نحوه خرید عرضه اولیه به دو صورت آفلاین و آنلاین امکان پذیر است. اما معاملات آنلاین و آفلاین به چه معناست؟ در خرید اولین عرضه ارایه شده سهام شرکت ها به صورت آنلاین، سرمایه گذار باید در زمان تعیین شده، اقدام به خرید سهام کند که به صورت کامل شرح داده می شود. در خرید آفلاین سرمایه گذار باید قیمت و حجم درخواستی خود را وارد سامانه معاملاتی کند تا کارگزار نسبت به خرید عرضه ابتدایی برای شخص اقدام نماید.
نحوه خرید عرضه اولیه؛ چگونه عرضه اولیه بخریم؟
برای خرید عرضه اولیه، باید مانند خرید سهام سایر شرکت ها کد بورسی داشته باشید. بنابراین خرید سهام در عرضه اولیه برای همگان آزاد است به شرطی که دارای کد بورسی (کد معاملاتی) باشند. دریافت کد بورسی رایگان است. پس از دریافت کد بورسی، نام کاربری و رمز عبور ورود به نرم افزار معاملاتی توسط کارگزاری برای شما ارسال می شود. عرضه های اولیه معمولا چندین بار در سال انجام می شوند. به طور کلی، تعداد عرضه های اولیه چندان زیاد نیستند. برای اطلاع از عرضه اولیه باید اخبار سایت های بورسی و کانال های خبری را پیگیری کنید. بیشتر کارگزاری ها نیز این عرضه ها را به مشتریان خود اطلاع می دهند. در ادامه به توضیح مراحل چگونگی خرید عرضه اولیه می پردازیم.
۱- مطالعه اطلاعیه عرضه اولیه
برای باخبر شدن از زمان اولین عرضه سهام شرکت ها و اطلاعات مربوط به آن باید اخبار سایت های بورسی و کانال های خبری که این اخبار را اطلاع رسانی می کنند را پیگیری نمایید.
البته بیش تر کارگزاری ها زمان ارایه این عرضه ها را به مشتریان خود اطلاع رسانی می کنند. پس از اطلاع از تاریخ عرضه، حدودأ ساعت ۱۰ صبح همان روز به سایت tsetmc مراجعه نمایید تا از اطلاع رسانی های ناظر بازار باخبر شوید.
اگر قرار باشد این عرضه در روز جاری اتفاق بیفتد، معمولأ ناظر بازار بین ساعات ۱۰ تا ۱۳، پیام مربوط به آن را منتشر می کند که در این پیام ها زمان و چگونگی فروش عرضه اطلاع رسانی خواهد شد.
۲- ارسال سفارشات خرید سهام در عرضه اولیه
پس از مشاهده جزییات مربوط به اولین عرضه سهام ازطریق پیام ناظر، باید موجودی حساب را نزد کارگزاری افزایش داد، در قدم بعدی باید سفارش خرید را در ساعت مشخص شده، ارسال کرد.
علاوه بر این، سهمیه هر فرد مشخص شده است و اگر شما سفارش خرید را بیش از مقدار تعیین شده قرار دهید، هیچ سهامی به شما تعلق نخواهد گرفت.
در این بین، توجه به قیمت مجاز بسیار مهم است بنابراین قیمت باید دقیقأ ریال به ریال با قیمت اعلام شده مطابقت داشته باشد. به دلیل این که تقاضا برای خرید این نوع از عرضه سهام همواره در حال رشد است، معمولأ همه افراد سقف قیمت مجاز را در فرم سفارش خرید وارد می کنند.
در نهایت، در ساعت مناسب پیش از عرضه، وارد سیستم معاملاتی شوید و موجودی خود را از طریق پرداخت آنلاین و رمز دوم افزایش دهید. به جهت محاسبه موجودی لازم برای خرید اولین عرضه، باید سهمیه هر شخص را در حداکثر قیمت مجاز ضرب کنید.
دوره آموزشی از صفر تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است
برای مثال اگر حداکثر قیمت عرضه، ۲,۷۵۰ ریال باشد و سهمیه هر نفر حداکثر ۲,۰۰۰ سهم، حداکثر مبلغ موردنیاز برای خرید ۵۵۰,۰۰۰ تومان خواهد بود. بعد از انجام مراحل بالا باید در ساعت مشخص شده، سفارش خودتان را مطابق با جزییات ارسال کنید.
