انواع بازار بورس جهانی

۱- بازار سهام (Stock Market)

بازار سهام یکی از نو ع های بورس جهانی به حساب می آید و به عبارتی این بازار، بازاری است که معامله گران با سرمایه گذاری و خرید سهم یا سهامی از یک شرکت یا مجموعه ای از شرکت ها و کارخانه ها در سود و زیان تفاوت قیمت سهام آن بنگاه اقتصادی و یا در سود و زیان حاصل از فعالیت آن بنگاه شریک می شوند. نمونه این بازار، بورس اوراق بهادار تهران و سهام شرکت های داخل آن می باشد.

۲- بازار کالاها (Commodity)

بازار کالا هم جزئی از بورس جهانی می باشد و شامل بورس هایی است که قیمت تبادلات کالاها به صورت جهانی یا منطقه ای بر اساس عرضه و تقاضا ارزش گذاری می شود. بورس های کالا به سه دسته عمده تقسیم می شود.

    • Hard: طلا، نقره، سیمان، فلزات و غیره
    • Soft: قهوه، اقلام خوراکی و غیره
    • Energy : نفت، گاز، برق، ذغال سنگ و غیره

۳- بازار اوراق بهادار (Bond Market)

اوراق مشارکتی است که اغلب از طرف دولت ها برای مشارکت مردم و جذب سرمایه های آنها برای طرح های سودآور جذب می شود. مانند اوراق مشارکت وزارت خانه ها در ایران.

۴- بازار تبادلات ارزی – بازار فارکس (Foreign Exchange)

بازار تبادلات ارزی فارکس بازاری است که در آن مانند بورس های فوق الذکر، ارزش گذاری پول ملی کشورها بر اساس عرضه و تقاضا در مقابل سایر ارزها سنجیده می شود. مانند نرخ برابری یورو به دلار.

مزایای بورس جهانی

در ادامه این مطلب به بررسی دقیق تر بازار تبادلات ارزی خواهیم پرداخت، اما پیش از آن، در ادامه علت تمرکزمان بر روی بازار تبادلات ارزی را بیان کرده و مزایای این بورس را نسبت به سایر بورس ها در بورس جهانی به صورت خلاصه بررسی می کنیم.

۱- فعالیت ۲۴ساعته بازار:

به علت باز بودن بانک ها و موسسات مالی گوناگون در سراسر جهان و وظیفه اعلام قیمت در هر ساعتی از شبانه روز (به جز شنبه و یکشنبه) در هفته بازار تبادلات ارزی فعال و امکان معاملات وجود دارد.

وجود همیشگی خریدار و فروشنده: حجم بالای معاملات و تعدد شرکت کنندگان باعث شده در هر زمانی، امکان نقد شوندگی معاملات وجود داشته باشد و همیشه خریدار و فروشنده ای در نقطه مقابل فعالیت شما در بازار وجود دارد. همیشه بانک ها و موسسات طرف تجاری معامله گران مسئول نقد کردن دستورات شما در بازار هستند و از این نظر هیچ نگرانی مانند بورس های دیگر برای پیدا شدن خریدار و فروشنده وجود ندارد.

۲- معاملات دو طرفه:

برای کسب سود در مورد کالاها فقط می توان از پیش بینی روند صعودی قیمت ها استفاده کرد ولی در بازار ارز به علت اینکه معاملات بر اساس ارزش گذاری دو نوع پول تعیین می گردد، با افزایش ارزش یک ارز متقابلا ارزش ارز مقابل کاهش می یابد به همین دلیل نه تنها از روند صعودی افزایش ارزش یک ارز بلکه از روند نزولی کاهش ارزش یک ارز می توان سود گرفت. روند نزولی ارزش یک ارز در اصل روند صعودی ارزش ارز متقابل می باشد.

