در چند هفته اخیر و هم‌زمان با شدت پیداکردن تنش‌های میان روسیه و دیگر کشورهای غربی در رابطه با جنگ اوکراین، شاهد روندی نزولی در بازار ارزها و درنتیجه سقوط قیمتی اغلب ارزهای دیجیتال مثل بیت کوین بودیم. درحقیقت با انتشار هر خبری درمورد افزایش تنش‌ها بین روسیه و کشورهای مخالف با این جنگ، شاهد افت قیمت‌ها و با انتشار هر خبر درباره کاهش این تنش‌ها، شاهد رشد قیمت‌ها در بازار رمز ارزها بوده‌ایم.
از طرفی در این بین طلا را می‌توان برنده وجود چنین تنش‌هایی دانست. طی یکی دو هفته گذشته، درحالی‌که قیمت هر اونس طلا به مرز 1900 دلار (بالاترین میزان قیمت این دارایی در نه ماه گذشته) رسید، شاخص S&P 500 و دو شاخص مهم دیگر در بازار بورس آمریکا، به شکل چشمگیری کاهش پیداکرده و عملکرد هفتگی بازار بورس آمریکا نیز بهطورکلی منفی بود. از این‌رو این موضوع بیانگر وجود شکلی از همبستگی میان قیمت بیت کوین و شاخص S&P 500 در بازار بورس آمریکا است، اما سؤال اصلی این است که اساساً همبستگی به چه معنا بوده و این مفهوم درباره بیت کوین و دیگر ارزها به چه شکل عمل می‌کند.
مفهوم همبستگی در بازارهای مالی
به‌صورت کلی، یک معامله‌گر که در حال یادگیری مفاهیم مربوط به تحلیل تکنیکال بازارهای مالی همچون فارکس، ارزها و… و همچنین مباحث بنیادی مربوط به این بازارها است، باید بدانند در کلیه بازارهای مالی مانند جفت ارزها، شاخص‌ها، ارزها و… مفهوم مهمی وجود دارد که آن را همبستگی بازار (Correlation) می‌نامند.
درحقیقت این مفهوم به‌قدری مهم است که گاهی سبب می‌شود قیمت و ارزش یک شاخص، ارز یا دارایی، صعودی یا نزولی شده یا روی صعودی یا نزولی بودن یک شاخص، ارز یا دارایی دیگر نیز تأثیرگذار باشد. اساساً نسبت همبستگی در بازارهای مالی معمولاً با یک عدد در بازه -۱ تا ۱، یا به‌صورت درصدی نمایش داده می‌شود. برای درک بهتر این مفهوم تصور کنید میزان همبستگی ۲ ارز را محاسبه کرده و اعلام می‌کنند این رقم هشت دهم است.
همان‌طور که مشخص است، هشت دهم یک رقم مثبت است؛ از این‌رو زمانی که ارز اول در روندی صعودی قرار بگیرد، احتمال بالایی وجود دارد که ارز دوم نیز در روندی صعودی قرار بگیرد. این موضوع از این جهت است که میزان همبستگی این دو ارز براساس آمار ارائه‌شده مثبت بوده و این عدد مثبت نیز رقم نسبتاً بالایی است.
برای مثال اگر نمودار قیمتی بیت کوین و اتریوم را بررسی کنند، متوجه خواهید شد به‌طور معمول، وقتی نمودار بیت کوین مثبت باشد، نمودار اتریوم نیز روندی صعودی خواهد داشت؛ درنتیجه این موضوع بیانگر این است که این دو ارز دیجیتال با یکدیگر همبستگی مثبتی دارند.
از طرفی اساساً زمانی که همبستگی دو ارز یا دارایی، مثبت 1 یا ۱۰۰% باشد، بدین معناست که نمودار قیمتی ارز یا دارایی دوم، دقیقاً عملکردی مشابه با نمودار رمز ارز یا دارایی اول خواهد داشت. برای درک بهتر این نکته تصور کنید نسبت همبستگی دو ارز عددی نزدیک به صفر است؛ درواقع این رقم بیانگر این است که روندهای حرکتی ارز اول، چندان ارتباطی با روندهای حرکتی ارز دوم نداشته و هرکدام از این دارایی‌های دیجیتال می‌توانند رفتار متفاوتی از یکدیگر بروز دهند.
درنتیجه اگر همبستگی دو ارز، شاخص یا دارایی، عددی منفی باشد، نمودار قیمتی این دو دارای عملکردی معکوس یکدیگر خواهد بود. حال اینکه هرچه این رقم به عدد منهای 1 نزدیک‌تر باشد، عملکرد معکوس این دو نیز با احتمال بالاتری اتفاق خواهد افتاد.
علاوه بر این، در انتهای آپریل 2022 (فروردین ماه 1401)، شاخص دلار (DXY) با ارز بیت کوین همبستگی منفی، بیت کوین با بازار بورس آمریکا (S&P 500) همبستگی مثبت و ارزهای دیجیتال بیت کوین و اتریوم نیز با هم همبستگی مثبت دارند؛ برای مثال زمانی که قیمت DXY به یک سطح حمایتی برخورد کرده و در همان دقیقه، قیمت بیت کوین نیز به یک سطح مقاومتی برخورد کند، این موضوع می‌تواند نشانه مطلوبی برای افزایش قیمت دلار و کاهش قیمت بیت کوین باشد.
