خرید سهام یکی از راه‌های سرمایه گذاری و کمک به چرخه اقتصادی در هرکشوری است. با استفاده از این روش شرکت‌ها بخشی از سهام خود را در اختیار مردم قرار می‌دهند. به این ترتیب دیگران را در سود و زیان خود شریک می‌کنند. با توجه به تاثیراتی که این سیستم در بهبود زندگی سرمایه‌گذاران داشته است، خرید سهام روزبه‌روز بیشتر مورد استقبال عموم قرار می‌گیرد.
چه زمانی باید سهام بخریم؟
ورود به بازار بورس و سرمایه مستلزم فراگیری دانش بورسی است. عدم آگاهی از اطلاعات و جزئیات مربوط به این سیستم ممکن است منجر به از دست رفتن سرمایه شما شود. خرید سهام همانند دیگر راه‌های سرمایه‌گذاری، خالی از ریسک نخواهد بود.
بنابراین سپرده‌گذاران می‌توانند با مطالعه کافی و بهره‌مندی از تجربیات دیگران در این مسیر موفق شوند. پس از آشنایی با اصطلاحات و تعاریف اولیه بورس و اطلاعاتی در زمینه خرید سهام، می‌توانید با دانش بیشتری وارد بازار بورس شوید؛
تعاریف کلیدی خرید سهام
ورود به دنیای بورس و خرید سهام باید با آگاهی کامل از زیر و بم‌های این عرصه صورت گیرد. با خرید سهام یک شرکت، به طور قانونی مالک بخش سهم مشخصی از آن شرکت خواهید شد. بنابراین برای تصمیم‌گیری صحیح و باید پیش از هراقدامی با تعاریف اولیه در بازار سرمایه آشنا شوید؛
۱- محدوده حمایت
در هر داد و ستدی دو طرف معامله وجود دارد. برای فروش، خریدار و فروشنده باید در یک قیمت به توافق برسند. قیمت سهام در بورس تحت تاثیر رقابت بین خریداران و فروشندگان سهم تعیین می‌شود. زمانی که دو طرف معامله در یک قیمت به توافق می‌رسند، خریداران با حمایت از قیمت تعیین شده، مانع از افت قیمت سهم می‌شوند.
محدوده حمایت ناحیه‌ای است که در آن خریداران با خرید خود و فروشندگان با ممانعت از فروش سهام خود از افزایش قیمت سهام حمایت می‌کنند. به عبارت دیگر یکی از مهم‌ترین دلایل نوسان قیمت‌ها، رقابت خریداران و فروشندگان است. برندگان این رقابت تعیین کننده شیب سقوط یا پرواز قیمت‌ها خواهند بود.
۲- سطح مقاومت
یکی دیگر از مهم‌ترین تعاریف بازار بورس، سطح مقاومت است. در تعریف محدوده حمایت عنوان شد که با افزایش تقاضای خرید، از سقوط قیمت سهام جلوگیری می‌شود. سطح مقاومت رفتاری مشابه دارد. با این تفاوت که زمانی که سهام به یک قیمت مشخص می‌رسد، با افزایش عرضه، سطحی از مقاومت تشکیل می‌شود.
تحلیلگران برای هر سهام سطحی از مقاومت پیشبینی می‌کنند که با رسیدن قیمت به این سطح، فروش افزایش و میل به خرید کاهش می‌یابد. در نمودار شکل زیر، سطوح حمایت و مقاومت نشان داده شده است. همانطور که مشخص است، با افزایش تقاضا و شکسته شدن سطح مقاومت، قیمت به پله‌های بالاتری صعود می‌کند.
با افزایش قیمت‌ها باید سطح مقاومت جدیدی برای نمودار تعریف شود. هم‌راستا بودن خطوط مقاومت و حمایت در این نمودار نشان می‌دهد که با افزایش قیمت، سطح مقاومت شکسته شده می‌تواند به سطح حمایت جدیدی تبدیل شود. این اصل که در جهت عکس هم امکان پذیر است، به عنوان یکی از اصول مهم در تجزیه و تحلیل تکنیکال شناخته می‌شود.