۳- ثبت سفارش
معمولا در نخستین ساعت های زمان معاملات، از طریق پیغام ناظر سایت مدیریت فناوری بورس تهران، بازه زمانی ثبت سفارش اعلام می شود. اطلاعیه های ناظر بازار به شکل یک اعلام کوچک در گوشه سمت چپ و پایین صفحه نمایش، نشان داده می شوند.
در پیام ناظر بازار، می توانید این اطلاعات را به دست آورید:
- تاریخ عرضه اولیه
- تعداد کل سهام قابل عرضه
- ساعت مجاز برای ثبت سفارش
- سهمیه هر نفر (هر کد معاملاتی)
- بازه قیمت هر سهم
- سایر شرایط ورود سفارش
باید به تک تک جزییات این پیام دقت کنید. زیرا وارد کردن اطلاعات اشتباه به طور عمدی یا سهوی، باعث می شود عرضه اولیه به شما تعلق نگیرد. اگر بازه زمانی به طور مثال ساعت ۱۰ تا ۱۲ صبح باشد، شما می توانید در ساعت مورد نظر وارد سامانه معاملاتی شوید، نماد شرکت مورد نظر را جستجو کرده و با توجه به نقدینگی خود حجم خریدتان را ثبت کنید. این حجم نباید بیشتر از حداکثر حجم درج شده در اطلاعیه عرضه اولیه باشد. زیرا سهمیه هر فرد مشخص شده است و اگر سفارش خرید را بیش از این مقدار قرار دهید، هیچ سهامی به شما تعلق نمی گیرد. البته می توانید کف قیمتی یا سقف قیمتی را درج کنید. اما باید به این نکته توجه داشته باشید که اگر سهم مورد نظر به عقیده شرکت کنندگان ارزنده باشد و بیشتر آنها قیمت سقف را ثبت کنند، شما نیز باید قیمت سقف را درج کنید تا سهام به شما تعلق گیرد. در این حالت، اگر کف قیمتی را درج کنید به احتمال زیاد، سهامی به شما تعلق نمی گیرد.
نکته مهم آن است که اختصاص سهم در عرضه اولیه به روش ثبت سفارش، بر اساس اولویت زمانی ثبت سفارش نیست. بنابراین چه در ساعات اولیه این کار را انجام دهید و در چه ساعات پایانی، تفاوتی در تعداد سهام تخصیص یافته به شما ندارد. برای اطمینان از ارسال شدن سفارش، می توانید لیست سفارشات را بررسی کنید. پس از اینکه سفارش ارسال شد، نیاز به انجام کار خاص دیگری نیست.
۴- تخصیص سهام
تخصیص سهام به هر کد معاملاتی بعد از پایان زمان اعلام شده برای خرید انجام خواهد شد. سازمان بورس با توجه به تعداد شرکت کنندگان و قیمت وارد شده توسط آن ها، سهام را بین شرکت کنندگان توزیع می نماید. در نهایت می توانید در ساعت ۱۷ یا ۱۸ موجودی سهام تان را بررسی نمایید تا از مقدار عرضه تعلق گرفته به خودتان مطلع شوید.
در زیر نحوه خرید اولین عرضه سه کارگزاری مفید، آگاه و فارابی، شرح داده می شود. اما پیش از آن توجه به این نکته خالی از لطف نیست که اصلی ترین نرم افزار هایی که سه کارگزاری مورد نظر برایخرید و فروش آنلاین سهام در اختیار مشتریان خود قرار می دهند به شرح زیر خواهد بود:
-
- مفیدتریدر – اختصاصی کارگزاری مفید
- آساتریدرآگاه – اختصاصی کارگزاری آگاه
- فارابیکسو – اختصاصی کارگزاری فارابی
نحوه خرید عرضه اولیه در کارگزاری مفید
کارگزاری مفید، با ارایه توافق نامه ای تحت عنوان “توافق نامه خرید اتومات عرضه اولیه” این امکان را به مشتریان خود می دهد که در صورت شارژ حساب کارگزاری تا پیش از شروع عرضه، به صورت اتوماتیک و خودکار، عرضه ارایه شده از طرف سامانه های معاملاتی را خریداری کنند.
