بیشتر ما در این سوءتفاهم گیر افتاده ایم که برای موفق شدن باید همه شرایط لازم از همان ابتدا مهیا باشد. با خودمان فکر می کنیم که برندهای بزرگ جهانی، حتی اگر در آغاز کارشان پول نداشتند، اما حضور در کشوری پیشرفته و سرشار از امکانات به آن ها فرصتی برای رشد داده است. شاید این مورد درباره برندهای آمریکایی صادق باشد. اما در مورد «برند سامسونگ» این گونه نبود.
داستان برند سامسونگ (Samsung)
در این قسمت از «خانه سرمایه» همگام با «بیونگ چول» فراز و فرود سامسونگ را به تماشا می نشینیم.
لی بیونگ چول:
اگر فقط به دنبال پول بودم، بدون تردید، تجارت دیگری را انتخاب می کردم. من می خواستم کشورم رشد کند و مردمم شادتر زندگی کنند.
یک آغاز پُر غرور که به شکست منتهی شد
نکته جالبی که در مورد ما آدم ها وجود دارد این است که فکر می کنیم، همه انسان های موفق، تمام کسانی که امروز به جایی رسیده اند و جهان را برای خودشان و دیگران به مکان بسیار بهتری برای زندگی تبدیل کرده اند بدون توقف، مسیر رشدشان را پیموده اند.
در واقع، ما تمایلی به دیدن پشت صحنه کار دیگران نداریم. نمی خواهیم بدانیم که در ورای موفقیت های چشمگیر برخی از افراد، چه تلاش ها، فداکاری ها یا مشکلاتی وجود داشته اند.
شاید، علت این جبهه گیری هوشمندانه این باشد که می ترسیم، نقطه های مشترکی بین ما و آنها پیدا شود و آنگاه، عقلمان، انگشت اتهام را به سمت خودمان برگرداند که چرا تو کاری برای تغییر زندگی ات انجام ندادی؟! اگر حق با عقلمان باشد، واقعا در تنگنایی ترسناک یا حتی غم انگیز گیر می افتیم. چون می فهمیم که ما هم می توانستیم اما کاری نکردیم.
بنیان گذار برند سامسونگ
«لی بیونگ چول» بنیان گذار سامسونگ نیز نه با یک موفقیت بلکه با یک شکست تمام عیار، کارش را شروع کرد. او در اولین قدم، با سر به زمین خورد و مجبور شد نخستین تجارت خود را به امید یافتن راهی بهتر، رها کند.
«لی» که برای تحصیل به ژاپن رفته بود، پس از بازگشت به کُره تصمیم گرفت روی پاهای خودش بایستد و تجارتی را آغاز کند. بعد از مطرح کردن این موضوع، پدرش سرمایه آغازش کارش را به او داد. اما با او قرار گذاشت که برای شروع باید از شهری کوچک به نام «دئگو» (Daegu) در استان «بوسان» (Busan) کارش را شروع کند.
آن زمان، کره یکی از مستعمرات ژاپن به شمار می رفت و شهر دئگو نیز مکان خوبی برای تجارت برنج بود. به همین دلیل، شرکت های ژاپنی قدرتمندی در آن منطقه حضور داشتند.
دوره آموزشی از صفر تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است
بیونگ چول نیز جوان و ناپخته بود. به همین دلیل نتوانست در میان رقبای ژاپنی اش که خود را صاحب کره و زمین های آن می دانستند، حرفی برای گفتن داشته باشد. به همین دلیل مجبور شد شرکتش را در ازای بدهی هایی که ایجاد شده بود به همان شرکت های ژاپنی واگذار کند.
سامسونگ، سه ستاره با طعم ماهی و نودل
با وجود شکست بیونگ چول در تجارت برنج، او برای دومین شرکت خود نیز به سراغ تجارت مواد غذایی رفت. «لی» بعد از درگذشت پدرش و با ثروتی که از او به جای مانده بود، تجارت جدیدش را راه اندازی کرد.
این شرکت که «سامسونگ» نام داشت در زمینه فروش ماهی خشک، رشته های خشک نودل و برخی مواد غذایی پر طرفدار کُره ای به کشورهایی مثل چین فعالیت می کرد. فلسفه انتخاب این نام هم داستان جالبی دارد.