تذکر: نکته‌ای که در تحلیل بازار سهام مطرح است، تعیین محدوده و سطح حمایت یا مقاومت است. زمانی که در یک بازه زمانی مشخص تغییر قیمت سهام کم باشد، از “سطح مقاومت” و “سطح حمایت” برای تحلیل دقیق‌تر استفاده می‌شود. اما در شرایطی که محدوده معامله نوسانات بیشتری داشته باشد، استفاده از محدوده حمایت و مقاومت کارایی بیشتری دارد.
۳- فرو ریختن صف
یکی از مهم‌ترین اصولی که تازه واردان باید به آن توجه داشته باشند، کنترل رفتارهای هیجانی است. تصمیمات شتاب‌زده‌ای که تحت تاثیر اخبار مختلف گرفته می‌شود، نوسانات بازار بورس را تشدید می‌کند.
تشکیل صف خرید یا فروش برای سهم‌های مختلف پدیده‌ای عادی در بازار بورس است. صف خرید زمانی ایجاد می‌شود که میزان تقاضا برای خرید سهم بالا باشد و در طرف دیگر عرضه کنندگان تمایلی به فروش نداشته باشند. صف فروش نیز زمانی ایجاد می‌شود که تقاضا برای فروش بسیار بالاتر از خریداران است.
حذف صف و یا به عبارتی ریزش صف خرید و فروش با تدبیر سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و با تجربه ممکن می‌شود. این افراد با تحلیل و آگاهی از ارزش واقعی شرکت‌ها تصمیم می‌گیرند و با وجود صف‌های سنگین فروش، اقدام به خرید سهام می‌کنند. سرمایه‌داران ریسک پذیر و صبور، احساسی عمل نمی‌کنند و وارد صف خرید نمی‌شوند.
۴- منفی شدن قیمت معامله
منفی شدن قیمت سهام بر اثر عوامل مختلفی رخ می‌دهد. مسائل سیاسی داخلی و خارجی، شرایط مالی شرکت، و مسائل اقتصادی کشور می‌تواند در منفی شدن قیمت معامله یک سهم موثر باشد. افزایش سرمایه یک شرکت دلیل دیگری بر کاهش قیمت معامله سهام است.
۵- جو مثبت سهام
احتمالا تا کنون عبارت “جو مثبت سهام” را شنیده باشید. در واقع حجم وسیعی از معاملات در بازار بورس بر اساس جو مثبت سهام صورت می‌گیرد. زمانی که خریدار شاهد افزایش قیمت سهام است، جو مثبتی مبنی بر رشد سهم ایجاد می‌شود که در نتیجه آن، شاهد افزایش تقاضا برای خرید سهم خواهیم بود.
کهنه‌کاران بازار بورس فریب جو مثبت یا منفی را نمی‌خورند و با تحلیل‌های بنیادی و آگاهی از جزئیات شرکت عرضه کننده، اقدام به خرید می‌نمایند.
۶- جو منفی سهام
جو منفی سهام همانند جو مثبت متاثر از وقایع زیادی خواهد بود. هر روزه اتفاقات و اخبار غیرمنتظره‌ای رخ می‌دهد که می‌تواند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر کاهش یا افزایش قیمت سهام تاثیر داشته باشد.
جو منفی سهام در واقع اخبار و شایعاتی است که از سوی افراد مختلفی با هدف کاهش قیمت سهام منتشر می‌شود.
۷- حد ضرر
حد سود و حد ضرر محدوده‌هایی هستند که سرمایه‌دار برای تعیین میزان سود و زیان خود تعریف می‌کند. این محدوده‌ها بر اساس تحلیل‌های تکنیکال مشخص می‌شوند و زمان خروج از سهام را تعیین می‌کنند. پس از رسیدن قیمت سهام به حد ضرر مشخص شده فرد باید اقدام به فروش سهم خود نماید تا از ضرر بیشتر جلوگیری کند.
عوامل موثر بر قیمت سهام
عوامل عمده‌ای تعیین کننده‌ی قیمت سهام یک شرکت هستند. در میان مجموعه‌ی این فاکتورها می‌توان به عوامل کلان، عوامل صنعتی و مسائل مرتبط با شرکت اشاره کرد؛
۱- عوامل کلان
وقوع و یا حل این مسائل خارج از کنترل شرکت‌هاست. اما با توجه به تاثیراتی که دارد، سیستم اقتصادی و سیاسی شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به بیان ساده‌تر، وقوع هرگونه بحران یا درگیری داخلی و خارجی باعث رکود و ورشکستگی می‌شود.
