آشنایی با پل بلاکچین در دنیای ارزهای دیجیتال
شناخته‌شده‌ترین یا شاید بحث‌برانگیزترین کاربرد بلاکچین در ارزهای دیجیتال است. ارزهای دیجیتال، شکلی از دارایی یا پول‌های دیجیتالی هستند که از فناوری بلاکچین برای ثبت و ایمن‌سازی هر تراکنش استفاده می‌کنند. Blockchain درواقع انقلابی در دنیای فناوری است که به کاهش ریسک در فعالیت‌های دیجیتالی کمک می‌کند، تقلب را از بین می‌برد و شفافیت را برای کاربردهای بی‌شمار به ارمغان می‌آورد. این ویژگی‌ها توجه بسیاری از افراد را به این حوزه جلب کرده نیاز است. تا به امروز بیش از 12000 ارز دیجیتال و 100 شبکه بلاکچین عمومی فعال وجود دارند. با افزایش تعداد شبکهها، به ایجاد راهی برای ارتباط و اتصال میان شبکهها افزایش می‌یابد؛ زیرا اگر شبکهها نتوانند با یکدیگر تعامل و ارتباط داشته باشند، رشد شبکهها به یک نقص اساسی در این حوزه منجر می‌شود. برای ایجاد ارتباط در میان شبکهها از راه‌حلی با عنوان «پل بلاکچین» استفاده می‌شود. پل‌های بلاکچین به کاربران اجازه می‌دهد تا در شبکههای مختلف فعالیت داشته باشند و بازدهی خود را به حداکثر برسانند. در ادامه مقاله به بررسی این ابزار کاربردی که امروزه بخشی از جریان اصلی این اکوسیستم شده است، می‌پردازیم.
تعریف پل بلاکچین
ارتباط و اتصال Blockchain ها علاوه بر دنیای بیرون، با یکدیگر نیز ضروری است؛ از این‌رو اگر برنامه‌های غیرمتمرکز ساخته‌شده روی یک شبکه تنها در داخل همان سیستم و شبکه کار کنند، مرزهایی که برای آن برنامه‌ها ایجاد شده است، مانع از رشد و گسترش آنها می‌شود و پیشرفت برنامه‌ها را بسیار محدود و کند می‌کند؛ بنابراین هر شبکه نیاز دارد برای فعالیت و خدمات بهتر، با دیگر شبکهها در ارتباط باشد. در اینجا پل‌هایی ظاهر می‌شوند که بلوک‌ها و شبکههای مختلف را به یکدیگر متصل می‌کنند و قابلیت همکاری بین شبکههای مختلف را ممکن می‌سازند که در اصطلاح به آن پلها «پل بلاکچین» گفته می‌شود.
همان‌طور که از نام پل بلاکچین پیداست، این پلها مسئولیت اتصال شبکه‌هایی را بر عهده دارند که از یکدیگر جدا هستند. از طریق این ارتباط امکان ارسال توکن‌ها از یک زنجیره و شبکه خاص به شبکه دیگر میسر می‌شود. در اصل این پلها، به انتقال اطلاعات بین دو یا چند شبکه به روشی مجاز و با هزینه کم کمک می‌کنند. اطلاعات منتقل‌شده می‌تواند علاوه بر ارزهای دیجیتال، تماس‌های قراردادی یا هر داده دلخواه را شامل شود. در فضا و امور مالی غیرمتمرکز که به آن (DeFi) دیفای گفته می‌شود، کاربران می‌توانند با کمک «پل بلاکچین» بدون ایجاد مشکل برای شبکه اصلی که روی آن دارایی خود را مبادله یا انتقال می‌دهند، از مزایا و امکانات دیگر شبکهها نیز استفاده کنند؛ برای مثال این پل می‌تواند هزینه‌های تراکنش را در بعضی از شبکهها مانند شبکه بیت کوین که برای بسیاری از افراد بالاست، کاهش دهد. حال که با تعریف Blockchain Bridge و هدف آن آشنا شده‌اید می‌توانیم نحوه عملکرد آن را شرح دهیم.
