قلک‌های زمان کودکی را حتما به خاطر دارید. پولهایمان را جمع می‌کردیم تا چیزهای کوچکی که دوست داشتیم را برای خودمان بخریم. پس‌انداز کردن یکی از کارهایی است که تقریبا همه والدین با خریدن قلک به کودکانشان آموزش می‌دهند. با بزرگ‌تر شدن بچه‌ها این قلک‌های کوچک تبدیل به حساب‌های بانکی یا تبدیل به انواع دیگر سرمایه گذاری میشود. البته پس‌انداز با سرمایه گذاری تفاوت‌هایی دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. سرمایه گذاری به ورود دارایی به بازار سرمایه گفته میشود که به منظور دریافت سود و افزایش درآمد صورت می‌گیرد. از نظر اقتصادی، سرمایه گذاری کالایی ارزشمندی است که خریداری میشود اما مصرف نمی‌شود، زیرا هدف از خرید آن دریافت سودی در آینده است. از نظر مالی، در سرمایه گذاری مطمئن بحث بر سر دارایی پولی است که یا به منظور ایجاد درآمدی مزید بر درآمد فعلی انجام میشود یا هدف آن است که پس از بالاتر رفتن ارزش آن برای دریافت سود به فروش برسد.
سرمایه گذاری مطمئن
به زبان ساده‌تر سرمایه گذاری معمولا در جهت راه‌اندازی و توسعه کسب و کارهاو پروژه‌ها یا خریدن اقلام و کالاهای ارزشمند مورد استفاده قرار می‌گیرد که در آینده نه تنها موجب افزایش درآمد میشود، بلکه ارزشش نیز بالاتر می‌رود. معنای سرمایه گذاری در مورد هر اقدامی که با افزایش میزان درآمد و دارایی در آینده همراه است، به کار می‌رود. از لحاظ مالی، این اقدامات شامل موارد مختلف از جمله خرید اوراق قرضه، کالا، مستغلات و املاک میشود. حتی ساختمان‌ها و مکان‌هایی که در آن جا به تولید محصولات پرداخته یا مواد اولیه‌ای که در برخی کارخانه‌ها تولید میشود، نوعی سرمایه گذاری محسوب می‌شوند. در همان زمانی که به فکر برنامه‌ریزی برای آینده و یافتن راهی برای ترقی هستید، دقیقا در حال سرمایه گذاری هستید. شخصی تصمیم می‌گیرد تا تحصیلات خود را در دانشگاه ادامه دهد سطح علمی خود را بالا برده تا پیرو آن به خواسته‌های دیگرش برسد، یا شخصی علاقه‌مند به حرفه‌ای است و قصد دارد تا با فراگرفتن آن کسب و کاری راه بیندازد.
به صورت کلی سرمایه گذاری مطمئن امری است که در جهت آینده‌نگری شما پیش می‌رود، کاری است که حالا انجام میشود اما نتیجه آن در آینده معلوم میشود. اما نکته‌ای در این جا وجود دارد که باید حتما به خاطر سپرد، سرمایه گذاری کاری است که از ریسک بالایی برخوردار است، ممکن است سودی در کار نباشد یا سرمایه اولیه شما در خطر بیافتد. مثلا سرمایه گذاری در کارخانه‌ای انجام شود که پس از مدتی ورشکست یا پروژه‌ها با شکست مواجه می‌شوند. همین نکته است که مسئله پس‌انداز و سرمایه گذاری را از هم جدا می‌کند. ریسک حتی در ارتباط با برنامه‌ریزی‌هایی که برای آینده می‌کنید، نیز ممکن است پیش بیاید. ممکن است هیچ کدام از آن برنامه‌ها آن طور که می‌خواهید پیش نرود. حتما توجه کرده‌اید در یک دوره زمانی فارغ‌التحصیلان بعضی رشته‌ها، موقعیت شغلی عالی داشته‌اند، بقیه افراد نیز برای به دست آوردن آن موقعیت شغلی به تحصیل در آن رشته می‌‌پردازند، اما در آینده‌ای نه چندان دور با به اصطلاح اشباع شدن متخصصان در آن زمینه دیگری خبری از موقعیت شغلی خوب نخواهد بود، در واقع شغلی نخواهد بود چون تعداد معمولا بیش از حد نیاز است.
