به عنوان فردی که قصد سرمایهگذاری در بازارهای مالی دارد، آشنایی با برخی مفاهیم این حوزه از اهمیت زیادی برخوردار است. برای کسب بازدهی بالا لزوماً قواعد پیچیدهای وجود ندارد. گاهی میتوان با به کارگیری برخی مفاهیم ساده نظیر ساخت یک پرتفوی (Portfolio) ریسک را تا حد زیادی کاهش داد.
پرتفوی یک سبد سرمایهگذاری است که سرمایهگذاران حرفهای تلاش میکنند با تخصیص بهینه داراییها و تنوعبخشی میان داراییهای مالی با عملکردهای متفاوت، (مانند سهام، اوراق قرضه، ارز دیجیتال و…) ریسک را کاهش دهند.
اما به معنای دقیقتر پرتفوی چیست؟ چگونه میتوان با استفاده از آن بازدهی معاملات را افزایش داد؟ آیا روش و قوانین مشخصی برای چیدن سبد سرمایهگذاری وجود دارد؟ در این مقاله به طور کامل به این سؤالات پاسخ میدهیم.
پرتفوی چیست؟
شاید این جمله را بارها شنیده باشید که میگویند: «تمام تخم مرغهای خود را در یک سبد نگذارید.». چرا که در این صورت احتمال شکستن تمام آنها وجود دارد. نه تنها در دنیای مالی، بلکه در بسیاری از جنبههای زندگی این اصل مهمی است که در طول تاریخ به آن اشاره شده است. اما در بازارهای مالی چگونه میتوان این اصل را پیادهسازی کرد و ریسک را کاهش داد؟ باید گفت مفهوم پرتفوی دقیقاً در همین شرایط مطرح میشود.
اما در راستای سرمایهگذاری منظور از پرتفوی چیست و چه تأثیری در بازدهی دارد؟ پورتفوی Portfolio مجموعهای از سرمایهگذاریهای مالی مانند سهام، اوراق قرضه، کالاها، وجه نقد و معادلهای نقدی، از جمله صندوق با سرمایه ثابت (Close End Fund) و صندوق سرمایهگذاری قابل معامله در بورس (ETF) است.
به عبارت دیگر، سرمایهگذاری در ترکیبی از داراییهای مختلف که به درستی انتخاب و گزینش شده و میتواند در افزایش سود و کاهش ریسک شما تأثیرگذار باشد. عموماً مردم بر این باورند که سهام، اوراق قرضه و پول نقد، هسته اصلی یک سبد را تشکیل میدهند. اگرچه اغلب اینطور است، اما یک قاعده صد در صدی نیست.
یک سبد ممکن است شامل طیف گستردهای از داراییها مانند املاک، اثر هنری و سرمایهگذاریهای خصوصی باشد. با توجه به میزان دانش فرد در بازار سرمایه گذاری، افراد ممکن است سبد خود را مدیریت کنند یا برای این کار از مشاوران مالی حرفهای کمک بگیرند. به گفته کارشناسان مالی، تنوعبخشی یک مفهوم حیاتی در مدیریت پرتفوی است.
مفهوم متنوعسازی در پرتفوی
تنوع به معنای داشتن دارایی های مختلفی است که در طول زمان عملکرد متفاوتی دارند. یک پورتفولیوی متنوع محدود به سهام نبوده و میتواند داراییهای دیگری مانند اوراق قرضه، وجوه، املاک و حتی حسابهای پسانداز باشد. برای آن که بتوانیم دقیقتر به سؤال «پرتفوی چیست؟» پاسخ دهیم بهتر است با داراییهای مختلف و تأثیر کلی آنها در متنوعسازی نیز آشنا باشیم.
هر نوع دارایی همراه با رشد یا افول اقتصادی، عملکرد متفاوتی دارد و هر کدام پتانسیل متفاوتی برای سود و زیان ارائه میدهند:
- معمولاً سهام و ارزهای دیجیتال، پتانسیل بالاترین بازده را در طول زمان ارائه میکنند، اما میتوانند در دورههای کوتاهتر به شدت نوسان کنند.
- اوراق قرضه میتوانند بازدهی ثابتتری را با پرداخت ثابت ارائه داده اما با افزایش و کاهش نرخ بهره تغییر کنند.
- صندوقها نیز با توجه به نحوه مدیریت، ممکن است به طور گسترده یا محدود، متنوعسازی شده باشند.
- املاک و مستغلات در طول زمان به آرامی افزایش یافته و پتانسیل درآمد مناسب دارند. اما نگهداری از املاک و مستغلات ممکن است پرهزینه بوده و کمیسیون ها نیز بالا هستند.
- گواهی سپرده یا CDها و حسابهای پسانداز نوسانی در ارزش ندارند، اما بر اساس نرخ بهره یا سایر شرایط قراردادی به طور پیوسته رشد خواهند کرد.
با افزایش ارزش برخی دارایی ها، برخی دیگر ثابت مانده یا کاهش پیدا میکنند. به عبارت دیگر، این دارایی ها ارتباط زیادی با یکدیگر ندارند و این کلید جذابیت تنوع است.
اهمیت تنوع در پرتفوی
یکی دیگر از سؤالات مهمی که باید پرسید این است که برای یک سرمایهگذار، اهمیت تنوع در پرتفوی چیست؟ تنوع برای شما به عنوان یک سرمایهگذار چندین مزیت دارد، اما یکی از بزرگترین آنها این است که میتواند در واقع بازده بالقوه شما را بهبود ببخشد.
با داشتن داراییهای متعدد که عملکرد متفاوتی دارند، ریسک کلی سبد خود را کاهش میدهید. به طوری که هیچ یک از داراییهای پرتفوی به تنهایی نمیتواند به شما آسیب زیادی وارد کند. از آنجا که داراییها در زمانهای مختلف اقتصادی عملکرد متفاوتی دارند، تنوع بخشیدن، نگرانی شما را از بازده مورد انتظار کم میکند.
به عنوان مثال، در حالی که سهام در حال کاهش است، اوراق قرضه ممکن است در حال افزایش باشند و حسابهای پسانداز ثابت بمانند. در واقع، با داشتن مقادیر مختلف از هر دارایی، میانگین وزنی بازده آن داراییها را خواهید داشت. اگرچه بازدهی فوقالعاده بالایی ممکن است حاصل نشود، اما از طرف دیگر، زیان قابل توجهی نیز گریبان شما را نخواهد گرفت.