پل بلاکچین چگونه کار می کند؟
تا اینجای مقاله سعی کردیم هدف و عملکرد Blockchain Bridge را به‌صورتی واضح و قابل درک بیان کنیم. حالا که متوجه شدیم هدف از راه‌اندازی این پلها چیست، باید ببینیم این پلها چگونه کار می‌کنند. هر بلاکچین جدا از مسئله سازگاری با شبکههای دیگر، ساختار و کدگذاری خاص خود را دارد. شبکه اتریوم را در نظر بگیرید. این شبکه برای پردازش و خواندن یک ارز مانند بیت کوین که از شبکه دیگری است، طراحی نشده است؛ درنتیجه این شبکهها نمی‌توانند با یکدیگر در ارتباط باشند. توسعه‌دهندگان شبکههای بلاکچین برای اینکه تعامل میان شبکهها بیشتر و آسان‌تر شود، این مشکل را به‌کمک پلها برطرف کرده‌اند؛ برای مثال کاربران بیت کوین می‌توانند ارز خود را به شبکه دیگری انتقال دهند و با استفاده از آن شبکه، کارمزد کمتری در مقایسه با شبکه اصلی بیت کوین بپردازند یا حتی توکن‌های مختلف آن شبکه را خریداری کنند؛ درحالی‌که پیش از این و روی شبکه بیت کوین نمی‌توانستند آن را انجام دهند. هنگامی که یک توکن از یک شبکه به شبکه دیگر منتقل می‌شود، پل، توکن را روی همان شبکه اصلی قفل کرده و توکن مشابهی را در شبکه دیگر ایجاد می‌کند.
انواع پل
Blockchain Bridges را میتوان به دو دسته فدرال (متمرکز) و بی‌نیاز به اعتماد (غیرمتمرکز) تقسیم کرد. پل‌های فدرال یا متمرکز برای فعالیت و عملکرد به یک هسته مرکزی وابسته هستند. این پلها مانند یک شبکه متمرکز کار می‌کنند و درواقع یک شخص یا سازمان روی تراکنش‌های پل بلاکچین نظارت خواهد کرد. درمقابل پلها بی‌نیاز به اعتماد توسط یک شبکه غیرمتمرکز اداره می‌شوند و هر شخص می‌تواند در هر زمان به تراکنش‌ها دسترسی داشته باشد و بر آنها نظارت کند. توجه داشته باشید در صورتی که بخواهید به‌کمک بریج (Blockchain Bridge) یک ارز دیجیتال را از شبکه‌ای به شبکه دیگر منتقل کنید، باید کیف پول شما حتماً هر دو شبکه مبدأ و مقصد را پشتیبانی کند. برخی از بهترین کیف پول‌ها برای استفاده از بریج یا پلها، کیف پول متامسک (Metamask)، سیف پل (SafePal) و پالیگان (Polygon Wallet) هستند.
مزایای پل بلاکچین
ارزش Blockchain از توانایی آن برای به اشتراک‌گذاری داده‌ها به‌روشی سریع و ایمن در میان شبکهها و نهادها، بدون اینکه هیچ سازمانی مسئولیت حفاظت از داده‌ها یا تسهیل تراکنش‌ها را بر عهده بگیرد، ناشی می‌شود؛ به بیان ساده‌تر بلاکچین ارزش واقعی خود را زمانی ثابت می‌کند که هیچ بازیگر مرکزی برای آن وجود نداشته باشد. قابلیت همکاری بین شبکههای مختلف به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مزایای پلها معرفی شده است؛ با این حال این قابلیت تنها مزیت این پلها به حساب نمی‌آید. در ادامه به دیگر مزایای این فناوری می‌پردازیم.
-
ارتقای مقیاس‌پذیری شبکههای بلاک چین
مقیاس‌پذیری Blockchain معمولاً به سرعت توان عملیاتی در شبکه اشاره دارد. درمجموع مقیاس‌پذیری به این معناست که در کنار حفظ عملکرد طبیعی یک شبکه بتوانیم تعداد تراکنش‌ها و میزان کاربران آن را افزایش دهیم. با بزرگ‌ترشدن شبکهها، پردازش تراکنش‌ها با مشکل مواجه خواهد شد و میلیون‌ها تراکنش که روز به روز نیز بر تعداد آنها افزوده می‌شود، به‌سختی در بلوک‌ها جای می‌گیرند که این مشکل به تأخیر، کندی و اختلال در شبکه منجر می‌شود. پلها این فشار و اختلال را با امکان انتقال توکن‌ها به دیگر شبکهها کاهش می‌دهند.
