نرخ بهره شبانه یا سوآپ در فارکس چیست؟

سوآپ (Swap) در فارکس، که به آن نرخ بهره شبانه یا Rollover Fee نیز می‌گویند، هزینه یا سودی است که به دلیل باز نگه داشتن یک معامله (پوزیشن) در طول شب به حساب شما اعمال می‌شود. این مفهوم مستقیماً به تفاوت نرخ بهره بین دو ارز در یک جفت ارز مربوط است. اگر تا به حال معامله‌ای را برای بیش از یک روز باز نگه داشته‌اید، احتمالاً با این هزینه مواجه شده‌اید. درک دقیق سوآپ برای مدیریت هزینه‌ها و حتی کسب سود از آن، برای هر تریدر حرفه‌ای ضروری است. در این مقاله، به زبان ساده و با مثال‌های عملی، به شما نشان می‌دهیم که سوآپ چیست، چگونه محاسبه می‌شود و چطور می‌توانید آن را مدیریت کنید.

سوآپ یا نرخ بهره شبانه چیست؟

در بازار فارکس، وقتی شما یک ارز را می‌خرید، در واقع آن را از بروکر قرض می‌گیرید تا ارز دیگری را بفروشید. این فرآیند قرض گرفتن شامل پرداخت یا دریافت بهره است. سوآپ، مابه‌التفاوت نرخ بهره بین دو ارزی است که شما در حال معامله آن هستید. این هزینه فقط زمانی اعمال می‌شود که شما پوزیشن خود را در پایان روز معاملاتی (معمولاً ساعت ۵ عصر به وقت نیویورک) باز نگه دارید. به این فرآیند که پوزیشن شما به روز بعد منتقل می‌شود، Rollover می‌گویند.

چرا فقط برای معاملات شبانه؟ بازار فارکس یک بازار ۲۴ ساعته است، اما تسویه حساب‌های بانکی این‌طور نیست. وقتی شما یک پوزیشن را به روز بعد منتقل می‌کنید، در عمل تسویه آن را به تعویق می‌اندازید. بروکر برای این تعویق، بهره‌ای را بر اساس تفاوت نرخ بهره بانک‌های مرکزی دو کشور محاسبه و از شما دریافت یا به شما پرداخت می‌کند.

چرا سوآپ در فارکس وجود دارد؟

وجود سوآپ به دلیل تفاوت در سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی کشورهاست. هر کشوری برای کنترل تورم و مدیریت اقتصاد خود، یک نرخ بهره معیار تعیین می‌کند. وقتی شما یک جفت ارز مانند EUR/USD را معامله می‌کنید، در واقع در حال معامله همزمان دو اقتصاد (منطقه یورو و ایالات متحده) هستید که هر کدام نرخ بهره متفاوتی دارند.

بروکرها به عنوان واسطه، این تفاوت نرخ بهره را در قالب سوآپ به معامله‌گران منتقل می‌کنند. بنابراین، سوآپ یک هزینه ساختگی توسط بروکر نیست، بلکه بازتابی از واقعیت‌های اقتصادی در سطح بین‌بانکی است.

انواع سوآپ‌ها و کاربردهای آن‌ها

در بازارهای مالی، سوآپ‌ها (Swaps) قراردادهایی هستند که دو طرف توافق می‌کنند جریان‌های نقدی یا بازده دارایی‌های مختلف را با یکدیگر مبادله کنند. دارایی پایه سوآپ می‌تواند نرخ بهره، ارز، سهام، کالا یا سایر شاخص‌ها باشد. برخی انواع رایج سوآپ عبارتند از:

1. سوآپ نرخ بهره (Interest Rate Swap): طرفین مبالغ بهره را بر اساس نرخ ثابت یا شناور معاوضه می‌کنند. این نوع سوآپ معمولاً برای مدیریت ریسک نوسان نرخ بهره و کاهش هزینه‌های مالی شرکت‌ها استفاده می‌شود.

2. سوآپ ارزی (Currency Swap): مبادله جریان‌های نقدی بر اساس ارزهای متفاوت. به شرکت‌ها کمک می‌کند تا ریسک نوسانات نرخ ارز را مدیریت کنند.

