راگ پول (Rug Pull) چیست و نحوهی تشخیص آن چگونه است؟
همانطورکه دنیای ارز دیجیتال روزانه در حال گسترش است، افراد سودجو نیز در حال تلاش برای طراحی روشهای نوین کلاهبرداری هستند. یکی از جدیدترین راههای کلاهبرداری در دنیای ارز دیجیتال، روش راگ پول است. در این روش، توسعهدهنده، سرمایهگذاران را بهسمت ارز دیجیتال جدیدی هدایت میکند و بعد از جذب سرمایه، ارزش آن ارز را به صفر تبدیل میکند و سرمایهگذاران را با یک ارز بیارزش تنها میگذارد.
اما بهعنوان یک سرمایهگذار در زمینهی ارز دیجیتال چه اقداماتی باید انجام دهید تا قربانی چنین کلاهبرداریهایی نشوید؟ در ادامه با ما همراه باشید تا اول متوجه شوید راگ پول (Rug Pull) چیست و نحوهی تشخیص آن چگونه است. سپس، یاد بگیرید چگونه کلاه خود را بچسبید تا طعمهی کلاهبرداران نشوید.
راگ پول (Rug Pull) چیست؟
Rug Pull نوعی از کلاهبرداری رمزنگاری است. راگ پول زمانی اتفاق میافتد که توسعهدهندگان متقلب، توکن رمزنگاری جدیدی ایجاد میکنند و قیمت را بالا میبرند و پس از جذب سرمایهگذاران، ارزش توکن را خارج کرده و قیمت آن را به صفر میرسانند. این نوع کلاهبرداری، سودجویی جدیدی است که معمولاً در اکوسیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi)، بهویژه در صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) که افراد مخرب توکنی ایجاد میکنند و آن را در یک DEX فهرست میکنند و سپس آن را با یک ارز دیجیتال پیشرو مانند اتریوم جفت میکنند، اتفاق میافتد. در این شرایط، هنگامی که تعداد قابلتوجهی از سرمایهگذاران ناآگاه ETH خود را با توکن فهرست شده تعویض میکنند، سازندگان همهچیز را از استخر نقدینگی خارج میکنند و قیمت سکه را به صفر میرسانند.
CEX تنها منبع نقدینگی است. توکنهای پروژههای جدید دیفای معمولاً در صرافیهای متمرکز(CEX) فهرست نمیشوند. بهطور معمول، پروژههای جدید دیفای توکنهای خود را ایجاد کرده و مقداری را بهعنوان نقدینگی در صرافیهای متمرکز قرار میدهند. پس از این مرحله، ممکن است نقدینگی آنها در یک استخر قرار داده شود و یا در پیشنهاد اولیه فروخته شود. در پیشنهاد اولیه، معمولاً برای مدت معینی عواید قفل میشود تا سطح نقدینگی تضمین شود.
شروع پروژهی Rug Pull
راگ پول زمانی اتفاق میافتد که تیم توسعهدهنده بهطور ناگهانی پروژه را رها کرده و تمام نقدینگی آن را میفروشد. هنگامیکه سطح تبلیغات بالا میرود و پروژه به نقدینگی خود دسترسی پیدا میکند، کلاهبرداران دو گزینه دارند. آنها میتوانند توکنهای خود را با قیمت بالا بفروشند و تمام نقدینگی خود را حذف کنند یا از قراردادهای هوشمند برای سرقت وجوه سرمایهگذاران استفاده کنند. بدون نقدینگی کافی، سرمایهگذاران برای فروش توکنهای خود تلاش میکنند و یا مجبور میشوند آنها را با قیمت پایین بفروشند. این بهدلیل مکانیسم قیمتگذاری خودکار بازارساز(AMM) است که قیمتها را از طریق نسبت دوسکه در یک استخر نقدینگی تعیین میکند.
راگ پول در DeFi امری رایج است؛ زیرا توکنها را میتوان بهراحتی ایجاد کرد. هرکسی میتواند یک استخر نقدینگی راهاندازی و شروع به کلاهبرداری کند. بسیاری از پروژههای رمزنگاری ناشناس هستند و این امر باعث میشود تا یک تیم یا مالک بدون بهخطرانداختن هویت خود، از این شرایط سوءاستفاده کند.