در زبان کُره ای، «سام» به معنی «عدد ۳» و «سونگ» به معنی «ستاره» است. نماد سه ستاره در کُره، اشاره به سه اصل فرهنگی این کشور یعنی «بزرگی»،«قدرتمندی» و «بی شماری» دارد.
بیونگ چول می خواست شرکت کوچکش، همچون این سه ستاره کهن، در آسمان جهان بدرخشد. تنها ۹ سال بعد، کسب و کار شرکت به اندازه ای رشد کرد که بیونگ چول تصمیم گرفت دفتر اصلی شرکتش را به پایتخت یعنی شهر سئول، منتقل کند. اما جنگ که همچون آتشی زیر خاکستر پنهان شده بود مثل یک غافل گیری بزرگ، انتظار او را می کشید.
وقتی جنگ دو کُره، مسیر تجارت سامسونگ را تغییر می دهد
به هنگام آغاز جنگ دو کُره، شرکت سامسونگ، یکی از ۱۰ شرکت بزرگ کُره به شمار می رفت. اما آتش جنگ و نفوذ نیروهای ارتش کره شمالی به سئول، بیونگ چول را مجبور کرد تا بساط دفترش را از سئول جمع کند و راهی بوسان شود.
گذشته از این، به علت جنگ، صادرات با مشکل جدی روبه رو شد. در این میان بود که بیونگ چول، به جای اعلام ورشکستگی به سراغ بخش دیگری از صنعت مواد غذایی رفت که هنوز امکان تجارت در آن وجود داشت. او پالایشگاه تصفیه شکر را در بوسان راه اندازی کرد.
چهار سال به همین ترتیب گذشت تا اینکه صنعت دیگری چشم این تاجر خستگی ناپذیر را به خود جلب کرد؛ نساجی! حالا برند سامسونگ در کنار پالایشگاه شکر، صاحب بزرگ ترین کارخانه نساجی کُره شده بود. او کم کم بخش نساجی را گسترش داد و چرخه کار – از تهیه مواد خام تا تولید پوشاک از پارچه های کارخانه – را به طور کامل در دست گرفت.
لی بیونگ چول:
میهن پرستانه ترین کاری که یک تاجر می تواند انجام دهد، ایجاد ثروت ملی برای ساخت پایه و اساس یک دولت قوی است.
قدم به قدم تا تبدیل برند سامسونگ به شرکت مادر
تجربه کار و موفقیت در دو صنعت متفاوت، بیونگ چول را به این فکر انداخت تا شرکت سامسونگ را به گروه تجاری سامسونگ تبدیل کند و کم کم وارد صنایع دیگری مانند بیمه، اوراق بهادار و … شود.
در این همین گیرودار بود که بیونگ چول با فردی به نام «چو هونگ جای» که بنیان گذار گروه «هیوسانگ» بود آشنا شد. این ملاقات، آغاز ورود برند سامسونگ به عرصه های گسترده تری از تجارت به شمار می رود.
بعد از آن سامسونگ هر روز بیشتر از روز قبل برای گسترش زمینه های فعالیت خود تلاش کرد و توانست در پتروشیمی، کشتی سازی و صنایع سنگین به موفقیت های بزرگی برسد.
داستان ورود سامسونگ به دنیای موبایل و الکترونیک
برخلاف آنچه که بسیاری از ما فکر می کنیم، برند سامسونگ به یک باره و با تولید گوشی موبایل وارد صنعت الکترونیک نشد. در حقیقت، اولین محصولات الکترونیکی این شرکت، تلویزیون های سیاه و سفید بودند.
برای مدت ۲۰ سال، فعالیت الکترونیکی سامسونگ، محدود به ساخت این تلویزیون ها، ماشین لباسشویی، یخچال، سیستم های تهویه و حتی ماشین حساب بود. سامسونگ با خرید یک شرکت که در زمینه تولید سوئیچ های مخابراتی فعالیت می کرد، به طور رسمی وارد صنعت مخابرات شد.