آیا متنوعسازی پرتفوی، انواع ریسکها را از بین میبرد؟
بعد از پاسخ به سؤال مهم «تنوعبخشی در پرتفوی چیست؟» سؤال مهمتری مطرح میشود: آیا این روش در از بین بردن تمام ریسکها مؤثر است؟ در حالی که تنوع میتواند ریسک را کاهش دهد، نمیتواند همه ریسک ها را از بین ببرد.
تنوع ریسک خاص دارایی را کاهش میدهد – یعنی ریسک داشتن بیش از اندازه یک سهام (مانند آمازون) یا وزن بیشتر سهام نسبت به سایر سرمایه گذاریها. با این حال، ریسک بازار را که ریسک مالکیت آن نوع خاص از دارایی است، از بین نمیبرد.
به عنوان مثال، در صورت کاهش قیمت برخی از سهام، تنوعبخشی میتواند میزان سقوط پرتفوی شما را محدود کند. برای داراییهای حساس به نرخ بهره، مانند اوراق قرضه، تنوع به شما کمک میکند از مشکلی که در یک شرکت خاص به وجود میآید محافظت شوید، اما به طور کلی شما را از خطر افزایش نرخها محافظت نمیکند.
حتی پول نقد یا سرمایهگذاریهایی مانند گواهی سپرده یا حساب پسانداز با بازده بالا، به واسطه تورم تهدید میشوند، اگرچه سپردهها معمولاً در آمریکا تا سقف 250000 دلار برای هر نوع حساب در هر بانک تضمین میشوند. بنابراین تنوع برای ریسک خاص دارایی، خوب عمل می کند، اما در برابر ریسک خاص بازار ناتوان است.
چگونه میتوان یک پرتفوی موفق ایجاد کرد؟
عوامل مهم در ایجاد یک پرتفوی چیست؟ برای ساخت یک سبد سرمایهگذاری موفقیتآمیز لازم است موارد زیر را بدانید:
- مشخص کنید هدف پرتفوی چیست؟ از بازدهی سرمایه، چه چیزی میخواهید به دست آورید؟
- سبد را متنوع نگه دارید، چرا که یک پرتفوی متمرکز ممکن است بیثبات باشد و ریسکهای مرتبط با سرمایهگذاری را افزایش دهد. تنوعبخشی به شما کنترل بیشتری بر روی سود و زیان خود میدهد.
- گردش سرمایهگذاری را به حداقل برسانید. سعی کنید دفعات خرید و فروش دارایی را کاهش دهید تا از افزایش هزینه های تراکنش جلوگیری کنید. به علاوه، برخی از سرمایهگذاریها زمان بیشتری طول میکشد تا به مرحله سوددهی برسند. بنابراین در این شرایط، سرمایهگذاری در بلندمدت کلیدی است.
- سرمایهگذاریها را به طور منظم انجام دهید. این به شما کمک میکند تا به اهداف خود دست یابید و فشاری بر نقدینگی شما وارد نخواهد کرد.
انواع پرتفوی
انواع پرتفوی چیست؟ اگرچه انواع مختلفی از پرتفوی سرمایهگذاری وجود دارد، سرمایهگذاران به دنبال ساخت نمونهای هستند که با هدف سرمایهگذاری و میزان ریسک آنها مطابقت داشته باشد. بر اساس استراتژیهای سرمایهگذاری، انواع پرتفوی شامل موارد زیر میشوند.:
-
سبد درآمدی Income portfolio
این نوع پورتفولیو بیشتر بر تضمین جریان ثابت درآمد از راههای سرمایهگذاری تأکید میکند. به عبارت دیگر، به طور کامل بر افزایش بالقوه سرمایه متمرکز نیست. برای مثال، سرمایهگذاران درآمدمحور ممکن است به جای تمرکز بر سهامی که صرفاً دارای افزایش قیمت است، در سهامی سرمایهگذاری کنند که به طور پیوسته سود تقسیمی (Dividend) داشته باشد.
-
پرتفوی رشد Growth Portfolio
پورتفولیوی رشدمحور عمدتاً پول را در سهام رشد، سهامی که جریان نقدی مثبت، ثابت و قابل توجهی را ایجاد کرده و درآمد آن معمولاً به نسبت بقیه با سرعت بیشتری در همان صنعت افزایش پیدا میکند، شرکتی که در مرحله رشد فعال خود هستند قرار میدهد. به طور معمول، پرتفویهای رشد در معرض خطرات بیشتری هستند. این نوع پورتفولیو به دلیل ریسک و پاداش بالا شناخته شده است.
-
پرتفوی ارزشی Value portfolio
پرتفوی ارزشی، پول را در داراییهایی که ارزش ذاتی آنها بیشتر از ارزش بازار است (داراییهای کم ارزشگذاری شده) قرار می دهد. زمانی که اقتصاد با مشکل مواجه است و شرکتها به سختی دوام میآورند، سرمایهگذاران ارزشمحور به دنبال شرکتهای سودآوری میگردند که قیمت سهام آنها کمتر از ارزش منصفانه باشد. هنگامی که بازار احیا می شود، دارندگان سبد ارزشی درآمد قابل کسب میکند.
البته سرمایهگذاران باید توجه داشته باشند که عوامل متعددی بر نحوه تصمیمگیری برای ساخت یک سبد سرمایهگذاری تأثیر میگذارند.
-
پرتفوی تهاجمی Aggressive portfolio
اما دیگر انواع پرتفوی چیست؟ سبد سرمایهگذاری محدود به موارد بالا نمیشود. یکی دیگر از آنها پرتفوی تهاجمی است. در این نوع سبد، سرمایهگذاران برای کسب بازده بالاتر، ریسک بیشتری را میپذیرند. سرمایهگذاران تهاجمی به دنبال شرکتهایی هستند که در مراحل اولیه رشد بوده و و اکثر آنها هنوز اسم راجی نیز ندارند. سهام در یک سبد تهاجمی، نوسان بیشتری را تجربه میکند.
-
پرتفوی تدافعی Defensive portfolio
سهام در یک سبد تدافعی از نوسانات بزرگ در امان هستند. استراتژی در این پرتفوی، پایین آوردن ریسک است. اگر تحمل ریسک پایینی دارید، میتوانید با سرمایهگذاری در شرکتهایی که کالاهای اصلی را برای زندگی و مصرف روزمره تولید میکنند، یک پرتفوی تدافعی بسازید.
