سود عرضه اولیه سهام چقدر است؟

هنگامی که سهام شرکتی برای اولین بار در بورس عرضه می­‌شود، به روز اول عرضه سهام اصطلاحا عرضه اولیه یا IPO (Initial public offering) می‌گویند. پولی که از عرضه اولیه حاصل می‌شود به طور مستقیم به شرکت‌ می‌رسد. اما اگر بعدها کسی بخواهد این سهم‌ها را بخرد، پولش به حساب فروشنده خواهد رفت. به عبارت دیگر بعد از عرضه اولیه، سهم در بازار ثانویه معامله خواهد شد.

هدف عرضه اولیه

انگیزه‌های زیادی برای فروش سهام یک شرکت وجود دارد. معمولا شرکت‌های کوچک با هدف تامین سرمایه به بازار بورس وارد می‌شوند. یک انگیزه دیگر برای عرضه، خصوصی‌سازی است. شرکت‌های بزرگی مثل مخابرات، فولاد مبارکه و ایران خودرو مالکیت دولتی داشتند. یعنی سود حاصل از فعالیت‌ این شرکت‌ها به حساب دولت می‌رفت. بعد از عرضه شدن در بورس، خریداران سهام، مالک بخشی از این شرکت‌ها می‌شوند و از کسب و کارشان سود می‌برند.

شرایط خرید سهام در عرضه اولیه

در خرید عرضه اولیه نمی­‌توان قیمت و حجم را به صورت دلخواه وارد سامانه معاملاتی کرد. بلکه هر عرضه اولیه دارای شرایطی می‌­باشد. به عنوان مثال در آگهی عرضه اولیه شرکت x حجم در نظر گرفته شده توسط هر سرمایه گذار حقیقی و حقوقی به تعداد ۵۰۰ سهم و دامنه قیمت تعیین شده در محدوده yالی z است. حال سرمایه‌­گذار می­‌تواند حداکثر ۵۰۰ سهم را وارد سامانه کند و اگر ۱ سهم هم بیشتر وارد سامانه معاملاتی کند با خطا مواجه می­‌شود و امکان خرید عرضه اولیه نیست. از طرفی ممکن است برخی از عرضه اولیه‌ها به دلیل بزرگ بودن شرکت به نقدینگی فراوانی نیاز داشته باشد و سرمایه­‌گذار به هر دلیلی نتواند آن را تامین کند. به همین دلیل در این حالت می­تواند تعداد کمتری از سهم را برای خرید وارد سامانه معاملاتی کند و با توجه به این­ که سقف رعایت شده، سفارش با خطا مواجه نمی­‌شود.

قیمت ­گذاری در عرضه اولیه

هنگام عرضه تحلیل­گران آن را بررسی می‌کنند و آن شرکت را از نظر قیمت ارزش‌یابی می‌کنند. آن‌ها متوجه می‌شوند که مثلا قیمت هر سهم این شرکت ۵۰۰ تومان ارزش دارد ولی سازمان بورس به دلیل این که قصد دارد استقبال زیادی از این عرضه شود قیمت را پایین‌­تر اعلام می­‌کند. خود این شرکت هم این تحلیل‌ها را راجع به قیمت سهام خودش می‌داند. اصولا برای اینکه از عرضه‌ سهام شرکتشان استقبال بشود آن‌ها هم حاضر‌ هستند قیمت سهام خود را یک مقداری پایین‌تر از ارزش واقعی خودشان به فروش برسانند. لذا معمولا عرضه اولیه با قیمتی کمتر از ارزش‌ ذاتی سهم انجام می‌شود. برای همین مردم زیادی تمایل دارند که سهم را خریداری کنند. شرکت بخشی از سهام خود (۵ یا ۱۰ درصد) را به فروش می‌گذارد. در روزهای بعدی، رفته رفته مقدار بیشتری سهم عرضه می‌شود. متقاضیان برای خرید این مقدار بیشتر صف می‌بندند. همین فرآیند باعث افزایش قیمت سهم می‌شود. درواقع، در روز معاملاتی بعد از عرضه اولیه، صف خرید برای سهام شرکت عرضه شده شکل می‌گیرد. به این معنی که قیمت به حداکثر دامنه نوسان خود (یعنی مثبت ۵ درصد) می‌رسد و تعداد سفارشات زیادی برای خرید سهام ثبت می‌شوند. این افزایش قیمت یک بازی برد برد است. سرمایه‌گذارهای اولیه از سرمایه‌گذاری خود سود می‌برند. شرکت هم با فروش سهام بیشتر با قیمت بالاتر، پول بیشتری به دست می‌آورد. اولویت خرید سهام در صف خرید با کسانی است که سفارش خود را زودتر ارسال کرده‌اند. چند ثانیه تأخیر هم می‌تواند باعث شود که متقاضی خرید سهام، جایگاه مناسبی در صف خرید نداشته باشد. در مورد عرضه‌های اولیه تعداد سفارش‌های ارسال شده بسیار زیاد بوده و در کسری از ثانیه هزاران سفارش به هسته معاملات بورس فرستاده می‌شود.