۲- عوامل صنعتی
آرامش و ثبات سیاسی و اقتصادی منجر به امنیت بیشتر در بازار سرمایه و افزایش سرمایه‌گذاران می‌شود. پیش از خرید در بازار بورس باید دقت داشته باشیم که سهام مورد نظر تا چه میزان به صنایع دیگر وابسته است. چرا که هرگونه تحول در دیگر صنایع، شرکت هدف را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از طرفی میزان انحصاری بودن یک صنعت احتمال رشد سهام شرکت‌های مرتبط به آن را بالاتر می‌برد.
۳- عوامل درون شرکتی
گروه سوم از عوامل تاثیرگذار در قیمت سهام، عوامل ریز و درشت درون شرکتی هستند. مدیریت، نوع مالکیت، درامد سالیانه شرکت و افزایش سرمایه هر شرکت به نوعی تعیین کننده قیمت سهام در شرکت‌ها هستند.
نکاتی که هنگام خرید سهام باید به آن ها توجه داشت؟
با توجه به حساسیت‌های موجود در بازار بورس، خریدار همواره باید پیش از خرید سهام نکات مختلفی را مد نظر داشته باشد؛
۱- انتخاب صنعت برتر
سرمایه‌گذار در هردوره‌ای باید توانایی تشخیص صنایع پرسود را داشته باشند. لازمه‌ی موفقیت در این امر آگاهی از شرایط اقتصادی و سیاسی و تاثیر آن بر صنایع مختلف است. در حال حاضر ۳۴ صنعت در بورس فعال است که هریک با توجه به دسترسی به مواد اولیه و بازار محصولات چشم انداز‌های متفاوتی از لحاظ سودآوری دارند.
۲- تحلیل و ارزیابی شرکت و اطمینان از شفافیت اطلاعات آن
هرچه اخبار و اطلاعات دریافتی از یک شرکت دارای صحت و شفافیت بیشتری باشد، مورد اعتمادتر خواهد بود. در واقع سرمایه‌داران همواره در جستجوی شرکت‌هایی با عملکرد مناسب و اطلاع‌رسانی منظم و دقیق‌تر هستند.
۳- پیگیری اخبار شرکت
شرکت‌های فعال در بورس همواره موظفند اخبار مربوط به افزایش سرمایه و یا کاهش سودآوری و فروش را اعلام کنند. برای خرید سهام باید این اخبار را دنبال کنید. افزایش سرمایه‌ی یک شرکت به معنای رشد قیمت سهام است که افزایش تقاضا را به دنبال دارد. در مقابل کاهش سودآوری شرکت با افزایش عرضه و کاهش قیمت سهام همراه خواهد بود.
۴- نقدشوندگی سهام
سهام‌هایی که دارای حجم معاملات بالاتری هستند، قابلیت نقد شوندگی بیشتری خواهند داشت و در واقع راحت‌تر خرید و فروش می‌شوند. این سهام‌ها ریسک کمتری در سرمایه گذاری به همراه دارند.
۵- سود آوری سهام EPS
سودآوری سهام یا EPS عددی است به هر سهم تعلق می‌گیرد. این محاسبات پس از بررسی گزارشات مالی شرکت‌ها در ابتدای هر سال مالی پیشبینی می‌شود.
۶- بررسی معیار P/E
این عدد از تقسیم قیمت سهام (Price) بر سود یا زیان خالص سهم (EPS) بدست می‌آید. معیار P/E یکی از روش‌های متداول ارزش‌گذاری سهام است که باید به طور صحیح ارزیابی و تحلیل شود.
۷- درصد مالکیت سهام‌داران عمده
می‌توان گفت هرچه درصد سهام‌داران عمده در یک شرکت بالاتر باشد، درمقابل حجم سهام‌داران خرده کمتر می‌شود. به عبارتی این ترکیب مانع از نوسانات شدید قیمتی و کاهش ریسک‌پذیری در خرید سهم می‌شود.