البته نباید فراموش کرد که نباید به‌هیچ‌عنوان تنها با تکیه بر این مفهوم ترید کرد و این هم‌بستگی‌ها را باید تنها برای تأیید دیگر نشانه‌ها در تحلیل‌های خود به کار برد.
اهمیت آگاهی از همبستگی نمودارهای قیمتی
حال که با مفهوم همبستگی آشنا شدیم، حتماً این سؤال نیز برایمان پیش خواهد آمد که اساساً اهمیت آگاهی از این پارامتر چه بوده و این مفهوم چه کمکی به تریدرهای مبتدی بازارهای مالی و به‌ویژه بازار ارزها می‌کند؟ به‌صورت کلی، آگاهی از همبستگی در بازارهای مالی به افراد کمک می‌کند تا در گام نخست، درک بهتری از تغییرات قیمت در نمودارهای گوناگون داشته و در قدم بعدی نیز به آن‌ها کمک می‌کند انتخاب هوشمندانه‌تری درباره انتخاب نمودارهای مختلف و معامله روی آن‌ها داشته باشند.
برای نمونه، زمانی که فردی روی ۲ نمودار با ضریب همبستگی شدیداً بالا (مثبت یا منفی) معامله می‌کند، درواقع چون این دو نمودار رفتاری مشابه یکدیگر دارند، تقریباً نقاط ورود و خروج آن‌ها نیز هم‌زمان بوده و این موضوع می‌تواند بازدهی عملیات ترید افراد را کاهش دهد. از طرفی، به‌دلیل اینکه این ۲ نمودار با یکدیگر همبستگی بالایی دارند، افراد می‌توانند با تحلیل و بررسی هریک از این دو نمودار، به درک صحیح‌تری از عملکرد دیگر نمودار برسند.
نحوه محاسبه ضریب همبستگی
به‌صورت کلی نحوه محاسبه نسبت همبستگی شاخص‌ها، دارایی‌ها و ارزها در بازارهای مالی گوناگون، به روش‌های گوناگونی بستگی دارد که ساده‌ترین راه پیش رو، جست‌وجو در موتورهای جست‌وجو مانند گوگل و استفاده از وب‌سایت‌هایی است که نمودارهای همبستگی طیف گسترده‌ای از شاخص‌ها، ارزها و دارایی‌های مختلف را به‌طور رایگان در اختیار افراد قرار می‌دهند.
ولی اگر به هر علتی نتوانستید نسبت همبستگی مدنظر خود را در اینترنت پیدا کنید، می‌توانید برای محاسبه این نسبت از نرم‌افزار اکسل (Excel) و فرمول کرل (Correl) استفاده کنید. درواقع برای استفاده از این فرمول در نرم‌افزار اکسل تنها کافی است تا قیمت 2 دارایی مدنظر خود را (در یک بازه زمانی مشخص) در دو ردیف از سلول‌های اکسل وارد و به کمک تابع Correl نسبت همبستگی این دو را محاسبه کنید. می‌توانید با کلیک روی لینک زیر، از این ابزار محاسبه همبستگی استفاده کنید:
https://www.statskingdom.com/correlation-calculator.html
از طرفی، یکی از وب‌سایت‌هایی که به‌طور اختصاصی به کاربران این امکان را می‌دهد تا همبستگی بین ارزهای دیجیتال مختلف را بررسی کنند، وب‌سایت معتبر Cryptpwatch است. البته برای ورود به این وب‌سایت اول از همه باید فیلترشکن خود را روشن کنید. پس از اینکه وارد سایت شدید، با تصویر زیر روبه‌رو می‌شوید.
با کلیک روی قسمت Correlation صفحه جدیدی برای شما باز شده و در این صفحه همبستگی بین ارزهای مختلف نشان داده است. شما می‌توانید ارز موردنظر خود را به این لیست اضافه کنید، حتی این امکان به شما داده می‌شود که بازه زمانی دلخواه خود را انتخاب کنید.
مزایای ضریب همبستگی
شاید خرید یا سرمایه گذاری در ارزهای رمزنگاری‌شده به اندازه کافی می‌تواند خطرناک باشد. بدون دانش وارد این بازار پرتلاطم شدن، قطعاً تریدر را متحمل ضررهای زیادی خواهد کرد؛ برای مثال قیمت بیت کوین در مدت‌زمان کوتاهی تنها 191 درصد افزایش قیمت داشت، اما پس از آن 224 درصد کاهش قیمت داشت.
البته عوامل زیادی در این امر تأثیرگذار بوده است. به هر صورت اگر یک تریدر در دسامبر ۲۰۱۷، اقدام به خرید بیت کوین می‌کرد، متحمل ضررهای زیاد می‌شد. یک تریدر قادر نخواهد بود جلوی ریزش بازار را بگیرد، اما می‌تواند جلوی ضرر خود را بگیرد.
