در دنیای امروز زندگی کردن بدون داشتن پول تقریبا غیرممکن است. پول در تعریف عامیانه وسیله ای است که افراد برای تبادل کالا، خدمات و نیازهایش از آن استفاده می کنند و واحدی برای شمارش و ارزش محسوب می شود. داشتن پول به شما حق انتخاب زیادی می دهد و شاید محدودیت های زیادی را از میان بردارد. پول مفهومی است که بیشترین ارتباط روزانه را با آن داریم پس شاید بیشتر دانستن درباره سیر تغییر و تحول آن برایتان کنجکاوی برانگیز باشد.
تاریخچه چاپ پول
تاریخچه پول بسیار قدیمی است. در گذشته تجارت از طریق معاملات پایاپای صورت می گرفت؛ به این صورت که کالاها و محصولات بین بازرگانان، صنعتگران، شهروندان و مقامات معامله می شد. با کشف فلزاتی همچون طلا و نقره، تجّار شروع به جایگزینی فناوری قدیمی با جدید کردند و در نتیجه سکه های طلا و نقره اختراع شدند. بعدها اسکناس اختراع شد. در طول تاریخ چاپ پول روی خشت، چوب، پوست گوزن، پارچه، چرم، فویل های فلزی و اخیرا روی پلاستیک های کاغذمانند، همچون پوند انگلیس صورت گرفته است. نخستین استفاده از کاغذ برای پول در متون تاریخی چینی یافت شد. بخشی از یک اسکناس در غار کشف شد که آن را قدیمی ترین اسکناس جهان دانستند. چینی ها به دلیل کمبود طلا و فلزات چیزی شبیه به اسکناس را ابداع کردند و نام آن را چاو گذاشتند.
پول های اولیه در ایران
اولین سکه ایرانی در زمان داریوش و از جنس طلا ضرب شد. تا قبل از انتشار اسکناس در ایران، سکه، بیجک و نیز اسکناس های خارجی (به ویژه منات روسی) رواج داشت. در اواخر قرن هفتم هجری، و در دوره سلطنت گیخاتوخان، پنجمین پادشاه سلسله ایلخانیان، که از خالی شدن خزانه و کسری بودجه نگران بود، دستور داد مردم زر و سیم خود را به چاوخانه تحویل دهند و به جای آن پول کاغذی (چاوه) بگیرند. بدین ترتیب برای نخستین بار پول کاغذی به نام چاو (موسوم به چاو مبارک) در تبریز منتشر شد. اسکناس یک درهمی چاپ شده در آن زمان، قدیمی ترین اسکناس شناخته شده در ایران است که منقّش به «لااله الاالله و محمد رسول الله» بود.
تاریخچه چاپ پول رایج ایران
براساس آنچه که در قانون نظام پولی و بانکی کشور مشخص شده، چاپ پول بر عهده بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است. این ارگان از سال ۱۳۳۹ تاکنون مسئولیت چاپ پول را برعهده داشته است. تا قبل از این سال، بانک ملی مسئولیت چاپ پول را بر عهده داشت. در سال ۱۳۵۱، کارخانه چاپ اسکناس (ضراب خانه) راه اندازی شد که البته تا اوایل سال ۱۳۶۲، چاپ اسکناس های رایج ایران در اروپا انجام می شد. اما در این سال، بانک مرکزی اقدام به راه اندازی کارخانه چاپ اوراق بهادار کرد. بعد از گذشت ۵ سال، این مرکز چاپ اسکناس و مسکوکات رایج کشور را هم آغاز کرد. البته در ابتدا کاغذ اسکناس از خارج وارد می شد. زیرا ایران توانایی تولید کاغذهای خاص را برای چاپ اسکناس نداشت. سرانجام در سال ۱۳۷۶ ایران توانست کاغذ مورد نیاز برای چاپ اسکناس را تولید کند. در زمان هایی که بازار با تورم مواجه می شود، میزان چاپ اسکناس کاهش می یابد. در این زمان ها چاپ اسکانس های ارزشمندتر (۱۰ هزارتومانی و ۵۰ هزارتومانی) کمتر می شود. اما در زمان های رکود، دولت برای تأمین پول مورد نیاز بازار، دستور چاپ پول های ارزشمندتر را برای بانک مرکزی صادر می کند. سپس بانک مرکزی نیز این دستور را به ضراب خانه اعلام می کند. از سوی دیگر با فرسوده شدن پول های رایج در بازار، باید پول های جدید جایگزین آن ها شود. در غیر این صورت بازار با کاهش پول مواجه می شود. در این زمان بانک مرکزی به اندازه پول های از دست رفته، پول جدید چاپ می کند.
