مارکت کپ (Market Cap) چیست؟ معرفی، کاربرد و نحوه محاسبه ارزش بازار

مارکت کپ (Market Cap) یا ارزش بازار، یکی از مهم‌ترین مفاهیم موجود در بازار ارز دیجیتال و دنیای سرمایه‌گذاری است. زمانی‌که می‌خواهیم بدانیم یک رمزارز مانند بیت‌کوین یا اتریوم چقدر در بازار ارزش دارد، به عددی به نام مارکت کپ نگاه می‌کنیم. این عدد از حاصلضرب قیمت فعلی یک توکن در تعداد کل توکن‌های در حال گردش بدست می‌آید. با استفاده از مارکت کپ، می‌توان میزان ارزشمندی و بزرگی یک رمزارز را ارزیابی کرد. از این رو، درست مانند ارزش کل یک شرکت در بورس، مارکت کپ به ما کمک می‌کند، ارزهای دیجیتال را با یکدیگر مقایسه کنیم و بتوانیم تصمیمات بهتری برای سرمایه‌گذاری در آن‌ها اتخاذ کنیم. به این ترتیب، قصد داریم در این مقاله به شرح مارکت کپ یا ارزش بازار بپردازیم و نحوه محاسبه آن را بررسی کنیم.

مارکت کپ چیست؟

مارکت کپ یا ارزش بازار، یک شاخص مهم و کلیدی در بازار رمزارزها است که نشان می‌دهد یک ارز دیجیتال چقدر در کل بازار ارزش دارد. این مفهوم به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند، بدانند کدام پروژه‌ها از نظر سرمایه‌گذاری بزرگ‌تر، با ثبات‌تر یا پر ریسک‌تر هستند. زمانی‌که سرمایه‌گذاران به مقایسه رمزارزها با یکدیگر می‌پردازند یا قصد دارند جایگاه آن‌ها را در بازار مورد ارزیابی قرار دهند، مارکت کپ یکی از کلیدی‌ترین معیارهایی است که باید به آن توجه کنند. در حقیقت، مارکت کپ، تصویر جامع‌تری از بزرگی یک دارایی در مقایسه با قیمت تک واحدی آن ارائه می‌دهد.

به زبان ساده، این شاخص به معنای ارزش کلی یک ارز دیجیتال در بازار است. عدد مارکت کپ نشان می‌دهد یک رمزارز چقدر بزرگ یا مهم است  و عموما برای مقایسه پروژه‌ها با هم مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. هر چه مارکت کپ یک رمزارز بیش‌تر باشد، یعنی سرمایه بیش‌تری وارد آن شده و در نتیجه، دارای ثبات بیش‌تر است.

برای ورود هوشمندانه به بازار ارزهای دیجیتال، انتخاب صرافی معتبر نخستین و مهم‌ترین گام است. خانه سرمایه با معرفی معتبرترین صرافی‌های ارز دیجیتال داخلی و صرافی‌های ارز دیجیتال خارجی، به شما کمک می‌کند تا بر اساس معیارهایی مثل امنیت، حجم معاملات و مارکت کپ رمزارزها، بهترین گزینه را برای ترید و سرمایه‌گذاری انتخاب کنید.

نحوه محاسبه مارکت کپ ارزهای دیجیتال

ارزش بازار با یک فرمول ساده بدست می‌آید، کافی است قیمت فعلی یک ارز دیجیتال را در تعداد توکن‌های در حال گردش ضرب کنیم. فرمول آن به شرح زیر است:

مارکت کپ = قیمت هر واحد × تعداد توکن‌های در گردش

برای مثال، اگر قیمت هر بیت‌کوین برابر با ۳۰/۰۰۰ دلار باشد و ۱۹ میلیون بیت‌کوین در بازار در گردش باشد، مارکت کپ برابر با ۵۷۰ میلیارد دلار محاسبه می‌شود. این عدد کمک می‌کند بدانیم یک رمزارز در بازار چه جایگاهی دارد و چقدر مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که نباید ارزش بازار را با قیمت یک واحد اشتباه گرفت. برای مثال، ممکن است یک ارز دیجیتال قیمت پایینی داشته باشد، اما به دلیل تعداد بالای توکن‌هایش، از ارزش بالایی در بازار برخوردار باشد. به این ترتیب، بهتر است برای مقایسه پروژه‌ها به جای توجه به قیمت واحد، مارکت کپ را ملاک ارزیابی قرار دهیم.