درواقع یک تریدر می‌تواند با دانشی که دارد، سرمایه خود را بیمه کند؛ مثلاً شما نمی‌توانید جلوی حوادثی مثل سیل و زلزله را بگیرید، اما می‌توانید خانه خود را بیمه کنید تا ضرر مالی کمتری به شما وارد شود. وقتی یک سرمایه گذار، ۲ ارزی که همبستگی مثبت را دارند در پرتفوی خود دارد، قطعاً وقتی یکی از آن‌ها کاهش قیمت داشته باشد، دیگری هم با ریزش قیمت روبه‌رو خواهد شد و شخص، متحمل ضررهای زیادی خواهد شد.
اما اگر از ۲ ارز که همبستگی ندارند یا همبستگی منفی دارد استفاده کند، حتی اگر یکی از ارزها هم ریزش قیمت داشته باشد، تا حدی ضرر به حداقل می‌رسد. شاید استفاده از این روش در دنیای ارزهای دیجیتال خیلی کارایی نداشته باشد؛ چراکه ارزها به‌اندازه کافی باهم واگرایی ندارند.
معضلی به نام همبستگی زیاد
اساساً قانون طلایی هر سرمایه گذار متنوع‌سازی پرتفوی سرمایه گذاری است که معمولاً با دستیابی به دارایی‌هایی با همبستگی کم حاصل می‌شود؛ بنابراین اگر قیمت یکی از دارایی‌ها افزایش یابد، احتمالاً دیگری سقوط خواهد کرد. سرمایه گذار در حالت نخست سود کسب می‌کند و در حالت دوم منتظر رشد ارزش دارایی است.
با وجود این، در بازار ارزها تغییر قیمت بیشتر ارزهای دیجیتال معمولاً هم‌زمان است که صورت می‌گیرد. درواقع براساس نتایج آن میانگین همبستگی بین آلت کوین‌های پیشرو با ارزش بازار در سال ۲۰۱۹ تنها هفت دهم بود. این بدین معناست که در 70 درصد موارد، ارزهای دیجیتال مانند اتر، لایت کوین، ایاس (EOS)، ریپل (Ripple)، بیت کوین کش (BCH)، بایننس کوین (BNB) و دیگر موارد، هم‌زمان رشد کرده و سقوط می‌کنند؛ از این‌رو استفاده هم‌زمان از آن‌ها برای متنوع‌سازی پورتفوی سرمایه گذاری معنا ندارد.
به بیان ساده‌تر، زمانی که دارایی‌هایی در یک سبد سرمایه گذاری (پرتفوی) قرار می‌گیرند که در زمان ریزش بازار، هم‌زمان با هم افت قیمت پیدا می‌کنند، استفاده از این دارایی‌ها با هم برای تنوع‌بخشیدن به سبد سهام یا دارایی‌ها منطقی نیست.
همچنین معرفی اوراق بهادار توکنی‌شده ممکن است تا حدودی این مشکل را کاهش دهد؛ چراکه این ابزارهای مالی با بازار وسیع‌تر همبستگی ندارند. با این حال آن‌ها طبقه‌ای جداگانه از دارایی‌های دیجیتال هستند که برخلاف دیگر دارایی‌هایی که بدون مجوز هستند، به رعایت دقیق قوانین مقابله با پول‌شویی (AML) و احراز هویت (KYC) نیاز خواهند داشت.
این یعنی بیت کوین یا دیگر ارزها، در راستای مقابله با پول‌شویی و جرائم مالی دیگر نیاز دارند تا در بازارهایی مبادله شوند که کاربران در آن‌ها احراز هویت می‌شوند.
دشواری اثبات همبستگی در ارزهای دیجیتال
بازار ارزهای دیجیتال یک بازار به‌شدت ناپایدار است و هنوز به بلوغ کامل نرسیده است. هیچ‌کس قادر نیست ادعا کند یک رابطه کامل بین ۲ ارز دیجیتال وجود دارد؛ چراکه ممکن است در روزهای مختلف تفاوت داشته باشد. ممکن است این همبستگی زیادی که بین بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال دیده می‌شود، تنها به این علت باشد که بیت کوین به‌عنوان پادشاه و فرمانروا عمل کرده و زمانی که به سمت بالا حرکت می‌کند، ابعاد آلت کوین‌ها را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. همبستگی ابزاری مهم در دنیای ارزهای دیجیتال است، اما نمی‌توان کاملاً به آن اعتماد کرد؛ چراکه هر لحظه ممکن است تغییر کند.
به گفته یکی از تحلیلگران بازار، هنوز داده‌های کافی برای اثبات این رابطه مثبت یا منفی در دست نیست. درحقیقت همبستگی مثبت ممکن است تنها به‌دلیل اینکه بیت کوین ارز دیجیتال اصلی است، قابل رؤیت باشد. اگر بیت کوین حرکت کند بقیه نیز شروع به برداشت می‌کنند.
درواقع همبستگی در این بازار از اهمیت بالایی برخوردار است، اما اهمیت همبستگی به‌سختی قابل آزمایش است؛ به‌گونه‌ای که اثبات همبستگی تقریباً غیرممکن است. آزمایش‌هایی برای جست‌وجوی ارتباط بین بازارهای سهام و بازارهای کریپتو انجام شده، اما به دلایل مختلف هیچ ارتباطی پیدا نشده است؛ درحالی‌که نمودارها حاکی از چیز دیگری است. همین مورد برای چرخه آلت کوین/ بیت کوین نیز وجود دارد.