انواع سرمایه گذاری مطمئن
۱- سرمایه گذاری در بازار بورس
اسم بازار بورس را به دفعات شنیدهایم. یکی از راه‌های سرمایه گذاری خرید سهام شرکت‌ها و کارخانجات سهامی عام از طریق بازار بورس است. نکته‌ای که پیش‌تر در مورد ریسک بالا گفتیم در اینجا معنی می‌گیرد، پس فراموش نکنید حتما باید با افراد خبره مشورت کنید و بهتر است بگوییم در همه مراحل در ارتباط باشید. البته با وجود همه شرایط خوب باید بدانید صبر در اینجا حرف اول را می‌زند نباید انتظار داشته باشید در کوتاه مدت پول شما ۳ برابر میشود. باید صبر کرد و فرصت داد و ناامید نشد.
با وجود تمام خطراتی که سرمایه گذاری در بورس وجود دارد، گفتنی است که بیشترین بازدهی در سال‌های اخیر در مقایسه با دیگر بازارهای مسکن، طلا و ارز داشته است. به طوری‌که طبق گفته کارگزاری مفید ارزش مبلغ ۱۰ میلیون که ۵ سال پیش در بازار بورس سرمایه گذاری شده حال ۸۳ میلیون تومان است. سعی کنید تا با یادگیری تحلیل بنیادی و تکنیکال مهارت‌های معامله‌گری خود را تقویت کنید تا بتوانید بنا به شرایط تصمیم درست بگیرید. این مهم است که شما در شرایط حساس هیجانی رفتار نکنید، چرا که بازار بورس هم زمان اصلاح بازار را به‌دنبال دارد که با ضررهایی همراه است و هم زمان سوددهی. تمام نکته در این است که چه زمانی مناسب برای خرید و چه زمانی مناسب برای فروش است بدون هیچ‌گونه هیجانات و احساسات لحظه‌ای، تنها صبور باشید و نتیجه را درنظر بگیرید.
۲- سرمایه گذاری در بازار ارز
بازار ارز نیز یکی از بازارهایی است که توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب می‌کند اما اگر به سرمایه گذاری در این بازار علاقه‌مندید به این نکات دقت کنید. همانطور که از پیش گفتیم صبر حرف اول را می‌زند، زیرا سرمایه گذاری در بازار ارز نیز همانند بازار بورس از ریسک بالایی برخوردار است پس با توجه به شرایط اقتصادی کشور باید برای خودتان موعد مقرر تعیین کنید که از حالا تا چه زمانی پول را وارد بازار سرمایه می‌کنید. سرمایه گذاری در دوره‌های بلند مدت بازدهی بیشتری دارد. اخبار اقتصادی را دنبال کنید تا ضمن آگاهی پیدا کردن از وضعیت اقتصادی کشورهای مختلف بتوانید بهترین تصمیم را جهت انجام سرمایه گذاری بگیرید. از صرافی‌های معتبر و رسمی ارز خرید کنید، وجود اسکناس‌های تقلبی باعث شده تا خطر سرمایه گذاری در این بازار دو چندان شود. نمی‌توان گفت که بازار ارزهایی که محبوبیت بیشتری دارند، موفق و پر بازده هستند، ممکن است از ارزهایی که در حاشیه هستند، بازدهی بیشتری دریافت کنید.
نکته آخر اینکه معمولا وقتی نرخ‌ها رو به افزایش یا در بالاترین سطح خود هستند افراد تصمیم به خرید می‌گیرند و هنگامی که قیمت‌ها در حال کاهش یا پایین‌ترین میزان است تصمیم به فروش می‌گیرند که این کار اگر ضرر هم ندهند، صد در صد سود ندارد. باید دقتتان را بالا ببرید و بدانید چه زمانی بفروشید و چه زمانی بخرید. دلار ۲٫۳% رشد داشته است به این صورت که در آخرین روز سال ۹۸ در حدود ۱۴هزار و ۹۰۳ تومان بود و در اولین ماه سال ۹۹ حدود ۳۴۷تومان رشد داشت. با توجه به نظر تحلیلگران بازار ارز پس اینکه نرخ دلار از ۱۶هزار و ۵۰۰ نگذشت مرحله جدیدی از فروش ارز آغاز شد و با رفتن نرخ دلار به زیر ۱۶ هزار تومان نشان داد که تقاضای خاصی در بازار وجود ندارد. به باور آنان احتمال بازگشت قیمت چندان قوی نیست، اما به افت بیشتر شاخص ارزش خوش‌بین هستند. با توجه به نوسانات زیاد نرخ ارز مخصوصا در دو سال گذشته توصیه میشود سرمایه‌تان را وارد این بازار نکنید.