۳- معاملات لحظه ای:

خرید و فروش لحظه ای از هر نقطه ای از جهان، تنها با دسترسی به اینترنت یا تلفن فراهم است. مزیت دیگر معاملات لحظه ای شفاف در بازار است که تا خبری به صورت جهانی و عمومی انتشار نیابد تاثیری بر بازار ندارد.

۴- احتمال کم تغییرات قیمت:

به علت حجم بالای جابجایی مالی در بازار تبادلات ارزی و درعین حال تعداد زیاد معامله گران، به همراه نوع قراردادهای متفاوتشان در بازار، احتمال کمی برای جابجایی شدید و زیاد در بین جفت ارزهای اصلی وجود دارد. معمولا در بازار تبادلات ارزی در بین جفت ارزهای اصلی و مهم، روزانه بصورت میانگین یک تا دو درصد جابجایی را نسبت به ارزش ذاتی آن جفت ارز شاهد هستیم که در مقایسه با بازارهای کالا یا سهام مقدار کمتری است.

۵- اهرم افزایش سرمایه:

تسهیلات سرمایه گذاری از سوی کارگزار به صورت اهرم به خریدار برای انجام معاملات انجام می شود. میزان این تسهیلات در بازارهای مختلف متفاوت و گاه تا چند صد برابر اصل سرمایه می باشد.

 

فارکس چیست؟

بازار فارکس (foreign exchange market) به معنی بازار تبادل ارزهای خارجی و بزرگترین بازار مالی دنیاست که بسیاری از معامله گران به دلیل این حجم بالای پول در گردش و قدرت نقدشوندگی بسیار بالای فارکس، ساعات معاملاتی طولانی و امکان استفاده از اهرم معاملاتی بالا (high leverage) جذب آن می شوند. بازار ارز (معاملات ارز) هنگامی بوجود می آید که دو ارز به صورت پایاپای با یکدیگر مورد معامله قرار گیرند. در بازار تبادل ارز جهانی، ارزهای مختلفی همچون دلار آمریکا، یورو، پوند، ین و … توسط مؤسسات مالی بزرگ، بانک ها، شرکت های چندملیتی، تجار، شرکت های بیمه ای، شرکت های صادرات و واردات، سفته بازها و اشخاص حقیقی مورد معامله قرار می گیرد .فعالیت در بازار فارکس نیاز به مهارت و اطلاعات بسیار بالایی دارد و با توجه به ریسک و نوسانات بالا، فقط مناسب افرادی است که آموزش های حرفه ای را دیده باشند و به منابع خوبی دسترسی داشته باشند. در ایران فعالیت در فارکس غیرقانونی اعلام شده است. این بازار مکان فیزیکی مشخصی ندارد و بانک ها، مؤسسات و معامله گران از طریق شبکه الکترونیکی، یک ارز را در مقابل ارز دیگر معامله می کنند. هرچند ماهیت معاملات فارکس، خارج از بورس (OTC) یعنی Over the counter است. اما مراکز اصلی تجارت ارز به ترتیب در لندن، نیویورک و توکیو قرار دارد و بانک ها از سراسر جهان در این معاملات شرکت می­ کنند.

ابزار پیش بینی فارکس

برای تحلیل حرکات قیمتی جفت ارزهای مختلف در بازار فارکس مانند تمام بازارهای مالی دیگر، از تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال استفاده می شود. برای تحلیل بنیادی یک جفت ارز می بایست وضعیت اقتصادی و سیاسی دو ارز مورد بررسی قرار گیرد. ازجمله عوامل اقتصادی می توان به سیاست های پولی بانک مرکزی و تمایل آن ها به افزایش و یا کاهش نرخ بهره، میزان رشد اقتصادی، نرخ تورم و … اشاره کرد که لیست کامل این اطلاعات و رویدادهای اقتصادی تحت عنوان تقویم اقتصادی در بسیاری از سایت های معتبر مانند forexfactory.com، fxstreet.com و … به همراه پیش ­ بینی کارشناسان خبره ارائه می شود و باتوجه به عدد گزارش شده و تفاوت آن با میزان پیش بینی شده یا مقادیر دوره های قبل، ارزش یک جفت ارز در مقابل جفت ارز دیگر تقویت یا تضعیف خواهد گشت.

