نوسان گیری در بورس چیست؟

سرمایه گذاری در بازار سرمایه به روش‌های گوناگونی انجام می‌شود. همین موضوع به یکی از نقطه‌های قوت این بازار تبدیل شده است. چون می‌تواند برای سرمایه گذاران مختلف با دیدگاه‌ها، طرز تفکر و حتی میزان حرفه‌ای بودن در انجام معامله‌ها فرصت‌های معاملاتی متنوعی را ایجاد کند. در این قسمت از خانه سرمایه به سراغ روش «نوسان گیری» می‌رویم و با آن بیشتر آشنا می‌شویم.

نوسان گیری چیست؟

بازار سرمایه فرصتی است که در آن سرمایه گذاران با هدف به دست آوردن «سود» وارد این میدان می‌شوند. در این میان سود به دو بخش تقسیم می‌شود: «سود سرمایه‌ای» و «سود نقدی». سود سرمایه‌ای در اثر تغییر قیمت سهام به دست می‌آید. اما سود نقدی همان مبلغی است که شرکت در مجمع سالانه خود میان سهامداران تقسیم می‌کند.

 شرکتی که جریان درآمدی مشخص و پایداری داشته باشد، می‌تواند در طول یک سال مالی، سود خوبی را شناسایی کرده و بخشی از آن را میان سهامداران تقسیم کند. در اصطلاح به این شرکت‌ها، شرکت‌های «بنیاد محور» یا «DPS محور» می‌گویند.

برخی دیگر از شرکت‌ها، جریان درآمد پایداری ندارند. در نتیجه تنها راه سودآوری از آنها نوسانات قیمتی خواهد بود. سهامدار موفق، سهامداری است که با توجه به محدودیت‌هایش استراتژی مشخصی برای به دست آوردن سود در نظر بگیرد و بر اساس آن قدم بردارد.

گزینه‌های زیر می‌توانند روی استراتژی نوسان گیری تاثیر بگذارند:

• روحیه و شخصیت معامله‌گر
• میزان سرمایه معامله‌گر
• محدودیت‌های زمانی که معامله‌گر با آنها دست و پنجه نرم می‌کند

معمولا سهام‌دارانی که ریسک‌پذیری کمتری دارند به دنبال معامله‌های میان‌مدت، بلندمدت و خرید سهم‌های بنیاد محور هستند. معامله‌های میان‌مدت در بازه‌ زمانی ۶ تا ۹ ماه و معامله‌های بلندمدت در بازه‌ زمانی بیش از ۹ ماه انجام می‌شوند.

در نقطه مقابل، سهام‌دارانی که ریسک‌پذیرتر هستند و محدودیت سرمایه ندارند، معمولا به معامله‌های کوتاه‌مدت و نوسان گیری علاقه نشان می‌دهند. البته معامله کوتاه‌مدت و نوسان گیری نیز با هم تفاوت دارند.

معامله کوتاه‌مدت می‌تواند در بازه‌ زمانی یک تا سه ماه انجام شود. ولی نوسان گیری ممکن است در نهایت دو هفته تا یک ماه سرمایه شخص را درگیر کند.

از طرفی، انتخاب سهم‌هایی که می‌خواهید استراتژی نوسان گیری را روی آنها پیاده کنید به مواردی مانند خرید و فروش روی تابلو معاملات، حجم معاملات و بازی‌های قیمتی که بازیگران سهم روی آن انجام می‌دهند بستگی پیدا می‌کند.

سهامداری که به این موارد آگاه باشد و بتواند روند و جریان سهم را تشخیص دهد، می‌تواند از نوسان گیری سود به دست بیاورد.

تعریف نوسان گیری در بورس

می‌توان نوسان را تغییرات قیمت سهام در کوتاه‌مدت تعریف کرد. به افرادی که در بازه زمانی کوتاه‌مدت کار می‌کنند و سود خود را از نوسان قیمت‌ها می‌گیرند «نوسان گیر» گفته می‌شود.

نوسان گیری به دانش و مهارت بالایی در زمینه «تابلو خوانی» و «بازار خوانی» نیاز دارد. در حقیقت، هر سرمایه گذاری قادر به انجام این کار نیست. بسیاری از سرمایه‌گذاران با ورود به بازار سرمایه و طمع سودهای کوتاه‌مدت به دنبال نوسان گیری هستند اما طولی نمی‌کشد که ضرر می‌کنند و بخشی از سرمایه خود را از دست می‌دهند.

نوسان گیران به دو دسته تقسیم می‌شوند:

1. افرادی که موج صعودی سهم را آغاز می‌کنند
2. افرادی که بر موج ایجاد شده سوار شده و روند را پیش می‌برند

دسته اول، ابتدا خریدهای پله‌ای را در سهم آغاز می‌کنند و وقتی اخبار مثبت سهم منتشر شد دسته دوم وارد سهم شده و بر موج ایجاد شده سوار می‌شوند.

