اگر قصد فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال را دارید، بی‌شک به اطلاعات کاملی درباره هزینه‌های تراکنش در شبکه‌های مختلف نیاز خواهید داشت. کارمزد تراکنش‌ها در شبکه‌های بلاک چین به‌منظور پرداخت پاداش به ماینرها یا اعتبارسنج‌هایی که مسئولیت تأیید تراکنش‌ها را به عهده دارند و به محافظت از شبکه در برابر حملات هرزنامه کمک می‌کنند، از کاربران شبکه دریافت می‌شود.
هزینه‌های تراکنش بسته به فعالیت شبکه می‌تواند کم یا زیاد باشد؛ درحالی‌که هزینه‌های بالا می‌تواند مانع پذیرش گسترده بلاک چین شود، کارمزدهای بسیار پایین به‌طور بالقوه نگرانی‌های امنیتی ایجاد می‌کنند.
منظور از هزینه‌های تراکنش چیست؟
کارمزد تراکنش جزء ضروری بیشتر سیستم‌های بلاک چین از زمان پیدایش بوده و خواهد بود. اگر تجربه فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال را داشته باشید، احتمالاً با این هزینه هنگام ارسال، دریافت یا برداشت از حساب روبه‌رو شده‌اید. بیشتر ارزهای دیجیتال به دو دلیل مهم پرداخت کارمزد تراکنش را به کاربران تحمیل می‌کنند:
- دریافت کارمزد از کاربران مانع انجام تراکنش‌های اسپم در شبکه می‌شود. حمله به شبکه‌های بلاک چین در مقیاس وسیع برای هکرها پرهزینه و مشکل خواهد بود.
- کارمزدی که از کاربران شبکه دریافت می‌شود، به‌عنوان پاداش به ماینرها و اعتبارسنج‌ها تعلق می‌گیرد. از این طریق امنیت شبکه تا حد زیادی تأمین و تضمین می‌شود.
در بسیاری از شبکه‌ها، کارمزد شبکه ارزان است؛ البته این کارمزد می‌تواند به‌مرور زمان و با افزایش ترافیک شبکه افزایش یابد. درواقع مبلغی که به‌عنوان کارمزد پرداخت می‌کنید، در تعیین زمان تقریبی انجام تراکنش مؤثر خواهد بود؛ یعنی هرچه هزینه پرداختی بیشتر باشد، روند تأیید سریع‌تر است؛ برای مثال درباره ریپل، هیچ ماینری وجود ندارد که توکن جدید XRP تولید کند، همین مورد موجب کاهش هزینه‌های تراکنش شبکه ریپل شده است.
اما هزینه تراکنش درباره استیبل کوین‌ها، ارزهایی که ارزش آن‌ها وابسته به ارزهای فیات مانند دلار است، چگونه محاسبه می‌شود؟ برای مثال تتر را در نظر بگیرید. زمانی که تتر بین دو حساب USDT یا دو کیف پول ارز دیجیتالی که از این ارز پشتیبانی می‌کنند، هیچ کارمزدی از کاربر دریافت نمی‌شود. با این حال زمانی که USDT به ارز فیات تبدیل می‌شود، نیاز به پرداخت کارمزد خواهد بود. برای محاسبه و اطلاع از هزینه‌های تقریبی تراکنش‌های شبکه، می‌توانید از سه ابزار زیر استفاده کنید:
- https://estimatefee.com – ماشین حساب هزینه‌های تراکنش بیت کوین
- https://ethgasstation.info – ابزار محاسبه هزینه‌های گس در شبکه اتریوم
- https://txstreet.com/v/btc-eth – ابزار نشان‌دهنده هزینه‌های تراکنش BTC، ETH و BCH به‌صورت لایو و زمان واقعی.
کارمزد تراکنش بیت کوین چقدر است؟
بیت کوین به‌عنوان اولین شبکه بلاک چین استانداردی برای کارمزد تراکنش‌ها تعیین کرد که امروزه توسط بسیاری از ارزهای دیجیتال استفاده می‌شود. ساتوشی ناکاموتو متوجه شد کارمزد تراکنش‌ها می‌تواند از شبکه در برابر حملات اسپم در مقیاس بزرگ محافظت کند. ماینرهای بیت کوین به‌عنوان بخشی از فرایند تأیید تراکنش‌ها و اضافه‌کردن آن‌ها به بلاک جدید، به‌عنوان پاداش کارمزد تراکنش دریافت می‌کنند.
تراکنش‌هایی که در صف تأیید هستند و هنوز توسط ماینرها تأیید نشده‌اند، به ممپول اضافه می‌شوند. اگر ممپول پر باشد، ماینرها تراکنش‌هایی با کارمزد بالاتر را انتخاب می‌کنند؛ درنتیجه عوامل مخربی که قصد دارند امنیت شبکه را به خطر بیندازند، پیش از هر چیز باید هزینه تراکنش‌های شبکه را پرداخت کنند.