اخبار سیاسی مانند انتخابات، جنگ و … نیز تأثیر مستقیم بر چشم ­­انداز سرمایه گذاران از روند آتی نرخ ارز کشورهای مختلف داشته و می بایست به طور مستمر توسط معامله ­ گران مورد توجه قرار گیرد. به عنوان مثال با انتشار نتیجه رفراندوم جدایی انگلستان از اتحادیه اروپا، ارزش پوند در مقابل ارزهای دیگر کاهش شدیدی را تجربه نمود. در بازار معاملات ارزی در کنار تحلیل بنیادی (فاندامنتال) به دلیل حجم بالای معاملات و حضور سرمایه ­ گذاران بزرگ، نمودار تغییرات قیمتی نیز از اعتبار بالایی برخوردار است و بهره گیری از تحلیل تکنیکال می تواند کمک مؤثری به پیش بینی رفتار آینده قیمت نماید.

سود و زیان در فارکس

در بازار فارکس سود و زیان حساب معاملاتی در لحظه، با توجه به تغییرات ارزش جفت ارزها و متناسب با حجم پوزیشن های معاملاتی به مانده حساب آن ها افزوده و از آن کاسته می شود. لزوم توجه ویژه به مبحث مدیریت سرمایه و رعایت حجم مناسب حساب معاملاتی نیز در اینجا نمود پیدا می کند؛ زیرا ممکن است تحلیل شما از روند میان مدت یا بلندمدت یک جفت ارز کاملاً صحیح باشد، اما اگر قبل از اقدام به انجام معامله نسبت به تعیین حد زیان خود اقدام ننمایید و بر مبنای آن حجم معاملاتی مناسب را انتخاب نکنید، تنها یک اصلاح عمیق در خلاف روند اصلی حرکت می تواند موجب زیان سنگین یا از بین رفتن کل حساب معاملاتی شما گردد و با تحمل این زیان علاوه بر بار روانی فراوان، حتی درصورتی که شما سرمایه مجدد برای ورود به بازار داشته باشید، به یک تلاش دوچندان نیاز خواهید داشت تا به پله قبل بازگردید و مانند معاملات سهام، مسکن و … در شرایط نزول قیمتی نمی توانید دارایی خود را نگه دارید تا براساس تحلیل بلندمدت خود در آینده آن را به قیمت مدنظر خود به فروش برسانید. همیشه به خاطر داشته باشید که در فارکس انجام معامله بدون قرار دادن حد زیان، مانند پریدن از یک هواپیما بدون چتر نجات است.

معاملات در فارکس

قدم اول برای انجام معاملات در بازار ارز انتخاب یک کارگزار مناسب است و برای انجام معاملات ارزی افراد بایستی با کارگزار موردنظر خود قرارداد ببندند و مبلغی که برای سرمایه گذاری در این بازار در نظر دارند را به عنوان سپرده به حساب کارگزار واریز نمایند. این سپرده درواقع پشتوانه انجام معاملات است و به نام خود مشتری گشایش می شود. در مرحله بعد کارگزار، نام کاربری و رمز عبوری را به حساب معاملاتی گشایش شده، اختصاص می دهد تا به وسیله آن مشتری بتواند از طریق نرم افزار معاملاتی بر خط کارگزاری به انجام معاملات ارزی خود بپردازد. همان طور که اشاره شد هر کارگزار جهت انجام دستورات معاملاتی مشتریان خود، نرم افزار معاملاتی خاصی را طراحی می کند تا از طریق آن بتواند با مشتری های خود ارتباط برقرار کرده و درعین حال که آن ها را از روند قیمت ها آگاه می سازد، شرایطی را فراهم سازد که بر اساس آن بتوانند مراحل انجام یک معامله را به ثبت برسانند.

