رکود تورمی چیست و چه تأثیری بر اقتصاد جهانی دارد؟ آیا بازار ارزهای دیجیتال باید از روند رکود تورمی در شرایط فعلی بترسد؟ آیا سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال در دوران رکود تورمی تصمیم درستی است؟ اگر وضعیت رو به نزول ارزهای دیجیتال موجب نگرانی شما شده است، در ادامه این مطلب برای دریافت پاسخ این سؤالات همراه ما باشید.
رکود تورمی چیست و چگونه ایجاد میشود؟
همان‌طور که احتمالاً از اسم این مفهوم حدس می‌زنید، رکود تورمی ترکیبی از رکود و تورم است. رکود و تورم هر دو در دسته اتفاقات بد اقتصادی قرار می‌گیرند که موجب نگرانی سرمایه‌گذاران می‌شوند، اما تصور کنید این دو مفهوم منفی در کنار یکدیگر احتمالاً چه فاجعه‌ای برای بازارهای سرمایه‌گذاری رقم می‌زنند. به زبان ساده، رکود تورمی یعنی درحالیکه روندهای رشد اقتصاد در حال رکود و نزول است، تورم و بیکاری در حال افزایش است.
رکود تورمی یکی از پیامدهای احتمالی تورم است، اما دلیل ایجاد تورم چیست؟
۱- تورم بهدلیل افزایش تقاضا: زمانی که شرایط اقتصادی یک کشور وضعیت خوبی دارد، نرخ مصرف در میان مردم افزایش می‌یابد؛ درنتیجه افراد برای پرداخت هزینه کالا و خدمات موردنیاز خود، درخواست می‌دهند حقوقشان افزایش پیدا کند. در این میان تولیدکنندگان برای پاسخ به نیاز مخاطبان خود و افزایش میزان سود، قیمت خدمات و کالاهای خود را بیشتر می‌کند که در نتیجه این فرایند، تورم به‌مرور زمان افزایش می‌یابد.
۲- تورم بهدلیل عرضه کم: زمانی که قیمت یا عرضه مواد اولیه برای کالاها به هر دلیلی به‌ترتیب افزایش یا کاهش می‌یابد، خیلی سریع و به‌طور ناگهانی قیمت کالاها بیشتر می‌َشود. تغییرات قیمت نفت، کمبود نیروی کار یا مشکلات زنجیره تأمین، از جمله موارد مؤثر در افزایش تورم هستند.
در حال حاضر اقتصاد جهانی بهدلیل عرضه کم با تورم مواجه است. افزایش هزینه‌های انرژی، کمبود مواد اولیه و شروع همه‌گیری ویروس کرونا از جمله مواردی هستند که به افزایش تورم در سراسر جهان و نه‌تنها ایران دامن زده‌اند، اما نگرانی بسیاری از دولت‌مردان و تحلیلگران این است که ممکن است این وضعیت به رکود تورمی منجر شود.
رکود تورمی بدتر از تورم است؛ زیرا مبارزه با آن دشوارتر بوده و ممکن است مدت بیشتری طول بکشد تا از سیستم اقتصادی خارج شود. در حال حاضر قیمت نفت و گاز در حال افزایش است که موجب سختی شرایط زندگی و افزایش قیمت در سراسر جهان میشود. همچنین پیش از این شیوع ویروس کرونا و به‌دنبال آن مشکلات زنجیره تأمین موجب افزایش قیمت‌ها شد.
در این میان، سیاست‌گذاران نگران‌اند که اقتصاد جهانی ممکن است وارد رکود شود؛ به این معنا که شاید دو فصل متوالی رشد منفی داشته باشیم. یکی از نتایج رکود افزایش بیکاری است، اما چه کاری می‌توان برای آن کرد؟ در این میان، یکی از ابزارهای سیاست‌گذاران کاهش نرخ بهره است. اگر نرخ بهره کاهش یابد، نرخ بهره‌گرفتن از بانک‌ها افزایش خواهد یافت.