کارخانه چاپ پول ایران در کجا قرار دارد؟
کارخانه چاپ پول یا در اصطلاح «ضراب خانه» یکی از سازمان های امنیتی کشور محسوب می شود. این سازمان در شهر تهران، منطقه پاسداران و در سه راه ضراب خانه قرار دارد. به دلیل قرار گرفتن این کارخانه در قسمتی از منطقه پاسداران، یکی از سه راه های این منطقه با نام ضراب خانه عجین شده است. در همه کشورهای دنیا بر روی سازمان چاپ اسکناس و مسکوکات حساسیت زیادی وجود دارد و به همین دلیل نمی توان به راحتی وارد این کارخانه شد. حتی کارکنان کارخانه چاپ پول قبل از ورود به محوطه کار، ابتدا باید تمامی وسایل شخصی از جمله پول نقد، سکه، کلید، گوشی همراه خود را به قسمت حراست تحویل دهند. سپس با رعایت تمامی تدابیر امنیتی وارد محوطه کار خود شوند.
محوطه کارخانه چگونه است؟
شاید برای شما هم سوال باشد که محوطه کارخانه پول به چه شکل است؟ کارکنان این کارخانه باید با لباس مخصوص و در ۷ صبح بر سر کار حاضر شوند. سالنِ کار با رطوبت ۵۵ و دمای بیش از ۲۰ درجه سانتی گراد تنظیم می شود. در داخل سالن چندین دستگاه برای چاپ پول وجود دارد. در پشت هر دستگاه ۵-۶ نفر کار می کنند. برخی از آن ها کار چاپ را انجام می دهند. گروه دیگری هم به عنوان ناظر در ضراب خانه مشغول کار هستند. برخی دیگر از کارکنان هم کاغذهای اسکناس و پول های چاپ شده را با کمک سبدهای فلزی جابه جا می کنند. کارکنان کارخانه چاپ پول شامل کارگران و کارمندانی هستند که براساس قوانین اداره کار دستمزد و مزایا دریافت می کنند. برخلاف تصور برخی از مردم، کارکنان ضراب خانه هیچ اختیاری در مورد پول های چاپ شده ندارند. زیرا مقدار چاپ اسکناس و مسکوکات براساس قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی انجام می شود. سپس آمار آن به بانک مرکزی و سپس ضراب خانه داده می شود. کارکنان این کارخانه نیز موظفند براساس دستورات گرفته شده از بانک مرکزی، پول چاپ کنند. حتی تعداد اسکناس و مسکوکات براساس عدد و رقم آن ها به کارکنان داده می شود.
مقدار کاغذ و فلزی که برای چاپ اسکناس و مسکوکات در اختیار کارکنان گذاشته می شود، براساس مقدار پول مورد نیاز است. به همین دلیل کارکنان فقط باید فرآیند چاپ را انجام دهند. آن ها هیچ اختیاری در مورد تعیین میزان چاپ پول ندارند. تعیین میزان چاپ پول براساس سازوکارهای بازار (میزان عرضه و تقاضا، رکود، تورم و …) تعیین می شود. دولت با بررسی میزان نیاز بازار به پول، طرح خود را برای نشر اسکناس به مجلس شورای اسلامی اعلام می کند که بعد از تایید مجلس قانون آن به بانک مرکزی و سپس ضراب خانه اعلام می شود. در صورتی که ضراب خانه یا بانک مرکزی بخواهد در این فرآیند خودمختار عمل کند، مشکلات عدیده ی اقتصادی از قبیل تورم و رکود ایجاد می شود.