از این رو، اگر قصد دارید در یک رمزارز سرمایه‌گذاری کنید، بهتر است برای ارزیابی و مقایسه آن با سایر پروژه‌ها از مارکت کپ بهره ببرید. با استفاده از مارکت کپ، شما تصمیمات منطقی‌تر و بهتری برای سرمایه‌گذاری خواهید گرفت.

تفاوت مارکت کپ با Fully Diluted Market Cap (FDM)

مارکت کپ و Fully Diluted Market Cap (یا ارزش بازار رقیق‌شده) ، هر دو برای ارزیابی ارزش رمزارزها در بازار کریپتو کاربرد دارند، اما دارای یک تفاوت اساسی هستند:

• ارزش بازار با توجه به تعداد توکن‌هایی که در حال حاضر در بازار در گردش هستند، محاسبه می‌شود، در حالی‌که Fully Diluted Market Cap بر اساس این فرضیه محاسبه می‌شود که تمام توکن‌هایی که قرار است در آینده منتشر شوند نیز وارد بازار شده‌اند. به عبارتی ساده، مارکت کپ نمایانگر ارزش فعلی پروژه است، اما FDM نشان‌دهنده چشم‌انداز بلند‌مدتی از ارزش بالقوه آن پروژه در صورت آزاد شدن تمامی توکن‌ها است.
• در حقیقت، FDM به ویژه برای پروژه‌هایی مهم است که بخش زیادی از توکن‌های آن‌ها هنوز قفل هستند یا قرار است در آینده منتشر شوند. در چنین مواردی، FDM ممکن است بسیار بالاتر از مارکت کپ فعلی باشد و در مورد ریسک‌های تورم عرضه به سرمایه‌گذاران هشدار بدهد.

عوامل مؤثر بر مارکت کپ ارزهای دیجیتال

مارکت کپ یک عدد ثابت نیست، بلکه مجموعه‌ای از عوامل در بازار آن را تحت تاثیر قرار می دهند. برای این‌که درک دقیق‌تری از پایداری یا نوسانات ارزش یک پروژه داشته باشید، ضروری است با این عوامل تاثیرگذار بر ارزش بازار مارکت کپ آشنایی داشته باشید. در ادامه قصد داریم به برخی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر ارزش بازار اشاره کنیم:

قیمت توکن و تأثیر آن

مهم‌ترین عاملی که به طور مستقیم بر این شاخص تاثیرمی‌گذارد، قیمت لحظه‌ای یک توکن است. اگر قیمت افزایش یا کاهش داشته باشد، این موضوع سریعا و به طور آنی در مارکت کپ یا ارزش بازار منعکس می‌شود. نوسانات قیمتی ممکن است ناشی از اخبار اقتصادی، سنتیمنت بازار، عرضه و تقاضا یا حتی اقدامات سرمایه‌گذاران بزرگ در بازار یا همان نهنگ‌ها باشد.

عرضه در گردش و کل عرضه

به تعداد توکن‌هایی که در حال حاضر در بازار قابل خرید وفروش هستند، عرضه در گردش (Circulating Supply) گفته می‌شود. مارکت کپ یا ارزش بازار صرفا بر اساس این عرضه مورد محاسبه قرار می‌گیرد. همچنین، پروژه‌هایی که عرضه کل بالایی دارند، در بلند‌مدت ممکن است با افزایش توکن‌های آزاد شده رو برو شوند و این موضوع روی ارزش بازار تاثیرگذار است. از این رو، سرمایه‌گذاران باید علاوه بر میزان عرضه در حال حاضر به برنامه‌های آزادسازی توکن‌ها نیز توجه داشته باشند.

حجم معاملات و نقدینگی

حجم معاملات روزانه نمایانگر آن است که یک ارز دیجیتال چقدر به طور فعال خرید و فروش می‌شود. اگر حجم معاملات زیاد باشد، نمایانگر نقدشوندگی بالا بوده و درنتیجه سرمایه‌گذاران راحت‌تر می‌توانند آن رمزارز را خرید و فروش کنند. میزان نقدینگی مناسب عموما از نوسانات شدید جلوگیری می‌کند و در طولانی مدت با ثبات نسبی مارکت کپ همراه است.

اخبار و سنتیمنت بازار

اخبار مهم، احساسات کاربران، تحلیل‌های اینفلوئنسرها و حتی توییت‌های افراد مطرح می‌تواند در کوتاه‌مدت، بر قیمت توکن‌ها و در نتیجه مارکت کپ یا ارزش بازار تاثیر قابل توجهی داشته باشد. سنتیمنت (sentiment) یا جو روانی بازار برخی اوقات منجر به هیجانات مثبت یا منفی شده و نوسانات شدیدی را در ارزش بازار یا مارکت کپ ایجاد می‌کند.

