جان دیویسون راکفلر در هشتم ژوئیه سال ۱۸۳۹ میلادی و در شهر نیویورک چشم به جهان گشود. وی از یک خانواده متوسط اروپایی تبار بود. والدین راکفلر شش فرزند داشتند، که جان دومین آن ها و بزرگ ترین پسر خانواده محسوب می شد. پدر او ویلیام راکفلر، در زمینه فروش محصولات گیاهی پزشکی فعالیت داشت، که به مناطق مختلف آمریکا سفر می کرد و مادرش الیزا دیویسون یک زن خانه دار بود. جان از کودکی در تأمین اقتصادی خانواده ایفای نقش می نمود و حتی با پس انداز پول اضافی حاصل از فروش سیب زمینی، آب نبات و… به همسایگانشان قرض می داد! زمانی که ۱۴ سال داشت، خانواده او به شهر استرانگسویل در ایالت اوهایو در شرق آمریکا مهاجرت کردند و جان دیویس در دبیرستان مرکزی کلیولند مشغول به تحصیل شد. سپس او به منظور یادگیری حسابداری، یک دوره آموزشی ۱۰ هفته ای را در کالج بازرگانی “Folsom’s” گذارند. طبق گفته های اطرافیان او در دوران نوجوانی، جان راکفلر با وجود این که شرایط زندگی چندان باثباتی نداشت؛ اما فردی بسیار خوش برخورد، جدی، باهوش و فعال بود.
شروع به کار حسابداری ثروتمندترین مرد تاریخ!
اولین فعالیت رسمی شغلی او در سال ۱۸۵۵ بود؛ زمانی که به عنوان کمک حسابدار در یک شرکت تولیدی کوچک به نام «Hewitt & Tuttle» در کلیولند شروع به کار کرد. جان در این شرکت سخت تلاش می کرد، به گونه ای که پس از مدت کوتاهی به تمام اصول و جزئیات دفاتر حسابداری تسلط یافت. وی در برآورد هزینه های حمل ونقل ماهر بود، که همین موضوع تأثیر فراوانی در موفقیت تجاری او داشت. راکفلر در ابتدای فعالیت، ماهانه ۱۶ دلار حقوق می گرفت؛ که این مقدار در آخرین سال کاری او در آن شرکت، به ۵۸ دلار رسیده بود. او در جوانی همواره دو آرزوی بزرگ داشت:
«۱۰۰ سال زندگی و بدست آوردن ۱۰۰ هزار دلار سرمایه (معادل ۲٫۷ میلیون دلار در سال ۲۰۱۹)»
شراکت با ماری کلارک
در سال ۱۸۵۹ راکفلر به همراه شریک خود ماری کلارک، با تأسیس یک شرکت وارد حوزه خدمات بازرگانی شدند. جان برای شروع این تجارت به اندازه کافی سرمایه نداشت و به همین دلیل مجبور شد؛ با بهره ۱۰ درصدی از پدرش ۱۰۰۰ دلار وام بگیرد. فعالیت تجاری راکفلر و کلارک بسیار موفقیت آمیز بود و آن ها در سال های اول و دوم شراکت خود به ترتیب ۴۰۰/۴ و ۰۰۰/۱۷ دلار درآمد کسب کردند؛ که با شروع جنگ داخلی نیز این مقدار افزایش یافت. در آستانه پایان جنگ، دولت فدرال برای قیمت نفت یارانه پرداخت می کرد؛ که به واسطه این اختلاف قیمت، یک فرصت تجاری بی نظیر برای دلالان نفتی به وجود آمد. از همین روی، او به همراه برادران کلارک و یک شیمی دان به نام ساموئل اندروز یک پالایشگاه نفت تأسیس کردند. ترکیب شرکاء و سهام داران این شرکت نفتی در طول زمان فعالیت تغییرات بسیاری داشت؛ اما علاوه بر این که فعل و انفعالات مذکور تأثیر منفی روی فرآیند کاری شرکت نداشت؛ جان راکفلر با استفاده از شرایط رونق اقتصادی پس از جنگ، اخذ تسهیلات مالی و سیاست های سرمایه گذاری صحیح توانست؛ در سال ۱۸۶۸ این شرکت را به بزرگ ترین پالایشگاه جهان تبدیل کند!