-
پرتفوی سوداگرانه Speculative Portfolio
پرتفوی سوداگرانه یا سفتهبازی دارای بیشترین ریسک در میان سبدهای دیگر سرمایهگذاری است. این نوع پورتفولیو بر روی عرضه اولیه عمومی (IPO)، سهام شرکتهای فناوری و مراقبتهای بهداشتی که در فرآیند تولید محصولات جدید و نیازمند بودجه هستند، نقش مهمی دارد.
-
پرتفوی ترکیبی Hybrid portfolio
یک پرتفوی ترکیبی، انعطافپذیری زیادی را ارائه میدهد. سبد ترکیبی یا هیبرید به شما این امکان را میدهد که در کنار بازار سهام به سرمایهگذاریهای دیگری مانند هنر و املاک و مستغلات بپردازید. یک سبد ترکیبی دارای تنوع در چندین طبقه دارایی است که منجر به کاهش زیان و ثبات میشود.
-
پرتفوی مسئولیت اجتماعی Socially responsible
مانند اکثر سرمایه گذاران، سرمایه گذاران ESG (Environmental, social & governance) یا مسئولیتپذیر اجتماعی میخواهند بازده خود را در عین محدود کردن ریسک به حداکثر برسانند. اما این سرمایه گذاران عوامل بسیار بیشتری را لحاظ میکنند. قبل از سرمایهگذاری، آنها به نحوه برخورد یک شرکت با محیط زیست، عدالت اجتماعی و حاکمیت شرکتی نگاه کرده و سعی میکنند تنها زمانی سرمایه گذاری کنند که استانداردهای خاصی برآورده شود.
پرتفوی ارز دیجیتال: چگونه یک سبد سودآور بسازیم؟
در زمینه ارز دیجیتال، بهترین پرتفوی چیست و چگونه میتوان یک سبد سودآور ساخت؟ در دنیای پویای سرمایهگذاری در کریپتو، درک و مدیریت ریسکهای مختلف برای محافظت از پرتفوی شما حیاتی است. ارزهای دیجیتال با نوسانات سریع قیمت خود شناخته میشوند که میتواند منجر به سود زیاد یا زیان قابل توجهی شود و بر ثبات سبد سرمایهگذاران تأثیر بگذارد.
علاوه بر آن، بازار ارزهای دیجیتال تابع مقررات در حال تحول است. قوانین یا سیاست های جدید میتوانند رفتار بازار و قانونی بودن برخی ارزهای دیجیتال را تحت تأثیر قرار دهند. برای آن که بتوانید ریسک سبد خود را کاهش و بازدهی خود را افزایش دهید، مراحل زیر را طی کنید:
تعیین نوع سرمایهگذاری در ارز دیجیتال
واضح است که انواع مختلفی از سرمایه گذاران کریپتو وجود دارد. یازده نوع سرمایهگذار ارزهای دیجیتال:
- مبتدی: در مورد کریپتو هیجان زده هستم اما مطمئن نیستم از کجا شروع کنم
- بیتکوین ماکسیمالیست: افرادی که باور دارند بیت کوین، محبوبترین و تنها ارز دیجیتال کاربردی در آینده است.
- HODLer: هودلر ارز دیجیتال، رمزارزها را برای نگهداری بلندمدت خریداری میکند.
- The Trader : معاملهگری که بازار مالی را تحلیل کرده و با استفاده از استراتژیهای خرید و فروش در بازههای زمانی معین، سود کسب میکند.
- The FOMOer: افرادی که به دلیل ترس از دست دادنو متأثر از احساسات خود اقدام به معامله میکنند.
- شکارچی: به دنبال شکار فرصتهای معاملاتی است که معمولاً در بازههای زمانی کوتاه به وجود میآید.
- The Traditional Investor: کریپتو را به عنوان یک طبقه دارایی جدید در نظر می گیرد.
- کارشناس اکوسیستم: بر روی یک اکوسیستم خاص در کریپتو متمرکز شده است.
- The Crypto Native: کریپتو نیتیو، چرخههای بازار چندگانه را تجربه کرده است.
- The Early Adopter: اولین نفراتی که یک رمزارز و دارایی جدید را امتحان کرده و آن را خریداری میکنند.
- نهنگ: نهنگ ارز دیجیتال، دارای سرمایه زیادی در کریپتو بوده و میتوانند بازارها را در چند ثانیه حرکت دهند.
انتخاب یک استراتژی سرمایهگذاری در کریپتو مطابق با رویکرد شما
اکثر سرمایهگذاران به سادگی بر روی کوینهایی که میخواهند بخرند تمرکز میکنند، اما در انتخاب استراتژی مناسب با دقت عمل نمیکنند. به عنوان مثال، یک FOMOer که بیت کوین را در سال 2010 خرید و در سال 2011 زمانی که قیمت کاهش یافت آن را فروخت، میتوانست با استراتژی HODL بسیار موفقتر باشد. استراتژیهای مناسب برای پرتفوی چیست؟ از جمله محبوبترین آنها در کریپتو موارد زیر هستند:
- میانگین هزینه دلاری (DCA)
- سرمایهگذاری خرد Micro Investing
- سرمایهگذاری ارزشی
- سرمایهگذاری بر مبنای رشد
- تحلیل تکنیکال
- هودل HODL
انتخاب انواع داراییهای دیجیتال مورد نیاز در سبد
اکنون وقت آن است که ارزهای دیجیتال مناسب را برای سبد خود انتخاب کنید. از جمله محبوبترین داراییهای دیجیتال میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیت کوین
- اتر Ethereum
- پلتفرمهای قرارداد هوشمند
- دیفای DeFi
- استیبل کوین
- متاورس و بازیهای کریپتو
- پروتکلهای وب تری Web3
مطالعه موردی موفقیتآمیز در زمینه ارز دیجیتال
مطالعه سرمایه گذاران موفق و استراتژیهای آنها میتواند بینش ارزشمندی برای مدیریت سبد سهام شما ارائه دهد. فلسفه سرمایهگذاری، فرآیندهای تصمیمگیری و استراتژی آنها را تجزیه و تحلیل کنید تا درک عمیقتری از آنچه برای آنها مؤثر بوده به دست آورید. سپس آن اصول را در مدیریت پورتفوی خود اعمال کنید.