از طرفی همبستگی ابزاری مهم در بازار ارز دیجیتال است، اما نباید کاملاً به آن اعتماد کرد؛ زیرا وقتی صحبت از ارز دیجیتال می‌شود، مردم باید مراقب باشند. این یعنی اگر شما یک بانک اطلاعاتی بزرگ یا اندازه نمونه داشته باشید، یک همبستگی تنها می‌تواند از نظر آماری قابل‌توجه باشد. ارزهای دیجیتال هنوز جوان هستند و داده‌های تاریخی زیادی ندارند.
همبستگی بیت کوین و دیگر ارزها
مفهوم همبستگی در معاملات بازار سهام به این پدیده اشاره دارد که ارزش ۲ دارایی در یک جهت مشابه حرکت می‌کند. با این حال وقتی صحبت از بازار ارز دیجیتال می‌شود، همبستگی ممکن است هم‌زمان برای همه دارایی‌ها اعمال شود. این اتفاقی است که درنتیجه سقوط شدید قیمت بیت کوین در اوایل سال ۲۰۱۸ و به‌دنبال آن افت هم‌زمان ارزش بازار سایر ارزهای دیجیتال رخ داد.
از طرفی سؤال اساسی این است که آیا بیت کوین پیشرو و تأثیرگذار اصلی در بازار ارز دیجیتال است؟ نمودارهای صرافی‌های ارز دیجیتال نشان می‌دهند کاهش قیمت بیت کوین بر نرخ مبادله اتر، ریپل (XRP)، لایت کوین (LTC) و سایر دارایی‌ها تأثیر می‌گذارد.
به همین ترتیب بنا به گفته تریدرها و تحلیلگران بازار، تأثیر قیمت بیت کوین بر سایر ارزهای دیجیتال، به‌ویژه اتر یک واقعیت طبیعی در بازار دارایی‌های دیجیتال است. یکی از مدیران پلتفرم تریدینگ ویو (TradingView) در این خصوص عنوان داشت که اساساً همه‌چیز با بیت کوین ارتباط دارد؛ دقیقاً مثل بازار سهام آمریکا که همه‌چیز مربوط به دلار آمریکا است.
درواقع بیت کوین بزرگ‌ترین ذخیره ثروت برای طبقه دارایی است؛ بنابراین اساساً همه‌چیز به عملکرد کلی آن گره خورده است. این یک تمایز مهم است و چیزی که مردم واقعاً آن را درک نمی‌کنند یا وقت لازم را به آن اختصاص نمی‌دهند. وقتی قیمت دارایی‌هایی مانند اتر و لایت کوین افزایش می‌یابد، باید آن را در برابر حرکت شاخص گسترده‌تر محک بزنیم.
براساس گزارشی توسط San Francisco Open Exchange و آنچه درباره نوسانات ارزهای دیجیتال منتشر شده است، همبستگی میان عملکرد بیت کوین و اتر به‌طور قابل‌توجهی بالاتر از همبستگی بین ارزش بیت کوین و سایر آلت کوین‌ها است.
یکی از تحلیلگران و تریدرهای بازار ارزها عنوان کرده است که اتر (ETH) همواره ارتباطی با بیت کوین خواهد داشت؛ چراکه بیت کوین پادشاه است و معمولاً بقیه در بازار آن را دنبال خواهند کرد. وی این همبستگی را با بازارهای کالا مقایسه کرد که در آن طلا دارایی اصلی است و قیمت سایر فلزات به دنبال آن تغییر می‌کند.
از این‌رو به نظر می‌رسد وقتی صحبت از بازار ارز دیجیتال می‌شود، قیمت بیت کوین درواقع یک فشارسنج برای سرمایه گذاران درباره ارزهای دیجیتال است؛ بنابراین اگر به‌دلیل عوامل سیستمی مؤثر بر بازار تغییر کند، برای مثال افزایش نوسانات در بازارهای سنتی یا تغییر در قانون‌گذاری ارزهای دیجیتال، نرخ اتر در همان جهت بیت کوین تغییر می‌کند.
جدا از این، اگر رویدادی یک عامل تأثیرگذار خاص برای قیمت بیت کوین باشد، مانند کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) که اعتبار یک برنامه صندوق صرافی را رد می‌کند، این همبستگی منفی می‌شود و با وجود کاهش نرخ بیت کوین، قیمت اتر افزایش می‌یابد. به گفته یکی از تحلیلگران بازار ارزها بعضی از قسمت‌ها همبستگی بالایی دارند.
برای مثال، عملکرد اتریوم در مقابل بیت کوین، در برخی قسمت‌ها فراتر و در بعضی قسمت‌ها پایین‌تر است؛ چراکه اتریوم در مقایسه با بیت کوین به‌سختی سقوط می‌کند و روندهای بیت کوین در مقابل دلار است که افزایش و کاهش می‌یابند.
