سرمایه گذاری در بازار سرمایه اصول و قواعد خاص خود را دارد و نمی توان بی مهابا دل به دریا زد و دست به خرید و فروش سهام زد.

مهم ترین نکات خرید و فروش سهام

برای آن که سرمایه گذاری در بورس با مخاطره همراه نشود و موجب ضرر و زیان به سرمایه ما نشود باید نکات زیادی را مدنظر قرار داد تا به اهداف معاملاتی خود دست یابیم.

۱- سرمایه گذاری با پول بیکار

سرمایه گذاری در بورس باید با پول حاصل از پس انداز انجام شود. فروش زمین، ساختمان و لوازم ضروری زندگی برای فعالیت در بورس، اشتباه است.

۲- هیجان زده نشوید

برای سرمایه گذاری در بورس، افق بلندمدت داشته باشید و از رفتارهای هیجانی و خرید و فروش های سریع و زیاد خودداری کنید. برد اصلی در بازار سرمایه با کسانی است که صبر پیشه می کنند و بازندگان واقعی، نوسان گیران هستند.

۳- انتخاب صنعت برتر

در هر زمان که اقدام به سرمایه گذاری می کنیم باید صنعت برتر را شناسایی کنیم و از بین صنایع مختلف، صنعتی که چشم انداز روشنی دارد را انتخاب کنیم. باید بررسی کنیم که در چرخه اقتصاد کشور، کدام صنایع در آینده نیاز بیشتری به آن ها احساس می شود.

نکته دوم این که آن صنعت کمتر قابل تکثیر باشد و از ثبات قابل قبول برخوردار باشد. به صنایعی باید اقبال نشان داد که جزو صنایع برتر در جهان شناخته می شود و محصولات تولیدی آن ها در داخل ارزان تر از سایر کشورها است و امکان واردات ندارند.

کشورهایی که از نظر صنعت جلوتر از ما هستند بیشتر و ارزان تر و بهتر تولید نمی کنند.

۴- انتخاب سهم برتر

پس از آن که صنایع برتر را شناختیم، حال باید بهترین شرکت را در این صنایع پیدا کنیم. باید توجه داشت که از هر صنعت باید سهام یک شرکت را خرید و تقاضا برای چند سهم از یک صنعت با قواعد سرمایه گذاری سنخیت ندارد.

به طور کلی، از میان تمام صنایع، ۴ یا ۵ صنعت برتر را انتخاب می کنیم و از هر صنعت سهام یک شرکت را می خریم و در واقع، فقط ۲۰ یا ۲۵ درصد سرمایه خود را در یک شرکت یا صنعت هزینه می کنیم.

به عنوان مثال از صنعت معدن یک سهم، از صنعت ساختمان یک سهم، رایانه یک سهم و پتروشیمی نیز سهام یک شرکت را خریداری می کنیم. اگر سرمایه خود را فقط در یک یا دو شرکت صرف کنیم، ریسک سرمایه گذاری بالا می رود و ممکن است با افت قیمت سهام، متحمل زیان سنگینی شویم و از طرف دیگر، اگر نقدینگی خود را زیاد خرد و پراکنده کنیم، مدیریت سبد سهام سخت می شود.

حال سوال این است که کدام سهم ها برای خرید مناسب تر هستند؟

۵- بازدهی

در انتخاب شرکت برتر از یک صنعت باید میانگین بازدهی آن را در دوره زمانی های مختلف مدنظر داشت و هر شرکتی که میانگین بازدهی بیشتری داشت، برای خرید مناسب تر است.

۶- میزان نقد شوندگی

سهمی را برای سرمایه گذاری انتخاب می کنیم که میزان معاملات آن در یک روز زیاد است و افراد بسیاری آن را خرید و فروش می کنند. در واقع، تعداد و حجم معاملات، تعداد خریدار و فروشنده و سوابق باز بودن نماد معاملاتی در انتخاب ما اثرگذار است.