جنس پول های اولیه چگونه بود؟
پس از اینکه طوایف و قبایل ایجاد شدند مبادله کالا یا خدمات نیز شکل گرفت. مبادله کالا مشکلاتی داشت که برای رفع آن ابتدا از فلز استفاده کردند و هر چه که جلوتر رفتند به فلزات گرانبها و سبک وزنی همچون طلا، نقره و مس روی آوردند. همچنین در طول تاریخ چاپ پول روی خشت، چوب، پوست گوزن، پارچه، چرم، فویل های فلزی و پلاستیک های کاغذمانند اتفاق افتاد.
پول های رایج ایران در حال حاضر از چه ماده ای تهیه می شوند؟
برای تولید سکه های رایج از ترکیب چندین آلیاژ استفاده می شود که شامل مس (۶۴ درصد)، نیکل (۱۲ درصد) و روی (۲۴ درصد) است. جنس همه سکه ها از نظر ترکیب مواد تقریباً به هم شباهت دارد. برای اسکناس ها نیز از کاغذهای مخصوص استفاده می شود. جنس کاغذی که برای اسکناس و اوراق بهادار استفاده می شود، با کاغذهای معمولی (مانند کاغذA4) تفاوت زیادی دارد. برای تولید کاغذ اسکناس از ترکیب چند ماده استفاده می شود که شامل کاغذ، پنبه، الیاف کتانی و پارچه است. کاغذهای معمولی مقاومت بالایی ندارند و بعد از مدتی از بین می روند. اما ترکیب این مواد برای تولید کاغذ اسکناس باعث افزایش مقاومت اسکناس ها می شود. به همین دلیل است که اسکناس ها در برابر رطوبت، مچاله شدن، شسته شدن و … مقاومت بالایی دارند. هم چنین ترکیب خاصی که برای تولید کاغذ اسکناس استفاده می شود، باعث افزایش ضریب امنیتی چاپ اسکناس می شود. برخی از افراد سودجو اقدام به چاپ اسکناس های تقلبی می کنند. اما به دلیل خاص بودن کاغذ اسکناس، می توان از این کار جلوگیری کرد.
پول های رایج اروپا و آمریکا از چه ماده ای تهیه می شوند؟
اسکناس های اروپا ترکیبی از پارچه کتان و ۱۰۰% الیاف پنبه هستند. اسکناس ها یا کاغذهای ارزی آمریکا از ۷۵% پنبه و ۲۵% پارچه ساخته شده اند. کاغذ و جوهری که در تولیدات ارزی آمریکا مورد استفاده قرار می گیرد به اندازه طراحی آن منحصربه فرد است و موجب تمایز آن می شود. کیفیت کاغذ به قدری بالاست که تقریبا باید ۴۰۰۰ بار آن را تا بزنی تا پاره شود.