اصولاً این مراحل شامل دریافت تقاضاهای پیش خرید، پیش فروش و باز کردن و بستن معاملات بر روی کالاها یا ارزهای بخصوص است که هر کارگزار با استفاده از نرم­ افزار (پلتفرم) خاصی این خدمات را ارائه می دهد و گاهی ممکن است این پلتفرم در میان بسیاری از کارگزاری ها مشترک باشد؛ مانند نرم افزار متاتریدر (Metatrader)، از معروف ترین نرم­ افزارهای معاملات بازار فارکس که شرکت روسیه ای به نام MetaQuotes آن را طراحی کرده است. آخرین نسخه این نرم افزار بیش از ۲۰ زبان مختلف دنیا ازجمله فارسی را پشتیبانی می نماید. به طورکلی هر فرد مواردی مانند نوع ارز مورد معامله، قیمت انجام شده معامله، حجم معامله و تعیین نوع عملیات (خرید یا فروش) را در اکانت نرم افزار معاملاتی خود مشاهده می­ کند و کارگزاران در ازای این خدمات کارمزد معاملاتی (Spread) دریافت می نماید.

نمادها در فارکس

معاملات در بازار فارکس به صورت جفت ارز صورت می پذیرد؛ یعنی همواره ارزش یا قیمت هر ارز در بازار فارکس با ارز دیگری تعیین می­ شود. به عنوان مثال ارزش یورو باید براساس ارز دیگری بیان شود. برای مثال قیمت یورو در مقابل دلار (هر یک یورو چه میزان برابری نسبت به دلار ارزش دارد) یا قیمت یورو در مقابل پوند (برای هر یک یورو چه مقدار پوند باید پرداخت شود). نماد ارزها به شرح جدول زیر است:

جفت ارزها با نماد اختصاری دو ارز مشخص می شوند مانند:

  • EUR/USD میزان برابری یورو در مقابل دلار
  • GBP/USD میزان برابری پوند در مقابل دلار
  • USD/CHF میزان برابری دلار در مقابل فرانک سوئیس
  • USD/JPY میزان برابری دلار در مقابل ین ژاپن

شرح کامل این جفت ارزها در جدول زیر آورده شده است:

مقایسه بورس تهران و فارکس

۱- استراتژی سرمایه گذاری

مهمترین عامل تصمیم گیری بین انتخاب بورس و فارکس، میزان ریسکی است که می توانید متحمل شوید و سبک معاملات شما. برای مثال، سرمایه گذاران بلندمدت به احتمال قوی بورس را گزینه مناسب تری برای سرمایه گذاری بیابند، در حالی که معامله گران کوتاه مدت و نوسان گیران به بازاری علاقه مندند که نوسانات قیمت در آن بیشتر باشد. در بازار سهام شرکت هایی با پایداری بالا وجود دارند که می توانند در شرایطی که اقتصاد چالش برانگیز می شود به فعالیت خود ادامه دهند و بسیاری از آنها به سهامداران شان سود نقدی پرداخت کرده اند. منظور از نوسانات قیمتی، بالا و پایین شدن قیمت ها در کوتاه مدت است. در حالیکه برخی معامله گران مخصوصا نوسان گیران از بالا و پایین شدن قیمت ها در زمان های کوتاه برای کسب سود استفاده می کنند، سرمایه گذاران با موقعیتی که نوسانات و ریسک کمتری داشته باشد راحت تر هستند. به همین دلیل نوسان گیران و افرادی که به بازارهای با سرعت و ریسک بالا علاقه مند هستند بیشتر به سمت فارکس جذب می شوند، اما سرمایه گذارانی که به استراتژی “خرید و نگهداری” اعتقاد دارند، پایداری بیشتر و بورس را انتخاب می کنند.