سود عرضه اولیه

در بیشتر موارد عرضه اولیه سود‌آور است چرا که تعداد سهم‌ها محدود است و خریداران زیادی تمایل دارند در کسب و کار شرکت‌های جدید سهیم شوند. تشکیل صف خرید برای سهام شرکت­‌ها از دلایل اصلی بالا رفتن قیمت به حساب می‌آید. در بیشتر موارد سرمایه‌گذاران در بازه‌ای کوتاه از یک سهم بین ۲۰ تا ۳۰ درصد سود می‌گیرند. هرچند مبلغ این سود آن قدرها بزرگ نیست. قیمت خرید بیشتر عرضه های اولیه رقم کمی است، و با توجه به محدودیتی که برای خرید تعداد سهام در عرضه اولیه وجود دارد، حتی اگر ۵۰ درصد هم سود اولیه آن‌ها باشد و این سود را نصیب صاحبان سهام کنند، مبلغ ناچیزی به صاحبان سهام می‌رسد.

عرضه اولیه، اولین تجربه سهامداری

اولین تجربه‌ سرمایه‌گذاری بسیاری از افراد در بورس تهران، “معمولا” (نه لزوما) خرید عرضه اولیه است که به تجربه شیرینی تبدیل می‌شود. زیرا هر شرکتی عرضه می‌شود معمولا تا چند روز صف خرید است و معمولا تا چند روز شاهد رشد ۵ درصدی ارزش سهام این شرکت‌ها هستیم. اما معنای این حرف این نیست که عرضه اولیه همیشه سود به همراه دارد. در مواردی به دلیل قیمت‌گذاری بالا، خریداران به محض خرید، سهام خود را می‌فروشند. در این صورت کسانی که سهم خود را نگه داشته‌اند، متحمل زیان خواهند شد. همچنین ممکن است در بازار ثانویه قیمت از قیمت کشف شده در زمان عرضه اولیه پایین‌تر بیاید. به همین دلیل است که می‌گوییم خرید سهام از بازار اولیه، یک سرمایه‌گذاری “کاملا بدون ریسک” نیست.

رشد قیمت بعد از عرضه اولیه

رشد قیمت سهم پس از عرضه اولیه به عوامل زیر بستگی دارد:

• تعداد سهام عرضه شده: هرچقدر تعداد عرضه کمتر بوده باشد، معمولا فروشندگان کمتری نیز وجود خواهند داشت.
• رفتار سهامدار عمده: اگر سهامدار عمده پس از عرضه اولیه، سهام دیگری عرضه نکند معمولا سهام رشد بیشتری می‌کند.
• جو کلی بازار: در زمانی که جو کلی بازار مثبت است و همه خوشبین هستند، افراد کمی حاضر به فروش می‌شوند.
• اخبار و شایعه‌های پیرامون سهم: گاهی اخبار و شایعات منفی یا مثبتی پیرامون سهام عرضه شده شکل می‌گیرد و افراد براساس این شایعات و اخبار تصمیم می‌گیرند.
• فاصله قیمت با ارزش ذاتی: هرچقدر سهام ارزان­تر در عرضه اولیه ارائه شود، یعنی با ارزش ذاتی خود فاصله بیشتری داشته باشد، خریداران بیشتر به خرید تشویق می‌شوند.