از طرفی، مقایسه نمودارهای بیت کوین و اتر نشان می‌دهد برخی از الگوهای حرکت قیمت آن‌ها در یک بازه زمانی طولانی منطبق می‌شوند.
این همبستگی می‌تواند مثبت یا منفی باشد. یک همبستگی مثبت مانند همبستگی فعلی بین بیت کوین و اتر نشان می‌دهد که اگر قیمت بیت کوین به میزان قابل‌توجهی رشد کند، ارزش اتر نیز در همان مدت‌زمان افزایش یابد. این پدیده به‌خصوص در نوسانات شدید قیمت قابل‌توجه است. نکته قابل‌توجه این است که همبستگی اتر و بیت کوین در بیشتر موارد لحظه‌ای است مانند وقتی‌که قیمت کوین با اختلاف چند دقیقه یا ساعت تغییر می‌کند.
اما سؤال اساسی این است که آیا اتر آن‌قدر که بیشتر کاربران باور دارند، به بیت کوین وابسته است؟ همان‌طور که معلوم است اتر همیشه حرکات قیمت بیت کوین را دقیق تکرار نمی‌کند و بیشتر تمایل به نشان‌دادن استقلال خود دارد.
درحقیقت در طول تاریخ بازار ارزها، در سه‌ماهه نخست سال همیشه ارتباط جالبی بین اتر و بیت کوین وجود داشته است. هرسال طی یک ماه اتر افزایش ۳۰ درصدی قیمت داشته است؛ درحالی‌که بیت کوین همیشه در همان مدت کاهش یافته است. علاوه بر این رشد قیمت اتریوم تقریباً از ژانویه تا ژوئن رخ‌داده است. با این حال از اکتبر تا دسامبر سال ۲۰۱۷، بیت کوین رشد 538 درصدی از خود را نشان داد و به‌دنبال آن سایر ارزهای دیجیتال نیز افزایش قیمت داشته‌اند.
همچنین رابطه بین این ۲ ارز دیجیتال درحقیقت طی یک سال گذشته شدت یافته است و دلیل احتمالی آن نیز تغییرات نه‌چندان موفق شبکه اتریوم، به‌خصوص موفق‌‌شدن تیم توسعه‌دهنده این ارز دیجیتال در انتشار نسخه کامل اتریوم ۲٫۰ است.
با این حال بهطورکلی همبستگی زیاد اتر، وابستگی آن به بیت کوین را نشان نمی‌دهد، بلکه این واقعیت را نشان می‌دهد که بلاک چین اتریوم شناخت بیشتری کسب کرده است و قیمت اتر به‌عنوان یک دارایی مستقل و در مقایسه با سایر آلت کوین‌ها قابل‌توجه است.
همبستگی بیت کوین و طلا
همان‌طور که در مقدمه نیز اشاره کردیم، به‌دلیل افزایش تنش‌های مربوط به جنگ اوکراین، طلا که حوزه ایمن سرمایه‌گذاری، حتی در زمان‌های بحرانی به‌حساب می‌آید با چالش‌هایی روبه‌رو شده است؛ درحالی‌که دارایی‌هایی پرریسک‌تر مثل سهام شرکت‌ها و البته ارزها، به‌شدت تحت فشار قرار گرفته‌اند.
براساس نظر اغلب کارشناسان بازارهای سرمایه، ابهام و نگرانی درباره آینده، از ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران کاسته و این موضوع یک واکنش طبیعی است؛ چراکه اساساً مشخص نیست اگر حمله‌ای شدیدتر از سوی روسیه به اوکراین انجام شود، چه تبعاتی برای اقتصاد جهان و بازارهای مالی داشته و این تبعات تا چه حد شدید و پایدار خواهند بود.
از طرفی، کارشناسان اعتقاد دارند عامل دیگر نگرانی سرمایه‌گذاران، شروع افزایش نرخ‌های بهره بانک مرکزی آمریکا است که احتمالاً با سرعت بالایی عملی خواهد شد. حدود یک ماه قبل، هیچ فردی تمایل نداشت در بازار طلا سرمایه‌گذاری کند، اما در حال حاضر (در انتهای آپریل 2022) و به‌صورت ناگهانی، همه به‌سوی این بازار حرکت کرده‌اند؛ چراکه تقاضا برای حوزه‌های ایمن سرمایه‌گذاری افزایش یافته است.
نکته مهم دیگر این است که سرمایه‌گذاران در بازار ارزها، همواره بر این تصور بودند که این بازار، طی بحران‌های سیاسی و اقتصادی نیز یک عرصه سودده است، اما اکنون (در انتهای آپریل 2022) شاهد هستیم که ارزهای مهم بازار، عملکردی مشابه با دارایی‌های پر ریسک مثل سهام شرکت‌ها دارند.
این یعنی افزایش ریسک‌ها سبب شده تا از جذابیت این حوزه کاهش پیدا کند. همچنین زک پندل (Zach Pandl)، رئیس بخش استراتژی‌های ارزهای خارجی گلدمن ساکس و یکی دیگر از تحلیلگران که در حوزه ارزهای دیجیتال تخصص دارد، چندی پیش اعلام کرد بیت کوین و سایر ارزهای مهم بازار، مشابه سهام شرکت‌های حوزه فناوری رفتار می‌کنند.
