وقتی واژه «ریسک» به گوشتان می‌خورد، اولین چیزی که به ذهنتان می‌رسد چیست؟ ترس؟ نگرانی؟ از دست دادن پولی که برایش زحمت زیادی کشیدید؟ بیایید ریسک را با هم معنی کنیم. ریسک یعنی: «انحراف از نتیجه مورد انتظار». تا اینجای کار که چیز ترسناکی به نظر نمی‌رسد. حقیقت این است که بیشتر مفهوم‌های آشنا یا ناآشنای اطراف ما، سه چهره دارند؛ مثبت، منفی و بینابینی! چهره بینابینی، میان دو مفهوم مثبت و منفی در نوسان است. ریسک، یکی از همان مفهوم‌های بینابینی است. به این صورت که اگر بدانیم در حال انجام چه کاری هستیم، ریسک، به یک کار عاقلانه و سودمند تبدیل خواهد شد. اما اگر بدون آگاهی و کاملا گنگ، وارد معامله‌ای سرشار از خطر شویم، ریسک روی نازیبایش را به ما نشان می‌دهد. در این مقاله می‌خواهیم در مورد مدیریت ریسک با هم صحبت کنیم. قصد داریم به شما یاد بدهیم که چگونه در مواجه با ریسک معاملات خود، استراتژی‌هایی درست و موثر تدوین کنید. پس تا انتهای مقاله، همراه خانه سرمایه باشید.
چرا مدیریت ریسک معاملات این‌قدر با اهمیت است؟
سرمایه گذاری یا به عبارت دیگر به تعویق انداختن مصرف فعلی برای دست‌یابی به امکان مصرف بیشتر در آینده، مفهومی است که با بالا رفتن نرخ تورم در ایران خواه ناخواه از اهمیت بسزایی برخوردار شده است. چون اگر شخصی سرمایه گذاری انجام ندهد، قدرت خریدش به‌تدریج کاهش یافته و ارزش پول‌هایش کم خواهند شد. کمتر کسی است که از کاهش ۸۰ درصدی قدرت خرید مردم طی ۸ ماه و آمار و ارقام نگران‌کننده در مورد تعطیلی کسب و کارهای مختلف و تعدیل نیرو، بی‌اطلاع باشد. شاید بتوان گفت که روند کنونی افزایش نرخ ارز و تورم در تاریخ اقتصاد ایران، بی‌سابقه است. در این شرایط از طرفی باید به دنبال راهی بود تا ارزش پول و دارایی‌ها دستخوش گرداب اقتصادی به وجود آمده نشوند و از سوی دیگر با کم یا حذف کردن تقاضاهای سوداگرانه، گامی در جهت بهبود اقتصاد کشور برداشت. بر اساس مطالعات اقتصادی در بازار سرمایه ایران، به‌طور کلی، سرمایه گذاری در بورس، بالاترین بازده و همزمان بالاترین ریسک را نصیب سرمایه گذاران کرده است.
یک تاجر حرفه‌ای، ریسک‌ها را مدیریت می‌کند
نتیجه بررسی شاخص‌های ارزیابی مالی مانند معیار شارپ و ترینر، نشان می‌دهد که شاخص سهام، نسبت به سایر فرصت‌های سرمایه گذاری مانند مسکن، طلا و ارز از مطلوبیت بیشتری برخوردار است. بنابراین همان‌طور که سرمایه گذاری و معاملات سهام دارای اهمیت هستند، بحث مدیریت ریسک معاملات که بخش تفکیک ناپذیر آن به شمار می‌رود نیز اهمیت خاصی دارد.
در میان تاجران حرفه‌ای، بحث مدیریت ریسک معاملات به عنوان مهم‌ترین بخش از برنامه تجاری آنها کاملا شناخته شده است. زیرا اطلاع از ریسک معاملات، ضامن بقای طولانی مدت یک تجارت در میان تمام فراز و فرودهای مسیر به شمار می‌رود. تجارت در بازار سهام در حالی که می‌تواند سرگرم کننده باشد، با یک خطر ذاتی یعنی از دست دادن اصل سرمایه همراه است. اولویت شماره یک معامله گر باید حمایت از سرمایه باشد زیرا سود، می‌تواند از خودش مراقبت کند.
به هنگام انجام معاملات سهام، این مدیریت ریسک است که در کنترل احساستان به شما کمک می‌کند. چون قبل از آغاز تجارتتان میزان تلفات سرمایه خود را تعیین کرده‌اید. مدیریت ریسک معاملات به شما این امکان را می‌دهد تا از روشی هوشمندانه تجارت کنید. به این ترتیب، انعطاف پذیری لازم برای مشخص کردن میزان ریسک هر معامله را به دست می‌آورید و قادر خواهید بود تا سود خود را بیشتر و ضررهایتان را به حداقل ممکن برسانید. در نتیجه، در نقطه خطرپذیر، متوقف می‌شوید. مدیریت ریسک معاملات، مهم‌ترین چیزی است که به عنوان یک تاجر باید یاد بگیرید چون از طریق آن قوانین ماندن در بازی را می‌آموزید.