در این نوع کلاهبرداری، مالکان و توسعهدهندگان تبلیغات زیادی از طریق توییتر، تلگرام و سایر پلتفرمهای رسانههای اجتماعی ایجاد میکنند و برای جلب اعتماد سرمایهگذاران، مقدار قابلتوجهی نقدینگی را به استخر خود تزریق میکنند.
شناخت اولیهی پروژهی راگ پول
برای اینکه به دام نیفتید، سعی کنید قبل از سرمایهگذاری مطمئن شوید و تحقیقات جدی انجام دهید. این تحقیقات شامل بررسی وضعیت محصول، تکنیک آن، روش توزیع توکن، نقدینگی و هویت تیم است. شما میتوانید با اطمینان از شفافبودن و قابل تأییدبودن موارد فوق و بررسی نقدینگی موجود در استخر، ریسک را به حداقل برسانید. بررسی کنید که آیا روی استخر توکن قفل وجود دارد یا خیر. اکثر پروژههای معتبر، نقدینگی جمعشده را برای دورهی معین قفل میکنند. یکی دیگر از ویژگیهای مهم راگ پول، افزایش سرسامآور قیمت سکه در عرض چند ساعت است. بهعنوانمثال، یک سکهی راگ پول میتواند در عرض 24 ساعت از 0 تا 50 برابر حرکت کند. راههای دیگری نیز وجود دارد که در ادامه بدانها پرداخته خواهد شد.
با انواع راگ پول آشنا شوید
کلاهبرداری به سبک راگ پول سه نوع اصلی دارد که هر کدام هم با روشی خاص صورت میگیرند. دانستن و آشناشدن با آنها میتواند برای شما بسیار مفید باشد.
-
سرقت نقدینگی
هنگامیکه سازندگان توکن تمام سکهها را از استخر نقدینگی استخراج میکنند، سرقت نقدینگی اتفاق میفتد. این اتفاق تمام ارزشی که سرمایهگذاران روی ارز سرمایهگذاری کردهاند، از بین میبرد و قیمت آن را به صفر میرساند.
-
محدود کردن سفارش های فروش
در این حالت، توکنها توسط توسعهدهندگان کدگذاری میشوند تا تنها کسانی باشند که میتوانند آنها را بفروشند. سپس، توسعهدهندگان منتظر میمانند تا سرمایهگذاران خرد از ارزهای جفتشده برای خرید ارز دیجیتال جدید خود استفاده کنند.
-
دامپینگ
به عمل فروش تعداد زیادی توکن در کمترین زمان ممکن توسط توسعهدهندگان دامپینگ گفته میشود. درنتیجه، قیمت کاهش مییابد و سرمایهگذاران با توکنهای بیارزش باقی میمانند. دامپینگ معمولاً پس از تبلیغات زیاد در شبکههای اجتماعی رخ میدهد.
کلاهبرداری با روش Rug Pull چگونه انجام میشود؟
معمولاً راگ پول در اکوسیستم مالی غیرمتمرکز دیفای انجام میشود؛ زیرا هیچ کنترل متمرکز یا الزامات گزارشدهی برای فعالیتهایی که در این فضا اتفاق میافتد وجود ندارد. درحالیکه درآمدهای بالقوه از DeFi میتواند بسیار جذاب باشد، بهخصوص در دنیایی که بازدهی پایین در بسیاری از داراییهای دیگر وجود دارد، بسیار مهم است که بدانید برای جلوگیری از تقلب به چه چیزی توجه کنید.
برای ایجاد یک طرح راگ پول، افراد سودجو توکن بیارزشی ایجاد میکنند و آن را در صرافی غیرمتمرکزی فهرست میکنند و با یک ارز دیجیتال پیشرو مانند اتر جفت میکنند. بعد از آن، یک کمپین بازاریابی برای جذب سرمایهگذاران انجام میدهند. سپس، هنگامی که مقدار سرمایهگذاریشده در توکن به اندازهی کافی بزرگ شد، سازندگان همه چیز را از استخر نقدینگی خارج میکنند و فروش توکن را غیرممکن میکنند و قیمت آن را به صفر میرسانند.
