در ابتدای مقاله بازیگر بورس بهتر است قبل از شروع مبحث اصلی کمی در مورد افراد حقیقی و حقوقی و تفاوت آنها حرف بزنیم.
سهامدار حقیقی کیست؟
سهامدار حقیقی در واقع همان شخص معمولی با داشتن یک نام و نام خانوادگی، شماره شناسنامه، کد ملی، شماره تلفن و غیره است. من و شما به عنوان افرادی حقیقی شناخته می‌شویم و با ثبت نام در بورس و دریافت کد بورسی، به عنوان سهامدار حقیقی، هویت پیدا خواهیم کرد.
سهامدار حقوقی کیست؟
سهامدار حقوقی دیگر یک شخص یا فرد معمولی نیست، در واقع یک شرکت و سازمان است که یک مسیر قانونی را طی کرده تا توانسته به این شخصیت برسد. شخصیت حقوقی دارای شماره ثبت، نام تجاری، کد شناسایی، تاریخ ثبت، کد اقتصادی، موضوع کسب و کار یا فعالیت و… است. با این حساب سهامدار حقوقی یک سازمان است که احتمالا متشکل از هیئت مدیره، مدیر عامل و غیره خواهد بود.
تفاوت سهامدار حقوقی و حقیقی در خرید و فروش سهام
جالب است بدانید علی رغم آن که سهامداران حقوقی وزنه سنگین تری به لحاظ تعداد در بازار سرمایه را در دست دارند، اما در واقع سهامداران حقیقی تاثیرگذاری بیشتری روی وضعیت سهام شرکت‌ها می‌گذارند. به این دلیل مهم که خرید و فروش‌های سهامداران حقوقی با معاملات سنگین تری همراه بوده و در زمان‌های استراتژیک نیز اتفاق می‌افتد، از سویی دیگر سهامداران حقیقی، در لحظه تصمیمات بعضا احساسی گرفته و بدون ذره‌ای ریزبینی به خرید و فروش دست می‌زنند. سهامدار حقیقی می‌تواند با ۵ میلیون ریال سرمایه اولیه، به بازار بورس وارد شود و به نوع خود تاثیرگذار باشد.
اکنون بهتر است بدانیم بازیگر بورس یک سهم کیست؟
معمولا هر سهم در بورس ایران بازیگر بورس یا بازیگرای خاص خود را دارد که این بازیگران می‌توانند افراد حقیقی یا حقوقی باشند. این افراد دارای سرمایه زیادی هستند و می‌توانند تعیین کننده میزان عرضه و تقاضا و به طبع اون قیمت سهم باشند. بعضی مواقع با توجه به شرایط بازار تصمیم به ورود یک سهم می‌گیرند و در همان موقع تقاضا در سهم افزایش پیدا می‌کند و قیمت سهم بالا می‌رود، در نهایت پس از مدتی با سود از سهم خارج می‌شوند. حال ما می‌توانیم برای کسب سود از تحرکات بازیگر بورس پیروی کنیم و همراه آنها وارد یک سهم بشویم و در هنگام خروج آنها از سهم، ما هم خارج بشویم. ورود پول به سهم معمولا به صورت یک روزه اتفاق نمیوفتد و ممکن است هفته‌ها طول بکشد باید در نظر داشته باشیم که بازیگرای سهم برخلاف سهامداران معمولی، افرادی کاملا صبور هستند.
سهامداران حقوقی اغلب الگوهای خرید و فروش دراز مدتی را دنبال می‌کنند، به این معنا که یک سهامدار حقوقی، معمولا به شکل دراز مدت تری به مالکیت یک نوع سهم، می‌پردازد و همین دلیل است که بیشتر اوقات، سودآوری نصیب سهامداران حقوقی می‌گردد. حال که با سهامداران حقیقی و حقوقی و تفاوت آنها با‌هم آشنا شدیم می‌توانیم سراغ مبحث اصلی یعنی سهاداران حقوقی یا بازیگران سهام بپردازیم. شاید این جملات را از زبان سهاداران حقیقی بارها شنیده باشید که «فلان سهم را بالا می‌برند» یا «سهامداران یک شرکت را خسته می‌کنند تا سهام آن را جمع کنند» و…. اشاره «حقیقی‌ها» در این جملات به بازیگران حقوقی (شرکتی) بازار است که بیش از ۸۰ درصد ارزش روز بازار سرمایه را در اختیار دارند و با منابع هنگفت مالی خود نقش اساسی در تعیین روند سهام ایفا می‌کنند.