با وجود این تحلیل‌ها و البته با توجه به اینکه حضور سرمایه‌گذاران نهادی در بازار ارزها در ۲ سال قبل افزایش یافته است، این کلاس از ارزها، بیشتر شکل یک دارایی را به خود گرفته‌اند، ولی همین فاکتور، بازار ارزها را به نسبت روندهای موجود در بازارهای متعارف، ریسک‌پذیرتر کرده است. در این بین، بیت کوین بیشترین تأثیر را از روندهای فوق گرفته است؛ چراکه مقدار سرمایه‌گذاری نهادی انجام‌شده روی آن بسیار بیشتر است.
اساساً درباره افق قیمت بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال، ۲ دیدگاه وجود دارد. دیدگاه نخست این است که اگر تنش‌های بین روسیه و غرب شدت پیدا کند، فشار بر بازار ارزهای دیجیتال، به‌ویژه بیت کوین افزایش پیدا خواهد کرد. درحقیقت بیت کوین دارایی بسیار پرریسکی است و اگر روسیه به اوکراین حمله کند، فشار فروش سبب کاهش 10 تا 15 درصدی قیمت آن به نسبت سطوح فعلی خواهد شد.
البته برخی تحلیلگران بر این باورند که بیت کوین در بلندمدت عملکردی به‌مراتب برتر از طلا خواهد داشت. همچنین عده‌ای نیز با اشاره به موانعی که در مقابل رشد قیمت بیت کوین قرار داشته و عوامل حمایت‌کننده از بازار طلا، ادعا دارند که طلا عملکرد برتری خواهد داشت.
درحالی‌که دیدگاه دوم درباره افق بازار ارزها، این است که درصورت تداوم حملات روسیه به اوکراین و البته پیاده‌سازی تحریم‌های شدید غرب علیه روسیه، این کشور برای خنثی‌کردن اثر این تحریم‌ها، به‌سوی بیت کوین حرکت خواهد کرد.
همبستگی بیت کوین با بازارهای سهام آمریکا
قیمت بیت کوین به‌تازگی همبستگی زیادی با بازارهای سهام آمریکا مثل نزدک (Nasdaq) و S&P پیداکرده است. نمودار این همبستگی در یک سال گذشته را در زیر مشاهده می‌کنید.
همبستگی بیت کوین و شاخص S&P 500
اساساً شاخص S&P 500 یکی از ایندکس های معروف در بازار سهام است که تابه‌حال همبستگی بالایی با بیت کوین داشته است. رشد این شاخص چقدر روی این ارز دیجیتال تأثیر دارد؟ در تمام ماه ژوئن، با همبستگی بالایی بین بیت کوین و شاخص S&P 500 در بازار سهام روبه‌رو بودیم. حالا این شاخص در حال نزدیک‌شدن به مقاومت بزرگ خود در حدود 3250 دلاری است. البته پیش از این بیت کوین مقاومت پیش روی خود را چندین بار امتحان کرده، ولی موفق به شکستن آن نشده است.
نمودار هفتگی زیر نشان می‌دهد شاخص S&P 500 در نزدیکی مقاومت ناحیه 3230 دلاری معامله می‌شود. قیمت این ایندکس، در طول هفته 8 تا 15 ژوئن (19 تا 26 خردادماه) به این ناحیه رسید، اما به‌شدت برگشت خورد و نتوانست آن را بشکند. این امر سبب شد تا کندل استیک قرمزرنگی در نمودار هفتگی این شاخص ایجاد شود.
در انتهای آپریل 2022 (فروردین ماه 1401)، شاخص S&P 500 برای دومین بار تلاش کرد این مقاومت را بشکند، اما درصورت موفقیت، دومین محدوده مقاومتی، 3400 دلار خواهد بود، اما با اینکه در طول این روند صعودی، حجم معاملات بسیار پایین بود، در زمانی که کندل قیمتی با رنگ سبز بسته شد، حجم معاملات افزایش‌یافته بود؛ بنابراین تا زمانی که حجم معاملات دوباره افزایش پیدا نکند، این مقاومت مهم نیز شکسته نخواهد شد.
در نمودار روزانه دید صعودی‌تری داریم. اول از همه، یک تقاطع صعودی بین میانگین متحرک 50 و 200 روزه اتفاق افتاده که میانگین 50 روزه را به سطح حمایت تبدیل کرده است. علاوه بر این، کندل استیک سبزرنگ روز گذشته نیز به بالای ناحیه مقاومتی سایه کندل تشکیل‌شده در هفته گذشته رسیده است. این اتفاق نشان می‌دهد قیمت شاخص S&P 500 به احتمال زیاد به بالای ناحیه مقاومتی پیشینی که در نمودار زیر مشخص‌شده، خواهد رسید.