پرتفوی بورس: نکات کلیدی برای موفقیت
افراد زیادی هستند که علاقهمند به سرمایهگذاری در سهام هستند. رعایت برخی نکات به آنها کمک میکند تا بازدهی بالاتری را به دست آورند. در ارتباط با بورس، کلیدیترین نکات پرتفوی چیست؟ در ادامه آنه را توضیح میدهیم.
- متنوعسازی کنید.
مانند تمام بازارهای مالی اولین نکته متنوع نگه داشتن سبد سرمایهگذاری است. خود را محدود به خرید سهم از یک صنعت خاص نکنید تا ریسک معامله را کاهش دهید. سهام بخشهای مختلف مانند تکنولوژی، امور مالی، مراقبت بهداشتی و کالاهای مصرفی را در نظر داشته باشید.
- به طور منظم سبد را بررسی و متعادل کنید.
بسیار مهم است که به طور منظم سبد سهام خود را بررسی کنید تا مطمئن شوید که با اهداف سرمایهگذاری و تحمل ریسک شما همسو است.
- آگاه باشید و تجزیه و تحلیل کنید.
مدیریت موفق سبد سهام مستلزم آگاهی از روندهای بازار، شاخصهای اقتصادی و اخبار مربوطه است. به طور منظم وضعیت مالی، شرایط بازار و عملکرد شرکتهایی را که در آنها سرمایهگذاری میکنید تجزیه و تحلیل کنید. این اطلاعات میتواند به شما در تصمیمگیری آگاهانه در مورد خرید، فروش یا نگهداری سهام در پرتفوی خود کمک کند. اما منظور از تحلیل پرتفوی چیست؟ در واقع، شما میتوانید از پلتفرمهای اخبار مالی، گزارشهای درآمد شرکت و ابزارهای تجزیه و تحلیل سهام استفاده کنید تا در جریان آخرین پیشرفتها باشید.
- سرمایهگذاری بلندمدت داشته باشید.
اگرچه سرمایهگذاری کوتاه مدت میتواند سود سریعی را به همراه داشته باشد، سرمایهگذاری بلندمدت اغلب بازدهی پایدارتری دارد. با اتخاذ یک رویکرد بلند مدت، میتوانید از نوسانات بازار خلاص شوید. بسیاری از سرمایهگذاران موفق، مانند وارن بافت، با اتخاذ یک استراتژی سرمایهگذاری صبورانه و بلندمدت به ثروت قابل توجهی دست یافتهاند. برای ساخت یک پرتفوی مناسب، شرکتهایی را شناسایی کنید که دارای بنیاد قوی، مزیت رقابتی، چشمانداز رشد امیدوارکننده و بازدهی پایدار در طول زمان هستند.
- از دستورات حد ضرر Stop loss استفاده کنید.
اجرای دستورات حد ضرر میتواند به محافظت از سبد شما در برابر ضررهای قابل توجه کمک کند. دستور توقف ضرر دستورالعملی برای فروش سهام در صورت رسیدن به قیمت از پیش تعیین شده است. با این روش میتوانید ضررهای احتمالی را محدود کنید. این ابزار مدیریت ریسک میتواند به ویژه در بازار نوسانی یا هنگام سرمایهگذاری در سهام بیثباتتر مفید باشد.
- از میانگین هزینه دلاری استفاده کنید.
اما استراتژی خوب دیگر برای مدیریت پرتفوی چیست؟ میانگین هزینه دلاری، نوعی استراتژی است که در آن شما مقدار ثابتی پول را بدون توجه به قیمت سهام در فاصلههای زمانی معین سرمایهگذاری میکنید. این تکنیک به شما این امکان را میدهد که در هنگام پایین بودن قیمت، سهام بیشتر و در صورت بالا بودن قیمت، مقدار کمتری خریداری کنید.
با سرمایهگذاری مداوم در طول زمان، میتوانید تأثیر نوسانات بازار را کاهش دهید و به طور بالقوه از میانگین قیمتهای خرید پایینتر بهرهمند شوید. در نتیجه بازده سبد خود را به حداکثر برسانید.
پرتفوی فارکس: استراتژیهای مدیریت ریسک
بازارهای فارکس در پاسخ به رویدادهای جهانی، اقتصادی و سیاسی پویا است. یک پرتفوی متنوع به تریدرها اجازه میدهد تا با شیوه مؤثرتری با تغییرات شرایط بازار خود را تطبیق دهند. با سرمایهگذاری در جفت ارزهای مختلف احتمال داشتن داراییهایی که در محیطهای مختلف بازار، عملکرد خوبی نشان دهند را افزایش میدهید. این سازگاری، کلید حفظ سودآوری پایدار در بلندمدت است.
آگاهی به برخی مفاهیم اولیه و استراتژیهای اولیه مدیریت ریسک که در ادامه میخوانید به شما در مدیریت بهتر پرتفوی شما کمک میکند.
- حفظ سرمایه
در ارتباط با فارکس، کلید موفقیت یک پرتفوی چیست؟ حفظ سرمایه هدف اولیه برای هر معاملهگر است. تنوعبخشی به حفظ سرمایه یا جلوگیری از زیانهای بزرگ کمک میکند. اگر یک دارایی در معرض زیان باشد، تأثیر کلی بر سبد به حداقل میرسد. این رویکرد مدیریت ریسک برای تداوم فعالیتهای معاملاتی اهمیت زیادی دارد.
- معامله چند جفت ارز
معاملهگر با توزیع سرمایهگذاری در جفت ارزهای مختلف، ریسک مرتبط با عملکرد یک ارز واحد را کاهش میدهد. به عنوان مثال، یک معاملهگر به جای آن که صرفاً روی روی جفت ارز EUR/USD، تمرکز کند، ممکن است جفت GBP/USD و USD/JPY را نیز در پرتفوی خود بگنجاند.
- سرمایهگذاری در ارزهای مناطق جغرافیایی مختلف
راه دیگر برای تنوع بخشیدن به ریسک فارکس، سرمایهگذاری در مناطق جغرافیایی مختلف است. ارزهای کشورهای مختلف تحت تأثیر عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی متفاوتی هستند. به عنوان مثال، اگر یک کشور دچار رکود اقتصادی شود، پرتفوی معاملهگر همچنان در معرض سایر مناطقی است که ممکن است عملکرد بهتری داشته باشند.
مدیریت و بهینهسازی پرتفوی
اصول کلی مدیریت ریسک در پرتفوی چیست؟ چگونه میتوان بازده سرمایهگذاری را در بازارهای مالی مختلف، افزایش داد؟ همه معاملهگران به دنبال افزایش سرمایه خود (در کوتاهمدت یا بلندمدت) هستند و این جز از طریق به کارگیری اصول درست مدیریت پرتفوی به دست نمیآید.
