تقسیم سود نقدی چیست؟
براساس قانون تجارت، شرکت های سهامی عام بعد از پایان سال مالی، موظف به برگزاری مجمع عمومی سالیانه و ارائه گزارش عملکرد اقدامات یک ساله خود هستند و باید در خصوص برخی امور شرکت ازجمله میزان تقسیم سود تصمیم گیری کنند. در اکثر اوقات، بحث برانگیزترین بخش مجمع، تصمیم گیری درباره تقسیم سود است، به این دلیل که سهامداران برای دریافت بازده نقدی سرمایه گذاری خود (dividend gain)، پیشنهاد توزیع حداکثری سود را ارائه می کنند و در مقابل، مدیران شرکت ها برای جبران کمبود نقدینگی و جلوگیری از خروج منابع مالی، تمایلی به تقسیم سود ندارند. تصمیماتی که در مجمع عمومی عادی سالیانه گرفته شده به صورت خلاصه در یک گزارش بانام خلاصه تصمیمات مجمع عمومی عادی سالیانه در سایت کدال ارسال می شود. شرکت های سودده سالیانه یکبار به سهامدارانشان سود نقدی (DPS) پرداخت می کنند.
البته ممکن است یک شرکت در یک سال مالی نتواند هیچ سودی به دست آورد و زیان ده شود. از طرف دیگر، ممکن است شرکت بتواند به ازای هر سهم مقداری سود محقق کند ولی در مجمع تصمیم گرفته شود هیچ سود نقدی تقسیم نشود. لذا تصمیمات مجمع متناسب با شرایط محقق شده سودآوری شرکت، هردو در تقسیم سود نقش دارند. طبق دستورالعمل اجرایی توقف نماد شرکت های بورسی، نماد بورسی حداکثر ۲ روز کاری قبل از تشکیل جلسه مجمع متوقف می شود. در زمان توقف نماد، سهامداران تا بازگشایی دوباره نماد قادر به خرید و فروش سهم آن شرکت نخواهند بود. سیاست تقسیم سود یک شرکت باید همواره دو هدف را تأمین کند، اول تهیه نقدینگی لازم برای تداوم رشد شرکت و دوم افزایش ثروت سهامداران. بدین ترتیب در مورد شرکت های رشدی که اجرای طرح های توسعه را در دست دارند، سیاست تقسیم سود پایین در اولویت است. برعکس شرکت هایی که به دوران رشد و بالندگی و ثبات خود رسیده اند، می توانند با تقسیم مناسب سود سهام، انتظارات سرمایه گذاران را تأمین کنند، بدون آنکه مشکلی درروند فعالیت شرکت ایجاد شود.
قانون تجارت در ماده ۲۳۹ سود قابل تقسیم را این چنین بیان می کند:
«سود قابل تقسیم عبارت است از سود خالص سال مالی شرکت منهای زیان های سال های مالی قبل و اندوخته قانونی و سایر اندوخته های اختیاری به علاوه سود قابل تقسیم سال های قبل که تقسیم نشده است».
تقسیم سود نقدی چه زمانی پرداخت می شود؟
اگر در مجمع تصمیم بر تقسیم سود نقدی گرفته شده باشد، شرکت حداکثر تا ۸ ماه پس از برگزاری مجمع فرصت دارد که این سود را بین سهامداران تقسیم کند. برای اطلاع از مبلغ و نحوه دریافت DPS هر شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، می توان اطلاعیه شرکت را در سایت codal.ir پیدا کرد (زمان بندی پرداخت سود) و یا با امور سهام شرکت مربوطه ارتباط برقرار کرد. برای مثال، تصویر زیر بخشی از اطلاعیه زمان بندی پرداخت سود سهم شرکت پتروشیمی نوری را نشان می دهد:
سود نقدی به چه کسانی پرداخت می شود؟
سهامدارانی که در زمان برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه مربوط به تقسیم سود، صاحب سهم بوده اند مشمول دریافت سود نقدی می شوند.
تأثیر پرداخت سود نقدی بر قیمت سهام چیست؟
زمانی که در مجمع یک نماد، سود نقدی تصویب می شود، نماد بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی شده و میزان سود تقسیمی مورد تائید در مجمع، از قیمت سهم کسر می گردد، درواقع قیمت تئوریک ماحصل کم کردن سود تقسیمی از قیمت سهام قبل از مجمع است. توجه به این نکته ضروری است که قیمت سهم پس از کسر مقدار سود نقدی بر اساس عرضه و تقاضا تعیین خواهد شد. لذا قیمت تئوریک سهم در هنگام بازگشایی برابر باقیمت روز قبل از مجمع منهای سود تقسیمی تصویب شده در مجمع خواهد بود، اما با توجه به اثر عرضه و تقاضای خریداران و فروشندگان، این قیمت می تواند دستخوش تغییر شده و بالاتر و یا پایین تر معامله گردد. به طور مثال فرض کنید قیمت سهم X قبل از مجمع ۵۵۰ تومان است و در مجمع تصمیم به تقسیم سود نقدی ۲۰ تومان گرفته شده باشد. قیمت ابتدایی تابلو نماد در زمان بازگشایی ۵۳۰ تومان خواهد بود. اما قیمت اولین معامله در روز بازگشایی، پس از برگزاری مجمع بر اساس عرضه و تقاضا تعیین خواهد شد و محدودیت نوسان پنج درصد معمول برای سهم اعمال نخواهد شد.