علاوه بر طرح کلاهبرداری پمپ و تخلیه، راگ پول نیز یکی دیگر از راههای تقلب در ارز دیجیتال میباشد؛ با این تفاوت که در طرح پمپ و دامپ، افراد قیمت یک توکن را بالا میبرند و مقادیر قابلتوجهی را از آن میفروشند. این امر باعث میشود قیمت به سطوحی کاهش یابد که هرگز به قیمت قبلی باز نمیگردد و سرمایهگذاران سکههای بیارزشی را در دست دارند. با این حال، در این مورد، نقدینگی هنوز وجود دارد و سرمایهگذاران میتوانند سکههای خود را بفروشند؛ درحالیکه در راگ پول، تمام نقدینگی را از بین میبرند و توکن را غیرقابل معامله میکنند.
چگونه راگ پول را تشخیص دهیم؟
اگرچه کلاهبرداری بهروش راگ پول در سال گذشته سه برابر شده است اما کل مبلغ پول بهسرقترفته در حال کاهش است؛ زیرا سرمایهگذاران محتاطتر شده و آموختهاند که قبل از سرمایهگذاری علائم را تحلیل کنند. در ادامه، برخی از نشانههای رایج برای کمک به جلوگیری از قربانیشدن در چنین طرحهای کلاهبرداری آورده میشود که به شما کمک میکند تا راگ پولها را بهسادگی تشخیص دهید.
-
بازده بالا
بسیاری از استخرهای DeFi برای تسهیل تجارت توکنها، بازدهی بیشتری را در استخر برای سرمایهگذاران ایجاد میکنند. بهعنوان مثال، WhaleFarm نرخهایی را ارائه داد که بیش از 100درصد APY بود. اگر میبینید مزرعهای بازدهی بسیار خوبی ارائه میدهد و دور از واقعیت است، احتمالاً یک راگ پول است و برای سرمایهگذاران دامی پهن کرده است.
-
سازندگان گمنام
ممکن است دلایلی مانند امنیت، حریم خصوصی و دلایل شخصی برای ناشناسماندن سازندگان وجود داشته باشد. با این حال، پس از انجام یک کلاهبرداری، ناشناسبودن، ردیابی کلاهبرداران را دشوارتر میکند. اگر پروژهای بهصورت ناشناس شروع شود و دارای حسابهای جدید در رسانههای اجتماعی باشد که ظرف چندروز یا چندساعت پس از راهاندازی ایجاد شدهاند، میتواند یک اخطار بزرگ برای سرمایهگذاران باشد.
-
قیمت سکه ی سر به فلک کشیده
اگر نمیتوانید متوجه شوید که چرا ارزش یک دارایی بهسرعت در حال افزایش است، مراقب باشید. کلاهبرداران میتوانند یک پروژه را با سرمایهگذاری یا ایجاد تبلیغات کاذب طوری به سود برسانند که مردم را ترغیب به سرمایهگذاری کنند. اما در پس این افزایش قیمت کاذب ممکن است طرحی برای راگ پول چیده باشند.
-
تاکتیک های بازاریابی گسترده
در طرحهای کلاهبرداری مانند راگ پول، سازندگان برای جلب حمایت، به پستهای رسانههای اجتماعی، اینفلوئنسرهای رمزنگاری و تبلیغات پولی تکیه میکنند. سعی کنید قبل از ورود به سرمایهگذاری در یک توکن یا استخر جدید، آن را بسنجید.
-
بدون قفل نقدینگی
اکثر استخرهای نقدینگی قانونی پول سرمایهگذاران را برای مدت معینی قفل میکنند. با این کار، ابتدا نقدینگی استخر موردنیاز برای مبادلهی توکن، وامدهی و سایر فعالیتها تضمین میشود تا استخر بتواند به کار خود ادامه دهد. ثانیاً، سازندگان را از تخلیهی سریع استخر پس از رسیدن به اندازهی معین و فرار با پول بازمیدارد. استخر قفلشده به حفظ منافع سرمایهگذار کمک میکند. اگر قفلی وجود نداشته باشد، باید به شیوهی عملکرد آن استخر شک کنید.