به دنبال معاملات این دو دسته، قیمت سهم افزایش پیدا می‌کند و صف خرید روی سهم تشکیل می‌شود. حالا نوبت خروج دسته اول از سهم فرا می‌رسد و عرضه روی سهم افزایش می‌یابد.

اگر بخت با دسته دوم نوسان گیر یار باشد و شرکت در آستینش دلیل‌های بیشتری برای رشد قیمتی داشته باشد، روند صعودی، مدتی دیگر دوام می‌یابد. در نتیجه، دسته دوم هم می‌توانند از نوسانات قیمت سود به دست بیاورند. در غیر این صورت، صعود سهم، پس از خروج دسته اول تمام می‌شود و دسته دوم زیان می‌کنند. در حقیقت، دسته اول که از شرایط نوسان گیری آگاهی داشتند از این معامله‌ها سود بردند.

چه اطلاعاتی می‌توانند به نوسان گیری کمک کنند؟

۱- تحلیل تکنیکال

نوسان‌گیران با کمک نمودارهای قیمتی سهم می‌توانند نقاط حمایتی را شناسایی کرده و وارد سهم شوند. البته استفاده از برخی نسبت‌ها و اندیکاتورها مانند «ATR» یا اندیکاتور «AVERAGE TRUE RANGE» نیز سودمند است.

۲- اطلاعات نهانی شرکت

نوسان گیران حرفه‌ای بیشتر از سایر معامله‌گران از اطلاعات نهانی شرکت و برنامه‌هایی که برای آینده دارد خبر دارند. ارتباط با بازیگران سهم و اخبار مهم شرکت به نوسان گیران کمک می‌کند تا در شمار اولین دسته‌های وارد شده به سهم باشند و بتوانند از نوسانات قیمتی بهره بگیرند. وقتی اطلاعات شرکت به صورت عمومی منتشر شوند، نوسان گیران حرفه‌ای از آن سهم‌ها خارج می‌شوند.

۳- شرایط حاکم بر بازار

شرایط مساعد بازار می‌تواند در دامن زدن به شایعات و رشد قیمتی یک سهم تاثیر زیادی داشته باشد.

۴- مهارت و تجربه

برای نوسان گیری در بورس، روش خاصی وجود ندارد. نوسان گیران حرفه‌ای، به مهارت تابلوخوانی تسلط دارند و می‌دانند در چه قیمتی، وارد و در چه قیمتی از سهم، خارج شوند. این نوع معاملات ریسک بالایی دارد و رعایت حد ضرر، یکی از نکته‌های مهم برای موفقیت در آن است.

برخی فیلترها مانند «حجم معاملات» و «کف قیمتی ماهانه» می‌تواند به شناسایی سهم‌های مناسب برای نوسان گیری کمک کنند. در بیشتر موارد، این کار در سهم‌های کوچک بازار انجام می‌شود و نوسان گیران، دشواری نوسان از سهم‌های بزرگ و بنیاد محور را به جان نمی‌خرند.

سهامداران شرکت‌های بنیادی با توجه به اهداف بلند مدتی که دارند این سهم‌ها را خریداری می‌کنند و به راحتی آن را از دست نمی‌دهند. ‌نوسان‌گیران در بیشتر موارد، سهم‌‌های فرابورسی را برای نوسان گیری انتخاب می‌کنند. زیرا این سهم‌ها برای رشد حداکثری در یک روز، نیاز به پر شدن حجم مبنا ندارند و زودتر از سهم‌هایی با حجم‌مبنای بالا تحت تاثیر جو بازار قرار می‌گیرند.

شناوری سهم نیز نکته مهمی است که نوسان گیران آن را در نظر قرار می‌دهند. در واقع، هرچه شناوری سهم کمتر باشد، میزان عرضه توسط سهامداران آن کمتر است. بنابراین نوسان گیران سهمی را انتخاب می‌کنند که به هنگام ورود و خروج کمترین دردسر را برایشان داشته باشد.

نوسان گیران مبالغ کم را برای نوسان وارد بازار نمی‌کنند. به دست آوردن سود ۵ الی ۱۰ درصدی در صورتی برای نوسان گیر به صرفه است که هزینه کارمزد معاملات برای آنها چندان بالا نباشد.

بنابراین نوسان گیر، محدودیت سرمایه ندارد. او سرمایه‌ سنگینی را وارد سهم می‌کند و پس از به دست آوردن نوسان مد نظر از آن سهم خارج می‌شود. البته با توجه به زمان کوتاه بازگشت سرمایه در استراتژی نوسان گیری، عده‌ای به صورت اعتباری خرید می‌کنند.

