بانکداری جامع اصطلاحی است که در مورد موسسات مالی به کار می رود که پیشنهادهایی در ابعاد وسیع در زمینه خدمات بانکی به مشتریان خود ارائه می دهند. بر اساس الزام بانک مرکزی، مقرر شده است تا بانک ها مشتریان خود را بر اساس معیارهایی طبقه بندی کرده و خدمات خود را متناسب با طبقه مشتریان ارائه کنند که اهم آن عبارتند از (بانکداری خرد، بانکداری تجاری، بانکداری شرکتی و بانکداری سرمایه ای). یکی از صنایع رقابتی امروز صنعت بانکداری است که به علت شباهت زیاد خدمات و امتیازات گوناگون قابل ارائه، وفادار سازی مشتریان در آن امری ضروری و دشوار است. از سوی دیگر با توجه به اهمیت بحث سود آوری در بانک و جذب منابع، بررسی راهکارهای کسب سود، بهترین راه و کم هزینه ترین راه افزایش درآمد و به تبع آن کسب سود، توجه و ارائه خدمات به مشتریان خواهد بود. بر این اساس یکی از راهکارهای تخصصی که در دهه های اخیر مورد توجه بانک های بین المللی مانند مریلینچ، سیتی گروپ و اچ اس بی سی قرار گرفته است توجه خاص به نیازهای مشتریان شرکتی در قالب بانکداری شرکتی است.

بانکداری شرکتی چیست؟ (corporate banking)

یکی از مفاهیم بانکداری که به شدت کانون توجه بانک ها قرار گرفته و بانک های پیشرو به سرعت در حال آماده سازی و تجهیز خود برای بهره گیری از قابلیت ها و ظرفیت های آن هستند، بانکداری شرکتی است. این بخش از مدل بانکداری جامع ، مشتریان حقوقی را شامل می شود بانکداری شرکتی یک مدل کسب و کار و استراتژی کلان و پیچیده و نظام مندی است که تلاش دارد کلیه نیازهای مشتریان شرکتی که نیازهای بانکی بسیار متفاوتی با دیگر بخش های مشتریان دارند را با بهره گیری از ساختار، مدل ها و فرآیندهایی کاملا متفاوت از گذشته، پاسخ دهد. بانکداری شرکتی، با تمرکز بر شناخت مشتریان شرکتی ، در تلاش است تا با تکیه بر تمایزهای حاصل از استراتژی های مشتری مدارانه، ساختار منعطف، تخصص و تعهد بانکداران مجرب خود و نیز فرآیندها و سیستم های منحصر به فرد، در جایگاه یک شریک تجاری معتمد و کارآمد نقش آفرینی کند. بانکداری شرکتی به دلیل طیف مشتریان و اندازه به ۳ بخش اصلی زیر دسته بندی می شود:

  • بانکداری شرکت های کوچک و متوسط
  • بانک داری شرکت های بزرگ
  • بانک داری بازار جهانی

این بخش دارای ویژگی های متفاوتی است . لذا بانک داری شرکتی پاسخ گویی به تمام نیازهای مشتریان خود را هدف گذاری کرده است.

خدمات بانک داری شرکتی

بانکداری برای پاسخگویی به نیازهای مشتریان خود، از محدوده خدمات و محصولات بانکی خارج و به سوی ارایه خدمات مالی (بیمه، لیزینگ، سرمایه گذاری و ….) حرکت می کند. بانکداری شرکتی تلاشی فراگیر برای تمرکز بر نیازهای مشتریان شرکتی و خلق راه حل های بانکی و مالی متناسب برای پاسخگویی موثر و دقیق به آن ها است. در بانکداری شرکتی علاوه بر ارایه خدمات تسهیلات و  خدماتی مانند مدیریت ریسک، مدیریت نقدینگی، مدیریت تعهدات، مدیریت دریافت ها و پرداخت ها و تامین مالی و خدمات مشاوره ای نیز به مشتریان بانکداری شرکتی ارایه می گردد. هدف نهایی واحد بانکداری شرکتی این است که مشتری همه خدمات مالی مورد نیاز خود را از طریق بانک دریافت کند و به این ترتیب به جای ارائه خدماتی محدود به مشتریانی پرتعداد که باعث افزایش هزینه های ارائه خدمات و مانع از شخصی سازی خدمات قابل ارائه می گردد، خدماتی گسترده و خاص به مشتریان مهم تر مد نظر قرار می گیرد که ضمن کاهش هزینه های عملیاتی باعث افزایش بلندمدت بهره وری بانک و مشتریان نیز خواهد شد. ارائه این بازه وسیع و متنوع از خدمات تنها توسط یک واحد سازمانی مجزا در بانک امکان پذیر نیست. در بانک های بزرگ دنیا برای ارائه این خدمات از گروه های تخصصی مشاوره در هریک از حوزه های فوق استفاده می شود، به این ترتیب که مدیر با شناختی کلی از تمامی خدمات مورد اشاره و تشخیص نیازهای مشتری، متخصصان هر حوزه را به فعالیت جهت تامین نیازهای مشتری وا می دارد و با هماهنگ سازی مشتریان با این متخصصان سعی در برآوردن نیازهای آنان می کند.