-
تسهیل در پرداخت
از دیگر مزایای Blockchain Bridges تسهیل در پرداخت است. پرداخت‌های ارزی با مشکلاتی که داشتند، به مانعی بزرگ برای پذیرش ارزها تبدیل شده بودند؛ برای نمونه در برخی فروشگاه‌ها بیت کوین تنها ارز دیجیتالی بود که به‌عنوان یکی از روش‌های پرداخت وجود داشت؛ درحالی‌که بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند از ارزهای دیجیتال مختلف دیگری برای پرداخت‌های خود استفاده کنند. همچنین با توجه به کندی و کارمزد بالای شبکه بیت کوین، گاه کارمزد خرید یک کالا از مبلغ کالا بیشتر می‌شود که این مشکل سبب عدم استقبال عموم برای استفاده از ارزها در مبادلات روزمره شده است. بریج‌ها توانستند با امکان ایجاد ارتباط بین شبکههای مختلف، این مشکل را برطرف و پرداخت‌های فوری را در محل تسهیل کنند.
-
کشف بلاکچین‌های کوچک‌تر
اطلاعات و توکن‌ها می‌توانند به‌کمک Blockchain Bridges به شبکههای کمتر شناخته‌شده منتقل شوند که معمولاً هزینه و کارمزد کمتری از شبکههای اصلی دارند. درنتیجه پلها توانستند نقش بسزایی در معرفی شبکههای کوچک‌تر و همین‌طور گسترش دنیای بلاکچین داشته باشند.
-
کاهش هزینه کارمزد
Blockchain Bridge این امکان را به کاربران می‌دهد تا شبکه‌ای را برای مبادله و پرداخت انتخاب کنند که هزینه کمتری از شبکه اصلی دریافت می‌کند. این کار نهایت هزینه تراکنش و کارمزد را به میزان فراوانی کاهش می‌دهد.
انواع پروژه های پل بلاکچین
همان‌طور که از مطالب بالا متوجه شدیم Blockchain Bridges مرتباً درحال‌توسعه و پیشرفت هستند. تاکنون چندین پروژه، نسخه‌های پل بلاکچین خود را منتشر کرده‌اند که برخی از این پلها از سوی web3 (اینترنت نسل سوم) پشتیبانی و حمایت شده‌اند. در ادامه چند نمونه از پل‌های شناخته‌شده در صنعت Blockchain را معرفی میکنیم.
-
Syscoin
Syscoin یک پل بلاکچین است که قابلیت همکاری غیرمتمرکز بین شبکههای سیس کوین و شبکههای دیگر مانند اتریوم را فراهم می‌کند. با استفاده از این پل یا بریج میتوان توکن‌های شبکه سیس کوین را به شبکههای دیگر انتقال داد.
-
Rsk
Rsk، پل هوشمندی است که برای انتقال دارایی و توکن‌ها بین شبکه اتریوم و Rsk طراحی شده است. این پل به توکن‌های ERC-20 اجازه می‌دهد از یک شبکه به شبکه دیگر به‌صورت رفت و برگشتی منتقل شوند. کاربران می‌توانند توکن‌های خود را با استفاده از پل بلاکچین RSK و کیف پول Metamask بین شبکهها جابه‌جا کنند. وب‌سایت Rsk ادعا می‌کند با مبادله توکن‌ها بین شبکههای مختلف این امکان را به کاربران خود می‌دهد تا از توکن‌های خود در شبکه موردنظر بدون محدودیت استفاده کنند.
-
Wanchain
Wanchain جزء اولین پروژه‌های در زمینه پل بلاکچین بود، این پل یک سیستم با قابلیت تعامل Blockchain است که می‌تواند شبکههای مختلف مانند اتریوم، بیت کوین و… را به شبکههای دیگر متصل کند.