کدام حالت بازار برای نوسان گیری مناسب است؟

بازار سه حالت دارد: صعودی، نزولی و خنثی. در بازار صعودی مناسب‌ترین استراتژی، خرید و نگهداری است. در بازار نزولی بهترین اقدام، نظاره‌گر بودن و ورود در پایان روند نزولی. بهترین حالت برای نوسان گیری، بازار خنثی است. به این ترتیب که در کف قیمتی سهم خریداری و در سقف فروخته شود.

نکته‌های مهم در نوسان گیری

یکی از مهم‌ترین اشتباه‌هایی که نوسان گیران تازه‌کار با آن درگیر می‌شوند ضعف در مدیریت درست سرمایه و کم کردن میانگین خرید به هنگام نزول قیمتی است. در این حالت، نوسان گیر، حد ضرری برای خود تعیین نکرده و وقتی قیمت سهم پایین می‌آید، دوباره خرید می‌کند.

این کار به معنای فرو رفتن در باتلاق نزول قیمتی است. معمولا این وضعیت وقتی پیش می‌آید که عرضه‌ها در سهم افزایش ‌یافته و دسته اول نوسان گیر از سهم خارج می‌شوند.

دسته دوم با تکرار خرید در سهم باقی‌مانده و مدام به زیان آن‌ها افزوده می‌شود. نکته‌ دیگری که به فرآیند نوسان گیری لطمه وارد می‌کند، عدم کنترل هیجان سهامدار است. یک نوسان گیر حرفه‌ای می‌تواند هیجان خود را کنترل کند، از معامله‌های احساسی بپرهیزد و اگر سود مورد نظرش به وجود نیامد در بهترین نقطه از سهم خارج شود. همچنین او باید بتواند در معامله‌ها متمرکز عمل کند و در هر قیمتی وارد سهم نشود.

از آنجایی که درصد سود در این استراتژی محدود است، بنابراین، نوسان‌های صدم درصد نیز برای نوسان گیر اهمیت دارد. گاهی وقت‌ها برای به دست آوردن بیشترین سود، نوسان گیر باید در تمام زمان معاملاتی، سهم را رصد کند تا بتواند در نقطه‌ مناسب وارد یا خارج شود. بنابراین، محدودیت زمانی هم گاهی دست و پای نوسان گیر را می‌بندد.

نوسان گیری چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟

مهم‌ترین موضوعی که در اثر نوسان گیری مورد توجه کلیه سهامداران قرار می‌گیرد، ایجاد حباب قیمتی است. چه بسا شرکتی از نظر عملیاتی، فعالیت قابل قبولی نداشته و حتی زیان‌ده باشد، ولی فقط با شایعه‌ای از سوی نوسان گیران یا بازیگران سهم، مورد اقبال قرار بگیرد و حباب قیمتی روی سهم تشکیل شود.

پس از خروج نوسان گیران، قیمت سهم دچار ریزش شدید شده و سهم موردنظر به گوشه‌ای رانده می‌شود. در واقع، شرکت ارزشی غیر واقعی به خود می‌گیرد. از آنجایی که فرآیند نوسان گیری، بازه‌ زمانی کوتاهی دارد معمولا برای سهامداران جذاب است و عده‌ای به طمع به دست آوردن سود وارد این فرآیند می‌شوند که اگر مهارت و تجربه کافی نداشته باشند، نتیجه‌ای جز ضرر برای آن‌ها به دنبال نخواهد داشت.

با توجه به محدودیت نوسان قیمتی برای هر نماد و یک‌طرفه بودن بازار بورس تهران، نوسان گیری پی‌درپی در بلندمدت سود خوبی برای سهامدار به همراه نمی‌آورد. در عوض، خرید سهم‌های بنیاد محور و نگهداری آن‌ها می‌تواند سودهایی به مراتب بالا برای سهامدار داشته باشد.

نتیجه‌گیری

انتخاب یک روش معاملاتی، موضوعی شخصی است که به محدودیت‌های فردی بستگی پیدا می‌کند. هر روشی می‌تواند نکته‌های مثبت و منفی خاص خودش را داشته باشد. از طرفی، نوسان گیری با توجه به ایجاد سود در مدت‌زمان کم، جذابیت بیشتری دارد.

در نقطه مقابل، نوسان‌ گیری حساسیت‌های معاملاتی پیچیده‌تری دارد و ریسک و اضطراب بیشتری به سهام‌دار تحمیل می‌کند. توسعه این روش معامله‌گری، توجه بازار را به سهم‌های کوچک و حتی زیان‌ده جلب می‌کند و باعث ایجاد حباب قیمتی می‌گردد.

در نهایت توصیه می‌کنیم که معامله‌ها در این روش با رعایت حد ضرر دنبال شوند و اگر مهارت و تجربه کافی در این زمینه ندارید، ریسک این استراتژی را متحمل نشوید.