جلوگیری از چاپ پول جعلی
کارخانه تولید کاغذ اسکناس برای تولید ماده اولیه برای پول، از یک فرمولاسیون خاص استفاده می کند که افشای آن ممنوع است. این کارخانه با ترکیب چند ماده، یک خمیر به دست می آورد. سپس خمیر به صورت ورقه های نازک روی نوار نقاله قرار می گیرد. این نوار وارد دستگاه خشک کن می شود. در این مرحله باید امنیت کاغذ اسکناس تأمین شود. در این صورت است که از هرگونه سوءاستفاده و جعل اسکناس جلوگیری می شود. خمیر کاغذ اسکناس درون شابلون های مخصوص ریخته می شود. سپس دستگاه های تراش (CNC) که دارای طرح مخصوص هستند، روی آن فشار وارد می کند. با این کار کاغذها شکل خاصی به خود می گیرند و برای چاپ اسکناس آماده می شوند. با این روش اصالت کاغذهای چاپ پول تضمین می شود. هم چنین کارخانه خمیر کاغذ قبل از خشک شدن کامل خمیر، به آن نوعی مواد شیمیایی حساس به نور ماوراءبنفش اضافه می کند. زمانی که اسکناس چاپ می شود، اگر آن را در مقابل نور ماوراءبنفش قرار دهید، دانه های رنگی روی آن دیده می شود که نشانه اصل بودن پول است. در مرحله سوم برای جلوگیری از جعل اسکناس، یک نخ در وسط کاغذ مخصوص می گذارند. این کار قبل از خشک شدن کامل ورقه ی کاغذ اسکناس انجام می شود. بعد از این که خمیر کاغذ کمی خشک شد، آن را درون محلول الکل پلی وینیل یا ژلاتین مخصوص قرار می دهند. با این کار یک لایه روی کاغذ اسکناس را می پوشاند که نقش محافظ را برای اسکناس برعهده دارد.
فرآیند جلوگیری از چاپ پول جعلی در ایران از ابتدا تا کنون چه تغییری داشته است؟
اولین اسکناس جعل شده در ایران ساخته دست جاعلی بود که به دلیل غلط املای انگلیسی و قرار دادن واژه ONLY در جای نامناسب لو رفت. فیلیگران ها (واترمارک ها) بر روی اسکناس های ایرانی؛ این کار یعنی مارکر کردن اسکناس ها برای جلوگیری از جعل بکار می رود. سابقه این کار در کشور به سال۱۳۰۳ و دورهی ناصری بر می گردد. بعدها ویژگی هایی همچون پرتره، کادر، مهر و موم خزانه داری، شماره سریال، جنس خاص کاغذ و خمیر مخصوص، واترمارک و نخ امنیتی به اسکناس اضافه گشت تا از جعل آن جلوگیری کند.
برای جلوگیری از مبادله پول جعلی، چه ویژگی هایی به آن اضافه می کنند؟
از جمله ویژگی هایی که برای جلوگیری از جعل اسکناس به آن می افزایند:
- پرتره: تصویر پرتره مربوط به یک اسکناس که جعلی نیست، در پس زمینه و واقعی به نظر می رسد؛ اما تصویر در اسکناس جعلی، صاف، کدر و تاریک است.
- کادر: خطوط اطراف یک اسکناس واقعی، منظم و واضح و خطوط مربوط به یک اسکناس جعلی، نامنظم و تار است.
- مهر و موم خزانه داری و بانک مرکزی: در اسکناس های واقعی، لوگو و مهر خزانه داری و بانک مرکزی واضح است اما در اسکناس های جعلی این لوگو، ناهموار و غیرعادی است.
- شماره سریال: فاصله اعداد در شماره سریال مربوط به اسکناس های واقعی، مساوی است و رنگ جوهر آن مشابه با رنگ جوهر مهر خزانه داری است اما در اسکناس جعلی اینطور نیست.
- کاغذ: کاغذ اسکناس های واقعی دارای الیاف قرمز و آبی است اما در کاغذ اسکناس های جعلی رنگ آبی و قرمز روی سطح اسکناس چاپ شده و درون الیاف آن حک نشده است. کاغذ اسکناس های واقعی از خمیر پنبه ساخته شده است تا دوام بیشتری داشته باشد. اگر کاغذ اسکناس واقعی زیر نور ماوراء بنفش قرار داده شود نسبت به کاغذهای تجاری، مات است.
- واتر مارک: اگر اسکناس واقعی را زیر نور قرار دهید، پرتره ای مشابه تصویر چاپ شده روی اسکناس را خواهید دید. نواحی واترمارک روشنتر هستند چرا که کاغذ در آن قسمت نازکتر است. واتر مارک از بارزترین ویژگی های امنیتی یک اسکناس است چرا که جعل کردن آن بعید است.