در صورتی که سهمی با نقدشوندگی پایین را انتخاب کنیم، در زمان فروش به مشکل برمی خوریم.

۷- میزان سهام شناور آزاد

به میزان سهامی که دست سهامداران خرد یا اصطلاحا دست مردم است، سهام شناور می گویند. سهمی را انتخاب می کنیم که میزان سهام شناور آزاد آن بیش ۱۵ درصد باشد.

البته سهام با میزان شناور آزاد بسیار زیاد، برای خرید مناسب نیست؛ چرا که موجب کند شدن روند حرکت سهم می شود و به اصطلاح حرکت سهم فرسایشی می شود و سهامداران خود را خسته می کند.

سهم با شناوری بسیار بالا همانند تحصیلکرده بدون حمایت در جامعه است.

۸- نسبت P/E سهم

این نسبت از تقسیم سود پیش بینی شده به قیمت روز سهم بدست می آید. به عنوان مثال، اگر قیمت روز سهمی ۱۰۰ تومان و سود هر سهم آن ۲۵ تومان باشد، نسبت P/E برابر با ۴ می شود و می گوییم P/E این سهم ۴ است. باید توجه داشت که نسبت P/E در هر صنعتی با صنعت دیگر متفاوت است.

برای انتخاب سهام برتر P/E سهام یک صنعت را با یکدیگر مقایسه و سهمی را انتخاب می کنیم که P/E کمتری دارد. میزان بالای این نسبت می تواند نشان دهنده این واقعیت باشد که سهامداران به آینده سهم خوش بین هستند و به رشد آن باور دارند. البته از سوی دیگر، ریسک سهم هایی که P/E بالا دارند، بیشتر است.

۹- میزان پرداخت سود نقدی (DPS)

هر شرکتی که در مجمع عادی سالیانه خود سود نقدی بیشتری را به سهامداران خود پرداخت کند، برای خرید مناسب تر است. سعی کنید سهامی را انتخاب کنید که پیشنهاد پرداخت سود نقدی بالاتر از ۸۰ درصد دارند. در بررسی این عامل، نگاهی به سود نقدی سال های گذشته می تواند کمک کننده باشد.

۱۰- سرمایه شرکت

با توجه به ساختار و سازوکار بورس تهران از جهت دامنه نوسان و حجم مبنا، شرکت هایی که سرمایه کمتری دارند را انتخاب کنید، هر چند که ریسک این گونه شرکت ها بیشتر از سایرین است.

۱۱- برنامه طرح و توسعه شرکت

شرکت هایی که طرح توسعه دارند و به دنبال گسترش فعالیت های عملیاتی خود و افزایش میزان تولید و فروش هستند، آینده و چشم انداز روشنی دارند.

۱۲- عملکرد مدیریت شرکت

برخی از شرکت ها به دلیل عملکرد خوب مدیریتی، از وضعیت مطلوبی برخوردارند و بررسی سوابق مدیران آن ها نشان می دهد که در عوامل مختلفی همچون قیمت سهم، پیش بینی سود، تعدیل مثبت یا منفی، طرح های توسعه و افزایش سرمایه صادقانه عمل کرده اند و دستکاری قیمت صورت نگرفته و عرضه و تقاضای واقعی قیمت سهم را تعیین کرده است.

برخی شرکت ها با اعلام اعداد و ارقام کذایی برای پیش بینی سود و درآمدهای خود، موجب ضرر و زیان سهامداران خرد می شوند. بنابراین، سهمی را انتخاب می کنیم که ریسک مدیریتی آن پایین باشد.

۱۳- جوان بودن شرکت

هر صنعت و شرکت دارای چرخه اقتصادی مشابه است و این چرخه شامل تولد، رشد، بلوغ و کهنسالی است.