فروش سهام عرضه اولیه

تصمیم‌گیری برای فروش سهام بر عهده شماست. حتی می‌توانید روز پس از عرضه اولیه، سهام خود را بفروشید ولی به عنوان یک توصیه کلی، بهتر است تا زمانی که صف خرید در سهم وجود دارد، سهام خود را نگهداری کنید. اگر سهم به قیمت مناسبی عرضه شود معمولا رشد قیمت آن در طی چند روز اتفاق می­‌افتد و به همین دلیل تمایلی برای فروش سهم در ابتدا وجود ندارد. اما برای سرمایه‌­گذارانی که اطلاع درستی از ارزش سهم ندارند بهتر است که در صورت عرضه شدن صف خرید، سهم خود را نیز به فروش برسانند.

مثالی از بازدهی در عرضه­ اولیه

با توجه به توضیحات ارائه شده، در ادامه به بررسی چند مثال از بازدهی عرضه اولیه های چندسال اخیر خواهیم پرداخت:

در سال ۹۶، شرکت مبین وان کیش طی ۲۵ روز، ۲۶۸% بازدهی، شرکت به پرداخت ملت طی ۸ روز، ۲۶% بازدهی، شرکت های وب طی ۲۲ روز، ۶۲% بازدهی داشتند و شرکت شفادارو، طی ۵ روز -۵% بازدهی داشته است! همانطورکه در این مثال مشخص است، لزوما عرضه­‌های اولیه همیشه با بازدهی مثبت همراه نیستند. در سال ۹۷، شرکت عطرین نخ قم طی ۲۰ روز ۹۷% بازدهی، شرکت کشاورزی و مکانیزه اصفهان کشت طی ۲۴ روز ۱۰۰% بازدهی، شرکت کشت و دام پارس طی ۳۵ روز، ۱۷۰% بازدهی به سهامداران اعطا کرد. در سال ۹۸، شرکت دارویی رهاورد تامین طی ۴۰ روز ۲۰۵% بازدهی، شرکت پلی پروپیلن جم طی ۷ روز ۳۷% بازدهی، سرمایه­‌گذاری صدر تامین طی  روز ۵ روز ۲۰%  بازدهی و شرکت توسعه مولد نیروگاهی جهرم طی ۱۲ روز ۴۰% بازدهی به سهامداران اعطا کرد. لازم به اشاره است، موارد ذکر شده تنها چندین نمونه از عرضه‌های اولیه در سالیان اخیر هستند.

ترتیبی که برای خواندن مقالات عرضه اولیه سهام به شما پیشنهاد میکنیم:

عرضه اولیه سهام چیست؟ آموزش خرید عرضه اولیه عالیس

عرضه اولیه ها را چه زمانی بفروشیم؟

خرید عرضه اولیه در روز دوم چگونه انجام می شود؟

نحوه خرید عرضه اولیه در کارگزاری مفید، آگاه و فارابی

خرید عرضه اولیه بدون نقدینگی چطور ممکن است؟

خرید عرضه اولیه از چند کارگزاری امکان پذیر است؟

خرید اتوماتیک عرضه اولیه چگونه انجام می شود؟

سود عرضه اولیه سهام چقدر است؟

خرید عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ چیست؟

چگونه سهام عرضه اولیه بخریم و چرا سهام داران از عرضه اولیه استقبال می‌کنند؟

نحوه خرید آنلاین عرضه اولیه سهام

چگونه زمان فروش عرضه اولیه سهام را تشخیص دهیم؟

آیا خریدعرضه اولیه همیشه تصمیم درستی است؟

خرید عرضه اولیه سهام در بورس