داستان سرمایه در دنیای کارآفرینی، پُر از فراز و نشیب است. کسب و کارهای بسیار زیادی با سرمایه های کم و زیاد شروع به کار می کنند؛ گاهی موفق می شوند و گاهی هم شکست می خورند. این ماجرا به ما نشان می دهد که فرسنگ ها قبل از موضوع سرمایه اولیه، چیزهای مهم تری مانند داشتن یک ایده روشن، شناخت دقیق مخاطب هدف و تلاش برای یادگیری دائمی به صف ایستاده اند.
اگر این موارد به درستی رعایت شوند و هر کدامشان در جای درست خود قرار بگیرند، سرمایه های کم، افزایش پیدا می کنند و سرمایه های زیاد، چرخ پولسازی را به حرکت درمی آورند. در این قسمت از خانه سرمایه به سراغ «برند بیژن» می رویم که با سرمایه زیادی کارش را شروع کرد و خیلی زود به موفقیت جهانی رسید.
بیژن پاکزاد کیست؟
روح تشنه من با تشکری که در نگاه دیگران می بینم سیراب می شود. این احساس بی نظیری است که پادشاه یک کشور دیگر به هنگام خرید لباس های ورزشی یا کت و شلوار رسمی اش به سلیقه من ایمان پیدا می کند.
تولد در یک خانواده ثروت ساز
«بیژن پاکزاد»، صاحب «برند بیژن» در خانواده ای ثروتمند و اهل تجارت به دنیا آمد. پدر و مادرش تاجر بودند و به تحصیلات اهمیت زیادی می دادند. به همین دلیل، او تحصیلاتش را در کشور سوئیس و در گران ترین مدرسه جهان یعنی (Le Rosey) سپری کرد.
تحصیل در سه رشته متفاوت
بیژن که می دانست می خواهد همچون پدر و مادرش در مسیر پولسازی قدم بردارد، بعد از تمام کردن تحصیلاتش در رشته شیمی به آمریکا رفت و در رشته طراحی لباس تحصیل کرد. اما این پایان ماجرا نبود!
مدتی بعد او به سراغ رشته بازاریابی رفت و تحصیلات خود را در این زمینه ادامه داد. نکته جالب اینجا است که بیژن پاکزاد می توانست خود را از این موضوع ها کنار بکشد و افراد حرفه ای را برای این کار استخدام کند. اما ترجیح داد که خودش وارد گود شود و با تحصیل در سه رشته متفاوت، دامنه تسلط بر محصولاتش را گسترده تر کند.
مثلا عطرهای این برند را در نظر بگیرید. فرمولاسیون این عطرها توسط بیژن پاکزاد انجام شد، جعبه های محصول را خودش طراحی کرد و بازاریابی قدرتمندی هم برای آنها ترتیب داد. بدون تردید، این اقدام باعث شد که برند بیژن در صنعت عطرسازی به موفقیت برسد و حتی از لباس های این برند هم پیشی بگیرد.
وقتی پای پلنگ صورتی تهرانی به بورلی هیلز باز می شود
بعد از آنکه بیژن، تحصیلاتش را تمام کرد، به تهران بازگشت و اولین بوتیک خود را افتتاح کرد. این بوتیک که «پلنگ صورتی» نام داشت با لباس های دوخته شده توسط بهترین خیاط های ایتالیا پر شده بود. او استعداد ویژه ای در سِت کردن رنگ ها و لباس های گوناگون داشت.
به همین دلیل، کسانی که یک بار وارد بوتیک او می شدند دوباره برای خرید لباس به بیژن مراجعه می کردند. یکی از مشتریان بیژن در این باره می گوید: «سال ها قبل در تهران به بوتیک بیژن رفتم. او نگاهی به من انداخت و بعد از کمی گفتگو، یک دست کت و شلوار را به من پیشنهاد داد. آن زمان با خودم فکر می کردم که چرا باید برای یک دست کت و شلوار این قدر پول بدهم؟ هنگامی که به خانه برگشتم،
دوره آموزشی از صفر تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است
مادرم به من گفت:
«وقتی از درب خانه بیرون رفتی، قیمتت یک تومان بود، اما حالا که برگشتی، قیمتت ۱۰۰ تومان است!» این تعریف مادرم و تمام کسانی که من را با آن لباس دیدند باعث شد که من بارها و بارها به بوتیک بیژن برگردم، از او خرید کنم و بی چک وچانه به سلیقه اش احترام بگذارم.»