- نخ امنیتی اسکناس: نخ امنیتی اسکناس در داخل الیاف اسکناس تعبیه شده و نامرئی یا براق است و اگر زیر نور نگه داشته شود به شکل یک خط صاف پدیدار می گردد. مواد به کار رفته در این نخ از ویژگی های امنیتی کاغذ است.
دستگاه های چاپ اسکناس از ابتدا تا کنون
نخستین بانکی که به چاپ اسکناس برای ایران پرداخت، بانک جدید شرق بود که مرکزش در لندن قرار داشت و اسکناس های چاپ شده توسط این بانک در بانک بازرگانی ایران انتشار می یافت. اسکناس های منتشرشده توسط این بانک از پنج قران به بالا بود. در سال ۱۲۶۷هجری قمری، امتیاز چاپ اسکناس از بانک جدید شرق به بانک شاهی واگذار شد. بانک شاهنشاهی ایران طبق قرارداد رویترز حق انحصاری نشر اسکناس را داشت، اما چاپ اسکناس همچنان در بانک جدید شرق انجام می گرفت و سیاست های پولی را نیز همین بانک تعیین می کرد. پس از تأسیس بانک شاهنشاهی نخستین سری اسکناس های ایرانی در کـــشور انگلســـتان و به وســـیله چــاپخانه Bradbury Wilkinson and Company به چاپ رسید. در سال ۱۲۸۵هجری شمسی، نمایندگان نخستین مجلس شورای ملی خواستار تأسیس بانک ملی شدند اما تا سال ۱۳۰۶به تصویب نرسید تا سرانجام در ۱۷شهریور ۱۳۰۷شروع به کار کرد.
بانک شاهنشاهی تا سال ۱۳۰۹شمسی به فعالیت خود ادامه می داد و در این سال ایران حق انحصاری نشر اسکناس را به مبلغ ۲۰۰ هزار لیره ی انگلیس خریداری کرد و مسئولیت چاپ اسکناس به بانک ملی ایران واگذار شد. در سال ۱۳۱۰هجری شمسی اسکناس های چاپ شده ی قبلی از رده خارج شدند و به موجب ماده ی ۵ قانون اصلاح (قانون واحد و مقیاس پول) حق انحصاری انتشار اسکناس به مدت ۱۰سال به بانک ملی واگذار شد. از این تاریخ به بعد تعیین نوع طرح، مبلغ، نوع اسکناس و تعداد آن ها را بانک ملی تعیین می کرد و اسکناس در لندن چاپ می شد.اولین اسکناس بانک ملی در فروردین ۱۳۱۱چاپ شد. بانک ملی تا سال ۱۳۳۹اقدام به نشر اسکناس می کرد تا اینکه با تأسیس بانک مرکزی، حق نشر اسکناس به بانک مرکزی ایران داده شد و تا کنون ادامه دارد.
نحوه عملکرد دستگاه های چاپ اسکناس
شاید تصور کنید دستگاه های چاپ عادی که برای چاپ کتاب کاربرد دارند، با دستگاه های چاپ پول با هم متفاوت هستند. اما در ایران هنوز هم این دو نوع دستگاه چاپ یکی هستند. البته در کشورهای صنعتی برای چاپ پول از دستگاه های پیشرفته تری استفاده می شود. نحوه عملکرد دستگاه های چاپ پول به این صورت است که ابتدا طرح اولیه اسکناس بر روی کامپیوتر برده می شود. کامپیوتر به دستگاه چاپ پول متصل است که طرح را به این دستگاه انتقال می دهد. سپس کاغذهای مخصوص اسکناس درون دستگاه و در فضای مخصوص گذاشته می شوند. تعدادِ کاغذها برحسب میزان نیاز به اسکناس استفاده می شود. به طور معمول، هر یک کاغذ مخصوص، برای چاپ ۲۴ قطعه اسکناس کاربرد دارد. هر یک از دستگاه هایی که برای چاپ اسکناس استفاده می شود، می توانند در طی یک روز، ۵۰ هزار کاغذ مخصوص چاپ کنند. با احتساب این که با هر برگه می توان ۲۴ قطعه اسکناس چاپ کرد، هر دستگاه قادر است روزانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار قطعه اسکناس چاپ کند. با کمک دستگاه های چاپ می توان هر نوع اسکناسی را چاپ کرد.
