در ابتدا باید این نکته را خاطر نشان کنم که میانگین کم کردن با خرید پله ای بسیار متفاوت است. زیرا میانگین کم کردن زمانی اتفاق می افتد که قیمت سهم در حال افت و حد ضرر شما فعال شده باشد. فعال شدن حد ضرر به این معنا است که تحلیل انجام شده نادرست بوده و قیمت سهم نه تنها رشد نکرده بلکه کاهش هم داشته است. متاسفانه بسیاری از سرمایه گذاران به امید اینکه روزی قیمت سهم دوباره رشد می کند و آنها از زیان خارج می شوند سهم شان را همچنان نگه می دارند. پس می توان این طور نتیجه گرفت که با فعال شدن حد ضرر باید از سهم بیرون بیایید و در قیمت های پایین تر – آن هم در صورت داشتن شرایط بنیادی خوب – وارد سهم شوید. در این مقاله به سراغ پاسخ این پرسش می رویم که چه زمانی باید میانگین خریدمان را کم کنیم؟ با خانه سرمایه، همراه باشید.

میانگین کم کردن در بورس چیست؟

معامله گران حرفه ای بازار قبل از ثبت سفارش خرید، ابتدا سهام موردنظر را بر اساس تجزیه و تحلیل بنیادی مورد بررسی قرار می دهند. در صورتیکه این سهم از نظر ارزش ذاتی ارزشمند باشد، خرید خود را نهایی می کنند. اما در برخی مواقع به دلایل مختلفی همچون شرایط بازار و اخبار سیاسی و اقتصادی کشور، سهام مذکور با وجود ارزشمند بودن دچار افت قیمت شده و روند نزولی پیدا می کند.

در این شرایط برخی معامله گران از استراتژی میانگین کم کردن در بورس (Averaging Down) استفاده کرده و با وجود کاهش قیمت به خرید سهام ادامه می دهند، که در نتیجه آن، متوسط قیمت خرید هر سهم نیز کاهش پیدا می کند. با وجود اینکه ممکن است در این شرایط معامله گر متحمل ضرر و زیان شود، اما از طرف دیگر، هم زمان با شروع مجدد روند صعودی بازار، سهام این گروه از معامله گران زودتر از سایرین وارد سود خواهد شد. به این ترتیب، به این روش معامله، میانگین کم کردن در بورس گفته می شود.

روش میانگین کم کردن در بورس

استراتژی میانگین کم کردن در بورس به شما کمک می کند تا در فاز نزولی بازار، سهمی را که از نظر بنیادی ارزشمند است را با قیمت پایین خریداری کنید تا با خروج بازار از فاز اصلاحی، سود کسب کنید. معامله گران حرفه ای در هنگام بکارگیری استراتژی میانگین کم کردن در بورس، از فرمول ها و روش های مختلفی استفاده می کنند. یکی از روش های محبوب میانگین کم کردن در بورس روش مارتینگل است.

مارتینگل به عنوان یک روش میانگین کم کردن در بورس، در ابتدا توسط یک فرد آمریکایی معرفی شد. در روش مارتینگل، ابتدا سرمایه ای را که در برای خرید یک سهم کنار گذاشته اید را به بخش های نامساوی که توان عدد 2 هستند تقسیم کنید. سپس هم زمان با نزولی شدن روند قیمت سهم مدنظر، بر اساس این ضرایب، در قیمت های مختلف، اقدام به خرید سهم کنید. برای درک بهتر این روش به مثال زیر توجه کنید.

سناریویی را در نظر بگیرید که در آن شما یک عدد سهم را با قیمت 100 تومان خریداری می کنید. اما هم زمان با شروع روند نزولی بازار سهم خریداری شده دچار 5 درصد افت قیمت شده و ارزش آن به 95 تومان می رسد. بر اساس این فرمول میانگین گیری در بورس، در این شرایط اگر سهام خریداری شده از نظر ارزش ذاتی ارزشمند باشد، می توانید به جای توقف خرید سهم جدید، دو برابر مقدار اولیه خرید انجام دهید. در نتیجه از آنجاییکه در مرحله اول یک سهم خرید کرده اید، اکنون باید دو برابر آن یعنی دو سهم دیگر خریداری کنید. به این ترتیب با بگارگیری این استراتژی، می توانید میانگین قیمت سهم های خریداری شده را کاهش دهید.