پاکزاد، مدتی پس از افتتاح دومین شعبه اش در تهران به آمریکا مهاجرت کرد. سه سال پس از این ماجرا، مغازه ای در شهر «بورلی هیلز» (Beverly Hills) خرید و آن را به شکل یک قصر طراحی کرد. حالا این مغازه که به گل سرسبد خیابان «رودیو درایو» (Rodeo Drive) تبدیل شده بود، بزرگ ترین فرصت بیژن برای ساخت بازار مخصوص خودش را در اختیار او می گذاشت.
بعد از مدت کوتاهی، کیفیت، خاص بودن و زیبایی محصولاتی که در این بوتیک عرضه می شدند، به گوش ثروتمندان آمریکایی، اروپایی و آسیایی رسید و هر کدامشان به مشتری خاص بوتیک تبدیل شدند.
بیژن پاکزاد:
من مانند دکتر برای مشتری هایم هستم. در مورد سن، وزن، زندگی خصوصی و علاقه مندی های آن ها اطلاعات زیادی دارم.
داستان موفقیت بیژن در صنعت عطرسازی
تحصیل بیژن در رشته مهندسی شیمی به او این امکان را داد تا به رویای همیشگی خود، یعنی عطرسازی روی بیاورد. البته پرداختن به این رویای قدیمی، همزمان با افتتاح بوتیک بیژن نبود. پاکزاد، پنج سال پس از معرفی برند خود در صنعت پوشاک آقایان به سراغ تولید عطرهای زنانه و مردانه رفت. بیژن در فرمولاسیون این عطرها از مواد خاصی استفاده می کرد تا رایحه ای تازه و ناب را ارائه دهد.
بالاخره اولین عطر مردانه برند بیژن در سال ۱۹۸۱، با بطری هایی مخصوص که در یک کارخانه فرانسوی ساخته شده بودند و با بسته بندی طراحی شده توسط خودش، روانه بازار شدند. خیلی طول نکشید که درآمد بیژن از فروش عطرهایش از طراحی لباس و اتومبیل هم پیشی گرفت.
نکته جالب در مورد عطرهای بیژن این است که آنها با قیمتی تقریبا مناسب عرضه می شوند. چون پاکزاد می خواست قشرهای مختلف جامعه بتوانند از ۱۴ رایحه ای که او ساخته بود، استفاده کنند.
نیم نگاهی به افتخارات برند بیژن
برند بیژن به علت خلاقیت های صاحبش یعنی بیژن پاکزاد، صاحب جایزه های گوناگونی شد. در ادامه به برخی از آن ها اشاره می کنیم.
- جایزه FIFI برای موفق ترین عطر مردانه در سال ۱۹۸۸
- جایزه FIFI برای بهترین بسته بندی عطر زنانه ۱۹۸۸
- جایزه FIFI برای بهترین کمپین تبلیغاتی ۱۹۹۷
- جایزه Ig نوبل شیمی ۱۹۹۵
- جایزه افسانه هنر و طراحی اوتیس ۲۰۱۰
- جایزه کارآفرین سال دانشگاه آکسفورد ۲۰۱۱
نکته هایی جالب در مورد برند بیژن
- بیژن پاکزاد، عاشق کارهای یک نقاش به نام «فرناندو بوترو» (Fernando Botero) بود و کارهای او را در بوتیک و منزلش نگه می داشت.
- برند بیژن به استفاده از رنگ های خاص مشهور است. به ویژه یک طیف خاص از رنگ زرد که به «زرد بیژن» (Yellow Bijan) شهرت پیدا کرده است.
- شیوه نمایش سِت های لباس در بوتیک بیژن بسیار متفاوت از سایر بوتیک ها است. به قول «نیکلاس بیژن» – تنها پسر بیژن پاکزاد – ما کارهایمان را مثل یک تابلوی نقاشی در نظر می گیریم. به این ترتیب، هر سِت، یک تصویر ناب است که در هیچ کجای دنیا نمی توانید مشابه آن را پیدا کنید.