-
نقدینگی را نگاه کنید
یکی از ویژگیهای رایج کلاهبرداریهای راگ پول زمانی مشخص میشود که یک پروژهی رمزنگاری جدید، نقدینگی پایینی داشته باشد؛ به این معنی که تبدیل سکه یا دارایی به پول نقد دشوار باشد. معاملهگران باتجربهی کریپتو از ورود به پروژههایی با نقدینگی کم بهدلیل خطرات مرتبط باقیمتهای بیثبات و دستکاری قیمتها اجتناب میکنند.
-
توانایی خود را برای فروش آزمایش کنید
برخی از پروژهها، مانند بازی Squid، مانع از آن میشود که سرمایهگذاران بتوانند توکنهای خود را بفروشند. سعی کنید ابتدا مقدار کمی سرمایهگذاری کنید و آن را بفروشید تا مطمئن شوید که بر داراییهای خود کنترل دارید.
-
توزیع توکن را بررسی کنید
اگر بخش بزرگی از سرمایه در دست چند نفر متمرکز است، این میتواند یک نشانهی منفی باشد. برای بررسی این موضوع میتوانید از اسکنرهای بلاک چین مانند Etherscan برای Ethereum یا BscScan برای Binance Smart Chain استفاده کنید.
-
بدون ممیزی خارجی
اگر پروژه ممیزی نشده باشد، احتمال بروز مشکل وجود خواهد داشت. انتظار میرود ارزهای دیجیتال جدید توسط یک شخص ثالث معتبر تحت ممیزی کد رسمی قرار گیرند. شخص ثالث باید بتواند حسابرسی را تأیید کند.
-
تجزیه و تحلیل دادههای تراکنش و زنجیره
فعالیت زنجیرهای یک دارایی رمزنگاری شده در شبکهی بلاک چین در دسترس است. این حجم معاملات اخیر، نقدینگی و تعداد DEXهای ثبتشده بهعنوان داراییهای رمزنگاری قانونی را پوشش میدهد. اگر پروژه فقط در چند DEX ظاهر شود و فعالیت معاملاتی کمی داشته باشد، احتمالاً دارای مشکل است.
چگونه در مقابل کلاهبرداری راگ پول امنیت خود را حفظ کنیم؟
برای اینکه ریسک در سرمایهگذاری را به حداقل برسانید و به دام راگ پولها نیفتید، باید تحقیقات زیادی انجام دهید. قبل از سرمایهگذاری، ارزش دارد اگر برای تحقیق در مورد ارزهای دیجیتال جدید وقت بگذارید تا پیش از سرمایهگذاری در یک پروژهی جدید، اقدامات لازم را انجام دهید. برای جلوگیری از افتادن به دام راگ پولها، کافی است اطلاعات کافی در مورد آنها داشته باشید تا با ویژگی آنها آشنا بوده و در صورت شناسایی از سرمایهگذاری در آن اجتناب کنید.
اگر قربانی راگ پول شدیم چه کنیم؟
همهی ما میتوانیم تمام تلاش خود را به کار بگیریم تا نشانههای ورود به راگ پولها را شناسایی کنیم اما واقعیت این است که کلاهبرداران همواره باهوشتر میشوند و سعی میکنند نقاط ضعف را پوشش داده تا قابل شناسایی نباشند. این بدان معناست که خطر بهدامافتادن هیچگاه به صفر نمیرسد و همواره امکان کلاهبرداری در این بازار وجود دارد.
اگر درگیر چنین اتفاقی شدید، به محض فهمیدن ماجرا، اقداماتی برای خروج و زندهکردن بخشی از سرمایهی خود اقدام کنید و تا آنجا که میتوانید، سرمایهی رفته خود را جبران کنید. بسیاری از سرمایهگذاران پس از دیدن کاهش قیمت، مدت زیادی منتظر میمانند تا ببینند چه اتفاقی خواهد افتاد و متأسفانه سرمایهی آنها به صفر میرسد. اگر میتوانید حتماً اقدام به فروش کنید.