-
دی بریج deBridge
دی بریج به‌دنبال ایجاد فرصت مناسب برای ارتباط و همکاری متقابل بین شبکه‌هاست تا بتواند هرگونه اطلاعات دلخواه را روی شبکه موردنظر ارسال کند. این طرح غیرمتمرکز، یک استاندارد واحد برای نقل و انتقالات زنجیره‌ای مانند تماس‌های زنجیره‌ای بین قراردادهای هوشمند را که در گذشته امکان‌پذیر نبودند، ارائه می‌دهد. دی بریج همچنین به‌راحتی می‌تواند در هر برنامه‌ای ادغام شود.
-
chainBridge
chainBridge یک پل ماژول (مدولار) است که برای تعامل و ارتباط با چندین شبکه، عمدتاً شبکههای اتریوم و اتریوم کلاسیک طراحی شده است. به گفته توسعه‌دهندگان بریج بلاکچین، تحقیقات برای کاهش سطح تمرکز و حرکت به سمت یک پل کاملاً بدون نیاز به اعتماد (پل‌های غیرمتمرکز) در حال انجام است.
-
Centrifuge
این پروژه یک پل مدولار است که بستر مناسبی برای مبادلهٔ توکن‌های قابل تعویض با NFT ها (توکن غیر قابل تعویض) ارائه می‌دهد.
Polkadot
ادعا می‌شود که پولکادات به‌عنوان ستون فقرات اکوسیستم بلاکچین عمل می‌کند. پولکادات از طریق پاراچین‌هایی کار می‌کند که هرکدام از آنها می‌تواند قوانین و طرح‌های خود را داشته باشند و در عین حال با توجه به ساختار پولکادات کاملاً ایمن باقی بمانند. علاوه بر این پولکادات می‌تواند دو شبکه خارجی مانند بیت کوین و اتریوم را به یکدیگر متصل کند.
-
Interlay
Interlay یک پل غیرمتمرکز بین بیت کوین و پولکادات است که به دارایی‌های با پشتوانه بیت کوین اجازه می‌دهد در Polkadot به‌عنوان PolkaBTC ایجاد شوند و عمل کنند.
-
Snowfork
Snowfork پلی بین اتریوم و پولکادات است که از آن برای انتقال توکن‌های ERC-20 و ETH در میان شبکههای اتریوم و پولکادات استفاده می‌شود.
-
Cosmos Gravity Bridge
پل Cosmos Gravity داده‌ها و اطلاعات را بین اتریوم و کاسموس انتقال می‌دهد.
مکانیسم پل ها
Blockchain Bridges به روش‌های مختلف و بیشتر براساس پروتکل منت و رایت کار می‌کند. این پلها قادر به تبادل هر نوع داده از جمله سلول‌های قرارداد هوشمند، شناسه‌های غیرمتمرکز و حتی اطلاعات خارج از شبکه‌ای مانند قیمت بازار سهام هستند. هنگامی که یک توکن از یک شبکه به شبکه دیگر منتقل می‌شود، پروتکل پل بلاکچین توکن را می‌سوزاند و توکن مشابهی را در شبکه دیگر ضرب می‌کند. در ساز و کار Blockchain Bridges تقریباً هیچ دارایی و توکنی منتقل نمی‌شود. دارایی اصلی در شبکه قفل می‌شود و یک توکن جدید که همان مقدار دارایی را نشان می‌دهد، به شبکه جدید اضافه می‌شود؛ برای مثال فرض میکنیم شما مقداری بیت کوین BTC دارید و می‌خواهید آن را به شبکه اتریوم انتقال دهید.
Blockchain Bridge، ارز بیت کوین شما را نگه می‌دارد و معادل آن را در شبکه اترویم برای شما ایجاد می‌کند. درواقع مقدار بیت کوینی که در نظر دارید انتقال دهید، در یک قرارداد هوشمند قفل می‌شود و به ارزش بیت کوین شما، tBTC که یک توکن بیت کوین است و در شبکه اتریوم قابل استفاده است، به شما داده می‌شود. یک BTC دقیقاً برابر یک tBTC است. هر زمان قصد داشته باشید که بار دیگر ارز خود را به بیت کوین تبدیل کنید، tBTC که در دسترس شما بوده، سوزانده می‌شود و همان مقدار بیت کوین به کیف پول شما بازمی‌گردد.