- در بوتیک بیژن، کلکسیونی از تصاویر مشتریان معروفشان وجود دارد. بیژن پاکزاد در کنار افرادی مانند «جرج بوش»، «آرنولد شوارتزنگر»، «رونالد ریگان»، «باراک اوباما»، «آنتونی هاپکینز»، «مایکل جردن»، «ولادیمیر پوتین»، «جان کری»، «تونی بلر»، «شهرام ناظری» و … عکس یادگاری گرفته است.
- بیژن پاکزاد در اتومبیل های شخصی اش، همیشه یک طرح بته جقه را در کنار نام برندش با جزئیات فراوان و به صورت دست دوز قرار می داد. او اعتقاد داشت که این کار باعث می شود آن اتومبیل خارجی، حس و حال ایرانی بودن پیدا کند.
- لباس های برند بیژن در کشور ایتالیا تولید می شوند. اما با این وجود، بیژن چند خیاط ماهر را در بوتیکش داشت تا تغییرات مورد نیاز را طبق خواسته مشتری روی لباس ها اجرا کند.
- زمانی که بیژن در ایران بود، پارچه های ایرانی را به ایتالیا می فرستاد تا طبق طرح مورد نظرش دوخته شوند.
- بیژن پاکزاد برای ۳۶ رئیس جمهور در سرتاسر جهان لباس طراحی کرد.
- مشتریان این برند از مرز ۴۰ هزار نفر عبور می کنند و بیشتر آن ها مردان قدرتمندی در جهان هستند.
- بیژن پاکزاد با کمک سرمایه گذاری به نام «داریوش محبوبی» که صاحب نیمی از خیابان «رودیو درایو» است، کار خود را شروع کرد.
- هشتم ماه می، به عنوان «روز بیژن» در شهر بورلی هیلز نام گذاری شده است.
نیکلاس بیژن پاکزاد:
پدرم بسیار سخت کار می کرد، شخصیتی کاریزماتیک داشت و او را به عنوان یک انسان کمال گرا می شناختند. او به جزئیات اهمیت بسیار زیادی می داد و همیشه در جستجوی کیفیت به جای کمیت بود.
دلایل رشد برند بیژن
هر برندی، چه بزرگ و چه کوچک، با دنبال کردن چند اصل ساده به موفقیت می رسد. مفاهیمی که آنها را می خوانیم چیزهای تازه ای نیستند. در حقیقت، نکته مهم، شیوه اجرای این اصول است. در ادامه به چند دلیل مهمی که باعث موفقیت برند بیژن شدند می پردازیم.
۱- مشخص کردن بازار هدف
ضرب المثل معروفی در دنیای تجارت وجود دارد که می گوید: «محصولی که برای همه باشد برای هیچ کس نیست.» به همین دلیل، موفقیت های بزرگ و ماندگار، نصیب برندهایی می شوند که بازار کاملا مشخصی را انتخاب می کنند و تمرکز خود را روی تولید برای آن بازار اختصاص می دهند. برند بیژن نیز با تمرکز روی قشر بسیار مرفه جهان، بازار خاصی برای خود پیدا کرد و در آن به موفقیت رسید.
۲- مشتری مداری قدرتمند
یکی از دلایل وفاداری مشتریان به این برند، شیوه برخورد بیژن پاکزاد با مشتریانش بود. او فروش خود را به صورت اختصاصی انجام می داد. یعنی هر مشتری او یک روز قبل از آمدن به بوتیک وقت می گرفت. بیژن در روز خرید، بعد از گپ و گفت با مشتری و آشنا شدن با چیزهای مورد علاقه اش، لباس های مناسب را به او پیشنهاد می داد. بسیاری از مشتریان او بعد از یک بار خرید به دوستان نزدیک بیژن تبدیل می شدند.
۳- استفاده از تبلیغات دهان به دهان
بیژن پاکزاد در طول دوران تحصیلش در مدرسه سوئیسی (Institut Le Rosey) در کنار فرزندان اشراف، شاهزادگان و ثروتمندان جهان بزرگ شد. این ماجرا باعث شد که او دوستان زیادی در قشر مرفه جهان پیدا کند. بعدها وقتی بیژن، بوتیک خود را در بورلی هیلز افتتاح کرد، با کمک همین دوستان توانست با سایر ثروتمندان و افراد با نفوذ آشنا شود و آنها را به مشتریان خود تبدیل کند.