درنتیجه سرمایه‌گذاری دوباره افزایش می‌یابد و میزان مصرف نیز بیشتر میشود که می‌تواند دوباره به افزایش تورم منجر شود. درواقع با این استراتژی، تورمی که پیش از این زیاد بود، دوباره افزایش می‌یابد. در همین شرایط است تله تورمی رخ می‌دهد و تورم افزایش می‌یابد؛ بنابراین باید نرخ بهره را افزایش داد که این امر خود احتمال رکود را افزایش می‌دهد. یکی از نمونه‌های معروف رکود تورمی در دهه 1970 اتفاق افتاد و در نتیجه شوک قیمت نفت، تورم در ایالات متحده افزایش یافت.
درنهایت بروز این شوک بهدلیل تقاضا، فدرال نرخ بهره را تا 20 درصد افزایش داد. درحالیکه رشد تولید ناخالص داخلی در سال‌هایی که نرخ بهره به اوج خود می‌رسید، منفی بود.
رکود تورمی زمانی به وجود می‌آید که اقتصاد بهدلیل عرضه خارج از کنترل با شوک مواجه میشود. افزایش قیمت کالاها مثال خوبی از این شرایط است. اگر قیمت نفت ناگهان افزایش یابد، اقتصاد آسیب می‌بیند.
آیا رکود تورمی همیشه به رکود منجر می شود؟
لزوماً نه و به واکنش بانک مرکزی بستگی دارد. در این شرایط سه سناریو داریم:
- نرخ بهره به‌شدت و به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است. تورم باید به‌سرعت کاهش یابد، اما خطر رکود افزایش می‌یابد.
- بانک مرکزی نرخ بهره را کمتر افزایش می‌دهد. با توجه به اینکه شوک عرضه با چه سرعتی از بین می‌رود، تورم می‌تواند ادامه یابد یا حتی بیشتر شود. در این شرایط احتمال رکود کمتر است.
- بانک مرکزی از هر دو مدل قبلی، کمی امتحان می‌کند. در این شرایط وضعیت اقتصادی را زیر نظر می‌گیرد و می‌تواند به موقع برای تغییرات احتمالی واکنش مناسب نشان دهد؛ زیرا قادر به استفاده از هر دو مدل است.
رکود تورمی در بازار ارزهای دیجیتال به چه معناست؟
قبل از اینکه به بررسی رکود تورمی در ارزهای دیجیتال بپردازیم، لازم است بدانید سرمایه‌گذاری در این نوع دارایی، همیشه با ریسک زیادی همراه است. در شرایطی که بازار ارزهای دیجیتال به سمت بازارهای گاوی یا همان نزولی و رکود حرکت می‌کنند، تمایل سرمایه‌گذاران به فروش دارایی‌های خود افزایش می‌یابد و آن‌ها در دوران رکود تورمی، حفظ سرمایه اولیه را در اولویت قرار می‌دهند.
عملکرد ارزهای دیجیتال در دوران رکود تورمی چگونه است؟
در دوران رکود تورمی ممکن است همه ارزهای دیجیتال به یک شکل به شرایط ایجادشده واکنش نشان ندهند. برای درک بهتر این موضوع، ارزها را در حالت کلی در سه دسته قرار می‌دهیم: بیت کوین، اتریوم و آلت کوین‌ها. اگر نمودار حرارتی قیمت بیت کوین را بررسی کنیم، به‌سادگی می‌توان متوجه شد که در حال حاضر بیت کوین در دسته دارایی‌های ارزان قرار می‌گیرد:
BPT فاصله بین قیمت فعلی بیت کوین و میانگین متحرک چهار ساله آن را اندازه‌گیری می‌کند؛ به بیان ساده‌‌تر قیمت بیت کوین براساس استانداردهای گذشته ارزیابی میشود. با این حال در بیشتر زمان‌های حضور بیت کوین به‌عنوان یک دارایی جذاب، فدرال رزرو در «حالت چاپ پول» بوده است.
تنها زمانی که نرخ بهره برای مدت کوتاهی افزایش یافت (2.5 درصد در ابتدای سال 2019) بیت کوین از نظر قیمت عملکرد خوبی نداشت و زمانی که تورم تاحدی کاهش یافت، ارزش بیت کوین بار دیگر بیشتر شد. درواقع روند تغییرات بیت کوین به این بستگی دارد که چه زمانی می‌تواند ارتباط خود را با دیگر دارایی ریسکی قطع کند، اما مشخص است که به این زودی شاهد این اتفاق نخواهیم بود.