چرا DeFi به فضایی رایج برای راگ پول تبدیل شد؟
همانطورکه از نام آن پیداست، پروتکلهای DeFi هیچ نظارت متمرکزی ندارند و تنها بر قراردادهای هوشمند تکیه کرده و دیفای را به محیطی مناسب برای راگ پول تبدیل میکنند. دیفای در هفت ماه اول سال 2021، رکورد تعداد جرایم را به خود اختصاص داد. با این حال، سرمایهگذاران باهوشتر میشوند و میزان رمزارزهای سرقت شده در سیستمعاملهای DeFi حدود 64 درصد کاهش یافته است.
با استفاده از پلتفرمهای DEX مانند SushiSwap یا Uniswap، توکنها بدون حسابرسی ایجاد و فهرست میشوند. تنها کاری که کلاهبرداران باید انجام دهند، این است که یک توکن با مقداری ارزش ظاهری ایجاد کنند، وعدههای دروغین دهند و برای سرمایهگذاران جذابیت ایجاد کرده تا آنها را جذب کنند.
به محض ورود پول به پروژه، ارزش آن بالا میرود و سازندگان این توکنها را میفروشند و ارزش توکنها را به صفر میرسانند. آنها اساساً پولی که بهعنوان فروش نمادین به پروژه وعده دادهاند، برای خود برداشته، چمدانهایشان را میبندند و فرار میکنند.
آیا هنوز DeFi محیطی مناسب برای سرمایه گذاری است؟
DeFi یک صنعت جوان با پتانسیل بسیار زیاد است و ویژگیهایی مانند وام بدون محدودیت را به کاربران ارائه میدهد. علاوه بر این، بانکداری DeFi واقعاً خصوصی است؛ زیرا هیچ مرجع متمرکز درگیری برای دیکتهکردن شرایط یا دریافت کارمزد تراکنشهای بالا وجود ندارد. با این حال، نقطه ضعف چنین فضای نامنظمی، این است که هرکسی میتواند دارایی را بدون کنترل مرکزی روی آن فهرست کند. هیچکس رسیدگی نمیکند که آیا پروژه برای کلاهبرداری از مردم است یا خیر؛ اینجاست که راگ پولها وارد صحنه میشوند.
مانند هر فناوری جدید، سودجویان تلاش میکنند تا افرادی که دانش و تجربهی کمتری دارند فریب دهند. سرمایهگذاری در DeFi، به سرمایههای موجود و ریسکپذیری شما بستگی دارد. اطمینان حاصل کنید که قبل از سرمایهگذاری در یک پروژه، تحقیق مناسبی انجام دادهاید و واقعاً متوجه شدهاید که پروژه در مورد چیست. پلتفرمهای آنلاین و ابزارهایی مانند Etherscan میتوانند در ارزیابی مشروعیت سرمایهگذاری به شما کمک کنند.
مثالی از یک راگ پول واقعی
سرمایهگذاران تنها در سال 2021، بیش از 7.7 میلیارد دلار را بهدلیل کلاهبرداری راگ پول از دست دادهاند. بهدلیل فقدان مقررات در بازار، این یک اتفاق دردناک رایج است. به مثالهای زیر دقت کنید:
بازی ماهی مرکب
سوار بر اوج نمایش بسیار محبوب نتفلیکس یک توکن جدید، SQUID راهاندازی شد. این توکن بهعنوان توکن بازی برای کسب درآمد در بازار عرضه شد. فروش آن با 0.01 دلار آغاز شد و در کمتر از یک هفته به 2861 دلار افزایش یافت که وقتی سرمایهگذاران میخواستند سود خود را نقد کنند، قادر به فروش نبودند.
این امر باعث شد که تعدادی از سرمایهگذاران به جستوجو بپردازند. آنها متوجه شدند که بنیانگذاران آن در هیچ شبکهی اجتماعی برجستهای مانند لینکدین حضور ندارند. علاوه بر این، مسائل مربوط به توییتها مسدود شد، گروه تلگرام و گروههای دیگر بسته شد. پس از بررسی بیشتر دربارهی وایت پیپر، چندین ادعا وجود داشت که تأیید آنها غیرممکن بود.
وقتی بنیانگذاران شروع به فروش عرضهی خود کردند، طی یک هفته قیمت SQUID 99درصد کاهش یافت و سرمایهگذاران با توکنهای بیارزشی مواجه شدند. توسعهدهندگان بیش از 3.38 میلیون دلار، از این راگ پول سود به دست آوردند.