۴- حرکت بالای فراز و فرود بازارهای جهانی
با وجود آنکه بازارهای جهانی در طول سال های فعالیت برند بیژن دستخوش تغییرات و حتی سقوط شدند اما این برند، هیچ آسیبی از این ماجراها ندید. شاید بتوان یکی از بزرگ ترین علت های این ماجرا را کار برای قشر بسیار مرفه جامعه، یعنی کسانی که به قول رابرت کیوساکی، بالاتر از بازارها فعالیت می کنند، در نظر گرفت.
۵- استفاده از داستان سازی برای گسترش مشتریان جهانی
با وجود آنکه برند بیژن در شمار محصولات فوق لاکچری به شمار می روند و مشتریان آن افراد خاصی از جامعه هستند اما با این حال، این برند از فرصت تبلیغات تلویزیونی و تحریک سایر مردم برای خرید محصولاتش غافل نمی شود. رویکرد این برند در تبلیغات تلویزیونی نمایش یک زندگی رویایی و انسانی بسیار موفق است.
علت استفاده از این آیتم، به یک باور خاص میان آمریکایی ها بازمی گردد. آنها معتقد هستند که لباس، شخصیت و موقعیت اجتماعی آنها را به دیگران نشان می دهد. به همین دلیل، حتی در دوران رکود اقتصاد آمریکا، افرادی که از مشتریان برند بیژن بودند، برای حفظ ظاهر خود، باز هم از این برند خرید می کردند؛ حتی اگر مجبور می شدند که بعضی از هزینه های خود را نادیده بگیرند. چون پوشیدن این برند فوق لاکچری به دیگران ثابت می کرد که آنها هنوز هم ثروتمند هستند و از طوفان ایجاد شده در امان مانده اند.
۶- طراحی اختصاصی
روند کار بیژن پاکزاد به این صورت بود که طراحی هر لباس را با توجه به شخصیت و موقعیت اجتماعی مشتریانش انجام می داد. به همین دلیل، مشتریان او احساس می کردند صاحب لباسی خاص شده اند که در هیچ کجای دنیا نمونه ای از آن پیدا نمی شود. گذشته از این ها، مواد خام استفاده شده در لباس های آن برند، بسیار خاص و حتی گاهی کمیاب هستند.
مثلا در این بوتیک، پالتوهایی از پوست شیر، کیف های مسافرتی از پوست کروکودیل و دکمه های سر دست از جنس نقره و طلا با نگین های الماس پیدا می شوند.
خلاصه ای از آنچه با هم گفتیم
- بیژن پاکزاد یک طراح لباس و صاحب برند بیژن بود که در سال ۱۳۲۳ در تهران به دنیا آمد.
- او در سه رشته مهندسی شیمی، طراحی لباس و بازاریابی درس خواند و از هر سه رشته تحصیلی خود در کسب و کارش استفاده مستقیم کرد.
- اولین بوتیک او با نام «پلنگ صورتی» در تهران افتتاح شد.
- بوتیک «بیژن» در بورلی هیلز به عنوان گران ترین مغازه جهان شناخته می شود. برند شانل تلاش زیادی کرد تا بتواند در همسایگی بوتیک بیژن یک مغازه برای خودش بخرد.
- رنگ زرد بیژن به عنوان امضای بیژن پاکزاد در بیشتر طرح های او به چشم می خورد. او حتی در طراحی برخی اتومبیل های لوکس هم از این رنگ استفاده کرد.
- دلایلی مانند: «مشخص کردن بازار هدف»، «مشتری مداری»، «تبلیغات دهان به دهان»، «داستان سرایی » و «طراحی اختصاصی» از دلایل رشد برند بیژن به شمار می روند.
نظر شما چیست؟
به نظر شما چه دلایل دیگری باعث موفقیت برند بیژن شده اند؟ فکر می کنید در کشور ما بستری برای راه اندازی چنین کسب و کاری وجود داشته باشد؟