دسته‌بندی ارزهای دیجیتال بر اساس مارکت کپ

یکی از معیارهای رایج برای دسته‌بندی پروژه‌های رمزارزی، همان میزان مارکت کپ یا ارزش بازار است. این تقسیم‌بندی به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند بر اساس سطح ریسک‌پذیری و استراتژی مالی خود، تصمیمات دقیق‌تر و آگاهانه‌تری در بازار بگیرند. در ادامه به سه تقسیم‌بندی اصلی ارزهای دیجیتال بر این اساس اشاره می‌کنم.

رمز ارزهای با مارکت کپ بالا

این گروه شامل ارزهایی هست که معمولا مارکت کپ آن‌ها بالای ۱۰ میلیارد دلار است. بیت‌کوین، تتر و اتریوم از جمله پروژه‌های مطرح در این گروه به شمار می‌روند. این رمز ارزها، معمولا شناخته شده  و دارای نقدینگی بالا و نوسانات کم‌تر در بازار هستند. این دسته از رمزارزها به سرمایه‌گذارانی که ریسک‌پذیری کم‌تری دارند و محافظه‌کار هستند، پیشنهاد می‌شود. از این دسته می‌توان به رمزارزهای زیر اشاره کرد:

• بیت‌کوین (Bitcoin – BTC) ، بزرگ‌ترین رمزارز از نظر مارکت کپ
• اتریوم (Ethereum – ETH) ، دومین رمزارز بزرگ
• تتر (Tether – USDT) ، استیبل‌کوین با پشتوانه دلار

رمزارزهای با مارکت کپ متوسط

ارزهای دیجیتال با مارکت کپ کم‌تر از ۱ میلیارد دلار معمولا در این گروه جای می‌گیرند. این پروژه‌ها اغلب در حال رشد هستند و نسبت به رمزارزهای بزرگ پتانسیل رشد بالاتری دارند، اما در عین حال، ممکن است دارای ریسک بیش‌تری نیز باشند. نوسانات شدید قیمتی در این رمزارزها بسیار رایج است. با این حال، برای آن دسته از سرمایه‌گذارانی که ریسک‌پذیری نسبتا خوبی دارند می‌تواند فرصت مناسبی برای کسب سود در میان‌مدت باشد. از رمزارزهایی با مارکت کپ متوسط می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• Chainlink (LINK)
• Polygon (MATIC)
• Internet Computer (ICP)

رمزارزهای با مارکت کپ پایین

ارزهای دیجتال با مارکت کپ کم‌تر از ۱ میلیارد دلار در این طبقه‌بندی قرار می‌گیرند. این پروژه‌ها در بیش‌تر موارد نوپا و کم‌تر شناخته شده اند. از این رو، به نسبت رمزارزهای بالا دارای ریسک بالایی نیز هستند. نوسانات شدید قیمتی در این رمزارزها بسیار رایج است. با این وجود، سرمایه‌گذارانی که ریسک‌پذیری بسیار بالایی دارند، می‌توانند از آن‌ها سود قابل توجهی کسب کنند. از این دسته می‌توان رمزارزهای زیر را نام برد:

• Render Token (RNDR)
• Ocean Protocol (OCEAN)
• Audius (AUDIO)

اهمیت مارکت کپ در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاری

یکی از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین شاخص‌ها برای سرمایه‌گذاران جهت ارزیابی یک پروژه رمزارزی همین مارکت کپ یا ارزش بازار است. در مجموع، این شاخص نشان می‌دهد یک دارایی دیجیتال چقدر سرمایه را به سمت خود جذب کرده و چه جایگاهی و ارزشی در بازار دارد.

رمزارزهایی که مارکت کپ بالا دارند، معمولا دارای ثبات نسبی و مقبولیت عمومی هستند و سرمایه‌گذاران به این دسته از رمزارزها اعتماد زیادی دارند. برعکس، رمزارزهایی که دارای مارکت کپ پایین هستند، معمولا هنوز به طور کامل توسعه نیافته‌اند و با وجود پتانسیل رشد بالا، ریسک سرمایه‌گذاری در آن‌ها بسیار زیاد است. با ارزیابی مارکت کپ می‌توان:

• رمزارزها را با یکدیگر مقایسه کرد
• سطح ریسک را مورد ارزیابی قرار داد
• فرصت‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری را تشخیص داد
• نوسانات قیمتی را بهتر تحلیل کرد

با این حال، صرفا ارزیابی مارکت کپ برای سرمایه‌گذاری کافی نیست، زیرا این شاخص تنها یک شاخص از میان چندین فاکتور ضروری برای تصمیم‌گیری است. بنابراین، برای گرفتن تصمیم سرمایه‌گذاری خود در رمزارزها تنها به این معیار تکیه نکنید.