۳- بازار مستغلات و املاک
نوع دیگری از سرمایه گذاری مطمئن خرید ملک است که معمولا این طور گفته میشود در شرایطی که قیمت‌ها پایین‌تر است خرید انجام میشود و در شرایطی که قیمت‌ها بالاتر است به فروش می‌رسد تا سودی عاید فروشنده شود. البته در شرایط فعلی بازار مسکن ایران که در طی چند سال اخیر با رکود شدیدی همراه بوده سرمایه گذاری در این بازار ریسک بزرگی است، زیرا این نوع سرمایه گذاری با هرمیزان سرمایه امکان‌پذیر نیست و لازمه آن سرمایه زیاد است. حتما برای انتخاب این نوع سرمایه گذاری، شرایط فعلی کشور از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را در نظر بگیرید، آمارهای تحلیلی بازار مسکن در دو سال اخیر را با دقت مطالعه کنید. ایده‌آل گرایانه برخورد نکنید و سعی کنید با توجه به بودجه‌ای که دارید، منطقه‌ای را انتخاب کنید که هم مناسب دارایی شما باشد و هم باتوجه به میزان ریسکی که بکار می‌برید، سوددهی مناسب هم داشته باشد. نرخ رشد بازار مسکن در ۴ سال اخیر صعودی بوده اما در سال ۹۸ یک رکود تورمی جدی را تجربه کرد. با بالا رفتن قیمت زمین و خانه‌های کلنگی میزان ساخت و ساز کاهش پیدا می‌کند. در سال ۹۹ سرمایه گذاری در مسکن گزینه خوبی نخواهد بود.
۴- سرمایه گذاری در بانک یا سپرده بانکی
فعالیت این بانک‌ها متفاوت از بانک‌های معمولی است در واقع بانک‌هایی که سرمایه گذاری در آن‌ها صورت می‌گیرد، خدمات مختلفی را در جهت افزایش مقدار پول ارائه می‌دهند. به این صورت که در این جا تمرکز بر فعالیت‌های تجاری و مدیریت تجهیزات است و هر ماه سودی به عنوان سود سپرده به حساب واریز میشود. سپرده بانکی به دو صورت انجام می‌گیرد: سپرده بلندمدت و سپرده کوتاه‌مدت. در نوع بلندمدت سپرده سرمایه فرد در بازه زمانی طولانی مثلا ۵ سال پولش را در بانک می‌گذارد، باتوجه به میزان سرمایه‌ای که در بانک گذاشته است سودی دریافت می‌کند. از مزایای این نوع سرمایه گذاری می‌توان به این اشاره کرد که شخص سرمایه‌گذار قادر است تا در فعالیت‌های بلند مدت شرکت کند. از محدودیت‌های این نوع سرمایه گذاری باید به این دو نکته اشاره کرد که سرمایه را در حساب سپرده بلندمدت نمی‌توان از بانکی به بانک دیگر منتقل کرد و نکته دوم اینکه پول را نمی‌توان در بازه زمانی تعیین شده واریز یا برداشت کرد. برعکس حساب سپرده بلندمدت، در حساب‌های کوتاه‌مدت می‌توان هم واریز و برداشت انجام داد. محدودیت زمانی مطرح نیست و هر زمانی که فرد بخواهد می‌تواند پول را از حساب خارج کند. مورد دیگر اینکه فرد می‌تواند از بانک درخواست کند تا سود پول را به حساب واریز کند. اگر نرخ سود بانکی بلندمدت را سالانه ۱۵% در نظر بگیریم و ۱۰۰ میلیون تومان پول به حساب سپرده باشیم محاسبه سود به این صورت خواهد بود:
یعنی هر ساله ۱۵ درصد از ۱۰۰ میلیون تومان معادل ۱۵ میلیون تومان به حساب سپرده مشتری واریز میشود. اگر همین میزان سود را تقسیم بر تعداد ماه‌های سال یعنی ۱۲ کنیم رقم سود ماهانه را به دست می‌دهد. حال بانک آینده با سود ۲۰% برای حساب سپرده بلند مدت با موجودی ۱۰۰ میلیون تومان، ماهانه ۴۱۶ هزار تومان بیشتر از حد مجاز سود پرداخت می‌کند.