به این ترتیب ترافیک ارسال سفارش برای شرکت در خرید اولین عرضه کنترل میشود و تمامی مشتریان با آسودگی خاطر در این عرضه شرکت خواهند کرد.
البته اگر ارسال سفارش انجام شده توسط کارگزاری نیاز به ویرایش داشته باشد، کارگزاری امکان ویرایش و یا حذف سفارش از طریق سامانه های معاملاتی را فراهم کرده است.
نحوه خرید عرضه اولیه در کارگزاری آگاه
در قسمت سمت چپ صفحه اصلی کارگزاری آگاه، آیکن زنگ وجود دارد که پیام های ناظر، کارگزار، پیام های شخصی و همین طور زمان ارایه اولین عرضه را می توانید در این بخش مشاهده نمایید.
پس از مطمئن شدن از ساعت سفارش گذاری، در قسمت جستجو، نماد مورد نظر را جستجو کنید. با توجه به این که تاکنون معامله ای روی نماد مربوط به اولین عرضه صورت نگرفته جداول اطلاعاتی مربوط به آن نماد خالی است.
برای خرید اولین عرضه یک سهام، باید روی دکمه “خرید” کلیک کنید و قیمت خرید مورد نظرتان را با توجه به محدوده قیمت که در قسمت بالای صفحه مشخص شده است در حد”بالاترین” آن انتخاب کرده و همین طور تعداد سهام مورد نظرتان را وارد نمایید.
بنابراین، با فشردن دکمه “خرید” سفارشتان ثبت می شود و در ساعات آغاز عرضه این معامله برای شما انجام خواهد شد. در صورتی که تمامی مراحل را به درستی طی کنید، پیغامی تحت عنوان “عملیات با موفقیت ثبت شد” را مشاهده می نمایید.
البته ثبت سفارش به این معنی نیست که به طور حتم کل این تعداد سهام به شما تعلق می گیرد، زیرا زمانی که متقاضی زیاد باشد، ممکن است کم تر از حداکثر سهم مشخص شده به شما برسد.
نحوه خرید عرضه اولیه در کارگزاری فارابی
کارگزاری فارابی با استفاده از نرم افزار فارابیسکو این امکان را به مشتریان خود می دهد که چند روز پیش از ارائه اولین عرضه از سهام شرکت ها، به صورت اتوماتیک اقدام به ثبت سفارش خرید نماد مورد نظر خود نمایند.
به این ترتیب که ابتدا باید در منوی اصلی نرم افزار، بر روی گزینه “درخواست ها” کلیک کنید. سپس از منوی باز شده “درخواست عرضه اولیه” را انتخاب نمایید.
در قدم بعد، نماد عرضه مورد نظر را انتخاب کرده و در نهایت بر روی دکمه سبز رنگ “ثبت” کلیک نمایید. به این ترتیب، در صورت کافی بودن موجودی در حساب کارگزاریتان، نرم افزار به صورت اتوماتیک اقدام به خرید اولین عرضه از سهام در روز عرضه می کند.