اگر این اتفاق بیفتد، باید منتظر واگرایی نزولی اندیکاتور RSI باشیم که تنها در این صورت می‌توانیم با اطمینان بگوییم یا قیمت شکسته و به سمت 3400 دلار حرکت می‌کند، یا اینکه یک الگوی سقف دوقلو ایجاد می‌شود و قیمت به ناحیه حمایتی 2950 دلار ریزش می‌کند. البته به نظر می‌رسد واگرایی نزولی شاخص مقاومت نسبی محتمل‌تر باشد. علت این است که مقدار این شاخص به نسبت ده ژوئن (21 خردادماه) بسیار پایین‌تر است.
نمودار روزانه نشان می‌دهد قیمت این ایندکس، ناحیه 3150 دلاری و خط مقاومت نزولی خود را شکسته است. علاوه بر این، شاخص SPX یک خط حمایت در حال شکل‌گیری را دنبال می‌کند که با ناحیه حمایتی ذکرشده در بخش قبلی هم‌زمان شده است.
تا وقتی قیمت بالای این ۲ ناحیه حمایتی قرار داشته باشد، پرایس اکشن این شاخص صعودی خواهد بود و به احتمال زیاد به سمت ناحیه مقاومتی که پیش‌تر ذکر کردیم، حرکت خواهد کرد.
یکی از تریدرهای حوزه ارزها به نام کولد بلاد شیل (ColdbloodShill) با اشتراک‌گذاری نمودار زیر نشان داد که شاخص S&P 500 داخل یک الگوی مثلث معامله می‌شود. این مثلث در نمودار کوتاه‌مدت تشکیل شده که براساس تحلیل ما، قیمت شکسته خواهد شد.
از ابتدای ماه آپریل 2022 تاکنون (در انتهای آپریل 2022 یا فروردین ماه 1401)، همبستگی بالای بیت کوین با شاخص SPX بازار سهام را شاهد بودیم که در هیستوگرام پایین نمودار زیر هم مشخص است. مقادیر 1 نشان‌دهنده همبستگی بالای بیت کوین با شاخص S&P 500 در بازار سهام است.
البته با اینکه این همبستگی به مدت ۲ روز، یعنی پس از افزایش قیمت بیت کوین و ریزش SPX از چهارم تا ششم ژوئن (15 تا 17 خرداد) منفی بود، دوباره به محدوده مثبت خود بازگشته است. البته این همبستگی همیشه در بیشترین حد خود نبوده و شواهد نشان می‌دهد در ده روز نخست ماه ژوئن، این همبستگی بیت کوین با بازار سهام چندین بار هم منفی شده است.
درنتیجه اینکه همبستگی بیت کوین با بازار سهام تقریباً بالا بوده و شاخص S&P 500 نیز در حال نزدیک شدن به مقاومت بزرگ خود است. اگر این مقاومت شکسته شود، می‌توان منتظر خروج بیت کوین از روند خنثی و افزایش قیمت این ارز دیجیتال بود.
همبستگی بیت کوین و Nasdaq
یکی از تحلیلگرهای شناخته‌شده بازار ارزهای دیجیتال که در شبکه‌های اجتماعی با نام کاربری filbfilb فعالیت می‌کند، در یکی از آخرین تحلیل‌های خود با اشتراک‌گذاری نمودار زیر بیان داشت این اصلاح قیمت‌های V شکل برای بورس نزدک، پیش از این سبب شد تا میانگین متحرک 50 روزه، بار دیگر فتح شود و با تشکیل الگوی سر و شانه معکوس، به اوج‌گیری این شاخص و همچنین قیمت بیت کوین کمک شایانی کرده باشد.
البته بیت کوین بار دیگر به میانگین متحرک پنجاه روزه خود رسیده و دوباره در این سناریو قرار گرفته است. اگر شاخص مربوط به بازار نزدک مانند گذشته بتواند پس از این ریزش سنگین مسیر حرکتی خود را تغییر دهد، می‌توان خوش‌بین بود تا دوباره قیمت بیت کوین نیز به سطوح بالاتر برسد.
با بررسی نمودار هفتگی قیمت بیت کوین، مشخص است این ارز در فتح نقطه پیوت سالیانه خود ناموفق بوده و تقریباً از همان سطح برگشت خورده است. این نقطه در هیچ‌یک از بازارهای نزولی چرخه‌های چهار ساله گذشته، شکسته نشده است؛ درحالی‌که صعود به بالاتر از این نقطه بسیار محتمل است، اما امید خریداران با از دست رفتن محدوده 43 هزار دلاری از دست رفته است.
به‌طور کلی همبستگی بیت کوین با بازار نزدک، معمولاً به‌صورت مقطعی تغییر حالت داده است.
همبستگی بیت کوین و سهام کمپانی‌های بزرگ عرصه فناوری
همبستگی بیت کوین با نزدک صد یا سهام تکنولوژی به بالاترین حد رسیده است که برخلاف فلسفه بیت کوین برای تبدیل‌شدن به بازار جریان اصلی است. درحقیقت براساس شاخص نزدک، رابطه بین بزرگ‌ترین ارز بازار ارزهای دیجیتال و سهام بزرگ تکنولوژی زیاد شده است.