به عنوان مثال، سهم A سرمایه اسمی اندکی دارد و تاسیسات آن تازه نصب و راه اندازی شده و فقط فاز یک آن شروع بکار کرده و بنابراین، سود خالص آن چندان زیاد نیست (تولد). سهم B سرمایه بیشتری دارد و حتی فاز دو و سه آن نیز تکمیل شده است؛ اما هنوز فاز چهار و پنج راه اندازی نشده است (رشد). سهم C تمام طرح های آن تکمیل شده اما از عمر تاسیسات آن بیش از ۱۵ سال می گذرد و نیروی انسانی آن نیز در وضعیت میانسالی قرار دارند (بلوغ). خطوط تولید سهم D کار می کند؛ اما فضا برای طرح های جدید و توسعه وجود ندارد، سرمایه آن بسیار زیاد و تاسیسات آن نیز فرسوده شده است و نیروی انسانی آن نیز اکثریت در مرز بازنشستگی است (کهنسالی). در چنین مواقعی، اولویت در انتخاب و خرید سهم بترتیب A و B و در نهایت C و D است.

۱۴- میزان رشد سود پیش بینی شده

شرکت هایی که EPS واقع بینانه اعلام می کنند و در طول سال به دلیل عملکرد مطلوب، سود پیش بینی شده خود را افزایش می دهند، برای سرمایه گذاری مناسب تر هستند.

۱۵- گزارش های مالی دوره ای

شرکت ها موظف هستند صورت های مالی خود را هر سه ماه منتشر کنند. این موضوع کمک می کند تا سهمی را انتخاب کنیم که در گزارش خود با رشد درآمدها و سود مواجه شده است. علاوه بر این، در گزارش های دوره ای، میزان قابل قبولی از درآمدها و سود پیش بینی شده خود را پوشش دهد.

۱۶- کف قیمتی

هر سهم یک سقف قیمتی (نقطه مقاومت) و یک کف قیمتی (نقطه حمایت) دارد و بهتر است در زمانی اقدام به خرید کنیم که قیمت آن سهم در حداقل ها (کف قیمتی) باشد. البته کف و سقف قیمتی در شرایط و زمان های مختلف و متناسب با وضعیت شرکت و بورس تغییر می کند.

۱۷- اخبار سیاسی و اقتصادی

همواره اخبار و تحولات سیاسی و اقتصادی در داخل و خارج از کشور را دنبال کنید. مطالعه خبرهای اقتصادی و سیاسی کمک می کند تا بهتر بتوانیم روند بازار سهام را پیش بینی کنیم و صنایع برتر را بشناسیم.

۱۸- مشورت گرفتن از خبرگان بازار سرمایه

سرمایه گذاری در بورس به حدی پیچیده است که حتی با رعایت تمام موارد گفته شده، باز هم ممکن است دچار خسران شوید. به همین جهت، در انتخاب های خود بهتر است از افراد کاربلد و خبره بورس که تجربه بالایی دارند، مشورت گرفت و اطلاعات و خبرها را از درگاه های رسمی و معتبر دنبال کنید.

پیروی کردن از افراد کم تجربه، بی اطلاع یا سودجو سبب می شود تا شما متضرر و آن فرد منتفع شود چرا که آن ها استراتژی و اهداف و منافع خود را دنبال می کنند و به دنبال داغ کردن سهام خود هستند.

تحلیلگری در بورس را بیاموزید و پیش از آن و در ابتدای مسیر سرمایه گذاری، از طریق صندوق های سرمایه گذاری وارد جریان بورس شوید.

۱۹- عدم اعتماد به شایعات

همواره در بورس به اخبار رسمی توجه کنید و به شایعات و شنیده های دیگران اعتماد نکنید. افراد فاقد مجوز سبدگردانی و تحلیلگری در شبکه های اجتماعی در کمین سرمایه های شما هستند و تلاش دارند با شایعات بی اساس و کذب، قیمت سهم را افزایش دهند که این گونه رشدها مسیری جز سقوط نخواهند داشت.