۸- سهام شناور آزاد
بخشی از سهام یک شرکت که صاحبان آنها سهام‌داران غیرراهبردی هستند، را سهام شناور می‌نامند. این درصد که در اختیار بازار بورس قرار می‌گیرد، حجم معاملات و درنتیجه میزان نقد شوندگی سهام شرکت‌ها را افزایش می‌دهد.
۹- خرید سهام از صنایع مختلف
یکی از مهم‌ترین اصول در کاهش ریسک سرمایه‌گذاری، انتخاب سهام از صنایع مختلف است. به بیان ساده‌تر هیچ‌گاه تمام تخم مرغ‌های خود را در یک سبد نچینید. یک سرمایه‌گذار حرفه‌ای انتظار هرنوسانی در بورس را دارد و از این رو در سبد خود سهام شرکت‌های متنوع از صنایع مختلف را انتخاب می‌کند.
چگونه می توانیم یک سهم را برای خرید انتخاب کنیم؟
فعالیت در دنیای بورس جذابیت‌های خاص خود را دارد. اما فعالان در این عرصه برای خرید سهام مناسب بر شانس خود تکیه نمی‌کنند. بلکه انتخاب یک سهم پر بازده نیازمند تحلیل‌های حرفه‌ای در این زمینه است. از سه روش تحلیلی متفاوت می‌توان یک سهم مناسب را انتخاب نمود؛
۱- روش بنیادی
در روش بنیادی به بررسی عوامل محیطی که بر قیمت سهام تاثیرگذارند، پرداخته می‌شود. این عوامل شامل وضعیت اقتصادی و سیاسی کشور، وضعیت صنعت مرتبط در دوره حاضر و وضعیت آینده شرکت می‌باشد.
۲- روش تکنیکال
تحلیل تکنیکال با تجذیه و تحلیل نمودار هر سهم الگویی از رفتار شرکت را پیشبینی می‌کند. تحلیل‌گر تکنیکال معتقد است افت و خیزهای ایجاد شده در هر سهام می‌تواند به الگویی تکرارپذیر در آینده تبدیل شود.
۳- روش تئوری مدرن پرتفوی (MPT)
روش سوم که به تئوری مدرن پرتفوی معروف است، کاربرد زیادی در آنالیز ریسک بازار دارد. امروزه نرم‌افزارهای متعددی برای ارزیابی ریسک و تجذیه و تحلیل بازار به این روش ساخته شده‌اند. این نرم افزارها مورد استفاده بسیاری از سرمایه‌گذاران حرفه‌ای قرار می‌گیرند.
براساس این تئوری، احتمال از دست رفتن سرمایه یک نوع سهام در مقایسه با مجموعه‌ای از سهام مختلف بیشتر است. از این رو سهام مختلف در یک سبد باید به نوعی انتخاب شوند که نوسانات مشابهی نداشته باشند. یعنی زمانی که شاهد کاهش بازده در یک سهم هستیم، سهم دیگر با افزایش بازده ضرر ایجاد شده را پوشش دهد.
این مجموعه که احتمال کاهش بازده آن بسیار کمتر از تک سهم خواهد بود، پرتفوی نامیده می‌شود.
چه مواقعی در هنگام خرید سهام ضرر خواهیم کرد؟
انتخاب مناسب سهام با توجه به تحلیل‌های ذکر شده در بخش پیشین و خرید و فروش آن در زمان مناسب راز موفقیت در بورس است. تمرکز بر قیمت روزانه سهم و تصمیم‌گیری هیجانی برای خرید سهم می‌تواند باعث متضرر شدن سهام‌دار شود.
بنابراین برای پیشگیری از ضررهای احتمالی سعی کنید با توجه به نتایج تحلیل‌های دقیق و در زمان مناسب اقدام به خرید سهام کنید. حتما تا کنون با صف‌های سنگین خرید سهام یک شرکت مواجه شده‌اید.
در این مواقع توجه داشته باشید که هر صف خریدی به معنای رشد سهام نخواهد بود. بلکه می‌تواند یک جو مثبت فریب‌کارانه باشد. گاها با تحلیل‌های صحیح و اصولی می‌توان فرصت‌های ارزنده‌ای را از میان صف‌های سنگین فروش بدست آورد.