وقتی دولت تصمیم به چاپ پول های جدید دارد، ابتدا طرح آن توسط گرافیست ها و مهندسان در نرم افزارهای گرافیکی طراحی می شود. سپس این طرح به دستگاه چاپ داده می شود. وقتی پول ها چاپ می شود، کارکنانی که مسئولیت برداشتن پول را بر عهده دارند، آن ها را در قفسه های مخصوص قرار می دهند. در هر قفسه ۱۰ هزار ورقه اسکناس قرار می گیرد. این کار به منظور نظم دهی به پول ها براساس مقدار آن ها انجام می شود. بعد از این که فرآیند چاپ به طور کامل به پایان رسید، تمامی اسکناس های چاپ شده با ماشین های مخصوص به سازمان خزانه داری کشور تحویل داده می شود. در ضراب خانه به هر یک از دستگاه های چاپ، مقدار مشخصی کارِ چاپ اسکناس سپرده می شود. در پایان مسئول هر دستگاه باید به میزان مشخص شده، اسکناس تحویل دهد. مسئولیت اسکناس های موجود از زمان چاپ تا زمان انتقال به سازمان خزانه داری بر عهده مسئول هر دستگاه چاپ اسکناس است. ضرابخانه باید در یک سال در حدود ۲۷۰ تا ۲۸۰ روز کار کند. البته کارکرد دستگاه های چاپ پول در این زمینه اهمیت زیادی دارد. برخی از دستگاه های قدیمی توان کارکرد کمتری دارند. در حال حاضر دستگاه های چاپ پول در ایران قادرند ۲۳۰ تا ۲۴۰ روز در سال کار کنند.
جوهر مورد نیاز برای چاپ پول
یکی دیگر از لوازم مورد نیاز برای چاپ اسکناس استفاده از جوهر است. جوهر مخصوص برای چاپ پول با جوهر برای چاپ کتاب تفاوت دارد. این جوهر زمانی که بر روی کاغذ اسپری و سپس خشک می شود، باعث درخشش بخشی از اسکناس در زیر نور ماوراءبنفش می شود. به همین دلیل قسمت جوهر خورده اسکناس به رنگ آبی دیده نمی شود. این نوع جوهر را «جوهرهایUV » و یا «جوهر نامرئی» می گویند. زیرا بخشی از کاغذ را تیره می کند. جوهرهای مخصوص پول تنها برای چک پول و اسکناس ها استفاده می شود. در برخی از قسمت های پول از این نوع جوهر استفاده می شود که تنها با قراردادن اسکناس در برابر نور ماوراء بنفش جوهر قابل مشاهده است. این کار برای جلوگیری از جعل اسکناس و حفظ اصالت اسکناس انجام می شود.
جدیدترین دستگاه های چاپ پول
در کشورهای اروپایی و ایالات متحده از دستگاه های سه بعدی برای چاپ پول استفاده می کنند. این کار باعث چاپ پول به شکل کاملاً خاص می شود تا صنعت چاپ پول از جعل و سوءاستفاده در امان بماند. در ایالات متحده زمان چاپ دلار از نوعی رنگ متالیک استفاده می شود. با این کار بر روی دلار نقوش سایه روشن ایجاد می شود که آن را از جعل در امان نگه می دارد. در ایران از دستگاه های چاپ خشک استفاده می شود که بدون طرح سه بعدی اسکناس چاپ می شود. البته در سال های اخیر پیشرفت های قابل توجهی در صنعت چاپ پول ایران ایجاد شده است. در برخی از کشورها مثل استرالیا از دستگاه های پلیمری استفاده می کنند. این دستگاه ها قادرند کاغذهای پلیمری را به اسکناس تبدیل کنند. در نتیجه مقاومت بیش تری در برابر فرسایش خواهند داشت. هم چنین امنیت اسکناس هم افزایش می یابد.