اگر کارمزدی که برای انجام تراکنش تعیین می‌کنند مقدار کمی باشد، به احتمال زیاد توسط ماینرها نادیده گرفته می‌شود. از طرفی اگر نرخ کارمزد را افزایش دهند، مجبور به پرداخت هزینه‌های کلان هستند؛ هزینه‌هایی که در بسیاری از اوقات قادر به پرداخت آن نیستند.
کارمزد تراکنش‌های BTC چگونه محاسبه می‌شود؟
در شبکه بیت کوین، برخی کیف پول‌ها به کاربران این امکان را می‌دهند که کارمزد تراکنش‌های خود را به‌صورت دستی تنظیم کنند. ارسال بیت کوین با کارمزد صفر امکان‌پذیر است، اما ماینرها به احتمال زیاد چنین تراکنش‌هایی را نادیده می‌گیرند؛ یعنی آن‌ها اعتبارسنجی نمی‌شوند، اما برخی دیگر از کیف پول‌ها کارمزد بیت کوین را مستقل از مبلغ ارسالی تعیین می‌کنند و درواقع به اندازه تراکنش (برحسب بایت) بستگی دارد.
برای مثال تصور کنید حجم تراکنش 400 بایت است و میانگین کارمزد تراکنش 80 ساتوشی در هر بایت است. در این صورت، باید حدود 32000 ساتوشی (یا 0.00032 BTC) به‌عنوان کارمزد پرداخت شود. زمانی که ترافیک شبکه بالاست و تقاضای زیادی برای ارسال بیت کوین وجود دارد، هزینه تراکنش موردنیاز برای تأیید سریع افزایش می‌یابد؛ زیرا سایر کاربران بیت کوین سعی می‌کنند همین کار را انجام دهند.
زمانی که ترافیک شبکه افزایش یابد، یعنی تقاضای زیادی برای ارسال بیت کوین وجود دارد، هزینه تراکنش موردنیاز برای تسریع فرایند تأیید افزایش می‌یابد؛ زیرا افراد زیادی در صف برای انجام تراکنش منتظر هستند؛ درنتیجه افزایش هزینه‌های تراکنش سبب می‌شود بیت کوین گزینه مناسبی برای انجام تراکنش‌های روزمره نباشد.
مقیاس‌پذیری شبکه‌ها موضوعی حیاتی در تصمیم‌گیری برای کارمزد شبکه است. توسعه‌دهندگان بلاک چین در حال تلاش مستمر برای حل این مشکل هستند. در حال حاضر به‌روزرسانی‌های شبکه به بهبود مقیاس‌پذیری کمک کرده است، مانند اجرای SegWit و شبکه لایتنینگ.
کارمزد تراکنش‌های اتریوم چقدر است؟
کارمزد تراکنش‌های اتریوم در مقایسه با بیت کوین متفاوت است. کارمزد شبکه اتریوم، کارمزد گس نامیده می‌شود که براساس مقدار توان محاسباتی موردنیاز برای پردازش یک تراکنش تعیین می‌شود. این بلاک چین ویژگی‌های پیچیده‌تری در مقایسه با بیت کوین دارد؛ مانند قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps)، بنابراین هزینه‌های تراکنش در این بلاک چین نقش اساسی دارند.
گفتنی است قیمت گس متغیر و در تناسب با قیمت اتر تغییر می‌کند. درواقع ممکن است نرخ کارمزد گس برای یک تراکنش خاص ثابت باقی بماند، اما قیمت گس افزایش یا کاهش یابد. قیمت گس ارتباط مستقیمی با ترافیک شبکه دارد؛ هرچقدر کارمزد بیشتری پرداخت کنید، تراکنش شما در اولویت بالاتری قرار می‌گیرد؛ به عبارت دیگر، هزینه گس مقدار کار موردنیاز است و قیمت گس بهایی است که برای «هر ساعت» کار پرداخت می‌شود.
کارمزد تراکنش‌های اتریوم چگونه محاسبه می‌شود؟
کل هزینه‌ای که به‌عنوان کارمزد گس پرداخت می‌کنید، شامل هزینه یا همان نرخ فعلی گس و پاداش برای انجام تراکنش است. شبکه اتریوم برای این کارمزد، حداکثری تعیین کرده است که باید به آن توجه داشته باشید. برای درک بهتر این موضوع از یک مثال کمک می‌گیریم.
یک تراکنش تصادفی در Etherscan.io را در نظر بگیرید. هزینه تراکنش این معامله 21000 گس و قیمت گس 71 Gwei بوده است؛ بنابراین کل کارمزد تراکنش 1,491,000 Gwei یا 0.001491 ETH بوده است. با توجه به اینکه اتریوم قصد دارد از پروتکل اثبات سهام استفاده کند، به نظر می‌رسد که هزینه‌های تراکنش در شبکه اتریوم کاهش چشمگیری پیدا کند.
مقدار گس موردنیاز برای تأیید یک تراکنش کمتر خواهد بود؛ زیرا شبکه تنها به کسری از توان محاسباتی برای تأیید تراکنش‌ها نیاز دارد، اما ترافیک شبکه همچنان می‌تواند بر کارمزد تراکنش‌ها تأثیر بگذارد؛ زیرا اعتبارسنجی‌ها تراکنش‌های با پرداخت بالاتر را در اولویت قرار می‌دهند.