نکته مهم این است که اتریوم کاملاً به بیت کوین وابسته است. اتریوم نمی‌تواند مشابه بیت کوین به یک دفتر کل کاملاً غیرمتمرکز تبدیل شود؛ اگرچه هدف اصلی این ارز هم این نیست. اتریوم «کامپیوتر جهان غیرمتمرکز» است؛ یعنی نوعی ویندوز غیرمتمرکز که هرکسی می‌تواند از آن استفاده کند؛ درحالیکه BTC اکنون به‌عنوان یک دارایی دیجیتال شناخته میشود، مشخص نیست آیا ETH هم یک دارایی است یا نه.
علاوه بر این، انتقال اتریوم از شبکه اثبات کار به اثبات سهام در آینده اتفاق خواهد افتاد. اگر این انتقال به‌خوبی انجام شود، این تغییر از PoW به PoS می‌تواند برای ETH روند صعودی داشته باشد یا اگر این تغییر برای اولین بار به مشکلات و پیامدهای غیرمنتظره منجر شود، می‌تواند روند پیشرفت اتریوم را نزولی کند. در هر صورت، قیمت ETH تقریباً به‌طور قطع از BTC پیروی می‌کند و تأثیری بر آن ندارد.
آیا سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال در دوران رکود تورمی منطقی است؟
به گفته لین آلدن، چند قانون اساسی برای سرمایه‌گذاری در دوران رکود تورمی وجود دارد:
- پول نقد و اوراق قرضه: با سرمایه‌گذاری در این بازار، حتی با افزایش نرخ بهره، باز هم احتمال کاهش چند درصدی ارزش سرمایه وجود دارد.
- بورس: احتمال کاهش ارزش دارایی به‌ویژه برای سهم‌هایی که رشد زیادی دارند، وجود دارد. با توجه به اینکه ارزهای دیجیتال معمولاً رشدهای زیادی و ناگهانی دارند، در شرایط نزولی بازار هم با افت شدیدی روبه‌رو می‌شوند.
- زمین و ملک: شرایط سرمایه‌گذاری در این بازار احتمالاً خوب باشد، اما توجه داشته باشید که احتمالاً برای ورود به این بازار باید تمام نقدینگی خود را خرج کنید.
- طلا و نقره: طلا و سایر فلزات گران‌بها عملکرد خوبی دارند. گرچه بیت کوین نیز طلای دیجیتال شناخته میشود، واقعیت این است که با تبدیل‌شدن به این نوع دارایی، فاصله زیادی دارد.
با توجه به موارد گفته‌شده، سرمایه‌گذاری به عوامل شخصی مانند افق سرمایه‌گذاری، ریسک‌پذیری و میزان نقدینگی شما بستگی دارد. اگر در شرایط رکود تورمی قصد سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال را دارید، بهتر است کمی صبر کنید تا شرایط بازار روند صعودی به خود بگیرد.
خلاصه مطلب
سرمایه‌گذاری در شرایط رکود تورمی با ریسک زیادی همراه است. در این شرایط قیمت همه‌چیز در حال افزایش است و نرخ مصرف و خرید افراد نیز افزایش می‌یابد که به افزایش تورم می‌انجامد. در چنین شرایطی بهتر است سرمایه‌گذاری و خرید کلانی انجام ندهید و منتظر بمانید.
پرسش های متداول
۱- رکود تورمی چیست؟
رکود تورمی یعنی درحالیکه روندهای رشد اقتصاد در حال رکود و نزول بوده، تورم و بیکاری در حال افزایش است.
۲- دلیل ایجاد تورم چیست؟
تورم معمولاً بهدلیل افزایش تقاضا و کاهش عرضه بهدلیل عوامل مختلف مانند مواد اولیه، زنجیره تأمین و … اتفاق میافتد.
۳- سرمایه گذاری در دوران رکود تورمی خوب است یا نه؟
شرایط رکود تورمی شبیه زنجیره‌ای معیوب است که در گذر زمان موجب افزایش قیمت‌ها و نرخ بیکاری میشود. در این شرایط بهتر است سرمایه زیادی را برای خرید دارایی اختصاص ندهید و کمی صبر کنید تا شرایط بازار پایدار شود.