چگونه سهام بخریم که ضرر نکنیم؟
بسیاری از ضررهایی که گریبان‌گیر سرمایه‌گذاران می‌شود، ناشی از عدم توجه به نکات کلیدی و هشدارهای بورسی است. اگر شما نیز به تازگی وارد این عرصه شده‌اید، باید برای موفقیت در بورس و جلوگیری از ضررهای احتمالی از این رفتارها دوری کنید. تک سهم بودن، عدم مشاوره با افراد حرفه‌ای، تمرکز بر قیمت‌های روزانه و تصمیم‌گیری هیجانی، طمع و فروش دیرهنگام سهم و عدم ریسک‌پذیری از جمله رفتارهای پرخطر در بازار سرمایه است. بنابراین چنانچه از دانش کافی برای تحلیل سهام برخوردار نیستید، حتما با افراد متخصص در این زمینه مشورت کنید. خرید سهام بدون توجه به تحلیل‌های موجود، احتمال ضرر را بسیار افزایش می‌دهد.
محاسبه سود حاصل از خرید سهام چگونه انجام می شود؟
یکی از سوالات متداولی که برای هر تازه واردی پیش می‌آید، نحوه محاسبه سود حاصل از خرید سهام است. در صورتی که قیمت سهم از نقطه سربه‌سر بالاتر رود، می‌توان گفت سهم وارد سود شده است. محاسبه میزان و درصد سود و یا زیان از منوی پرتفوی قابل مشاهده خواهد بود. توجه داشته باشید که ملاک محاسبه سود یا زیان، قیمت لحظه‌ای سهم است.
چه زمانی کاهش شدید قیمت یک سهم رخ می دهد؟
کاهش قیمت یک سهم تحت تاثیر عوامل مختلفی رخ می‌دهد. اخبار و اطلاعات منفی در مورد شرکت، منجر به عرضه آنی سهام توسط تعداد زیادی از سهام‌داران می‌شود. هم‌جهت شدن سهام‌داران برای پیشگیری از ضرر، باعث تشکیل صف فروش می‌شود.
حوادث مختلف و بحران‌های اقتصادی و سیاسی می‌توانند باعث نوسان شدید و کاهش قیمت سهام شوند. کاهش اختیاری یا اجباری سرمایه توسط شرکت از دیگر دلایل کاهش قیمت سهام خواهد بود. به عنوان مثال در روزهای اخیر با شیوع جهانی بیماری کرونا شاهد سقوط شدید بازار بورس جهانی و کاهش شدید قیمت نفت هستیم.
چه زمانی افزایش شدید قیمت یک سهم رخ می دهد؟
افزایش سرمایه شرکت یکی از مهم‌ترین دلایل بالا رفتن قیمت سهام آن خواهد بود. همانگونه که بحران‌های جهانی و کشوری بر کاهش قیمت یک سهم تاثیرگذارند، اخبار امیدوار کننده نیز باعث افزایش قیمت سهام می‌شوند. پیشرفت و توسعه صنایع در طولانی مدت و سرمایه‌گذاری‌های جدید شرکت‌ها با استقبال خریداران و افزایش قیمت سهم همراه خواهد بود.
جمع بندی
همه‌ی افرادی که وارد بازار سرمایه می‌شوند، با هدف افزایش سرمایه خود قدم در این مسیر گذاشته‌اند. بنابراین برای رسیدن به این هدف باید علاوه بر مطالعه کافی و مشورت با افراد متخصص در این زمینه، از رفتارهای هیجانی پرهیز کنند.
بورس اوراق بهادار از یکی از بازارهای سرمایه معتبر است که ورود به آن نیازمند دانش کافی برای تحلیل رفتار سهم‌های مختلف است. بنابراین لازم است افرادی که قصد آغاز فعالیت در بورس را دارند، با تعاریف و اصطلاحات مربوط به این حیطه به طور کامل آشنا شوند.
از طرفی با توجه به ریسک بالای معاملات در بازار بورس، نمی‌توان بدون مشورت و تنها با تکیه بر شانس خود انتظار سود داشته باشید. بنابراین برای افزایش سرمایه خود در بازار بورس و به حداقل رساندن ضررهای احتمالی حتما با افراد متخصص در این زمینه در ارتباط باشید.
