار مالی استرالیا

سابقه فعالیت بازارهای مالی در استرالیا به اواسط قرن هجدهم میلادی باز می گردد؛ زمانی که شش بورس جداگانه در پایتخت های مستعمرات انگلستان در استرالیا تأسیس شد.

این مبادلات تا زمان ایجاد سازمان بورس های سهام وابسته استرالیا (AASE) در سال 1973 میلادی به صورت غیررسمی ادامه یافت. به مرور زمان این نهاد قوانین مبادلات، کارگزاران و نرخ کارمزدها را به صورت یکپارچه تعیین و اجرایی نمود.

معاملات در ابتدا به واسطه تماس انجام می گرفت. در واقع یکی از کارمندان بورس نام شرکت ها و کارگزاران به همراه قیمت های پیشنهادی آن ها را خوانده و بدین وسیله معاملات انجام می شد. در دهه 1960 میلادی سیستم پستی جایگزین تماس شد.

در این شرایط کارمندان بازار بورس که اصطلاحاً «chalkies» نام داشتند، با گچ آمار قیمت ها و معاملات را مدام روی تخته سیاه ثبت می کردند. بورس اوراق بهادار استرالیا بر اساس قانون پارلمان این کشور و در سال 1987میلادی با ادغام شش بازار بورس مستقل فعال در استرالیا رسماً تأسیس و آغاز به کار کرد.

پس از این تغییرات بنیادین با لیست شدن ASX در 14 اکتبر سال 1988 در بازار سهام، بورس استرالیا اولین بازار مالی در جهان بود که سهام خودش را در بازار خود عرضه نمود! بورس اوراق بهادار استرالیا در هفتم جولای سال 2006 با شرکت SFE (هلدینگ مربوط به بازار آتی بورس سیدنی) ادغام شد.

ساختار بازار مالی سیدنی چگونه است؟

در بورس سیدنی ابزار سرمایه گذاری مختلفی نظیر سهام، اوراق قرضه، کالاها، شاخص ها، ETFها، انواع صندوق های سرمایه گذاری (با ماهیت های مختلف) و اوراق مشتقه در دسترس سرمایه گذاران است.

کمیسیون سرمایه گذاری و اوراق بهادار استرالیا (ASIC) به عنوان نهاد ناظر مسئولیت نظارت بر فرآیند اجرایی معاملات و رفتار سرمایه گذاران را بر عهده دارد. شرکت «ASX Compliance» نیز به عنوان یکی از شرکت های تابعه سازمان بورس مسئول بررسی و انطابق شرکت های پذیرفته شده در بازار سهام با قوانین عملیاتی ASX است.

همچنین بانک مرکزی استرالیا (RBA) نهاد ناظر بر امور تسویه حساب و سپرده گذاری در سیستم مالی بازار می باشد. سازمان بورس استرالیا به عنوان یکی از مأموریت های اصلی خود به ترویج و آموزش سرمایه گذاری در میان اقشار مختلف مردم نیز توجه ویژه ای دارد.

به طور کلی دو پلتفرم معاملاتی با نام های ASX Trade (معاملات سهام و سایر اوراق بهادار) و ASX Trade24 (معاملات اوراق مشتقه) در دسترس فعالان این بازار قرار گرفته است.

پلتفرم معاملاتی ASX از نوع سامانه های معاملاتی با تأخیر کم مبتنی بر سیستم NASDAQ OMX’s Genium INET می باشد، که مورد استفاده بسیاری از بازارهای بورس در سرتاسر جهان است.

در واقع این یکی از سریع ترین سامانه های معاملاتی دارایی ها در جهان است، که تأخیر در فرآیند خرید و فروش را 250 میکروثانیه کاهش می دهد. ASX Trade24 نیز یک پلفترم جهانی برای معاملات اوراق مشتقه است، که امکان معاملات 24 ساعته و دسترسی به سایر بازارهای مالی بزرگ جهانی را فراهم می کند.

شاخص S&P/ASX 200 چیست؟

در بازار بورس سیدنی شاخص های مختلفی مانند S&P/ASX 20، S&P/ASX 50، … و S&P/ASX 300 وجود دارند، که هر کدام  با توجه عدد موجود در انتهای نام شاخص شامل تعدادی از سهام پذیرفته شده در این بازار می باشند؛ اما شاخص S&P ASX 200 مهم ترین آن ها بوده و به عنوان شاخص اصلی این بازار نزد سرمایه گذاران شناخته می شود.

این شاخص شامل 200 نماد از برترین شرکت های حاضر در بازار بورس استرالیا است. برخی از مهم ترین شرکت های موجود در این شاخص شامل BHP Billiton (شرکت استخراج معادن بریتانیایی-استرالیایی که به عنوان بزرگترین شرکت معادن و فلزات جهان شناخته می شود)، گروه بانکداری استرالیا و نیوزلند (یکی از بزرگترین بانک های حاضر در قاره استرالیا)، Macquarie (شرکت خدمات مالی و بانکداری استرالیایی که به عنوان بزرگترین ارائه دهنده خدمات بانکی و سرمایه گذاری در استرالیا شناخته می شود)، Fortescue Metal (شرکت استخراج معادن استرالیایی که جزء برترین تولید کنندگان سنگ آهن در جهان است) و Commonwealth Bank of Australia (مشهور به کام بانک که دومین بانک بزرگ استرالیا محسوب می شود) می باشند.

شاخص بورس سیدنی نیز همانند سایر شاخص های جهانی هم زمان با خبر شیوع ویروس کورنا افت بیش از 30 درصدی را در مدت کوتاهی تجربه کرد، که علیرغم جبران بخشی از این افت تاریخی هنوز نتوانسته به سقف قبلی خود بازگردد!

موقعیت مکانی و زمان کاری بورس استرالیا

بازار نقدی اوراق بهادار سیدنی در حالت معمولی بین ساعات 10 صبح تا 4 عصر به وقت محلی و طی روزهای دوشنبه تا جمعه فعالیت می کند.

البته ذکر این نکته ضروری است، که برخی ابزار معاملاتی خاص غیر از معاملات سهام در بازار نقد هر کدام دارای بازه زمانی معاملاتی منحصربه فردی می باشند (همانند تالارهای معاملاتی مختلف بورس کالای ایران).

بازار بورس استرالیا در روزهای عید سال نو، کریسمس، آدینه نیک، دوشنبه بعد از عید پاک، آنزاک (روز بزرگداشت استرالیا و نیوزلند)، تولد ملکه، فردای کریسمس (باکسینگ) و روز ملی استرالیا تعطیل می باشد.

همچنین این بازار در روز قبل از کریسمس و آخرین روز کاری سال زودتر بسته می شود. اگر به استرالیا سفر کرده و خواهان بازدید از تالار بورس سیدنی بودید، باید به منطقهNew South Wales سیدنی مراجعه کنید.

ماجرای روز بارانی بورس سیدنی چه بود؟

در روز جمعه نهم نوامبر سال 1984 میلادی به دلیل بارش باران شدید و جاری شدن سیل به داخل به تالار بورس سیدنی، معاملات تنها با گذشت یک ساعت و نیم از زمان شروع بازار به اتمام رسیده و بورس بالاجبار تعطیل شد!

در اثر این واقعه حدوداً دو میلیون دلار خسارت به ساختمان تالار بورس وارد شده و بازسازی کامل آن تقریباً شش ماه طول کشید.

در این مقاله به تشریح ابعاد مختلف مهم ترین بازار مالی قاره استرالیا پرداختیم. در مقالات بعدی از این سلسله مطالب با معرفی بورس های مهم آسیای شرقی همراه شما خواهیم بود.