آیا مارکت کپ شاخص مناسبی برای تحلیل بنیادین است؟

می‌توان از این شاخص برای تحلیل بنیادین (Fundamental Analysis)  نیز بهره برد، اما به تنهایی شاخص کاملی برای تحلیل و ارزیابی بنیادین یک پروژه نیست. این شاخص صرفا ارزش بازار فعلی را نشان می‌دهد و هیچ اطلاعاتی از ساختار تیم، فناوری، کاربرد واقعی پروژه، رقبا، مدل اقتصادی، جامعه کاربران یا آینده‌نگری پروژه ارائه نمی‌دهد. برای تحلیل بنیادین کامل، باید به عوامل دیگری نیز توجه کرد. عواملی نظیر:

• تیم توسعه و سابقه آ‌نها
• نقشه راه و پیشرفت پروژه مربوطه
• میزان پذیرش در دنیای واقعی
• ساختار توکنومیک و برنامه آزادسازی توکن‌ها
• رقیبان و جایگاه پروژه در مارکت
• میزان فعالیت کاربران و جامعه
• امنیت، مقیاس‌پذیری و نوآوری فنی

در نهایت، برای گرفتن تصمیم‌گیری دقیق برای سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزها، این شاخص می‌تواند نقطه شروع خوبی برای بررسی اولیه پروژه باشد، اما به تنهایی کافی نیست و باید شاخص‌های دیگری را نیز در نظر گرفت.

ریسک‌ها و محدودیت‌های اتکا به مارکت کپ

اگر چه ارزش بازار شاخص کاربردی برای تحلیل رمزارزها است، اما قرار دادن آن به عنوان مبنای تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاران بسیار اشتباه است. این شاخص در کنار مزایایی که برای سرمایه گذاران و معامله‌گران بازار ارز دیجیتال دارد، دارای معایبی نیز هست که در ادامه اشاره می‌کنیم.

• عدم توجه به نقدینگی واقعی: در شرایطی ممکن است ارزش بازار بالا باشد، اما توکن در بازار نقدشوندگی کافی نداشته باشد و خرید و فروش مقادیر بالا منجر به نوسانات شدید در قیمت شود.
• وجود عرضه قفل شده: ارزش بازار صرفا بر اساس عرضه در گردش است و اگر پروژه مورد نظر در آینده توکن‌های زیادی را آزاد کند، ارزش واقعی آن کم‌تر از عدد فعلی خواهد بود.
• سرمایه‌گذاران بزرگ و دستکاری قیمت: در پروژه‌های کوچک‌تر، نهنگ‌ها یا سرمایه‌گذاران بزرگ می‌توانند با خرید و فروش، ارزش بازار یا Market cap را به طور غیر واقعی بالا یا پایین ببرند.
• عدم توجه به کیفیت پروژه: مارکت کپ یا ارزش بازار اطلاعاتی از اعتبار تیم، کارکرد فنی پروژه یا نوآوری آن ارائه نمی‌دهد. از این رو، به تنهایی نمی‌تواند شاخص کاملی برای ارزیابی بازار باشد.
• پروژه‌های شت‌کوین با مارکت کپ غیر واقعی: در برخی پروژه‌ها می‌توانیم مشاهده کنیم که به طور عمدی عرضه کم است و قیمت بالا منجر به مارکت کپ بزرگی می‌شود. در این شرایط، باید به واقعی بودن پروژه شک کنیم. بهتر است برای این‌که در دام چنین پروژه‌های اسکمی نیافتیم، از آن‌ها دوری کنیم.

از این رو، مارکت کپ یا ارزش بازار شاخص بسیار کاربردی برای تحلیل و ارزیابی بازار است، اما بهتر است در کنار سایر ابزارها چون حجم معاملات، آنچین دیتا، میزان توسعه و تحلیل بنیادین استفاده شود.

بررسی مارکت کپ کل بازار کریپتو و تغییرات آن در زمان

مارکت کپ کل (Total Market Cap) ، نمایانگر ارزش مجموع تمام ارزهای دیجیتال موجود در بازار است و به عنوان یک شاخص کلان برای ارزیابی وضعیت کلی بازار کریپتو مورد استفاده قرار می‌گیرد. عدد این شاخص بر اساس عواملی نظیر روند بازار (روند صعودی یا نزولی)، احساسات عمومی، سیاست‌های اقتصادی و رویدادهای مهم جهانی مدام در حال تغییر است.