چه زمانی از اقدام به میانگین کم کردن در بورس می کنیم؟

استراتژی میانگین کم کردن در بورس همان اندازه گه می تواند در آینده باعث کسب سود معامله گر شود، ممکن است در شرایطی باعث ضرر بیشتر وی شود. در واقع در وهله اول باید سهم مدنظر از نظر ارزش ذاتی و معیارهای تجزیه و تحلیل بنیادی مورد بررسی قرار دهید. چراکه ممکن است بازار در یک بازه زمانی کوتاه در مورد ارزش یک سهم دچار اشتباه شده و قیمت روند نزولی پیدا کند. اگر این سهم از نظر فنی ارزشمند باشد پس از مدتی روند معکوس شده و مجدداً قیمت به جایگاه اصلی خود بازمی گردد.

در نتیجه بکار گیری روش میانگین کم کردن در بورس، تنها برای سهم هایی که بر اساس تجزیه و تجلیل فنی و بنیادی آنها را خریداری کرده باشید مجاز است. چراکه این گروه از سهم ها به طور ذاتی ارزشمند بوده و به احتمال زیاد در آینده نزدیک مجدد رشد خواهند کرد. در غیر این صورت، اگر بدون توجه به تحلیل بنیادی سهمی را خریداری کرده و در زمان افت قیمت این سهم، از استراتژی کم کردن میانگین استفاده کنید؛ نه تنها در آینده سودی به دست نمی آید؛ بلکه متحمل ضرر و زیان سنگین تری نیز خواهید شد.

چه زمانی باید میانگین خریدمان را کم کنیم؟

در مورد زمان و قیمت مناسب برای کم کردن میانگین باید نکته های زیر را در نظر گرفت:

۱- ارزش ذاتی سهم چقدر است؟

۲ – حمایت معتبر سهم چه قیمتی است؟

۳ – آیا صنعتی که سهم در آن قرار گرفته، مورد توجه بازار است یا خیر؟

۴ – کف بنیادی سهم کجا است؟

برای فهم بهتر، مطلب را با یک مثال ادامه می دهیم. تصور کنید ما سهمی خریدیم که به نظرمان در گزارش ۱۲ ماهه می تواند تعدیل مثبت بدهد. همچنین، ثبات نرخ های فعلی منجر به تعدیل مثبت در گزارش ۳ ماهه نیز می شود. قیمت فعلی سهم ۲۹۰ تومان است و برای خرید، معقول به نظر می رسد. بعد از گذشت دو هفته از ورود به سهم، قیمت آن به ۲۶۵ تومان افت می کند. حالا سوال این است که آیا باید میانگین را کم کنیم؟

باید توجه کنید که اگر کف بنیادی دقیق و مطمئنی برای سهم ندارید نیمی از خرید را انجام دهید و الباقی را برای میانگین گیری احتمالی نگهداری کنید. اگر قیمت بالا رفت که سود کردید. اما اگر افت کرد، هم استرس کمتری دارید و هم امکان میانگین گیری وجود دارد. میانگین گیری حتما باید با در نظر گرفتن نسبت قیمت به درآمد و همچنین کف بنیادی سهم انجام شود. با فرض خرید در ۲۹۰ و اینکه کف بنیادی سهم ۲۲۰ تومان است، خرید در ۲۶۵ تومان کار درستی نیست. چون اگر قیمت ۲ روز مثبت باشد به محدوده خرید شما برمی گردد، اما اگر بخواهد تا کف بنیادی حرکت کند خرید در ۲۶۵ تومان زیان دیگری به شما وارد خواهد کرد.

فرض کنیم این سهم در یک گروه با نسبت قیمت به درآمد ۴٫۵ قرار گرفته و ۶۰ تومان هم سود دارد. بنابراین، نسبت ۴ یعنی قیمت ۲۴۰ تومان از جهتی به کف بنیادی ۲۲۰ نزدیک است و از نسبت قیمت به درآمد گروه هم کمتر است. در نتیجه، خرید در ۲۴۰ به این دو دلیل توجیه خواهد داشت. اما خرید در ۲۶۵ به دلیل دور بودن از کف بنیادی و برابری با نسبت قیمت به درآمد گروه، منطقی نخواهد بود.