۲- اهرم

اهرم یکی دیگر از ملاحظات است. در بورس تهران هیچ اهرمی برای معاملات سهام در نظر گرفته نمی شود و شما به همان میزانی که سرمایه دارید می توانید سهام بخرید (البته موضوع اعتبار معاملاتی یا credit با اهرم تفاوت دارد). در معاملات فارکس اما اهرم معاملاتی قابل ملاحظه ای قابل استفاده است. مثلا فرض کنید سرمایه اولیه شما ۱۰۰۰$ باشد. کارگزاران فارکس معمولا ضرایب اهرمی ۱:۱۰۰ یا ۱:۲۰۰ ارائه می کنند. پس با فرض این که بروکر شما ضریب اهرمی ۱:۱۰۰ به حساب شما اختصاص دهد، شما قادر خواهید بود تا سقف ۱۰۰,۰۰۰$ (سرمایه اولیه × ضریب اهرمی) به خرید و فروش زوج ارزهای قابل معامله بپردازید. البته شما مجبور نیستید از کل این سرمایه مجازی (چون سرمایه واقعی شما ۱۰۰۰$ است) استفاده کنید و هر مقداری که علاقمند باشید در معاملات خود به کار می گیرید. درست است که می توان با استفاده از اهرم، با مقدار کمی سرمایه، معاملات بزرگتری انجام داد اما این اهرم می تواند به راحتی کلیه موجودی حساب شما را نابود کند.

۳- ساعات معاملات

ساعات باز بودن بورس جهانی سهام محدود است (در بورس تهران از ساعت ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ روزهای شنبه تا چهارشنبه معامله صورت می گیرد) اما فارکس در دنیا منحصر به فرد است زیرا که در تمام ۲۴ ساعت شبانه روز باز است. در هر لحظه از زمان و از هرجای دنیا می توان در آن به معامله پرداخت و فارکس شب و روز ندارد. ساختار غیرمتمرکز بازار فارکس پویایی خاصی به این بازار داده و باعث شده است که از روز دوشنبه تا جمعه ۲۴ ساعت شبانه روز امکان تبادلات ارز وجود داشته باشد. حجم تبادلات در زمان های مختلف بستگی به ساعت کاری کشورهای مشارکت کننده در فارکس دارد. لازم به ذکر است در هر بازار شاید قیمت ها صدها پیپ بالا و پایین بروند و هیچ وقت نمی توان از تمام این نوسانات استفاده کرد .

۴- بازار دو جهته

فارکس برخلاف بورس تهران یک بازار دو جهته است. یعنی هر جفت ارزی به غیر از قابلیت خرید (Buy) قابلیت فروش (Sell) نیز دارد. (حتی اگر صاحب آن نباشید) به عنوان مثال فرض کنید شما پیش بینی کرده اید که خرید جفت ارز USDCAD برای شما سوددهی خواهد داشت. پس به خرید آن اقدام می کنید. اگر پس از ورود شما به بازار، نرخ جفت ارز USDCAD ترقی کرده و به بالاتر از نقطه ورود شما برسد شما به همان مقدار سود می کنید. همچنین اگر نرخ به پایین تر از نقطه ورود سقوط کند، به معنی ضرر است. اگر شما قبل از ورود به معامله، تحلیلی مبنی بر نزول قیمت این جفت ارز طی ساعات آتی می داشتید و در زمان ورود به جای خرید (Buy) آن زوج ارز، اقدام به فروش (Sell) آن می کردید، با نزول قیمت جفت ارز سود نصیب شما می شد.