بیان مثال بالا تنها برای بازکردن بیشتر مسئله بود و یادآور می‌شویم که tBTC دو روز پس از راه‌اندازی به‌دلیل وجود مشکل کدنویسی در آن، به دست توسعه‌دهندگانش بسته شد. در حالت عادی شما در ابتدا باید بیت کوین را در یک پلتفرم معاملاتی مانند یک صرافی به اتریوم تبدیل کنید. سپس آن را به کیف پول انتقال دهید و از آنجا به صرافی دیگری واریز کنید. این کار سبب صرف هزینه بیشتر خواهد شد. برای درک بهتر این موضوع، یک کارت بانکی را در نظر بگیرید. با استفاده از آن کارت بانکی، صرف‌نظر از اینکه از کجا خرید می‌کنید، پرداخت خود را انجام می‌دهید. این مسئله همیشه وجود داشته است، ولی با برجسته‌ترشدن فناوری BlockChain راه‌حل‌هایی مانند پلها، گام بزرگی به‌سوی عادی‌سازی و گسترش استفاده از بلاکچین در زندگی روزمره برداشته شده است.
سخن پایانی
پس از سال‌ها تحقیق و توسعه بالاخره در یک ساختار بازار چندشبکه‌ای قرار گرفتیم. در حال حاضر، شبکههای Blockchain فراوانی فعال هستند که تعداد این شبکهها احتمالاً در آینده افزایش خواهد یافت. بسیاری از شبکهها محدودیت‌ها و ساز و کارهای خاص خود را دارند. با توجه به رشد روزافزون ارزهای دیجیتال و به‌طورکلی بلاکچین این محدودیت‌ها بیش‌ازپیش به چشم می‌آیند؛ برای مثال شبکه اصلی بیت کوین در هر ثانیه تعداد محدودی تراکنش انجام می‌دهد، بسیار کند است و سرعت انجام تراکنش در آن در مقابل تراکنشی که بانک‌ها در همان زمان قادر به انجام آن هستند، بسیار کمتر است.
کارشناسان توافق دارند که هیچ شبکه بلاکچینی نمی‌تواند به‌طور واحد، کاملاً کارآمد باشد. بسیاری از توسعه‌دهندگان این موضوع را درک کرده‌اند؛ به‌طوری‌که در سال‌های اخیر شاهد رشد انفجاری در ایجاد پلها بوده‌ایم. پلها درواقع امکان همکاری میان شبکههای مختلف را فراهم کرده‌اند. ما در این مقاله تلاش کردیم تعریف و کارکرد کلی پل‌های بلاکچین را بیان کنیم. با توجه به چشم‌انداز روشن دیده‌شده برای صنعت Blockchain و به‌طور ویژه ارزهای دیجیتال، افراد زیادی به فعالیت در این بازار علاقه‌مند شده‌اند. اگر شما هم یکی از علاقه‌مندان بازار جذاب ارزهای دیجیتال هستید، لازم است برای درک بهتر Blockchain و بازار ارزهای دیجیتال، انتخاب مناسب‌ترین ارز دیجیتال، بهترین زمان معامله و همین‌طور مناسب‌ترین شبکه، در ابتدا یک دوره آموزش ارز دیجیتال را تهیه کرده و سپس با اطمینان و آگاهی کامل اقدام به فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال کنید.
سوالات متداول
پل بلاکچین یا Blockchain Bridge درواقع یک راهحل و ابزار برای ایجاد ارتباط میان دو یا چند شبکه بلاکچین است.
کیف پول متامسک (Metamask)، سیف پل (SafePal) و پالیگان (Polygon Wallet)
گسترش Blockchain در این روزها سبب به وجود آمدن شبکههای مختلف در این حوزه شده است. هریک از این شبکهها ممکن است محدودیتهای خاصی داشته باشند که برای رفع آنها میتوان بهسادگی از شبکههای دیگر کمک گرفت. پلها بهترین راهحل برای ایجاد ارتباط میان شبکهها هستند.