سرمایهگذاریهایی که به خوبی مدیریت شوند میتوانند ثروت شما را در طول زمان افزایش دهند، اما باید در نظر گرفت که همه سرمایهگذاریها دارای ریسک هستند. هدف اصلی پرتفوی شما باید به حداقل رساندن ریسک کلی و در عین حال به حداکثر رساندن بازده باشد. در ادامه برخی از مهمترین اصول را توضیح میدهیم.
میزان تحمل ریسک خود را بسنجید
منظور از میزان ریسکپذیری، توانایی سرمایهگذار برای تحمل از دست دادن سرمایه است. معمولاً تحمل ریسک به سن سرمایهگذار و تعهدات مالی فعلی وی بستگی دارد.
به عنوان مثال، سرمایهگذاران در اواسط 20 سالگی که ازدواج نکردهاند، نسبت به سرمایهگذاران در اواخر 50 سالگی که ازدواج کرده و دارای فرزندان دانشگاهی هستند، مسئولیتهای مالی کمتری دارند. بنابراین، به عنوان یک قانون کلی، سرمایهگذاران جوانتر نسبت به سرمایهگذاران مسنتر تمایل به تحمل ریسک یا ریسکپذیری بیشتری دارند.
بنابراین اگر در اوایل زندگی و جوانی، میتوانید سرمایهگذاری را با یک پرتفوی تهاجمی آغاز کنید. البته اگر در آستانه بازنشستگی هستید یا نیاز به تمرکز بر حفظ ثروت دارید، این استراتژی توصیه نمیشود. با دانستن میزان تحمل ریسک خود، میتوانید سرمایهگذاریهایی را پیدا کنید که بهترین ریسک-بازده را برای مدیریت ریسک پرتفوی ارائه میدهند.
اطمینان از نقدینگی کافی در پرتفوی
یک ریسک کلیدی برای سبد سرمایهگذاری شما این است که به دلیل شرایط اضطراری مالی نیاز به بازخرید سرمایهگذاریها در زمانی که بازارها در حال سقوط هستند داشته باشید. با حفظ نقدینگی کافی میتوان این ریسک را به میزان قابل توجهی کاهش داد.
اما منظور از نقدینگی کافی در پرتفوی چیست و چگونه میتوان از این روش سود کسب کرد؟ گنجاندن داراییهای نقدی کافی در کنار سرمایهگذاریهای موجود در پرتفوی خود به شما اجازه میدهد بازده بلندمدت بهینه به دست آورید و از اصلاحات دورهای بازار بهرهمند شوید.
یکی از راههای حفظ نقدینگی کافی در پرتفوی، کنار گذاشتن یک صندوق اضطراری معادل هزینههای 9 تا 12 ماهه است. به منظور اطمینان از دسترسی آسان، توزیع وجوه را به طور مساوی در حساب پسانداز بانکی خود و گزینههای کم خطر دیگر مانند صندوقهای نقدی در نظر بگیرید.
یک استراتژی تخصیص دارایی را اجرا کنید و به آن پایبند باشید
تخصیص دارایی شامل سرمایهگذاری در چندین طبقه دارایی در نسبتهای خاص است تا اطمینان حاصل شود که پرتفوی کلی شما دارای حداقل ریسک بوده و بازده بهینه را ارائه میکند. در حالت ایدهآل، بهترین استراتژی تخصیص دارایی در پرتفوی چیست؟ باید سرمایهگذاری در ترکیبی از طبقات دارایی که دارای همبستگی معکوس با یکدیگر هستند را در نظر بگیرید.
به عنوان مثال، یک طبقه دارایی نسبت به کلاس دارایی دیگر عملکرد ضعیفتری دارد. یکی از این جفتها سهام و طلا است. اگر به عملکرد این طبقات دارایی در 20 سال گذشته نگاه کنید، میبینید که از نظر تاریخی، زمانی که طلا عملکرد بهتری داشته است، سهام ضعیف عمل کرده است و بالعکس.
به طور دورهای عملکرد پرتفوی خود را نظارت کنید
داشتن سرمایهگذاری بلندمدت به معنای رها کردن پرتفوی به حال خود نیست، بلکه شما باید مراقب عملکرد آن باشید و بررسیهای دورهای انجام دهید. با این حال، باید مطمئن شوید که این بررسیها را اغلب انجام نمیدهید. چارچوب زمانی ایدهآل این است که یک بار در سال، پورتفوی خود را بررسی کنید.
اگر صبور نیستید، هر شش ماه یک بار سبد را بررسی کنید. اما اگر در بازههای زمانی کوتاهتر نظارت کنید، احتمال خطا در تصمیمگیری افزایش مییابد. اما اهمیت زمان بررسی پرتفوی چیست؟ از آنجا که برخی از طبقات دارایی مانند سهام مستعد نوسانات کوتاهمدت هستند، شما باید تلاش آگاهانهای داشته باشید تا نوسانات کوتاهمدت را نادیده بگیرید.
بهتر است در صورتی سرمایهگذاری خود را تغییر دهید که عملکرد ضعیف در یک دوره طولانی ادامه داشته باشد.
منظور از یک پرتفوی ارز دیجیتال متعادل چیست؟
یک سبد ارز دیجیتال متعادل شامل انواع مختلفی از رمزارزها با موارد استفاده و سطوح ریسک متفاوت است. سرمایهگذار مقدار مشخصی از وجوه را به هر ارز دیجیتال اختصاص میدهد و در صورت لزوم هنگام خرید ارزهای دیجیتال جدید یا فروش داراییها مجدداً سبد را متعادل میکند.
اما نکته مهم داراییهای دیجیتال در پرتفوی چیست؟ حفظ تعادل بین سبد کریپتو و سبد سرمایهگذاری کلی شما است. از آنجایی که ارز دیجیتال یک سرمایه گذاری با ریسک بالا محسوب میشود، باید تنها بخش کوچکی از کل سرمایهگذاری شما را تشکیل دهد.
یک قانون سرانگشتی خوب این است که ارز دیجیتال را حداکثر بین 5 تا 10 درصد از کل پرتفوی خود محدود کنید. اگر ارزش ارزهای دیجیتال شما افزایش پیدا کند، ممکن است لازم باشد مقداری از آن را بفروشید. سبد دارای 25 یا 50 درصد ارز دیجیتال، در صورت رکود بازار، میتواند شما را در معرض ریسک زیادی قرار دهد.