۵- مالکیت

در فارکس خرید یا فروش هر جفت ارز به معنی تصاحب مجازی آن در زمان مورد نظر می باشد و جنس واقعی جابجا نمی شود. یعنی موقع خرید یا فروش هر ابزار مالی (برخلاف بورس که تصاحب سهام خریداری شده واقعی است) شما فقط با شرط بستن معامله (پوزیشن) صاحب مجازی آن ابزار مالی هستید. در بورس و یا بورس جهانی شما با خرید سهام یک شرکت، بخشی از مالکیت و سودآوری آن شرکت را به صورتی قانونی از آن خود می کنید و حتی اگر میزان سهام به حدی باشد که جز سهامداران عمده شرکت باشید می توانید در تصمیم گیری های اساسی شرکت کنید.

ریسک های فارکس

به طور کلی در هر نوعی از تجارت میزان مشخصی از ریسک های منتظره و غیر منتظره وجود دارد، اما بهتر است بدانیم که ریسک معاملات ارز در بازار فارکس بسیار بالا می باشد، بنابراین لازم است تا قبل از هر سرمایه گذاری ابتدا از خطرات و نوع آن ها مطلع گردید:

  • جهت نوسانات بازار می تواند دقیقا بر خلاف آنچه شما پیش بینی نموده اید پیش رود، علاوه بر اینکه بازار فارکس یک بازار با نوسانات شدید و سریع می باشد، تا حدی که اگر شما هم اکنون معامله ایی را باز کرده و فقط چند دقیقه بعد پی به اشتباه بودن آن ببرید و تصمیم به بستن آن بگیرید، ممکن است با یک ضرر هنگفت و یا سود هنگفت مواجه شوید.
  • چنانچه سرمایه اولیه شما در این بازار پایین باشد و از ریسک بالائی در معاملات خود استفاده کنید، امکان دارد ظرف چند روز سرمایه خود را از دست بدهید و یا بعد چند روز به سرمایه هنگفتی برسید.
  • یک مثل قدیمی انگلیسی می گوید (هیچ گاه بر روی مزرعه خود شرط نبندید). این بدین معناست که شما فقط جایز هستید از سود ناشی از فعالیت های اقتصادی دیگر خود یا نهایتا از پولی که به صورت غیرفعال رها شده، برای معاملات در بازار فارکس استفاده کنید که در صورت از بین رفتن آن سرمایه، زندگی عادی شما دچار مشکل نشود.

اصطلاحات مهم فارکس بورس جهانی

  • واحد سنجش تغییرات جفت ارزها (Pips)

به علت حجم بالای معاملات در فارکس، معمولاً نرخ برابری ارزها تا چهار یا پنج رقم اعشار محاسبه می شوند و به رقم چهارم بعد از اعشار پیپ (Pips) یا (Point) می گویند. مثلاً اگر قیمت یورو به دلار از ۱٫۱۶۰۲ به ۱٫۱۶۰۹ برسد، می گوییم ارزش یورو نسبت به دلار ۷ پیپ افزایش یافته است.

  • مفهوم اسپرد (Spread) و قیمت خرید و فروش (Bid & Ask)

در بازار فارکس بورس جهانی، برای هر جفت ارز در هرلحظه دو قیمت متفاوت وجود دارد. یکی قیمتی است که شما می توانید در آن قیمت خرید انجام دهید که این نرخ را Ask می گویند و دیگری قیمتی است که شما می توانید در آن قیمت فروش انجام دهید و این قیمت را Bid می گویند. تفاوت این دو قیمت را اسپرد (Spread) می ­نامیم که در بروکرهای گوناگون نرخ متفاوتی برای آن در نظر گرفته می شود. اسپرد در واقع هزینه ای است که معامله گر برای انجام معامله خود می پردازد.

  • واحد اندازه گیری حجم معاملات

واحد اندازه گیری حجم معامله در بازار مبادلات ارز لات (Lot) است. در بیشتر قراردادها هر لات برابر با ۱۰۰۰۰۰ واحد ارز پایه است که در اکثر جفت ارزها معادل ۱۰ دلار سود یا زیان در هر پیپ است. حداقل حجم معامله نیز در اغلب بروکرها برابر ۰٫۰۱ لات است.