مدیریت ریسک، یک فرایند ساده اما بسیار مهم است
روش‌های مختلفی برای مدیریت ریسک معاملات و مدیریت پول وجود دارند. اما در پایان، همه‌چیز به تحمل ریسک و ترجیحات فرد، مربوط می‌شود. به همین دلیل، هر فردی برای کسب درآمد از معاملات باید نوعی استراتژی مدیریت ریسک داشته باشد. اگر ریسک، مدیریت شود یک فرصت عالی برای کسب درآمد در بازار معاملات به دست می‌آید. در حقیقت، مدیریت ریسک معاملات روشی است که از آن برای کنترل خطرها به هنگام تجارت استفاده می‌شود. در ادامه این مقاله با هم به دنبال یادگیری برخی از اصول مدیریت ریسک معاملات در تجارت سهام می‌رویم. تبعیت از اصول مدیریت ریسک معاملات، شانس بسیار بیشتری برای زنده ماندن در تجارت سهام و بازار فارکس را برای هر تاجری فراهم می‌کند. مدیریت پول بارها به تاجران ثابت کرده است که با داشتن یک استراتژی قدرتمند می‌توان باختی حتمی را به یک برد بی‌مانند تبدیل کرد. بنابراین برای غلبه بر محدودیت‌های تجاری خود باید روی استراتژی مدیریت ریسک، تمرکز کنید. درنهایت باید این نوید را به شما بدهیم که مدیریت ریسک، فرایندی آسان و قابل درک است. زیرا هیچ چیز پیچیده‌ای در مورد مدیریت پول وجود ندارد.
اشتباه‌های رایج در معامله را بشناسید
به یاد داشته باشید که معامله گری یا ترید یک تجارت، نوعی ریسک است و اشتباه‌ها باعث هزینه می‌شوند. به همین دلیل، رایج‌ترین اشتباهاتی که اغلب مردم هنگام شروع تجارتشان انجام می‌دهند را برایتان آماده کرده‌ایم. به این امید که بتوانید از آنها جلوگیری کنید.
راه رفتن روی خط قرمزها
در معرض خطر قرار دادن پولتان، آن هم بیشتر از مقداری که واقعا می‌توانید از دست بدهید، بزرگترین اشتباه در معاملات سهام است. در این هنگام، بدترین سناریو این است که در پایان معامله، همه آنچه که دارید را از دست بدهید. دست نگه دارید. ترید، یک تجارت بسیار پر ریسک است. اگر روی خط قرمز توانتان برای سرمایه گذاری راه بروید، پای احساس ترس را به معامله‌تان باز می‌کنید. آنگاه تجارت شما تحت فرمان این ترس قرار می‌گیرد و شما را به سمت گرفتن تصمیم‌های بد و غیرمعقول، هدایت می‌کند.
نداشتن برنامه‌ای روشن
یکی دیگر از اشتباهاتی که افراد هنگام شروع تجارت مرتکب می‌شوند، نداشتن یک برنامه عملی و هویدا است. به عبارت دیگر، آنها نمی‌دانند که چرا وارد یک تجارت خاص می‌شوند و مهم‌تر از همه، چه زمانی باید از این تجارت خارج شوند. بنابراین قبل از شروع تجارت باید تکلیف اهداف خودتان را روشن کنید.
دست کم گرفتن ترس و طمع
دست کم گرفتن دو احساس ترس و طمع، تلاش‌های بسیاری از معامله گران را کنترل می‌کنند. ترس می‌تواند شما را به سمت عقد یک قرارداد تجاری عجولانه بکشاند، چون شما مقاله نگران کننده‌ای در مورد سقوط قیمت‌ها خوانده‌اید یا دوستتان، شایعه‌ای را با آب و تاب برایتان بازگو کرده است. طمع نیز بر ترس استوار است. نمونه روشن گرفتار شدن در طمع مربوط به زمان‌هایی است که شما خبرهای جالبی در مورد سرمایه گذاری می‌شنوید یا قیمت‌های بازار به شدت افزایش پیدا می‌کنند و شما نمی‌خواهید در این میان، هیچ معامله پرسودی را از دست دهید. بنابراین ممکن است خیلی زود وارد یک تجارت شوید یا حتی تعطیل کردن تجارت آزادتان را به تعویق بیندازید. به یاد داشته باشید که در بیشتر موارد، احساس‌ها بر ما حکومت می‌کنند. بنابراین هرگز نگویید: «من این معامله را انجام می‌دهم و هیچ کدام از آن ضررها برای من رخ نخواهد داد.» از گرایش طبیعی خود به ترس و طمع آگاه باشید و حتماً به برنامه‌ای که قبل از شروع تجارت با خودتان و تیمتان گذاشته‌اید، پایبند بمانید.
فرار کردن به جای یاد گرفتن
فرار کردن به جای یاد گرفتنقدم گذاشتن در دنیای تجارت، یعنی تبدیل شدن به یک شاگرد حرف گوش کن و باهوش. در غیر این صورت، خیلی زود از جمع تاجران بیرون انداخته می‌شوید یا خودتان با چشم‌هایی گریان، پا به فرار می‌گذارید. تاجر خوب، کسی نیست که همیشه بهترین معامله‌ها را انجام می‌دهد یا بیشترین سودها را نصیب خودش و همکارانش می‌کند. تاجر موفق، کسی است که از هر شکستی درسی می‌گیرد، به درک جدیدی از خودش و شیوه تجارتش می‌رسد و پس از آن، بلند می‌شود. قبول کنید که باید بیاموزید، نکته‌های پنهان در هر زمین خوردنی را کشف کنید و سپس، دستی روی زانوهای خودتان بگذارید و بلند شوید. تبریک می‌گویم؛ اکنون شما یک تاجر واقعی هستید.