ویژگی مشتریان هدف

ویژگی اصلی این دسته از مشتریان، عملیات بسیار زیاد، فعالیت های بین المللی، نیازهای پیچیده و گسترده، استفاده از خدمات و محصولات پیچیده و ابزارهای متنوع مالی و بانکی و … است.

اهداف و خط مشی های بانکداری شرکتی

  • پیشتازی و نوآوری در ارایه محصولات و خدمات کامل و متنوع بانکی در حوزه بانکداری شرکتی با هدف ارزش آفرینی بیشتر برای مشتریان
  • افزایش سرعت، دقت و کیفیت در ارایه خدمات مورد نیاز مشتریان شرکتی
  • کمک به کسب و کارها برای رشد و توسعه از طریق مدیریت منابع مالی
  • بهبود ارتباط های کاری سازنده و یادگیرنده
  • فراهم آوردن امکان ارایه خدمات تخصصی و اختصاصی به هر یک از مشتریان شرکتی
  • بهینه سازی ترکیب دارایی ها و بدهی های مشتریان شرکتی به منظور مدیریت ریسک  
  • کمک به کسب و کارهای کشور برای کاهش مستمر مطالبات خود
  • انجام مشاوره های تخصصی در حوزه های بازاریابی، حقوقی، مالیاتی.

 عوامل موثر بر ظهور بانکداری شرکتی

بانکداری شرکتی به رغم چند دهه قدمت در صنعت بین المللی بانکداری، به تازگی جای خود را در برنامه ها و محصولات آتی سبد خدمات بانک ها باز کرده است. به رغم چالش های مهم پیش روی بانک های ایرانی در توسعه این خدمت (که ناشی از چالش های فراگیر صنعت بانکداری در کشور است)، نفس حرکت بانک های ایرانی به سمت ارائه محصولات جدید را باید مهم و ارزشمند قلمداد کرد. به نظر می رسد یکی از مهم ترین وجوه تمایل بانک های ایرانی به ارائه خدمات بانکداری شرکتی را باید ناشی از تغییر شرایط کلی اقتصاد کشور و وضعیت کسب و کار بانک های ایرانی دانست. تا همین سال های اخیر، رقابت در بازار پول کشور شبه انحصاری و چندقطبی بود، سپرده گذاری در بانک ها برای بخش بزرگی از نهادهای اقتصادی کشور که مستقیم یا غیرمستقیم به بودجه های نفتی متصل بودند تنها انتخاب ممکن بود و رقابت بانک ها در بازاریابی و جذب منابع در عمل منتهی به جذب همین گونه سپرده ها می شد. فاصله چنددرصدی نرخ سپرده ها و تسهیلات، حاشیه امن صورت های مالی بانک ها بود. دولت به عنوان بزرگترین سرمایه گذار و تاجر اقتصاد ایران بنا به سیاست ها و اهداف خود محرک سرمایه گذاری و ایجاد در یکی از زیربخش های اقتصاد کشور از پتروشیمی و پالایشگاه گرفته تا مسکن و راهسازی می شد و بودجه های دولتی از طریق سازمان ها و بنیادها و بنگاه های وابسته به دولت در اختیار پیمانکاران بخش خصوصی قرار می گرفت و بانک ها ناگزیر بودند تا سیاست های کلان خود در اعطای تسهیلات و جذب منابع را بر اساس لوایح سالانه بودجه تنظیم کنند.

نحوه اجرای قانون سیاست های کلی اصل۴۴ که به افزایش ناگهانی حجم معاملات بورسی و رونق بازار سرمایه منجر شد و در عین حال بسیاری از نهادهای مرتبط با بودجه عمومی را به سمت بنگاه داری و سرمایه گذاری سوق داد، سیاست های پولی دستوری که به کاهش توان بانک ها در جذب منابع و متورم شدن مطالبات معوق انجامید، حضور پررنگ ابزارهای خدماتی مبتنی بر بانکداری الکترونیک و هوشمندی برخی بانک ها در این حوزه، چرخش مهمی در گردش انبوه منابع خرد پدید آورد و دست آخر کاهش چشمگیر درآمدهای ارزی کشور که در کنار افزایش قابل توجه هزینه های جاری دولت، چرخه گردش بودجه های عمرانی در کشور را با چالش های جدی مواجه ساخت. به هر روی، برآیند این تحولات، ناگزیر شدن بانک ها به ایجاد تحول در شیوه های کسب و کار از طریق اتخاذ رویکردهای مدرن و تغییر برخی ساختارهای سنتی و ناکارآمد بود. حرکت به سمت بانکداری شرکتی، یکی از وجوه مهم این تغییر است. تغییری که در راستای طرح تحول نظام بانکی و به منظور وسعت بخشیدن به کارکردها و چشم اندازهای صنعت بانکداری و در راستای رویکردهای کلان اقتصادی کشور صورت می گیرد.