خرید و فروش اوراق سلف، قراردادی است که در آن عرضه کننده (فروشنده)، به ازای دریافت وجه نقد، بخشی از دارایی خود را به فروش می رساند. به بیان دیگر عقد سلف، قراردادی است که فروشنده با دریافت وجه نقد از خریدار، تعهد می نماید تا در یک تاریخ مشخص، کالا را به مشتری تحویل بدهد. سودی که خریدار از دریافتِ با تأخیر کالای خود کسب می کند، معادل قیمت پایین تری است که پرداخت می نماید.
فرض کنید آقای غفاری که مدیر کارخانه “سلف سازان” است، پیش بینی می کند در 4 ماه آینده به 25 هزار واحد کالا نیازمند است. بنابراین تصمیم به خرید کالای مورد نظر خود می گیرد. آقای غفاری، در روند جستجو برای پیدا کردن تولید کنندگان کالای مورد نظر، متوجه می شود که کارخانه “سلف کاران”، کالای مورد نیاز او را تولید می کند ولی برای ادامه تولیدات نیازمند وجه نقد است. در نتیجه او با پیشنهاد عقد سلف به سراغ مدیر کارخانه “سلف کاران” می رود.
در نتیجه آقای غفاری موفق شده است تا با قیمت پایین تر کالای مورد نیاز 4 ماه آینده خود را دریافت کند و فروشنده هم موفق به دریافت وجه نقد برای ادامه تولیدات خود شده است. که به این نوع معاملات، قرارداد سلف می گویند.
آیا طرفین با عقد سلف، محدودیت هایی را در تجارت خود تجربه خواهند کرد؟
در پاسخ به این سؤال باید بگوییم که بله، قرارداد سلف دو طرف معامله را با محدودیت هایی روبه رو خواهد کرد که عبارتند از:
- غیر قابل انتقال بودن اوراق سلف
- عدم وجود بازار ثانویه برای معامله اوراق سلف
- روبرو شدن با مشکلات نقدشوندگی
آیا برای حل مشکلات قرارداد سلف، راهکاری وجود دارد؟
قرارداد سلف موازی استاندارد که از عقد سلف مشتق شده است، از ابزارهای بورس کالا به حساب می آید و قابلیت معامله در بازارهای ثانویه را دارد. به این ترتیب، راهکاری مناسب برای حل مشکلات این نوع از معاملات است.
در واقع با کمک قرارداد سلف موازی استاندارد، دارنده و یا خریدار قرارداد، می تواند پیش از رسیدن به سررسید تعیین شده در قرارداد، معادل دارایی پایه خریداری شده را به شخص دیگری واگذار کند.
در رابطه با معاملات سلف موازی این نکته را در نظر بگیرید که، اهرمی تحت عنوان فروش استقراضی وجود ندارد و به این ترتیب، محدودیت های قراردادهای سلف از بین می رود و می تواند در کنار تأمین مالی تولید کننده، در بورس کالا و اوراق بهادار آن، به عنوان نوعی سرمایه گذاری قرار بگیرد.
عقد سلف در بازار بورس به چه معناست؟
به موجب این قرارداد، بین خریدار و فروشنده توافق می شود که طی پرداخت مقدار مشخصی پول در زمان معین، کالا از طرف فروشنده به خریدار تحویل داده شود. براساس عقد سلف در بازار بورس، قیمت کالا و تمامی مبلغ معامله، در روز قرارداد تعیین شده و توسط خریدار پرداخت خواهد شد.
مزایای قرارداد سلف موازی برای فروشنده
- تأمین سرمایه اولیه برای تولید کالا
- تسریع در روند چرخه عملیات تولیدی
مزایای قرارداد سلف موازی برای خریدار
خریدار به این امید که قیمت کالای خریداری شده در آینده افزایش می یابد، وارد این معامله می شود.
به این نکته توجه کنید که معاملات سلف تا حدودی در دسته معاملات آتی قرار می گیرد با این تفاوت که کل مبلغ در ابتدا از سمت خریدار پرداخت شده و تحویل کالا در زمان تعیین شده از جانب فروشنده انجام می شود. البته این تحویل از سمت سازمان های نظارتی بورس تضمین خواهد شد.
دوره آموزشی از صفر تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است
چرا قرارداد سلف موازی را انتخاب کنیم؟
همان طور که در بالا نیز متذکر شدیم، قرارداد سلف موازی، کمبودهای عقد سلف را پوشش می دهد و علاوه بر این که نیاز تولید کننده را تأمین می نماید، در بازار اوراق بهادار، به عنوان نوعی سرمایه گذاری در نظر گرفته می شود.
در زیر به صورت موردی، مزایای سلف موازی را بیان می کنیم:
- به دلیل وجود بازارگردان ها، قدرت نقدشوندگی بالایی دارند.
- با توجه به قدرت نقدشوندگی بالا، تراکنش مالی بالایی را نیز تجربه می کند.
- امکان واگذاری قرارداد به اشخاص دیگر را فراهم می کند.
- به این دلیل که به خریدار اجازه تغییر وضعیت در معامله را می دهد، ریسک بیش تری را نیز پوشش می دهد.
- با توجه به این امر که قیمت کالا، براساس خرید و فروش اوراق مشخص می شود، امکان کشف قیمت به صورت لحظه ای را فراهم می کند و به این ترتیب، قیمت های شفاف تری از کالاها را خواهیم داشت.
اگر شما شخصیت حقیقی و یا حقوقی هستید که جذب مزایای اوراق سلف موازی شدید و تمایل دارید که از این اوراق به سود برسید، می توانید با دریافت کد سجام و کد بورسی و از طریق صفحه معاملاتی خود اقدام به خرید صکوک سلف نمایید.
چه کالاهایی در قالب اوراق سلف قابل معامله هستند؟
- دسته اول این کالاها، متعلق به گروهی است که امکان انتقال فیزیکی برای کالاها را فراهم می نماید. از جمله می توان به نفت، سنگ آهن، شمش فولاد، ورقه گرم فولاد و… اشاره کرد.
- دسته دوم، به کالاها و دارایی هایی اطلاق می شود که توسط دولت قیمت گذاری نمی شود و به این ترتیب، محدودیت قیمتی برای آن کالاها و دارایی ها وجود ندارد.
یک شرکت چگونه می تواند دارایی های خود را در قالب قراداد سلف به فروش برساند؟
- در ابتدا باید به یک نهاد مالی به عنوان مشاور مراجعه کند. سپس مجوزهای لازم را دریافت نموده و قرارداد را منعقد نماید. در این مرحله، باید بازارگردان هم انتخاب کند.
- مشاور مالی، به نمایندگی از شرکت شما به سازمان بورس کالا مراجعه کرده و مدارک لازم به جهت بررسی را در اختیار بورس کالا قرار می دهد.
- در قدم بعدی، مشاور مالی منتخب، تضمین مورد نظر سپرده گذاری مرکزی و تسویه وجوه را آماده و به این سازمان ارایه می دهد.
- در نهایت اگر تمامی مراحل بالا به درستی طی شود، مشاور به جهت انتشار اوراق سلف موازی به بورس کالا مراجعه خواهد کرد.