تفاوت سرمایه گذاری و پس انداز
همانطور که گفتیم در سرمایه گذاری ریسک زیادی وجود دارد اما در پس انداز اینطور نیست. در حقیقت اگر شما مقداری پول را پس‌انداز کنید فقط همان مقداری به آن افزایش می‌یابد که شما به آن اضافه می‌کنید و هیچ ریسکی در کار نیست. اما مسئله‌ای که در مورد پس‌انداز با توجه به شرایط اقتصادی فعلی کشور وجود دارد این است که با بالا رفتن تورم و قیمت ارز و بالطبع قیمت‌ها شاید عدد مقدار پولی که دارید تغییری نکند، اما بی‌شک ارزشش پایین آمده است. با سه برابر یا بیشتر شدن قیمت‌ها کاری که دو سال پیش می‌توانستید انجام دهید، الان قادر به انجامش نیستید. بنابراین، پذیرفتن ریسک سرمایه گذاری به مراتب کمتر آسیب‌رسان است، البته این امر ملزم به مشورت با متخصصان، مطالعه، تحلیل و تکمیل اطلاعات لازم برای برداشتن قدم اول در این راه است.
توسعه اقتصادی
سرمایه گذاری‌هایی که توسط مردم انجام میشود، سرمایه‌ای برای شرکت‌ها و کارخانه‌ها ایجاد می‌کند تا با استفاده از آن تجهیزات را تکمیل یا محصولاتی جدید تولید کنند. افزایش تولید و محصولات جدید در کارخانه باعث افزایش تولید ناخالص داخلی میشود. در پی افزایش تولید طبیعتا به نیروی انسانی بیشتری برای فعالیت در کارخانجات نیاز است در نتیجه اشتغال‌زایی نیز ایجاد میشود. در نهایت این روند به تدریج به رشد اقتصادی کشور کمک می‌کند.
سرمایه گذاری و افزونه‌خواهی
پیش‌تر در مورد سرمایه گذاری توضیح داده‌ایم، گفتیم که معمولا سرمایه گذاری‌ها در بلندمدت نتیجه بیشتری می‌دهند، اما افزونه‌خواهی یا به عبارت دیگر احتکار، که شخص به جمع‌آوری محصولاتی می‌پردازد که در هیچ فروشگاه دیگری یافت نمی‌شود، در مدت کوتاهی سوددهی می‌کند. تفاوت دیگری که وجود دارد این است که فرد سرمایه‌گذار با تا زمانی که دارایی سرمایه گذاری شده خود را به فروش نرساند صاحب آن خواهد بود اما در مورد احتکار این امر صدق نمی‌کند.
سرمایه گذاری مطمئن در شرایط فعلی کشور
یکی از دغدغه‌های افرادی که قصد سرمایه گذاری مطمئن دارند این است که «کجا سرمایه گذاری کنیم که سرمایه از بین نرود؟» در شرایط فعلی کشور سرمایه گذاری در هر یک از انواعی که نام بردیم با درنظر داشتن میزان سوددهی مناسبی که دارند از ریسک متناسب با میزان سرمایه نیز به‌طبع برخوردار هستند، اما نوع دیگری از سرمایه گذاری وجود دارد که به نام اسناد خزانه اسلامی یا «اخزا» معروف است. منتشر کننده این اوراق دولت است که به میزان بدهی که به پیمانکاران دارد اوراق منتشر می‌کند و سرمایه‌گذاران به ازای هر عدد اوراقی که خریداری می‌کنند، مبلغ ۱۰۰هزار تومان پرداخت می‌کنند. از آنجایی که پرداخت سود و تسویه حساب با سرمایه‌داران خزانه اولویت دولت است؛ بنابراین، ریسک در پایین‌ترین حالت و حتی نزدیک به صفر قرار دارد.
نکته مهم دیگر اینکه برای فروش اوراق بدهی محدودیتی وجود ندارد، هر زمانی که شخص بخواهد، می‌تواند آن را بفروشد، زیرا نوعی از سرمایه گذاری است که همیشه طرفداران خودش را دارد. برای خرید این اوراق بدهی باید کد بورسی خود را بگیرید و با استفاده از آن می‌توان از طریق سامانه‌های معاملاتی کارگزاری‌های مطرح مانند مفید، آگاه، شهر و … به خرید اسناد خزانه با نام اخزا بپردازید. اما فراموش نکنید هرنوع سرمایه گذاری مطمئن و با ریسک کمتری هم انتخاب کنید، در نهایت باید شش دانگ حواستان را به تحولات سیاسی، اقتصادی جهانی جمع کنید و هرروز اخبار و تحلیل‌های متخصصان را گوش دهید. سرمایه گذاری جدا از سرمایه، به دانش و تخصص هم احتیاج دارد و بدون این دو مورد شما تنها بر سرمایه خود تکیه کرده‌اید که هر آن ممکن است از دسترسی شما خارج شود.