استراتژیهای متنوعسازی پرتفوی ارز دیجیتال
گنجاندن رمزارزهایی مانند بیت کوین و اتریوم در سبد سرمایه گذاری به طور فزایندهای در حال محبوبتر شدن است. آنها علیرغم نوسانات زیاد، فرصتهای رشد منحصربهفردی را ارائه داده و میتوانند بخش ارزشمندی از یک سبد متنوع باشند. استراتژیهای زیادی برای متنوعسازی پرتفوی وجود دارد که در صورت رعایت آنها میتوانید سبد سرمایهگذاری بهینهتری بسازید.
خرید ارزهای دیجیتال بزرگ با بیشترین ارزش بازار
یک راه حل ساده این است که وجوه خود را بین رمزارزهایی با بیشترین ارزش بازار تخصیص دهید. به عنوان مثال، میتوانید به 10 یا 20 ارز دیجیتال بزرگ پایبند باشید. این ارزها با وجود داشتن نوسان، نسبت به ارزهای دیجیتال کوچکتر ثبات بیشتری دارند. شما معمولاً با این روش استیبل کوینها را حذف میکنید.
به عنوان مثال، استیبل کوینهایی مانند تترUSDT و (USD Coin) در میان ارزهای دیجیتال برتر بوده و بیشتر برای حفظ ارزش طراحی شدهاند. در صورتی که بخواهید ارزش پول خود را حفظ کنید (نه برای دریافت سود ناشی از افزایش قیمت) میتوانید به این گزینهها نیز رجوع کنید.
تمرکز بر ارزهای دیجیتال با کاربردهای متفاوت
تأثیر کاربردهای متفاوت رمزارزها برای انتخاب در یک پرتفوی چیست؟ رمزارزها دارای موارد استفاده مختلفی هستند که بر تصمیمگیری در مورد سرمایهگذاری شما تأثیر میگذارند. در ادامه چند نمونه از موارد استفاده از کریپتو آورده شده است:
- کوینهای پرداخت: پرداختهای سریع و کم هزینه را در هر نقطه از جهان ارائه میدهند.
- پلتفرمهای مالی غیرمتمرکز دیفای(DeFi): جایگزینهای بلاکچینی را برای خدمات مالی سنتی ارائه میکنند.
- سکههای بازی: برای قدرت بخشیدن به بازی های ویدیویی بلاک چین استفاده میشود.
- پلتفرمهای متاورس: دارای جهانهای مجازی هستند که کاربران میتوانند در آن به تعامل با یکدیگر بپردازند.
- ارز دیجیتال محرمانه (پرایوسی کوین): معاملات غیرقابل ردیابی را ارائه میدهند.
ارزهای دیجیتال مختلفی وجود دارد که در این دستهبندیها قرار میگیرند. میتوانید با انتخاب چندین مورد استفاده و سپس سرمایهگذاری در یک یا دو ارز دیجیتال، سبد خود را بسازید.
سرمایهگذاری در توکنهای کوچکتر با پتانسیل رشد بیشتر
پروژههای کریپتو که کوچکتر هستند خطر شکست بسیار بیشتری دارند، اما در صورت داشتن پتانسیل رشد، میتوانند بسیار سودآور باشند. در حالی که بخش عمدهای از سبد رمزنگاری شما باید از میان ارزهای دیجیتال برتر باشد، میتوانید چند توکن رمزنگاری گوچکتر را نیز در نظر داشته باشید.
سرمایهگذاری در بلاکچینهای قرارداد هوشمند
برخی از موفقترین پروژه های رمزنگاری برای گنجاندن در پرتفوی چیست؟ از جمله این پروژهها شبکههای بلاکچین هستند که میتوانند قراردادهای هوشمند را اجرا کنند. قرارداد هوشمند مانند برنامهای است که روی یک بلاکچین اجرا میشود. این فضا رقابتی بوده و میتوان از آن برای راهاندازی برنامه DAPP غیرمتمرکز و توکنهای رمزنگاری جدید، استفاده کرد.
از آنجایی که هر بلاکچین مزایا و معایب خاص خود را دارد، برخی از سرمایهگذاران پول خود را میان چندین مورد از آنها تقسیم میکنند. در اینجا ارزهای دیجیتال برای چند مورد از بزرگترین بلاکچین های قرارداد هوشمند آورده شده است:
- اتریوم ETH
- کاردانو ADA
- سولاناSOL
- بی ان بی BNB
- آوالانچ AVAX
نمونههایی از پرتفوی متعادل
مارک کوبان، مالک دالاس ماوریکس، سالها است که از طرفداران کریپتو بوده است و کیف پول بلاکچین او یکی از نمونههای خوب سبد ارزهای دیجیتال را ارائه میکند. او بیش از 100 دارایی رمزنگاری شده در کیف پول اتریوم خود دارد که موارد استفاده مختلف را پوشش میدهد. از جمله بزرگترین داراییهای او میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- اتریوم
- Coin USD
- ApeCoin (APE)
- ENS
- پروتکل اقیانوسOCEAN
- Rarible (RARI)
- (Governance OHM) CRYPTO: GOHM
اما برای ایلان ماسک مهمترین ویژگی پرتفوی چیست؟ ایلان ماسک نیز داراییهای رمزنگاری خود را در اکتبر 2021 در توییتی فاش و ادعا میکند که تنها مالک سه بیتکوین، اتریوم و دوج کوین DOGE است. او رهبران بازار را انتخاب کرده است و سبد خیلی متنوعی ندارد. ممکن است ایجاد یک سبد سرمایهگذاری متعادل از ارز دیجیتال سخت به نظر برسد، اما ساده تر از آن چیزی است که به نظر میرسد.
شما به تعداد زیادی ارز دیجیتال نیاز ندارید. حتی پنج تا 10 مورد، شروع خوبی است. میتوانید روی چند ارز دیجیتالی که به خوبی میشناسید سرمایهگذاری کنید و سپس با شناخت بهتر ارزهای جدید، به تدریج موارد بیشتری را اضافه کنید.
منظور از برنامههای مدیریت پرتفوی چیست؟
برنامههای مدیریت پورتفولیو یا پرتفوی، برنامههای دسکتاپ یا تلفن همراه هستند که دادههای حسابهای سرمایهگذاری مختلف شما را جمع آوری میکنند. آنها به شما دیدگاهی از سهامی که دارید، تعداد سهم از هر نوع سهام و در برخی موارد، سود یا زیان فعلی شما از هر سرمایهگذاری را به ارائه میدهند.