3. سوآپ سهام (Equity Swap): بازده سهام یا شاخص سهام بین طرفین مبادله می‌شود. معمولاً مدیران پرتفوی از این ابزار برای کسب بازده یا پوشش ریسک استفاده می‌کنند.

4. سوآپ نرخ بازده کل (Total Return Swap): یکی از طرفین بازده کل یک دارایی را دریافت می‌کند و در عوض وجوه ثابت یا شناور به طرف دیگر می‌پردازد. این روش امکان بهره‌مندی اقتصادی از دارایی بدون مالکیت آن را فراهم می‌کند.

5. سوآپ نکول اعتباری (Credit Default Swap): نوعی بیمه برای محافظت از دارایی‌ها در برابر نکول یا عدم پرداخت بدهی است.

6. سوآپ کالا (Commodity Swap): برای تثبیت قیمت کالاهایی مثل نفت، سوخت، طلا یا گاز طبیعی استفاده می‌شود و به شرکت‌ها کمک می‌کند ریسک قیمت را مدیریت کنند.

در بازار فارکس، سوآپ معمولاً به شکل نرخ بهره شبانه (Rollover Fee) ظاهر می‌شود و بازتاب تفاوت نرخ بهره بین دو ارز در یک جفت ارز است. در واقع، سوآپ فارکس یکی از کاربردهای عملی همین قراردادهای سوآپ در مقیاس خُرد و معامله‌گران فردی است.

سوآپ مثبت و منفی چیست؟

بسته به اینکه نرخ بهره ارزی که می‌خرید بالاتر از نرخ بهره ارزی باشد که می‌فروشید یا برعکس، سوآپ می‌تواند برای شما هزینه یا سود به همراه داشته باشد.

• سوآپ مثبت (Positive Swap): زمانی اتفاق می‌افتد که شما ارزی با نرخ بهره بالاتر را می‌خرید و ارزی با نرخ بهره پایین‌تر را می‌فروشید. در این حالت، بروکر به شما سود پرداخت می‌کند. برای مثال، اگر نرخ بهره دلار استرالیا (AUD) بالا و نرخ بهره ین ژاپن (JPY) پایین باشد، با خرید جفت ارز AUD/JPY (پوزیشن لانگ)، شما سوآپ مثبت دریافت خواهید کرد.
• سوآپ منفی (Negative Swap): زمانی اتفاق می‌افتد که شما ارزی با نرخ بهره پایین‌تر را می‌خرید و ارزی با نرخ بهره بالاتر را می‌فروشید. در این حالت، شما باید هزینه به بروکر پرداخت کنید. در همان مثال AUD/JPY، اگر شما این جفت ارز را بفروشید (پوزیشن شورت)، باید هزینه سوآپ منفی را بپردازید.

نحوه محاسبه سوآپ در فارکس

فرمول کلی محاسبه سوآپ به شکل زیر است:

Swap = (نرخ سوآپ پیپ × حجم معامله × ارزش هر پیپ) / 10

اما نگران نباشید، شما نیازی به محاسبه دستی ندارید. پلتفرم‌های معاملاتی مانند متاتریدر این کار را به صورت خودکار انجام می‌دهند. برای مشاهده نرخ سوآپ یک نماد معاملاتی در متاتریدر، کافی است روی آن نماد راست‌کلیک کرده و گزینه Specification را انتخاب کنید. در پنجره باز شده، مقادیر Swap Long و Swap Short را خواهید دید.

مثال عددی محاسبه سوآپ

فرض کنید نرخ سوآپ برای پوزیشن خرید (Long) در جفت ارز EUR/USD برابر -8.68 پیپ باشد. اگر شما یک لات (100,000 واحد) از این جفت ارز را خریداری کرده باشید، هزینه سوآپ شبانه شما به صورت زیر محاسبه می‌شود:

• حجم معامله: 1 لات = 100,000 یورو
• نرخ سوآپ: -8.68 پیپ
• ارزش هر پیپ برای 1 لات: 10 دلار

هزینه سوآپ = (8.68 × 1 × 10) / 10 = 8.68 دلار

بنابراین، برای باز نگه داشتن این معامله به ازای هر شب، شما باید 8.68 دلار به بروکر پرداخت کنید.