راگ پول NFT Bored Bunny
پروژهی Bored Bunny NFT که در دسامبر 2021 ایجاد شد، یکی دیگر از راگ پولهای اخیر محسوب میشود. مانند سایر راگ پولها، این پروژه با ادعاهای بزرگی ازجمله کالا، متاورس خصوصی، دهبرابر بازده سرمایهگذاری در عرض چند روز و تبلیغ توسط افراد مشهور ازجمله فلوید میودر، جیکپل و دیوید دوبریک راهاندازی شد.
این پروژه در عرض چندساعت راهاندازی شد و به فروش رسید. کارآگاه بلاک چینی با دقت بیشتر، دریافت که NFTهایی که ظاهراً متعلق به افراد مشهور و تأثیرگذار هستند، توسط کیفپول توسعهدهندهی مرتبط با پروژه خریداری شدهاند. تحقیقات بیشتر نشان داد که بسیاری از بنیانگذاران، قبلاً به پروژههای غیرمعتبر دیگری وابسته بودند. این پروژه اکنون به قیمت کف 0.085 ETH کاهش یافته است.
پروژهی Frosties
یکی دیگر از راگ پولهای NFT که بهتازگی در سال 2022 رخ داد، پروژهی Frosties مربوط به NFT بود که در اوایل امسال راهاندازی شد. پروژه راهاندازی شد و مجموعهی 8888 NFT بهسرعت فروخته شد. اما به محض اینکه وجوه به OpenSea رسید، به کیفپولهای دیگری منتقل شدند، سرور discord بسته شد و توییت نهایی در حساب توییتر Frosties ظاهر شد که بهسادگی میگفت: «متأسفم».
سخن پایانی
با افزایش علاقه به کریپتو، ریسکها بهطور فزایندهای افزایش مییابند. هنرمندان کلاهبردار دائماً بهدنبال راههایی برای کسب درآمد سریع از قربانیان ناآگاه هستند. با پیگیری نشانههای رایج کلاهبرداریها و انجام بررسیهای لازم در مورد آیندهی پروژهها، میتوانید احتمال قربانیشدن خود را کاهش دهید.
برخی از جنبههای اکوسیستم DeFi، مانند راحتی ایجاد پروژه و فهرستکردن توکنهای جدید، کار کلاهبرداریها را آسانتر از همیشه کرده است. همانطورکه DeFi دنیای کاملاً جدیدی را از امور مالی برای میلیونها نفر در سراسر جهان فراهم کرده است، به همین ترتیب نیز مجموعهی عظیمی از قربانیان بالقوه را برای سوء استفادهگران فراهم کرده است. به این ترتیب، بسیار مهم است که قبل از سرمایهگذاری در یک پروژهی DeFi، دقت لازم را داشته باشد؛ بهخصوص زمانیکه پروژهای بیش از حد خوب است، حتماً به آن شک کنید و از احتمال وجود راگ پولها غافل نشوید.
سؤالات متداول
۱- آیا راگ پولها غیرقانونی هستند؟
راگ پول همیشه غیرقانونی نیست اما همیشه غیراخلاقی است. راگ پولهای سخت غیرقانونی هستند اما راگ پولهای نرم غیراخلاقی.
۲- آیا میتوان راگ پول را از لحاظ قانونی پیگیری و خسارت را بازیابی کرد؟
شما نمیتوانید راگ پول را بهطور قانونی پیگیری کرده و خسارت خود را بازگردانید؛ زیرا شما همچنان توکنها را دارید و فقط ارزش آن به یک دارایی بیارزش کاهش یافته است.
۳- چرا راگ پول، کشیدن فرش میگویند؟
راگ پول (Rug Pull) از عبارت بیرونکشیدن فرش از زیر پای کسی گرفته شده است؛ بهمعنای برداشتن حمایت غیرمنتظره. کشش فرش بیشتر با پروژههای مالی غیرمتمرکز دیفای مرتبط است. در کلاهبرداری راگ پول، کلاهبردار یکدفعه زیر پای سرمایهگذاران را خالی میکند.















