این همبستگی در آغاز همه‌گیری ویروس کرونا رشد کرده است. اگرچه همبستگی چهل روزه بین بیت کوین و شاخص نزدک صد، در هشت آوریل به بالاترین حد خود یعنی ۰٫۶۹۴۵ رسید. بهطورکلی بیت کوین همیشه به‌عنوان یک انتخاب عالی برای سرمایه‌گذاری شناخته می‌شد؛ زیرا با بازارهای دیگر پیوندی نداشت.
با وجود این درمورد این ایده که بیت کوین گزینه‌ای قوی برای تنوع‌سازی ارائه می‌کند، شک و تردید وجود دارد و با ورود سرمایه‌گذاران بیشتر به این فضا، همبستگی به نسبت کمتر می‌شود. از ابتدای سال جاری، شایعات حاکی از آن است که سرمایه‌گذاران سازمانی رفتار بازار را دست‌کاری می‌کنند؛ درنتیجه ارزها شروع به تقلید از رفتار جریان اصلی مارکت های سنتی کرده‌اند.
درحقیقت بسیاری هنوز بر این عقیده هستند که بیت کوین دارایی دیجیتالی خوبی برای ایجاد تنوع است و از بیت کوین به‌عنوان یک صندوق اضطراری یاد می‌کنند. سرمایه‌گذاران حرفه‌ای همچنین معتقدند ارز دیجیتال با تبدیل‌شدن به جریان اصلی به ارزش کلی آن افزوده می‌شود.
یکی از کارشناسان بازار ارزها درباره همبستگی بین بیت کوین و شاخص نزدک صد اعلام کرد اگر این شاخص همبستگی کاملی پیدا کند، بیت کوین و اتریوم نیز همین راه را می‌روند. از طرفی افزایش نرخ‌های بهره، شرایط نقدینگی فیات جهانی و کاهش رشد اقتصادی بر فناوری‌های بزرگ تأثیر می‌گذارد و این همبستگی آنچه ما می‌خواهیم نیست.
همبستگی بیت کوین و سهام شرکت تسلا
قیمت تسلا به دو دلیل مهم کاهش داشته است. نخست اینکه بسیاری از سرمایه‌گذاران پیش‌بینی می‌کردند سهام تسلا در آخرین نسخه شاخص S&P 500 گنجانده شود. دوم اینکه پس از سقوط سهام شرکت‌های فناوری کل بازار سهام آمریکا اصلاح شد. براساس اظهارات بن کالیو (Ben Kalio)، تحلیلگر بازارهای مالی، سهام تسلا به این علت ریزش شدیدی داشت که قیمت آن تحت تأثیر انتظارات از قرارگرفتن در بین شاخص S&P 500 بود، اما این اتفاق نیفتاد و سبب فروش بسیار زیاد این سهام شد.
شاخص نزدک نیز پس از ایجاد شکاف بین سهام‌های فناوری و بنیادی شاهد ریزش شدیدی بود. درحقیقت با شروع سقوط بازار سهام آمریکا، سهام تسلا هم سقوط کرد. اصلاح سهام تسلا چنان شدید بود که ارزش خالص دارایی‌های مدیرعامل شرکت تسلا یعنی ایلان ماسک را ۳٫۱۶ میلیارد دلار کاهش داد.
همچنین بیت کوین نیز که به‌دلیل همبستگی شدید در ماه‌های اخیر با شاخص S&P 500 هم‌زمان با کاهش تسلا سقوط کرده بود، در حال حاضر (در انتهای آپریل 2022) در حال بازگشت به موقعیت پیشین خود است. درحقیقت با استناد به برخی داده‌های در دسترس، همبستگی میان بیت کوین و بازار سهام آمریکا، هم اکنون (در انتهای آپریل 2022) بسیار بالاتر از دوران پیش از همه‌گیری ویروس کروناست.
نتیجه‌گیری
عرصه بلاک چین و ارزهای دیجیتال که با سرعتی بالا در حال حرکت به‌سوی بلوغ و تکامل است، هم اکنون (در انتهای آپریل 2022) شاهد تزریق سرمایه‌های جدید و حمایت‌های عظیم از سوی منابع دولتی و سرمایه‌گذاران سنتی است؛ از این‌رو به نظر می‌رسد با هر قدمی که در ارتباط با وضع قوانین در این حوزه برمی‌داریم، بهبود اطلاعات در آن و معتبرشدن اخبار، همگی در بهبود قیمت‌گذاری کارآمد در این عرصه مؤثر واقع می‌شوند.
از این جهت می‌توان امیدوار بود در سال‌های آینده و با وضع قوانین و مشخص‌ترشدن روند کارکرد و نیز افزایش مقیاس‌پذیری بلاک چین‌ها، شاهد این باشیم که همبستگی ارزهای دیجیتال به‌شدت کاهش یابد. درنتیجه اینکه تجزیه و تحلیل همبستگی اطلاعاتی درباره انتخاب ارزهای مناسب برای سبد سرمایه‌گذاری در اختیار سرمایه‌گذاران می‌گذارد، یک تریدر هیچ‌وقت ارزهایی را که همبستگی زیادی با هم دارند، برای پرتفوی خود انتخاب نمی‌کند؛ مگر اینکه تشخیص دهد حداقل یکی از این ۲ در بازار صعودی قرار دارند.