کمی بعد، این شرکت به سمت تولید تلفن و دستگاه های فکس تغییر جهت داد. با ورود فناوری های جدید به صنعت مخابرات، برند سامسونگ، بودجه زیادی را برای راه اندازی بخش تحقیق و توسعه در نظر گرفت تا جای خود را در این بخش از صنعت باز کند.
بازگشت برند سامسونگ به فلسفه اصلی اش؛ کوچک شدن!
لی بیونگ چول در سال ۱۹۸۷ فوت کرد. بعد از او پسرش «لی کان هی» (Lee Kun hee) سُکان دار سامسونگ شد. کان هی به این نتیجه رسید که تمرکز روی چند صنعت، بهتر از حضور در تمام صنعت های جهان است. به همین دلیل، شرکت اصلی را به چهار گروه تقسیم کرد.
این گروه ها شامل:
- گروه سامسونگ (Samsung Group)
- گروه شینسگائه (Shinsegae)
- گروه سی جی (CJ Group)
- گروه هانسول (Hansol)
می شدند. در سال ۲۰۰۰، هر سه گروه «شینسگائه»، «سی جی» و «هانسول» از سامسونگ جدا شدند و به صورت مستقل، فعالیت خود را ادامه دادند. گروه سامسونگ نیز فعالیت خود را در ۱۰ زمینه متفاوت ادامه داد.
در ادامه این ۱۰ شرکت و خدماتشان را با هم بررسی می کنیم.
نیم نگاهی به شرکت های زیرمجموعه گروه سامسونگ
۱- سامسونگ الکترونیک (Samsung Electronics)
یکی از مهم ترین شرکت های زیرمجموعه گروه سامسونگ است که در بیش از ۱۰۰ کشور جهان، حضور دارد. این شرکت در زمینه الکترونیک و فناوری اطلاعات، فعالیت می کند.
۲- سامسونگ لایف (Samsung Life)
شرکت زیرمجموعه ای از برند سامسونگ است که در زمینه خدمات بیمه فعالیت می کند.
۳- سامسونگ فایر (Samsung Fire)
این شرکت در زمینه مدیریت ریسک، ارائه بیمه های تجاری، بیمه اتومبیل و بیمه های مدت دار فعالیت می کند. بزرگ ترین سهام دار این شرکت، سامسونگ لایف است.
۴- صنایع سنگین سامسونگ (Samsung Heavy Industries)
زیرمجموعه ای قدرتمند از گروه سامسونگ است که در زمینه ساخت کشتی فعالیت می کند. این شرکت به عنوان سومین کشتی ساز بزرگ در کره جنوبی به شمار می رود. تولیدات این مجموعه، علاوه بر کشتی، شامل انواع نفت کش ها، جرثقیل های بسیار بزرگ و انواع سازه های دریایی می شود.
۵- سامسونگ سی.اند.تی (Samsung C&T)
این شرکت در زمینه ساخت و ساز و پیمانکاری سازه های فوق حرفه ای مشغول به کار است. سی.اند.تی در پروژه های ساختمانی برج های دوقلوی پتروناس در مالزی، برج تایپه ۱۰۱ در کشور تایوان و برج خلیفه در امارات متحده عربی، به عنوان پیمانکار نقش داشته است.
۶- سامسونگ تکوین (Samsung Techwin)
زیرمجموعه ای از برند سامسونگ است که در زمینه سیستم های مداربسته، دستگاه های ضبط تصویر دیجیتال، نیم رساناها، سیستم های دفاعی، سیستم های جنگ افزاری، مکانیک پرواز، سیستم های برق ساز و زیرساخت های ترابری در آسیا، اقیانوسیه، خاورمیانه، اروپا و آمریکا فعالیت می کند.
۷- مهندسی سامسونگ (Samsung Engineering)
شرکت خدمات مهندسی است که در زمینه مدیریت پروژه های بزرگ ساختمانی فعالیت می کند. ساخت پالایشگاه ها، نیروگاه های برق و زیرساخت های شهری نمونه ای از خدمات این شرکت به شمار می رود.
۸- سامسونگ کارت (Samsung Card)
همان طور که از نامش پیدا است، این شرکت در زمینه کارت های اعتباری و خدمات مالی فعالیت می کند و بزرگ ترین اُپراتور کارت های اعتباری در کُره به شمار می رود.
