بر اساس الزام بانک مرکزی، مقرر شده است تا بانک‌ها مشتریان خود را بر اساس معیارهایی طبقه بندی کرده و خدمات خود را متناسب با طبقه مشتریان ارائه کنند که اعم آن شامل بانکداری خرد، بانکداری تجاری، بانکداری شرکتی و بانکداری سرمایه‌ای می‌باشند. در این مقاله، به بررسی بانکداری خرد می‌پردازیم.
بانکداری خرد
بانکداری خرد، به انگلیسی (Retail banking) به ارائه مستقیم خدمات از سوی بانک به افراد گفته می‌شود. همچنین بانکداری خرد را می‌توان دریافت سپرده از مردم و دادن وام به افراد، بنگاه‌ها و شرکت‌ها نیز تعریف کرد. با این تعریف، بانک‌ها در نقش واسطه‌های مستقیم مالی عمل می‌کنند. تک‌تک چنین مبادلاتی ارزش اندکی دارند، اما وقتی حجم چنین مبادلاتی زیاد باشد، ارزش قابل‌توجهی ایجاد خواهد شد. بانکداری خرد به عنوان زیر بنا و پایه اصلی بانکداری، کلیه خدمات بانکی و مالی را از طریق شعب خود و ابزارهای الکترونیکی به طرف‌های حقیقی و حقوقی ارائه می‌کند. این شیوه بانکداری ارایه خدمات به عموم مردم با مزیت‌های محدود را شامل می‌شود. این طبقه شامل مشتریان عادی بانک‌ها هستند که دارای منابع پس اندازی خرد، تراکنش‌های محدود، ارتباط از طریق خدمات پرداخت معمول چون دریافت حقوق، قبوض و … می‌باشند.
این دسته از مشتریان از اعتبارات خرد برای رفع نیازهای روزمره زندگی استفاده می‌کنند و مشتریان اصلی کارت‌های اعتباری به شمار می‌روند. این بخش تعداد بسیار زیادی از مشتریان را شامل می‌شود که سودآوری محدودی دارند و مزیت این بخش ریسک کم به دلیل پراکندگی و تعداد بالا است. از بانکداری خرد به عنوان بانکداری مصرف کننده یا بانکداری شخصی یاد می‌شود که به طور مستقیم با مشتریان خرد سر و کار دارد و به طور کلی، صورت قابل مشاهده ای از بانکداری عمومی است. برخی از ویژگیهای آن عبارتند از:
تعداد مشتریان زیاد، تعداد زیاد تراکنشها و همزمان حجم ریالی اندک آن‌ها (در مقایسه با بانکداری شرکتی).
خدمات بانکداری خرد
این حوزه نسبت به برقراری ارتباط مستمر با کلیه شعب، برنامه‌ریزی و هدایت شعب جهت سپرده پذیری، بررسی و نظارت بر عملکرد ابزارهای پرداخت الکترونیک، راهبری پروژه سپرده پذیری حساب‌های قرض الحسنه پس انداز، حساب جاری، ارائه خدمات اعتباری و تسهیلات، وام‌های شخصی و وام مسکن، بررسی وضعیت منابع و مصارف، مطالبات و ریسک‌های اعتباری شعب و ارزیابی عملکرد آن‌ها، فروش حضوری خدمات بانک به اشخاص و شرکت‌ها، شناسایی بازار و تحلیل وضعیت محصولات و خدمات رقبا، ارائه خدمات بیمه برای سپرده گذاران و رتبه بندی آن‌ها، ارائه خدمات صدور و شخصی سازی انوع کارت‌های نقدی، هدیه، اعتباری، عابر بانک و بن کارت برای پرسنل سازمان‌ها و شرکت‌ها به همراه ارائه خدمات ابزارهای پرداخت الکترونیکی به آنان اقدام می‌نماید. از اهداف بانکداری خرد ایجاد نوآوری در انواع محصولات و خدمات بانکی و ایجاد تمایز در نحوه ارائه آن‌ها همزمان با افزایش سرعت، دقت و کیفیت به مشتریان می‌باشد.
کانال‌های ارتباطی
بانکداری خرد از طریق کانال‌های مختلف خدمت رسانی نظیر زنجیره شعب، دستگاه‌های خودپرداز، اینترنت بانک، تلفن بانک و… به مشتریان ارائه می‌شود. شاید بانکداری خرد تنها حوزه بانکداری مدرن باشد که با آنچه در ذهن اکثر افراد به عنوان فعالیت‌های معمول یک بانک نقش بسته است، تطبیق داشته باشد.
استراتژی توسعه بانکداری خرد
استراتژی قالب در برخورد با این مشتریان بالا بردن حداکثر بهره وری با تاکید بر کاهش هزینه است. بدین ترتیب بانکداری الکترونیک به دلیل مزیت بسیار خود در مدیریت هزینه‌ها بسیار در طراحی و اجرای استراتژی‌های بانکداری خرد موثر بوده و کاربرد دارد. در توسعه بانکداری خرد، همواره بانک‌ها در حال اضافه کردن محصولات و پیشنهادهای خود به مشتریان هستند. علاوه بر حساب‌های بانکی خرد و سرویس به مشتریان از طریق شعب محلی، بانک‌ها با بهره گیری از مشاوران مالی، پیشنهادات گسترده ای از جمله خدمات سرمایه گذاری مانند مدیریت ثروت، حساب‌های کارگزاری، بانکداری تخصصی و برنامه ریزی برای اعطای تسهیلات‌های خرد و دانشجویی را مطرح می‌کنند. همچنین در این بانکداری تمهیدات لازم برای افزایش راحتی به اتصال حساب‌ها برای مشتریان ایجاد می‌شود و در نتیجه مشتریان می‌توانند به راحتی به وجوه خود دسترسی پیدا کنند و معاملات شخصی را سریع تر و آسان تر انجام دهند. یکی از مهم ترین محورهای مد نظر در بانکداری خرد، گسترش بانکداری الکترونیکی است. در بازارهای مالی، صنعت بانکداری به یک محیط رقابتی تبدیل شده است. در این فضای رقابتی، استفاده از فناوری اطلاعات برای ارایه خدمات به مشتریان بسیار مهم است. بانکداری مبتنی بر تکنولوژی در سال‌های گذشته جایگزین بانکداری سنتی شده است. در این راستا ابزارهای مبتنی بر فناوری اطلاعات به منظور افزایش کارایی و اثر بخش در بخش خدمات به مشتریان ارایه می‌شود.