در واقع، به شما کمک میکند همه داراییهای خود را در یک برنامه ردیابی کنید. این نوع عملکرد به سرمایهگذاران دیدی جامع از تمام سرمایهگذاریهای خود در حسابها و پلتفرمهای مختلف میدهد. بنابراین سود بالقوه را افزایش میدهد.
دانلود بهترین ابزارها و منابع برای ردیابی و مدیریت پرتفوی
انتخاب داراییهای مناسب و همسو کردن تخصیص با اهداف مد نظر، میتواند دشوار باشد. یک برنامه سرمایهگذاری برای مدیریت پورتفولیو این کار را بسیار آسانتر میکند. گزینههای بیشماری از جمله برنامه های ساده رایگان تا ابزارهای تجزیه و تحلیل عمیق و نسبتاً گرانقیمت در دسترس هستند. اما بهترین برنامه مدیریت پرتفوی چیست؟
فوربس Forbes.com مجموعهای از بهترین برنامههای سرمایهگذاری را برای مدیریت پرتفولیو گردآوری کرده است. این فهرست برای هر دو دسته سرمایهگذاران مبتدی که تازه شروع به کار کردهاند تا سرمایهگذاران پیشرفته با نیازهای پیچیده، میتواند مفید واقع شود.
- برنامه Empower: بهترین برنامه رایگان مدیریت سرمایهگذاری
- برنامه Simplifi by quicken: بهترین برنامه مدیریت سرمایهگذاری برای افراد مبتدی
- برنامه Quicken Classic Premier: بهترین برنامه مدیریت سرمایهگذاری برای افراد با تجربه
- برنامه Morningstar Portfolio X-Ray: بهترین برنامه مدیریت پرتفوی برای سرمایهگذاران صندوق سرمایهگذاری مشترک (Mutual funds)
- برنامه Ziggma: بهترین برنامه مدیریت سرمایهگذاری برای سرمایهگذاران فعال
ویژگیهای کلیدی یک برنامه مدیریت پورتفولیو
یکی دیگر از موارد مهمی که لازم است بدانیم این است که ویژگیهای مهم یک برنامه مدیریت پرتفوی چیست؟ در ادامه مهمترین آنها را توضیح میدهیم:
- داشبورد مناسب: هر برنامه مدیریت پورتفولیو، به صورت رایگان یا اشتراکی، دارای داشبوردی است که به شما امکان میدهد با استفاده از دادهها، عملکرد داراییها را در یک نگاه مشاهده کنید. بهترین برنامهها به همه حسابهای شما پیوند داده میشوند تا یک نمای کلی از تمام موجودیها و فعالیتها به شما ارائه دهند.
- ویژگیهای ردیابی و برنامهریزی: این برنامهها معمولاً انواع عملکردهای گزارشدهی، ابزارهای تخصیص دارایی، نظارت بر پورتفوی، دسترسی به نمودارها و قابلیتهای تحقیقاتی را ارائه میدهند.
- به روزرسانی اخبار مرتبط: یک تقویم سود سهام باید شما را از پرداختهای آتی و سایر اقدامات مرتبط با سهام مطلع کند.
- ابزارهای مقایسه: شما باید بتوانید ویژگی هایی مانند عملکرد شاخص معیار را مشاهده و آن را با عملکرد خود مقایسه کنید.
گزینههای جایگزین برای مدیریت سبد سرمایهگذاری
تنها برنامههای مدیریت پرتفوی نیستند که در این زمینه به کمک شما میآیند، راه حلهای جایزگین خوبی وجود دارند که میتوانید از آنها استفاده کنید:
- کارگزاران آنلاین: اگر پورتفوی شما نسبتاً ساده است و حسابهای زیادی برای مدیریت ندارید، میتوانید به سادگی وارد حسابهای آنلاین خود شوید و سرمایهگذاریهای خود را در آنجا مدیریت کنید. با این حال، اگر چندین حساب در چندین کارگزاری دارید، این ممکن است برای شما دشوار باشد که تصویر کلی از وضعیت مالی خود را کنترل کنید.
- مشاور مالی: اگر میخواهید راهنمایی بیشتری برای سرمایه گذاری شخصی داشته باشید، استخدام یک مشاور مالی برای مدیریت پرتفوی شما میتواند گزینه خوبی باشد. البته معامله اصلی این است که مشاوران مالی گرانتر هستند. اگر به دنبال استخدام یک مشاور مالی هستید، تحقیق خود را انجام دهید و هزینه های مربوط به آن را کاملاً بسنجید.
- مشاوران روبو: برخی از سرمایهگذاران از مشاوران ربات برای مدیریت پرتفوی خود استفاده میکنند. اما تٍأثیر این مشاوران در مدیریت پرتفوی چیست؟ مشاوران روبو از الگوریتمهایی برای ایجاد و تعادل مجدد سبدهای سرمایهگذاری با حداقل دخالت انسانی استفاده میکنند. آنها عموماً ارزانتر از استخدام یک مشاور مالی هستند، اما به رویکرد عملی کمتری نسبت به مدیریت فردی نیاز دارند.
تفاوتها و شباهتهای پرتفوی در بازارهای مختلف
اگرچه یک سبد سرمایهگذاری به طور کلی در بازارهای مالی مختلف از قوانین یکسان و مشخصی پیروی میکند، اما در برخی موارد نیز تفاوتهایی وجود دارد که در ادامه آنها را بررسی میکنیم.
تفاوتها:
- ریسک: بازارهای نوظهور معمولاً دارای نوسانات بیشتری بوده و ریسکهای سیاسی و اقتصادی بیشتری دارند. بازارهای توسعهیافته اصولاً پایدارتر هستند اما آنها نیز در معرض ریسکهای بازار جهانی و اقتصادی قرار دارند.
- تنوع جغرافیایی: سبد سرمایهگذاری در بازارهای بینالمللی میتواند شامل سهام و اوراق قرضه از چندین کشور مختلف باشد. درحالی که در بازارهای محلی، تنوع ممکن است به داخل یک کشور محدود شود.
- مقررات قانونی: هر کدام از بازارهای مالی دارای مقررات و چارچوبهای قانونی خاص خود هستند که بر شیوه مدیریت و سرمایهگذاری در پرتفوی تأثیر میگذارد.