سکه ها در کجا ضرب می شوند؟
در ضرابخانه. ضرابخانه محلی است که تولید سکه در آن انجام می گیرد.
دستگاه های ضرب سکه از ابتدا تا کنون
در ضرابخانه های سنتی در ایران از دستگاه های زیر استفاده می شد: دستگاه سیاکی (گدازنده)، دستگاه قرص کوبی، دستگاه آهنگری، دستگاه چرخ کشی، دستگاه قطاعی، دستگاه کهله کوبی، دستگاه سفیدی گری، دستگاه تخش کنی، دستگاه سکه کنی.
نحوه کار دستگاه های ضرب سکه
- دستگاه سیاکی (گدازنده): برای ذوب و خالص کردن طلا و نقره.
- دستگاه قرص کوبی: تبدیل فلزات به شکل قرص.
- دستگاه آهنگری: شمش کردن فلزات.
- دستگاه چرخ کشی: نوار کردن شمش ها به ضخامت معین.
- دستگاه قطاعی: قطعه قطعه کردن نوار فلزات.
- دستگاه کهله کوبی: فلزات قطعه شده را پهن کرده و به اندازه سکه در می آورد.
- دستگاه سفیدی گری: قرص های زر و سیم را پاک می کرد.
- دستگاه تخش کنی: قرص های کم وزن را جدا کرده، مجدداً با وزن صحیح آماده می کرد.
- دستگاه سکه کنی: قرص ها را سکه می کند.
پول به چه میزان چاپ می شود؟ آیا چاپ پول مقدار مشخصی دارد؟
همانطور که گفته شد تعیین میزان چاپ پول به میزان عرضه و تقاضا، رکود، تورم و… بستگی دارد. ابر تورم زمانی رخ می دهد که مقدار پول به طور مداوم و اغلب سریع به سرعت افزایش می یابد که این امر توسط رشد متناظر در خروجی کالا و خدمات حمایت نمی شود؛ قیمت افزایش می یابد و در نتیجه این خلق سریع پول یک چرخه معیوب ایجاد می کند.
پول به دستور چه کسی چاپ می شود؟ پول را چه کسانی چاپ می کنند؟
دولت با بررسی میزان نیاز بازار به پول، طرح خود را برای نشر اسکناس به مجلس شورای اسلامی اعلام می کند که بعد از تایید مجلس، قانون آن به بانک مرکزی و سپس ضراب خانه اعلام می شود. در صورتی که ضراب خانه یا بانک مرکزی بخواهد در این فرآیند خودمختار عمل کند، مشکلات عدیده اقتصادی از قبیل تورم و رکود ایجاد می شود. مقدار چاپ اسکناس و مسکوکات براساس قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی انجام می شود. سپس آمار آن به بانک مرکزی و بعد ضراب خانه داده می شود. کارکنان این کارخانه نیز موظفند براساس دستورات گرفته شده از بانک مرکزی، پول چاپ کنند.
پول ها پس از چاپ در کجا نگهداری می شوند؟
در بانک مرکزی. هیأت نظارت اندوخته اسکناس عهده دار نظارت بر حسن اجرای مفاد ماده پنج قانون پولی و بانکی کشور از طریق تحویل و نگهداری اسکناس های چاپ شده و همچنین نگهداری حساب دارایی های موضوع ماده ۵ قانون یادشده و صورت جواهرات ملی و تنظیم مقررات مربوط به نمایش و نظارت بر ورود و خروج آن ها از خزانه بانک و به علاوه نظارت بر معدوم کردن اسکناس هایی که باید از جریان خارج شود، است.