۹- سامسونگ الکترومکانیکس (Samsung Electro-Mechanics)
زیرمجموعه ای از برند سامسونگ است که در زمینه تولید تجهیزات مخابراتی، نیم رساناها، تجهیزات الکترونیکی، منابع تغذیه، فیبر مدار چاپی و مواردی از این دست فعالیت می کند.
۱۰- رنو سامسونگ موتورز (Renault Samsung Motors)
آخرین زیرمجموعه از گروه سامسونگ متعلق به صنعت خودروسازی است. البته سهم شرکت سامسونگ از این شرکت، نزدیک به ۲۰ درصد است. به دلیل بحران مالی سال ۱۹۹۷، سامسونگ مجبور شد، ۸۰ درصد از سهام سامسونگ موتورز را به شرکت «رنو» واگذار کند.
نکته هایی جالب در مورد برند سامسونگ
- بزرگ ترین و قدیمی ترین پارک تفریحی کره جنوبی به نام اِوِرلَند (Samsung Everland) متعلق به گروه سامسونگ است.
- لی بیونگ چول، عاشق خطاطی بود. اکنون تعدادی از آثار او به عنوان گنجینه ملی در موزه ملی کُره نگهداری می شوند.
- بنیان گذار سامسونگ در قدیمی ترین دانشگاه خصوصی ژاپن به نام «دانشگاه واسدا» (Waseda University) در رشته های اقتصاد و سیاست درس خواند. اما به علت بیماری شدید نتوانست تحصیلاتش را تکمیل کند و به کُره بازگشت.
- بیونگ چول در سن ۲۶ سالگی و دوران استعمار کُره به وسیله ژاپن، تجارت خود را شروع کرد. او از روش های مدیریتی آمریکایی برای توسعه اهداف تجاری و از روشهای مدیریتی ژاپنی برای تمرکز روی اصول کار استفاده می کرد. ترکیب این دو روش، باعث رشد بی سابقه و گسترش برند سامسونگ شد.
- «لی» معتقد بود، شرکت های داخلی به جای رقابت با یکدیگر و هنجار شکنی باید به دنبال راهی برای تامین نیازهای یکدیگر و رشد همه جانبه باشند. چون هر یک از آنها نقشی مهم در رشد اقتصادی کشور دارند. او می گفت: «رقبای اصلی ما نه همکارانمان در داخل بلکه صاحبان شرکت های قدرتمند در کشورهای ثروتمند جهان هستند.»
- برند سامسونگ و اپل سال ها است که روی موضوع کپی غیرقانونی محصولات، درگیر شکایت های قانونی هستند. شرکت اپل که برخی قطعاتش را از شرکت سامسونگ می گیرد، ادعا کرده که سامسونگ در طراحی گوشی به شکل مستطیل و استفاده از برخی قطعات از اپل کپی برداری کرده و باید اپل را در سود فروش گوشی هایش شریک کند. سامسونگ در پاسخ به این شکایت گفته است: «ادعای اپل در کپی برداری مثل این است که یک شرکت خودروسازی، در طراحی جا لیوانی ماشین از یک طرح معمولی استفاده کند و شرکت دیگر بگوید به خاطر طراحی مشابه جا لیوانی باید ما را در سود فروش اتومبیل شریک کنید!»
- «بنیاد هوام» (Hoam Foundation) در سال ۱۹۹۷ تاسیس شد و بر مبنای تفکر «لی» برای رشد و گسترش امکانات در کشور کُره شکل گرفت. این بنیاد، فعالیت های فرهنگی، رفاهی و سازندگی بسیاری را در کُره بر عهده دارد. علاوه بر این، بنیاد هوام هر سال به برترین دانشمندان و محققان کُره ای جایزه می دهد.
- مردم کُره جنوبی، برند سامسونگ را نه یک اَبَر شرکت قدرتمند بلکه برند ملی کُره می نامند. چون سامسونگ، تاثیر بسیار زیادی در تبدیل کُره از یک کشور در حال توسعه به کشوری توسعه یافته داشت.
لی بیونگ چول:
با تمرکز روی نیازهای بشری، این شرکت می تواند موانع پیشرفت را به چالش بکشد و مردم را قادر سازد که کارهای ناممکن را انجام دهند.