چطور می‌توان شبکه‌های بلاک چین و کارمزد تراکنش‌های آن‌ها را باهم مقایسه کرد؟
معمولاً بلاک چین‌هایی که قادر به تأیید و انجام تعداد زیادی تراکنش در ثانیه هستند، هزینه تراکنش کمتری دارند. به عبارت ساده، هرچه توان عملیاتی شبکه بیشتر باشد، کارمزد تراکنش کمتر است. در حال حاضر ده‌ها پروژه بلاک چین محبوب وجود دارد که کارمزد تراکنش‌های مختلفی دارند؛ برای مثال کارمزد استاندارد یک تراکنش ریپل در زمان نگارش این مطلب 0.00001 XRP است و در سال 2017 برای مدت کوتاهی به بیش از 0.40 XRP رسید.
اما در اتریوم، کارمزد تراکنش‌ها بالاتر است و ممکن است هنگام ازدحام شبکه افزایش یابد. این اتفاق در سال‌های 2017، 2018 و در اواسط سال 2020 در خلال شور و شوق و افزایش محبوبیت DeFi رخ داد. در آگوست امسال، هزینه‌ها به بالاترین حد خود رسید و یک ماه بعد دوباره رکورد شکست. در آن زمان کارمزد گس شبکه اتریوم به حدود 99 دلار هم رسید! در 1 سپتامبر، ماینرهای ETH در یک ساعت 500.000 دلار سود کسب کردند.
میزان تقاضا برای تراکنش‌ها به مشکل بزرگ برای این بلاک چین تبدیل شده است، اما به نظر می‌رسد ارتقای شبکه اتریوم به اتریوم 2.0 نرخ کارمزدهای این شبکه را تا حد زیادی بهبود ببخشد. ویتالیک بوترین یکی از بنیان‌گذاران اتریوم، در این باره ابراز نگرانی داشته و بیان کرده است که هزینه‌های بالا می‌تواند در روند استخراج ارزهای دیجیتال اختلال شدیدی وارد کند.
بیت کوین، بزرگ‌ترین ارز دیجیتال از نظر ارزش بازار نیز شاهد افزایش قابل‌توجهی در هزینه تراکنش‌ها در سال جاری بوده است. نرخ هزینه‌های تراکنش بیت کوین در ماه جولای کمتر از 1 دلار بود، در ماه اوت به بالای 6 دلار رسید و در پایان اکتبر از 10 دلار عبور کرد.
علاوه بر بیت کوین و اتریوم، سایر بلاک چین‌ها، از جمله لایت کوین، بیت کوین کش، کاردانو و اتریوم کلاسیک به‌طور متوسط کارمزد بسیار کمتری دارند. Tron مشابه ریپل حتی کارمزد کمتری از این شبکه دارد. ILCoin همچنین کارمزد تراکنش‌های بی‌نهایت کمی دارد و بر پروتکل PoW الهام گرفته از بیت کوین متکی است.
هر بلاک در بلاک چین ILCoin می‌تواند میلیون‌ها تراکنش انجام دهد، برخلاف 2000 تراکنش که در یک بلاک معمولی BTC گنجانده می‌شود. این قابلیت به ILCoin اجازه می‌دهد تا هزینه‌های تراکنش را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد. برخلاف Ripple که یک شبکه پرداخت متمرکزتر است، ILCoin غیرمتمرکز است.
چه عواملی در هزینه‌های تراکنش تأثیرگذار هستند؟
اندازه تراکنش و میزان تقاضا از جمله عوامل مؤثر در هزینه‌های یک تراکنش هستند. با توجه به اینکه برخی شبکه‌ها قادر به ذخیره مقدار محدودی داده در هر بلوک هستند، ماینرها یا اعتبارسنج‌ها از نظر تعداد تراکنش‌هایی که می‌توانند تأیید کنند، محدود خواهند بود.
از طرفی تراکنش‌های بزرگ‌تر به فضای بیشتری در بلوک نیاز دارند و اعتبارسنجی آن‌ها در مقایسه با تراکنش‌های کوچک‌تر زمان بیشتری می‌برد. گاهی اوقات تقاضا برای ایجاد فضا در یک بلوک می‌تواند آن‌قدر زیاد شود که شبکه دچار تراکم شده و هزینه‌ها به‌طرز قابل‌توجهی افزایش پیدا کنند.
سخن پایانی
اطلاع از هزینه‌های تراکنش در شبکه‌های مختلف می‌تواند به مدیریت هزینه‌ها هنگام فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال کمک کند. در این مطلب ما به سه ابزار برای محاسبه کارمزد شبکه ارزهای مختلف مانند بیت کوین و اتریوم اشاره کردیم. هزینه‌های تراکنش با توجه به ترافیک شبکه و همچنین اندازه تراکنش متفاوت است. هرچه میزان کارمزدی که پرداخت می‌کنید بیشتر باشد، تراکنش شما در مدت‌زمان کوتاه‌تری انجام خواهد شد.