استاندارد اویل
در سال ۱۸۷۰ راکفلر پالایشگاه استاندارد اویل را در اوهایو احداث نمود. این شرکت اولین اتحادیه بزرگ تجاری در کشور آمریکا بود. او با استفاده از تجربیات و ایده های تجاری خود به سرعت این شرکت را گسترش داد؛ تا به سودآورترین پالایشگاه اوهایو و در نهایت به بزرگ ترین پالایشگاه نفت ایالات متحده مبدل گشت. راکفلر پس از مدتی اقدام به ایجاد یک کارتل حمل ونقل ریلی محصولات نفتی نمود، تا از این طریق هزینه های جابه جایی محصولات پالایشگاه خود را کاهش دهد. وی در این مسیر رقبا و منتقدان بسیاری داشت؛ اما اقدامات او موجب می شد، نفت با قیمت کمتری به دست مصرف کنندگان برسد. پس از کسب موفقیت های پیاپی و تبدیل استاندارد اویل به یک غول نفتی، راکفلر در پی گسترش حوزه فعالیت خود و تملک واحدهای صنعتی کوچک تر بود. در واقع او یک استراتژی تجاری قدرتمند داشت، که به ترتیب شامل خرید یا شراکت در پالایشگاه های رقیب، بهبود عملکرد این واحدهای صنعتی، اعمال قدرت برای کاهش هزینه حمل ونقل مواد نفتی، معاملات پنهانی و سرمایه گذاری مجدد درآمدهای شرکت بود و این مراحل هم چون چرخه ای همواره در جریان بودند.
راکفلر عقیده داشت، که شرکت های صنعتی باید در قالب واحدهای بزرگ دارای استاندارد و کیفیت بالا فعالیت نمایند؛ تا وضعیت اقتصاد و صنعت کشور به سرعت بهبود یابد. بنابراین به هر نحو ممکن سعی می کرد، که رقبایش را تحت سلطه خویش درآورده و از این لحاظ خود را ناجی صنعت می دانست! وی توانست از ۲۶ پالایشگاه نفتی فعال کلیولند در سال ۱۸۷۲، ۲۲ واحد از این شرکت ها را خریداری نماید؛ تا همگی زیر نظر مجموعه بزرگ استاندارد اویل فعالیت کنند! به مرور زمان این شرکت خط تولید محصولات مختلفی نظیر روغن، لوله، رنگ و… را به مجموعه خود اضافه نمود و با هدف افزایش ضریب نفوذ در میان مصرف کنندگان، همواره سعی در ایجاد انحصار و فروش محصولات در حداقل قیمت بازار داشت. در پایان دهه ۱۸۷۰ میلادی، ۹۰ درصد از روغن صنعتی مصرفی ایالات متحده در شرکت استاندارد اویل تولید می شد و همین توانست، راکفلر را به یک میلیونر تبدیل کند! هم زمان با پیشرفت های اقتصادی، عطش او برای ایجاد انحصار بیشتر در صنایعی چون نفت، حمل ونقل و… نیز فزونی می یافت. اقدامات انحصارگرایانه او سبب عصبانیت رقبا، حساسیت نهادهای قانونی و حملات رسانه ای متعددی شد.