چه چیزهایی باعث موفقیت برند سامسونگ شد؟
۱- انعطاف پذیری
این برند در طول سال های مختلف با شرایط گوناگونی مثلا جنگ در کشور کُره، نابسامانی های اقتصادی یا حتی مشکلات داخلی شرکت، روبه رو شد. اما هر بار به جای شانه خالی کردن از مسئولیت ها یا فرار از مشکلات، ایستادگی کرد و به دنبال یک راه چاره گشت. حتی اگر هم در مواردی مانند جنگ کُره، نمی توانست راه چاره ای بیابد، خودش را با شرایط جدید وفق می داد. مثلا در طول جنگ و مشکلات ایجاد شده برای صادرات، تجارت خود را به سمت پالایش شکر و تامین تولید داخلی تغییر داد. برند سامسونگ این رویکرد را مدیون شیوه تفکر بنیان گذار خود «لی بیونگ چول» است؛ کسی که در طول سختی ها به درستی و هوشمندانه، سُکان سامسونگ را هدایت می کرد.
۲- اهمیت دادن به کارمندان
برند سامسونگ، اهمیت به کارمندان را در اولویت های خود قرار داده است. چون معتقد است کارمندانش مهم ترین بخش شرکت هستند و تلاش های صادقانه آنان است که این مجموعه را پایدار نگه می دارد. ساخت «شهرک هوشمند سامسونگ» (Samsung Digital City) در نزدیکی سئول که از امکانات رفاهی ویژه ای برخوردار است یا دادن پاداش هایی چندین برابر حقوق کارمندان، آن هم به مناسبت های مختلف، نمونه هایی از توجه این شرکت به کارکنانش را روشن می کند. در واقع، محافظت از کارمندان، اقدامی هوشمندانه است که هر شرکت بزرگی آن را در اولویت های خود قرار می دهد.
به قول «رابرت بوش» (Robert Bosch) بنیان گذار شرکت بوش: «من حقوق خوب نمی دهم به خاطر اینکه پول زیادی دارم، من پول زیادی دارم به خاطر اینکه حقوق خوبی می دهم.»
۳- شروع کوچک و پیوستگی در حرکت
زمانی که بیونگ چول، برند سامسونگ را راه اندازی کرد، در دفتری با ۴۰ کارمند و کارگر مشغول به کار شد. خانواده او از زمین داران نامدار کره بودند و از نظر مالی، مشکل چندانی او را تهدید نمی کرد. اما «لی» تصمیم گرفت با یک شروع کوچک و تکیه بر درس هایی که از شکست قبلی خود در تجارت برنج گرفت بود، تجارت جدیدی را آغاز کند. زیرا او می دانست اگر ثروتمندترین افراد هم از سرمایه خود به درستی استفاده نکنند و برنامه ای برای رشد و به گردش درآوردن آن نداشته باشند، به زودی هر آنچه که دارند را از دست می دهند.
۴- داشتن هدف و تکیه بر قانون های فلسفی
گروه سامسونگ بر پایه یک فلسفه که از بیونگ چول به ارث برده است، اداره می شود. این فلسفه که «روح سامسونگ» نامیده می شود، رویکردهای اساسی، قواعد اخلاقی و شیوه تجارت را در برمی گیرد. اولین فلسفه کسب و کار سامسونگ در سال ۱۹۷۳، اعلام شد و بر سه اصل «تلاش برای خدمت به کشور»، «اول انسان، سپس استعداد» و «منطق و واقعیت» بنا شده بود. بعد از یک دهه فعالیت، این شرکت، فلسفه خود را به پنج اصل «کارآفرینی»، «اخلاق»، «رسیدن به بهترین کیفیت»، «کمال و همزیستی» و «موفقیت دو جانبه کسب و کارها» گسترش داد. دنبال کردن این فلسفه های کاری نه تنها تاثیر مثبتی در چهره این برند گذاشت بلکه خط فکری مدیران آن را نیز مشخص کرد. گذشته از این ها، این پنج خط فکری، سامسونگ را از جریان های کاری دیکته شده که در آغاز کارش بر هر کسب و کاری سایه انداخته بود، آزاد می کرد.