- شفافیت مالی: علاوه بر آن، تفاوتهای قابل توجهی در شفافیت مالی و گزارشدهی میان بازارهای مختلف وجود دارد.
شباهتها:
هدف کلی: هدف از مدیریت پرتفوی در همه بازارهای مالی کاهش ریسک و افزایش بازده است.
استراتژیهای سرمایهگذاری: اصول مدیریت پرتفوی مانند تنوعبخشیدن، تخصیص داراییها و ارزیابی عملکرد به صورت دورهای در همه بازارها مشترک است.
تحلیل و تحقیق: برای موفقیت در تمام بازارها و مدیریت بهینه پرتفوی، نیاز به تحلیل بنیادی و تکنیکال برای ارزیابی ارزش واقعی داراییها وجود دارد.
نکات کلیدی برای موفقیت در مدیریت پرتفوی
آیا صرف تشکیل یک سبد سرمایهگذاری شما را به هدف حداکثر سود میرساند؟ مسلماً خیر. اما چگونه میتوان یک سبد بهینه تشکیل داد که بتوان از آن به خوبی بهرهمند شد؟ نکات مهم برای موفقیت در مدیریت پرتفوی چیست؟ در ادامه مهمترین این نکات را توضیح میدهیم.
- اهداف سرمایهگذاری خود را تعیین کنید.
- درک خوبی از تنوعبخشی و ریسکپذیری داشته باشید.
- انواع استراتژیها و سبکهای سرمایهگذاری را شناسایی کنید.
- روندهای فعلی و عملکرد تاریخی را ارزیابی کنید.
- بنیاد یک شرکت را سرمایهکذاری را بررسی کنید.
- با کمک طبقات مختلف دارایی تنوعبخشی کنید. (سهام، اوراق قرضه، وجه نقد، صندوقهای سرمایهگذاری و…)
- داراییها را براساس استراتژی و اهداف خود تخصیص دهید.
- نظارت بر عدم تمرکز بیش از حد در هر بخش یا سهام.
- گنجاندن سرمایهگذاریهای بینالمللی یا جایگزین
- شناسایی سرمایهگذاری با مزیت مالیاتی
- تخصیص دارایی متناسب با شرایط بازار
- پرهیز از تصمیم احساسی در شرایط نوسانی بازار
- ادراک درست از هزینهها و مزایای برنامههای مدیریت پرتفوی یا استخدام مشاور.
- انتخاب یک مشاور مناسب و همسو با اهداف سرمایهگذاری شما.
- شناسایی روشهایی برای کاهش هزینهها و مالیات
یک سبد سرمایهگذاری متعادل باید چگونه باشد؟
یک سبد سرمایهگذاری ایدهآل بهتر است از ترکیبی از سهام، اوراق قرضه، پول نقد و سایر طبقات دارایی باشد. نسبت دقیق دارایی ها به میزان ریسکپذیری و اهداف سرمایهگذاری شما بستگی دارد. به عنوان مثال، فرض کنید که سبد متوازن شما شامل موارد زیر است:
- 50٪ از داراییهای آن در سهام است، زیرا آنها معمولاً بازده بالاتر با ریسک بیشتری را ارائه میدهند.
- 40% از داراییهای آن در اوراق قرضه است که درآمد و نوسانات کمتری را ایجاد میکند.
- 10 درصد از داراییها به صورت نقد، کالا و ارز دیجیتال است.
با گذشت زمان، ممکن است ارزش برخی از سرمایهگذاریها افزایش یابد، در حالی که برخی دیگر ممکن است کاهش یابد. فرض کنید متوجه شدهاید که درصد داراییهای سهام شما به 70 درصد رسیده است در حالی که ارزش پول نقد و ارزهای دیجیتال کاهش یافته است. برای حفظ تعادل بین آنها، سبد خود را با سرمایهگذاری بیشتر در داراییهای کریپتو و کاهش تعداد سهام نگهداری شده برای حفظ ثبات و کاهش ریسک تنظیم کنید.
چالشها و فرصتهای مختلف در مدیریت پرتفوی
بزرگترین مزیت یک پرتفوی چیست؟ شاید بتوان گفت که مهمترین نکته در یک سبد متعادل، ریسک کمتر است. زمانی که سبد متنوعی دارید، معمولاً به موفقیت یا شکست هیچ یک از ارزهای دیجیتال وابسته نیستید. علاوه بر آن، شما شانس بیشتری برای سرمایهگذاری در موفقترین ارزهای دیجیتال را دارید.
ما اغلب می بینیم که برخی ارزهای رمزپایه دوره هایی را پشت سر می گذارند که به طور قابل توجهی از بقیه بازار بهتر عمل می کنند. در حالی که داشتن یک سبد سهام متعادل خوب است، اما نقطه ضعف اصلی آن زمانبر بودن است.
پیدا کردن رمزارزهای مناسب، تصمیمگیری در مورد تخصیص دارایی و متعادلسازی مجدد در سبد سهام شما به زمان نیاز دارد. از آنجایی که بازار بسیار بیثبات است، یک سبد ارزهای دیجیتال متنوع، لزوماً تضمینی برای موفقیت صد در صدی نیست.
نتیجهگیری
همانطور که متوجه شدید یک سبد سرمایهگذاری که داراییهای آن به درستی انتخاب شده باشد، تأثیر زیادی در بازدهی نهایی شما دارد. تنوعبخشی و تخصیص مناسب داراییها میان سهام، ارز دیجیتال، اوراق قرضه، املاک و سایر ابزارها براساس اهداف مالی و تحمل ریسک سرمایهگذار از ویژگیهای یک پرتفوی متعادل است.
علاوه بر آن پرتفوی باید به صورت دورهای و مستمر بازنگری شود تا با تغییرات بازار و شرایط اقتصادی هماهنگ باشد. استفاده از ابزارهای مدیریت ریسک و پرتفوی برای کاهش تأثیر نوسانات بازار استفاده کنید. اما نقش اموزش و تحقیق در پرتفوی چیست؟ فراموش نکنید که سرمایهگذاران و مدیران پرتفوی باید دائماً در حال یادگیری و بهروز نگه داشتن دانش خود باشند.
در کنار تمام این موارد، داشتن دیدگاه بلندمدت، جلوگیری از تصمیمات احساسی، مدیریت هزینههای تراکنش و هزینههایمدیریتی برای بهبود بازده خالص پرتفوی ضروری است.