در حال حاضر در ایران چه پول هایی (اسکناس ها و سکه هایی) چاپ می شود؟
سری اسکناس های سید روح الله خمینی، پس از درگذشت او و از سال ۱۳۷۱ منتشر شد. از شروع چاپ این اسکناس ها تاکنون قالب اصلی آن ها تغییری نکرده ولی در پشت آن ها بعضی تغییرات رخ داده است؛ مانند ۵٬۰۰۰ ریالی که پشت آن ها برای بار نخست گل و پرنده چاپ گردید و به ماهواره امید و سپس سفالینه یافته شده در زابل رسید؛ و همچنین ۲۰٬۰۰۰ ریالی و ۵۰٬۰۰۰ ریالی نیز دست خوش این تغییرات بودند. در اسکناس ها از پنبه ۱۰۰% استفاده شده است. از سال ۱۳۸۷ به بعد ایران چک های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران منتشر شدند. در آبان ماه ۱۳۸۳ سکه هایی با ارزش اسمی ۵۰ و ۱۰۰ ریال، در اسفند ماه ۱۳۸۷ سکه هایی با ارزش اسمی ۲۵۰ و ۵۰۰ و ۱۰۰۰ ریال، در خرداد ماه ۱۳۸۹ سکه هایی با ارزش اسمی ۲۰۰۰ و ۵۰۰۰ ریال منتشر شدند که مورد آخر هنوز استفاده می شود.
دستگاه های خانگی چاپ پول چه هستند؟ چه کاربردی دارند؟ قانونی اند یا غیر قانونی؟
سال هاست که دستگاه های خانگی چاپ پول یا پای ماینینگ ها به ایران آمده اند. مسئول فروش یکی از این شرکت ها می گوید که کافی است یک دستگاه ماینینگ در خانه روشن بگذارید تا روزانه ۹ تا ۱۰ دلار درآمد داشته باشید. گزارش های متعددی از برخورد قضایی با ماینرها در نقاط مختلف کشورمان منتشر شد، اما واقعاً هیچ کس نمی تواند بگوید دقیقاً ماینینگ مجاز است یا خیر.
وزیر نیرو در این باره گفت: «در کشور عده ای با بهره گیری از سوخت فسیلی یارانه ای و هزینه های یارانه ای صنعت برق اقدام به استخراج رمز ارزها همچون بیت کوین می کنند که این کار اگر به صورت پنهانی و بدون پایش برق مصرفی هم باشد، می تواند مفهوم قاچاق انرژی را در اذهان القا کند.»
خلاصه متن
در گذشته به دلیل مبادله کالا به کالایی که صورت می گرفت، زندگی به وجود پول وابسته نبود، اما واقعیت این است که پول در جامعه مدرن اهمیت بالایی دارد. پول روی کیفیت تحصیلات، مشاغل و کسب و کارها تأثیر می گذارد و به افراد کمک می کند تا به کیفیت بهتری در تحصیل، شانس موفقیت بیشتر در کسب و کار و بازده کاری بالاتر برسند. از گذشته تا به امروز تغییر زیادی در وضعیت پول به وجود آمده است اما کاربرد اصلی آن هنوز تغییر نکرده است. پول فارغ از اینکه چه شکلی داشته باشد، ابزاری برای معامله اجناس و خدمات است و با سریع تر کردن فرایند معاملات، به اقتصاد امکان رشد بیشتری می دهد.
سلام وقت بخیر ،خدا قوت مطالب جامع و جالب بود و دید خوبی میده،چنانچه مطلبی هم در رابطه با هزینه هایی که چاپ پول برای دولت ها در روند افزایش جمعیت متحمل میکنه هم مطلبی طرح بشه یا راهنمایی بفرمایید بسیار عال می شود.
آقا دم شما گرم🙏🌱