لی بیونگ چول:
دستیابی به یک موفقیت اقتصادی باشکوه، باید بر اساس طرز تفکری باشد که به نفع دولت، مردم و در نهایت بشریت باشد. مسئولیت اجتماعی یک شرکت، کمک به عملکرد اساسی دولت از طریق پرداخت مالیات، استخدام کارمندان جدید، پرداخت به موقع و عادلانه حقوق کارمندان و شریک شدن سود با سهامداران شرکت است. بنابراین، حفظ و رشد یک شرکت برای منافع ملی بسیار مهم است.
۵- اهمیت به تحقیق و توسعه
بخش بزرگی از موفقیت گروه سامسونگ مدیون دیدگاه آینده نگر و ریسک روی فناوری های تازه نفس است. این شرکت، با داشتن همین رویکرد و سرمایه گذاری بسیار بزرگ روی تحقیق و توسعه، توانست یک شرکت تولید سوئیچ های مخابراتی را به ابرقدرتی در بازار موبایل های هوشمند تبدیل کند.
لی بیونگ چول در این مورد می گفت:
«تنها راهی که یک شرکت می تواند در رقابت ها برنده شود، از طریق تصمیم گیری منطقی رخ می دهد. چنین اقدامی، فرصت پیدا کردن راهی برای کاهش هزینه ها و تولید محصولات با کیفیت و با قیمت مناسب را فراهم می کند. به همین دلیل، همیشه باید به دنبال فناوری های جدید و توسعه آنها برای بهبود مدیریت کسب و کار باشیم.»
خلاصه ای از آنچه با هم گفتیم
- شرکت سامسونگ در سال ۱۹۳۸ به دست « لی بیونگ چول» راه اندازی شد. این مجموعه به عنوان یک شرکت بازرگانی برای تجارت مواد غذایی با چین کارش را آغاز کرد.
- بیونگ چول قبل از راه اندازی سامسونگ به سراغ تجارت برنج رفت. اما به دلیل تسلط نیروهای ژاپنی روی تجارت برنج، شکست خورد.
- جنگ دو کُره باعث شد تا برند سامسونگ نتواند صادرات را ادامه دهد. به همین دلیل به سراغ تجارت شکر و نساجی رفت.
- برند سامسونگ تنها ۹ سال پس از راه اندازی، رشد بسیاری را تجربه کرد. به همین دلیل، بیونگ چول تصمیم گرفت که سامسونگ را به یک گروه تجاری تبدیل کند و وارد صنایع دیگر شود.
- اولین ورود سامسونگ به دنیای محصولات الکترونیکی با تولید تلویزیون های سیاه و سفید شروع شد.
- پس از فوت لی بیونگ چول، «لی کان هی» (فرزندش) سامسونگ را مثل یک درخت هرس کرد و شرکت های زیادی را فروخت. او تصمیم گرفت که تنها روی ۱۰ شرکت متمرکز شود.
- ۱۰ شرکت زیرمجموعه سامسونگ در صنعت هایی مانند الکترونیک و فناوری اطلاعات، بیمه، مدیریت ریسک، کشتی سازی، مهندسی ساخت و ساز، نیم رساناها، سیستم های دفاعی، زیرساخت های ترابری، ساخت پالایشگاه ها، کارت های اعتباری و اتومبیل سازی فعالیت می کنند.
- عواملی مانند انعطاف پذیری، اهمیت به پرسنل، شروع کوچک و پیوستگی در مسیر، داشتن اهداف روشن، تدوین روح سامسونگ و اجرایی کردن آن در تمام بخش های شرکت، اهمیت به تحقیق و توسعه و استفاده انسانی از فناوری های نوین، باعث رشد برند سامسونگ شده است.
نظر شما چیست؟
نظرتان در مورد فلسفه هایی که لی بیونگ چول برای اهداف و مسیر حرکت برند سامسونگ تعیین کرد چیست؟ آیا فکر می کنید، برندهای داخلی ایران هم می توانند برای رشد اقتصادی کشور به یک همزیستی برسند و با تامین نیازهای یکدیگر، کمک حال اقتصاد ایران شوند؟ به نظر شما چه موانعی بر سر راه رشد اقتصاد ایران، قد علم کرده اند؟