شاخص مارکت کپ کل:

• در بازار صعودی یا بازار گاوی (Bull Market) ، به شدت افزایش می‌یابد.
• بازار خرسی (Bear Market) یا بازار نزولی، ارزش کل کاهش می‌یابد و خروج سرمایه از بازار کاملا مشهود است.

برای مثال، در اواخر سال ۲۰۲۱، مارکت کپ کل بازار کریپتو به بیش از ۲.۵ تریلیون دلار رسید، اما در بازار نزولی سال ۲۰۲۲، این شاخص سقوط و به زیر ۱ تریلیون دلار رسید. ارزیابی و بررسی روند مارکت کپ کل، اطلاعات ارزشمندی در مورد ورود و خروج سرمایه از بازار یا تمام شدن چرخه‌های قیمتی به سرمایه‌گذاران می‌دهد.

معرفی سایت‌های مرجع برای بررسی مارکت کپ

برای این‌که به صورت دقیق و لحظه‌ای مارکت کپ ارزهای دیجیتال را دنبال کنید، چند پلتفرم معتبر بین‌المللی وجود دارد که اطلاعات به روز، دقیق و کاملا تحلیل ارائه می دهند. در ادامه به دو تا از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

پلتفرم CoinMarketCap

یکی از محبوب‌ترین و کارامدترین وب‌سایت‌ها در این عرصه است که اطلاعات دقیق و به روز از رمزارزها ارا‌ئه می‌دهد:

• قیمت لحظه‌ای
• مارکت کپ
• حجم معاملات
• عرضه در گردش
• رتبه‌بندی پروژه‌ها
• داده‌های تاریخی و نمودارها

این پلتفرم، تمامی اطلاعات بالا را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. همچنین، ابزارهایی نیز برای دنبال کردن پرتفوی، ساخت واچ‌لیست و مشاهده داده‌های زنجیره‌ای ارائه می‌کند.

پلتفرم CoinGecko

این پلتفرم به دلیل نمایش کامل‌تر از توکنومیک، داده‌های آنچین، شاخص‌های فاندامنتال و تمرکز بیش‌تر بر روی جامعه کاربران رقیب سرسخت CoinMarketCap است و طرفداران زیادی نیز دارد. برخی از مزایای این پلتفرم به شرح زیر است:

• نشان دادن امتیاز جامعه (Community Score)
• تفکیک دقیق میان نقدینگی، نوسان‌پذیری و توسعه فنی
• پشتیبانی از پروژه‌های نوپا و کم‌تر شناخته شده
• رابط کاربری ساده‌تر و سریع‌تر در برخی از شرایط نسبت به CMC

اگر در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت می‌کنید، دسترسی سریع و دقیق به قیمت رمزارزها اهمیت زیادی دارد. خانه سرمایه این امکان را فراهم کرده تا بتوانید به‌سادگی قیمت لحظه‌ای ارزهای دیجیتال  را مشاهده و رصد کنید.

جمع‌بندی و نکات نهایی

ارزش بازار یا Market cap، یکی از پایه‌ای ترین و در عین حال پرکاربردترین شاخص‌ها در تحلیل بازارهای ارز دیجیتال است. این شاخص تصویر کلی از میزان سرمایه موجود در یک پروژه رمزارزی به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهد و می‌تواند به عنوان نقطه شروع برای ارزیابی دارایی‌های دیجیتال مورد استفاده قراربگیرد.

در استفاده از این شاخص باید به نکات زیر توجه کنید:

• ارزش بازار یا Market cap به تنهایی کافی نیست و  نباید آن را  مبنای نهایی تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری قرار داد
• توجه به عوامل دیگری نظیر نقدینگی، عرضه کل، فعالیت تیم توسعه، پذیرش بازار و تحلیل بنیادین در کنار استفاده از این شاخص ضروری هستند
• همچنین، مارکت کپ کل بازار، یک شاخص کلان برای بررسی روند عمومی بازار و چرخه‌های گاوی و خرسی به شمار می‌رود.
• در نهایت، برای دسترسی به منابع معتبر چون CoinMarketCap و CoinGecko، برای رصد لحظه‌ای بازار و ارزیابی دقیق اطلاعات بسیار مهم است

در مجموع، اگر قصد دارید در بازار کریپتو سرمایه‌گذاری کنید، این شاخص می‌تواند به شما در مدیریت ریسک، شناسایی فرصت‌ها و ارزیابی اولیه پروژه‌ها کمک کند. با این حال، باید به دید ابزار کمکی به آن نگاه کنید و صرفا استفاده از آن برای تصمیم‌گیری نهایی جهت سرمایه‌گذاری بسیار اشتباه است.