آیا می توان از چند کارگزاری عرضه اولیه خرید یا خیر؟
در خصوص چگونگی خرید عرضه اولیه در بازار سرمایه این سوال در بین سرمایه گذاران تازه وارد وجود دارد و نکته اول آن است که شما برای دریافت نام کاربری و رمز عبور چندین کارگزاری هیج محدودیتی ندارید، اما نکته مهم تر آن است که کد بورسی شما همچون کد ملی منحصر بفرد بوده و در نهایت یک کد بورسی خواهید داشت و آنچه در عرضه اولیه اهمیت دارد کدبورسی است و نه تعداد کارگزاری هایی که شما امکان استفاده از خدمات آن ها را دارید و یا مشتری آن ها هستید. لذا خیر شما تنها به اندازه سهمیه یک کد می توانید عرضه اولیه بگیرید. به دلیل تقاضای بسیار زیادی که برای عرضه های اولیه شکل گرفته، معمولا سهمیه کمی به افراد شرکت کننده می رسد؛ با این حال، خرید سهام در عرضه اولیه یک راه بی خطر برای تجربه اولین سرمایه گذاری در بورس است، زیرا بیشتر مواقع مقداری سود نصیب سرمایه گذاران می کند. در عرضه اولیه با بوک بیلدینگ، یک بازه زمانی، حداقل و حداکثر قیمت قابل خرید و سهمیه برای هر کد معاملاتی در نظر گرفته می شود. شما باید براساس این اطلاعات که توسط ناظر بازار در روز عرضه اعلام می شود، سفارش خود را در ساعت مشخص شده ارسال کنید. تخصیص سهام توسط ناظرین به کدهای معاملاتی انجام می گیرد و معمولا در صورت وجود تقاضای بالا، همه افراد بطور مساوی از عرض ه ها بهره مند می شوند.
خرید عرضه اولیه بدون نقدینگی چطور ممکن است؟
وابسته به بودجه خریداران، امکان خرید سهام کمتر از حداکثر سهمیه اعلام شده برای هر کد بورسی وجود دارد اما بیشتر از آن خیر. بنابراین با توجه به نقدینگی، هر خریدار می تواند تعداد سهام مشخصی تا حداکثر سهمیه اعلام شده، سفارش بگذارد. اما مواردی پیش می آید که خریداران نقدینگی برای خرید عرضه اولیه نداشته باشند. مثلا به این علت که تمام نقدینگی خود را صرف خرید سهام های ارزنده در بازار سرمایه کرده اند. در این حالت برخی کارگزاری ها توانایی خرید عرضه اولیه بدون نقدینگی را برای کاربران خود با توافق نامه ارسال سفارش عرضه اولیه امکان پذیر ساخته اند.
با فعال ساختن گزینه ارسال سفارش عرضه های اولیه در نرم افزار معاملاتی مربوط به هر کارگزاری، در روز و در ساعت مقرر برای ثبت سفارش، سفارش عرضه اولیه برای کاربر ثبت می گردد. در نرم افزار معاملاتی برخی از کارگزاری ها، سفارش خودکار عرضه اولیه در صورت وجود نقدینگی به اندازه حداکثر نقدینگی مورد نیاز انجام می گیرد در حالیکه برخی از کارگزاری ها در صورت عدم وجود نقدینگی، اعتبار لازم جهت خرید عرضه اولیه را به کاربران خود اختصاص می دهند.
برای مثال، در عرضه اولیه آریا که تصویر آن نشان داده شد، حداکثر سهمیه قابل سفارش برای هر کد حقیقی و حقوقی ۱۰۰سهم و سقف قیمتی ۶۵٫۱۱۹ریال می باشد. بنابراین حداکثر نقدینگی مورد نیاز (به ریال) برابر است با:
۱۰۰x65.119=6.511.900
در صورتی کاربر خود سفارش عرضه اولیه را انجام بدهد، می تواند هر تعداد سهم تا حداکثر ۱۰۰ سهم سفارش بگذارد. در حالی که در ارسال سفارش خودکار عرضه اولیه، سفارش در سقف سهمیه به تعداد ۱۰۰ سهم و جمعاً به ارزش ۶٫۵۱۱٫۹۰۰ ریال ارسال می گردد که برخی از کارگزاری ها تنها در صورت وجود نقدینگی حداقل به این مبلغ، ارسال سفارش خودکار را ممکن می سازند که از موجودی کاربر کسر می گردد و در برخی دیگر از کارگزاری ها در صورت عدم وجود نقدینگی لازم، اعتبار لازم برای ارسال سفارش به کاربر اختصاص داده می شود که این تخصیص اعتبار در غالب منفی شدن موجودی نقدینگی در نرم افزار نشان داده می شود یعنی موجودی نقدینگی کاربر در صورت صفر بودن، پس از ارسال سفارش خودکار به صورت ۶٫۵۱۱٫۹۰۰- ریال نمایش داده می شود که کاربر می بایست ظرف چند روز بدهی خود را به کارگزاری تسویه نماید.