نسبت P/E بازار چیست
قبل از بررسی، یک مرور کلی بر تعریف و مفهوم نسبت P/E میکنیم. نسبت P/E از تقسیم کردن قیمت سهم(price) بر سود هر سهم (Earning) به دست می آید. P/E شرکت‌های بورسی یک نسبت مالی معتبر و معروف است که توسط تحلیلگران مالی بسیار استفاده می‌شود ولی باید به خاطر داشته باشید که این نسبت نمی‌تواند به‌عنوان معیاری مستقل برای خریدوفروش استفاده شود. در این مقاله سعی میکنیم به این سوال پاسخ دهیم که نسبت P/E بازار چیست ؟
اگر اطلاعات شما در خصوص نسبت P/E اندک است توصیه می کنیم حتماً مقاله” نسبت P/E چیست؟ هر چیزی که باید درباره نسبت P/E بدانید ” را مطالعه نمایید.
حدود P/E بازار ایران چقدر است و رابطه آن با سود بانکی
P/E شرکت‌های بورسی در ایران معمولاً حدود ۴ -۶ هست. علت آن هم سود بانکی در ایران هست که حدود ۲۰% است. پس P/E بانک ۵ است. اما نکته‌ای که مهم است عدم وجود ریسک در این سود است. یعنی اگر P/E شرکتی ۵ باشد و انتظار تغییری در سود آن شرکت نداشته باشیم، یک سرمایه‌گذار قطعاً بانک را انتخاب می‌کند. زیرا شرکت‌های بورسی دارای ریسک هستند. این شرایط در سایر کشورها با نرخ سود بدون ریسک کاملاً متفاوت است. برای مثال در آمریکا با سود بدون ریسک ۴% ( P/E = 25 ) یک سهم با سود سالانه ۱۰% (P/E =10) بسیار جذاب است (اکثر سهم‌های آمریکا با P/E 15 تا ۲۵ معامله می‌شود) درصورتی‌که همان شرکت در ایران حداقل باید ۵۰% افت قیمت را تجربه کند تا بازدهی آن با بانک برابر شود. پس هرچه قدر سود بانکی ( سود بدون ریسک ) کمتر باشد، P/E بازار سرمایه به اعداد بالاتری صعود می‌کند.
در بورس ایران یکی از روش‌های بررسی وضعیت شاخص کل بازار، بررسی P/E کل شرکت‌های بورسی است. در تاریخ بورس ایران P/E کل بازار ایران در سال ۸۴ نزدیک به انتخابات ریاست جمهوری به عدد ۲٫۸۸ رسید و در سال ۹۷ بعضاً کمی بالاتر از ۱۱ هم برای مدتی قرار گرفت. اما کارشناسان مالی برای بورس ایران عدد ۶ را P/E تعادلی و منطقی بازار بورس می‌دانند. یعنی اعتقاد دارند که P/E کل بازار حدود ۶ نوسان خواهد کرد و درصورتی‌که خیلی از این عدد فاصله بگیرد، با افزایش و کاهش قیمت سهم‌های بازار و یا تعدیل سود آن‌ها، این عدد به سمت ۶ حرکت خواهد کرد.
چرا P/E نمی‌تواند تنها مبنای تصمیم‌گیری یک معامله‌گر باشد؟
می‌دانیم که هرچقدر P/E یک شرکت کمتر باشد، بازدهی آن بیشتر خواهد بود. پس:
به چه دلیل P/E یک شرکت در یک گروه مشخص از P/E یک شرکت دیگر در همان گروه صنعتی کمتر است اما بازهم معامله‌گران به خرید شرکت با P/E بالاتر ادامه می‌دهند؟
چرا پس P/Eبعضی شرکت‌ها کمتر از ۴ یا ۳ بوده ولی کسی سهام آن‌ها را نمی‌خرد؟
مگر معامله‌گران همواره به دنبال سهام با سود بیشتر نیستند؟
در جواب باید پاسخ داد که: بله، تمام افراد به دنبال شرکت‌هایی هستند که سود بیشتری می‌دهند و قیمت سهام شرکت‌ها در طولانی‌مدت متناسب با سود آن‌هاست. اما پایین بودن P/E یک شرکت در یک‌زمان نشان می‌دهد که معامله‌گران معتقدند که آن شرکت در آینده با کاهش سود مواجه خواهد شد و P/E آن افزایش پیدا خواهد کرد. ولی اگر شرکت بتواند آن سود را تداوم بخشد و برای سال‌های بعدی آن را تحقق بخشد، بازار شروع به خرید آن سهم می‌کند و باعث افزایش قیمت و افزایش P/E آن سهم خواهد شد. معمولاً سهم‌هایی که در یک دوره با فروش دارایی‌های خود، سود غیرعملیاتی بالا می‌سازند، P/E آن‌ها به زیر ۵ افت می‌کند. ولی معامله‌گران حرفه‌ای این سود را از سود عملیاتی تشخیص داده و از خرید سهم خودداری می‌کنند. پس P/E را می‌توان به‌عنوان معیاری بر خوش‌بینی و بدبینی معامله‌گران نسبت به آینده بازار عمل کند. یعنی وقتی افراد نسبت به آینده بازار سهام بدبین هستند P/E بازار به زیر ۵ افت می‌کند(در دوران تحریم P/E بازار را بیشتر تحلیلگران ۴ در نظر می‌گیرند) و زمانی که نسبت به آینده بازار خوش‌بین باشند، P/E آن رشد می‌کند(مانند توافق‌های بعد از تحریم که باعث رشد قیمت سهم‌ها می‌شود).
تهیه و تنظیم: خشایار بدیعی