قانون سوآپ سه‌گانه چهارشنبه

یکی از نکات مهمی که بسیاری از تریدرها از آن غافل می‌شوند، سوآپ سه‌برابری در روز چهارشنبه است. از آنجایی که بازار فارکس در روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل است، تسویه معاملاتی که در این دو روز باز می‌مانند، به روز چهارشنبه منتقل می‌شود. به همین دلیل، اگر شما یک پوزیشن را از چهارشنبه شب به پنجشنبه باز نگه دارید، بروکر هزینه سوآپ سه روز (چهارشنبه، شنبه و یکشنبه) را به صورت یکجا از حساب شما کسر یا به آن اضافه می‌کند.

این موضوع می‌تواند برای معامله‌گرانی که پوزیشن‌های بلندمدت دارند، بسیار مهم باشد، زیرا یک سوآپ منفی سه‌برابری می‌تواند بخش قابل توجهی از سود آن‌ها را از بین ببرد یا ضررشان را افزایش دهد.

تفاوت سوآپ در بروکرهای مختلف

نرخ سوآپ در بروکرهای مختلف یکسان نیست. هر بروکر ممکن است علاوه بر نرخ بهره بین‌بانکی، مقدار کمی کارمزد (Markup) نیز به آن اضافه کند. به همین دلیل، ممکن است یک جفت ارز در یک بروکر سوآپ مثبت داشته باشد و در بروکر دیگر سوآپ منفی. برای معامله‌گران بلندمدت (Swing Traders و Position Traders)، انتخاب بروکری که نرخ سوآپ منصفانه‌ای ارائه می‌دهد، اهمیت زیادی دارد.برای انتخاب مناسب ترین بروکر ها و مشاهده و مقایسه آن ها کنار یکدیگر توصیه می کنیم صفحه بهترین بروکر فارکس مارا مشاهده نمایید.

استراتژی‌های کاهش هزینه سوآپ

اگر سبک معاملاتی شما به گونه‌ای است که معمولاً پوزیشن‌های خود را برای چند روز یا چند هفته باز نگه می‌دارید، هزینه سوآپ می‌تواند به یک فاکتور مهم تبدیل شود. در اینجا چند راهکار برای مدیریت آن وجود دارد:

1. حساب اسلامی (Swap Free): بسیاری از بروکرها برای مشتریان مسلمان، حساب‌های اسلامی ارائه می‌دهند که در آن‌ها هزینه سوآپ شبانه حذف شده است. البته در برخی بروکرها، به جای سوآپ، هزینه ثابتی تحت عنوان “هزینه مدیریت” (Administration Fee) برای معاملاتی که بیش از چند روز باز بمانند، دریافت می‌شود.
2. معاملات روزانه (Intraday Trading): اگر تمام معاملات خود را قبل از پایان روز معاملاتی ببندید، هیچ هزینه سوآپی پرداخت نخواهید کرد. این روش برای اسکالپرها و معامله‌گران روزانه مناسب است.
3. انتخاب جفت ارز مناسب: سعی کنید معاملاتی را باز کنید که سوآپ مثبت دارند یا حداقل سوآپ منفی آن‌ها ناچیز است. این کار به خصوص در استراتژی Carry Trade که هدف آن کسب سود از تفاوت نرخ بهره است، کاربرد دارد.

نتیجه‌گیری

نرخ بهره شبانه یا سوآپ، بخش جدایی‌ناپذیر معاملات فارکس است که هر تریدر باید با آن آشنا باشد. این هزینه (یا سود) می‌تواند در بلندمدت برآیند معاملات شما را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. با درک مکانیزم سوآپ، توجه به قانون سوآپ سه‌گانه چهارشنبه و انتخاب بروکر و حساب مناسب مثل بروکر آلپاری، می‌توانید هزینه‌های خود را مدیریت کرده و حتی از آن به نفع خود استفاده کنید. اقدام عملی شما به عنوان یک تریدر هوشمند این است که از امروز، قبل از باز کردن هر معامله، نرخ سوآپ آن را بررسی کنید و تأثیر آن را در استراتژی مدیریت ریسک و سرمایه خود لحاظ نمایید.

مطالعه بیشتر

1. ترید چیست و تریدر کیست
2. آموزش فارکس و ترید