بازار آتی نفت
معاملات آتی نفت توسط راکفلر بنیان گذاری شد. وی پس از مدتی اقدام به صدور گواهی هایی برای پیش خرید و فروش نفت ذخیره شده در مخازن پالایشگاه های شرکت نمود، که این اوراق توسط واسطه های نفتی مبادله می شد و در نهایت بورس ملی نفت آمریکا در سال ۱۸۸۲ تأسیس گردید. او در دهه ۱۸۹۰ وارد حوزه حمل ونقل سنگهای معدنی شد و به دلیل گسترش بیش از حد فعالیت های تجاری بسیار مورد توجه رسانه ها بود، اما در همین حین به فکر بازنشستگی افتاد و تصمیم گرفت، بیشتر زمان خود را به فعالیت های ورزشی و تفریحی بپردازد.
انحلال استاندارد اویل!
دوره آموزشی از صفر تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است
نهایتاً جان راکفلر در سال ۱۹۰۲ پس از واگذاری اختیارات خود، با سرمایه ۵۸ میلیون دلاری بازنشسته شد. پس از آن، وی صرفاً سهام دار شرکت استاندارد اویل بود؛ که به دلیل سیاست های پیشین او این شرکت دچار مشکلات و حواشی پیرامونی زیادی شده بود و در آستانه فروپاشی قرار داشت. عاقبت در سال ۱۹۱۱ این اتحادیه بزرگ نفتی بر اساس رأی دیوان عالی آمریکا منحل و به شرکت های کوچک تقسیم شد. در زمان انحلال نیز راکفلر ۲۵ درصد از سهام این شرکت را حفظ نمود. البته این اقدام برای او بسیار سودآور بود؛ زیرا ۱۰ سال بعد ارزش آن به ۹۰۰ میلیون دلار رسید!
عقاید و تفکرات
راکفلر یکی از طرفداران جنبش ضد برده داری بود و از آبراهام لینکلن و حزب جهموری خواه جدید حمایت می کرد. وی دنباله رو عقاید یک واعظ به نام جان وسلی بود، که همواره بر پس انداز و تلاش فراوان تأکید داشت. جان راکفلر فرد متدینی بود. او هر روز کتاب مقدس می خواند و هفته ای دو بار در مراسم دعا شرکت می کرد. هم چنین به رهنمودهای زندگی موجود در کتاب مقدس نیز کاملاً معتقد بود و آن ها را در امور اقتصادی خود نیز به کار می گرفت. جان دیویس طبق آموزه های دینی و اصولی که از مادرش آموخته بود، در امور خیریه فعالیت گسترده ای داشت. دانشگاه شیکاگو، مرکز پزشکی راکفلر (دانشگاه راکفلر) و… از موارد عام المنفعه ای می باشند؛ که توسط این شخص در قرن هجدهم و نوزدهم انجام شده است.
فردی که چند برابر بیل گیتس ثروت دارد!
راکفلر عناوینی نظیر ثروتمندترین فرد تاریخ جهان و اولین میلیاردر آمریکایی را به خود اختصاص داده است. علی رغم این که او شخصیتی شناخته شده در صنعت نفت و امور بشردوستانه می باشد، اما اکثریت وی را به واسطه ثروت افسانه ایش می شناسند. طبق آمار رسمی ممیزی در سال ۱۹۰۲، راکفلر ۲۰۰ میلیون دلار سرمایه داشت؛ که معادل ۲۴ میلیارد دلار کنونی بود. مجموع ثروت او تا زمان مرگ حدوداً ۱٫۴ میلیارد دلار تخمین زده می شود، که بر اساس نرخ تورم برابر ۳۹۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۶ بوده است!
زندگی شخصی و مرگ
جان راکفلر در سال ۱۸۶۴ میلادی با “لارا اسپلمن” ازدواج کرد، که حاصل آن سه فرزند دختر و یک پسر بود. او در دهه ۵۰ زندگی خود از مشکلات گوارشی و افسردگی رنج می برد و به واسطه استرس شغلی فراوان دچار بیماری آلوپسی شد. جان دیویس راکفلر نهایتاً در ۹۸ سالگی بر اثر تصلب شرایین در فلوریدای آمریکا درگذشت.