می‌دانیم که بازیگران سهام‌های مختلف یا همان سهامدارن حقوقی به صورت بلندمدت و بنیادی خرید می‌کنند و به طور عمومی دید کوتاه‌مدت ندارند. این گروه با کلیت بازار پیش می‌روند مگر شرایطی که به مقاصد خاص نظیر حمایت از یک سهم یا عرضه بلوکی، روشی غیر از این انتخاب کنند. اما در سمت مقابل حقیقی‌ها در معاملات بیشتر با تکیه بر شایعه‌های بازار و جو کوتاه‌مدت تصمیم‌گیری می‌کنند و سهام خود را خریداری می‌کنند. اما در مورد این‌که گاهی اوقات می‌گوییم حقوقی‌ها قیمت یک سهم را نگه‌داشته اند یا جلوی سهم را گرفته‌اند بله این فرایند در برخی سهام اتفاق می‌افتد در واقع وقتی ۱۵درصد سهمی شناور بوده و عمده آن دست یک یا دو شخص حقوقی باشد آنها با کنترل‌هایی که روی سهم دارند به صورت عمده دخالت می‌کنند؛ اما این به معنی دستکاری یا تغییر منفی در بازار نیست.
حقوقی‌ها به دلیل سرمایه‌گذاری بیشتر و توان مالی بالاتر تاثیر بیشتری بر نوسانات قیمت دارند که این خود ناشی از کم‌عمقی بازار بورس تهران است سازمان بورس در تلاش است با بیشتر کردن عرضه‌های اولیه و ورود شرکت‌های جدید به بورس این نقص را برطرف کند. یک نکته جالب این است که شناسایی و ثبت سود در راستای پوشش بودجه برای اشخاص حقوقی اهمیت بسیاری دارد، بنابراین سرمایه‌گذاری در سهامی که سود تقسیم شده خوبی (DPS) دارند، یکی از اولویت‌های آنها است. اشخاص حقوقی سود ناشی از رشد ارزش سهام خود (تفاوت بهای تمام شده و نرخ تابلوی بورس در پایان سال مالی) را نمی‌توانند شناسایی کنند. این درحالی است که اشخاص حقیقی سودشان را هر لحظه می‌توانند محاسبه کنند و آن را جزو بازده سهام خود نشان دهند.
نگرش سهامداران حقوقی
سهامداران حقوقی اغلب نگرشی بلند مدت دارند و به همین دلیل اسیر جریانات زودگذر بازار نمی‌شوند به همین دلیل، حقوقی‌ها بیشتر در مواقع کاهش قیمت خریدار بوده و در مواقعی که افزایش قیمت بیش از انتظار آنان است فروشنده می‌شوند و همین نشان می‌دهد که حقوقی‌ها نیز تحت تاثیر جریانات بازار البته غالبا در خلاف جهت عمل می‌کنند. اما از این نکته مهم غافل نشوید که زمانی‌که حقوقی‌ها مانند حقیقی‌ها در روزهای منفی فروشنده یا در روزهای مثبت خریدار می‌شوند مضرات زیادی برای بازار رقم می‌زنند.
استراتژی حقوقی ها
یک شرکت حقوقی باید در ابتدای هر سال استراتژی سرمایه‌گذاری خود را تدوین و براساس آن سقف ریسک‌پذیری در سرمایه‌گذاری را تعیین کند. حال زمانی که بحث سطح ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار در بازار مشخص شد، باید به این موضوع توجه کند که باید بالاتر از بازده بازار برای پرتفوی خود سود کسب کند. اولویت حقوقی‌ها، حمایت و به تعادل رساندن سهام زیرمجموعه‌ها است. حال به این سوال مهم می‌رسیم که چه زمانی حقوقی‌ها سهم را عرضه می‌کنند:
هنگامی که سهم دچار نوسانات غیر عادی می‌شود سهامدار عمده وارد عرضه سهام می‌شود، همچنین در مواقعی که شرکت نیاز به نقدینگی داشته باشد نیز فروش اتفاق می‌افتد. البته اکنون بسیار کم پیش می‌آید که حقوقی‌ها جریان نقدی خود را از طریق عرضه سهام تامین کنند، زیرا در مواقع لزوم نیز با معاملات بلوکی از طریق بازاریابی وارد بازار می‌شوند. یکی از موارد دیگر زمانی است که وقتی قیمت سهم افزایش یا کاهش می‌یابد یا صف‌های خرید و فروش برای آن تشکیل می‌شود سهامداران عمده وارد می‌شوند و تلاش می‌کنند سهم به شرایط تعادل نزدیک شود.