نتیجه بحث بالا این است که پس از تعیین مولفه های درست برای خرید سهم و طی کردن دقیق فرآیند انتخاب، بررسی و تصمیم گیری در مورد سهم ، اگر قیمت از کف بنیادی دور است نیمی از خرید را انجام دهید. بعد اگر افت کرد، در جایی که سهم، نسبت قیمت به درآمد کمتری از گروه داشت و به کف بنیادی نزدیک شده بود، میانگین بگیرید. اما اگر قیمت به کف بنیادی نزدیک است می توانید کل خرید را هم انجام دهید.

امیدوارم به طور کامل با فرایند میانگین کم کردن اشنا شده باشید. در شرایط امروز بازار سرمایه، بسیاری از سهم ها نزدیک به ارزش ذاتی و کف بنیادی خود معامله می شوند و دارای p/eهای معقولی هستند. بنابراین با بررسی سهم مورد نظر خودتان از نظر بنیادی و تکنیکالی می توانید با دید میان مدت، میانگین خریدتان را کم کنید. همیشه به یاد داشته باشید که معامله گر خوب، معامله گری با نظم و انضباط است.

مقایسه میانگین کم کردن با خرید پله ای

در نگاه اول دو روش میانگین کم کردن و خرید پله ای با یکدیگر شباهت بسیار بالایی دارند، اما این دو روش در زمان خرید با یکدیگر تفاوت اساسی پیدا می کنند. در واقع خرید پله ای که به عنوان خرید مرحله به مرحله نیز شناخته می شود، روشی است که معامله گر از آن به منظور جبران ضرر استفاده می کند. در واقع در این روش بخشی از سرمایه را برای خرید سهم در یک روز استفاده شده و مابقی سرمایه برای مقاطع زمانی بعدی  کنار گذاشته شود.

از آنجاییکه ممکن است در فاصله زمانی خرید اول و دوم، سهام مدنظر دچار رشد یا افت قیمت شود؛ خرید پله ای  در هر دو روند صعودی و نزولی قیمت سهام انجام می شود. از خرید پله ای به عنوان روشی برای جبران ضرر استفاده می شود. توجه داشته باشید که جبران ضرر با کاهش ریسک متفاوت بوده و در صورت به کارگیری اشتباه استراتژی خرید پله ای، ریسک سرمایه گذاری شما افزایش پیدا خواهد کرد.

اما در مقابل همان طور که اشاره شد روش میانگین کم کردن در بورس تنها برای سهم های ارزشمند کاربرد دارد. در نتیجه معامله گر از ارزشمند بودن سهام خود اطمینان دارد؛ بنابراین با خرید سهم در زمان افت قیمت می تواند تعداد سهم های خود را افزایش و میانگین قیمت سهام خود را کاهش داده و به دنبال آن نسبت به رشد مجدد قیمت ها و کسب سود در آینده نزدیک اطمینان داشته باشد.

نکات کلیدی در به کارگیری روش میانگین کم کردن در بورس

روش میانگین کم کردن در بورس نیز درست مانند سایر استراتژی های مالی و سرمایه گذاری باید در شرایط درست استفاده شود، چراکه در غیر این صورت نه تنها کارایی ندارد؛ بلکه ممکن است باعث افزایش ضرر و زیان نیز می شود. قبل از به کارگیری روش میانگین کم کردن در بورس شرایط زیر را در نظر داشته باشید.

  • سهام مدنظر از نظر فنی و بنیادی ارزشمند باشد.
  • سهام مدنظر در آینده پتانسیل رشد داشته باشد.
  • بر اساس تجزیه و تحلیل تکنیکال، نقاط حمایتی سهام مدنظر را بررسی کنید.
  • قبل از به کارگیری این روش، از نقاط حمایتی و ارزش سهام مطمئن شوید.
  • تنها در روند تعادلی بازار به کم کردن میانگین اقدام کنید.
  • میانگین کم کردن قیمت خرید سهام مدنظر را تنها در سه مرحله انجام دهید.