قطعأ تا به حال با مفهوم سود و جریان نقدی روبه رو شده اید. آیا با مفهوم دقیق این دو واژه آشنایی دارید؟ آیا می دانید که این دو واژه در چه زمانی و در چه موقعیتی کابرد دارند؟ آیا می دانید که این دو واژه دارای ماهیت متفاوتی هستند که صاحبان مشاغل با آن ها سروکار دارند؟ اگر جواب سؤالات بالا را نمی دانید، بنابراین با ما همراه باشید تا با جزییات این دو مفهوم آشنا شوید و تفاوتی که بین سود و جریان نقدی وجود دارد را بهتر درک کنید.

سود (Profit) چیست؟

سود Profit یکی از معیارهای مورد توجه مالی است که محاسبه و بررسی آن برای در نظر گرفتن روند مالی شرکت ها و کسب و کارها بسیار حایز اهمیت است. این معیار مالی بسیار مهم، بیانگر پولی است که پس از کسر هزینه ها از درآمد حاصله  شرکت ها به دست می آید.

به این نکته توجه نمایید که Profit انواع مختلفی دارد و در صورت های مالی با عناوین متفاوتی معرفی و شناسایی می شوند. در ادامه شما را با انواع این مفهوم بیش تر آشنا می کنیم.

  1. سود ناخالص (Gross Profit)
  2. سود عملیاتی (Operating Profit)
  3. سود خالص (Net Income)
  4. حاشیه سود (Margin)
  5. EPS (Earnings Per Share)
  6. DPS (Dividend Per Share)
  7. (P/E (Price / Earning per share

1) سود ناخالص (GROSS PROFIT)

Gross Profit، در صورتی به دست می آید که بهای تمام شده کالاهای فروش رفته در یک شرکت را از درآمد حاصله آن شرکت طی یک بازه زمانی مشخص کسر کنیم و به ما کمک می کند تا کارآمدی یک شرکت در استفاده از نیروی کار و تجهیزاتش را بررسی نماییم.

این مفهوم، در صورت سودوزیان شرکت وجود دارد و می توان آن را از طریق فرمول زیر محاسبه کرد:

به این نکته توجه نمایید که سود ناخالص، فقط شامل هزینه های متغیر می شود. اما وقتی از هزینه های متغیر صحبت می کنیم، منظورمان چیست؟

هزینه هایی که با سطح خروجی و تولید نوسان می کنند را هزینه متغیر می گویند. مانند: مواد خام و اولیه، نیروی کار مستقیم (با این فرض که ساعتی بوده یا به تعداد کالاهای خروجی وابسته باشند)، کارمزد کارکنان بخش فروش، تجهیزات استهلاک پذیر، لوازم مورد نیاز برای کارخانه، هزینه های مربوط به حمل و نقل و …

2) سود عملیاتی (Operating Profit)

سود عملیاتی، معیاری است که برای محاسبه Profit یک شرکت، با در نظر نگرفتن بهره و مالیات، به دست می آید. به همین دلیل به آن، درآمد پیش از پرداخت بهره و مالیات (EBIT) نیز گفته می شود. این مفهوم، به عنوان یک شاخص بسیار دقیق در مورد سودآفرینی بالقوه یک کسب وکار عمل می کند زیرا تمام فاکتورهای اضافه را از محاسبات حذف می نماید.

سود عملیاتی به صورت زیر محاسبه می شود:

  1. اگر سود عملیاتی یک شرکت مثبت باشد لزومأ به معنی سودآوری آن شرکت نیست، چرا که ممکن است سود بالقوه کلی شرکت را نشان دهد، بنابراین در واقع سودآوری را تضمین نمی کند.
  2. ممکن است شرکتی که بدهی زیادی دارد، شاهد سود عملیاتی مثبتی در صورت وضعیت مالی آن شرکت باشیم، درحالی که به طور همزمان دچار زیان خالص نیز است. در چنین وضعیتی ممکن است که سود عملیاتی وضعیت مالی شرکت را مثبت تر از سود خالص آن نشان دهد.

3) سود خالص (Net Income)

سود خالص (NI) به باقیمانده مجموع درآمدها پس از کسر هزینه های عملیاتی، مالی و مالیات گفته می شود. در واقع برای محاسبه سود خالص، همه هزینه ها از درآمدهای شرکت کسر می گردد.

به این نکته توجه نمایید که سـود خالـــص می تواند مثبت یا منفی باشد که در صورت منفی بودن به آن “زیان خالص” گفته می شود.

برای محاسبه سود خالص، از فرمول زیر استفاده می شود:

4) حاشیه سود (MARGIN)

حاشیه سود، یکی از نسبت های سودآوری است که از تقسیم سود (ناخالص، عملیاتی و خالص) بر درآمد یا فروش به دست می آید. این نسبت، به شکل درصدی بیان می شود و به عبارتی مشخص می کند که یک شرکت در ازای هر 100 میلیون تومان فروش (درآمد)، چند میلیون سود به دست می آورد.

حاشیه سود انواع مختلفی دارد که صورت زیر محاسبه می شوند:

  • حاشیه سود ناخالص (GROSS PROFIT MARGIN):
  • حاشیه سود عملیاتی (OPERATING PROFIT MARGIN):
  • حاشیه سود خالص (NET PROFIT MARGIN):

5) EPS (Earnings per Share)

EPS، به معنای سودی است که به هر سهم تعلق می گیرد و یک معیار بنیادین در مورد میزان سودآوری شرکت به حساب می آید که مشخص می کند؛ سود هر سهم از شرکت، چه قدر است؟

برای محاسبه EPS، از فرمول زیر استفاده می شود:

DPS (Dividend Per Share) (6

DPS، سود تقسیمی هر سهم است که بیانگر مقداری از Profit شرکت است که به ازای هر سهم بین سهامداران تقسیم می شود. افزایش هر ساله در میزان DPS، حکایت از آن دارد که رشد درآمدهای شرکت پایدار است.

P/E ((Price / Earning per share (7

به نسبت P/E، نسبت “قیمت به درآمد” گفته می شود. در واقع این نسبت، بیانگر انتظارات سرمایه گذاران از بازدهی آینده یک دارایی است. و به معنی این است که یک سرمایه گذار به ازای هر ۱ ریال بازدهی که به دست می آورد، حاضر است چند ریال پرداخت کند.

جریان نقدی (Cash Flow)چیست؟

جریان نقدی، یک گردش نقدینگی است که بیانگر مقدار خالص پول نقد یا مشابه پول نقد است که به یک کسب وکار وارد و از آن خارج می شوند. Cash Flow، به ورود و خروج پول نقد و یا سایر دارایی های هم ارزش با پول نقد در انواع کسب و کارهای گوناگون و یا پروژه های مختلف اقتصادی اشاره دارد و غالبأ، دوره ی محاسبه کردن این جریان نقدینگی به یک طول مدت زمانی محدود اختصاص داده می شود.

انواع مختلف جریان نقدی

  1. جریان نقدی مثبت
  2. جریان نقدی منفی

1) جریان نقدی مثبت

به جریان نقدی مثبت، معمولأ “دارایی های قابل سرمایه گذاری” یا “منابع مالی” می گویند. زمانی که Cash Flow مثبت شود، حکایت از آن دارد که دارایی های نقدی یک شرکت در حال افزایش است و به این ترتیب، اجازه پرداخت بدهی ها، سرمایه گذاری مجدد در شرکت، بازگرداندن پول به سهامداران، پرداخت هزینه ها را می دهد. همین طور به وجود آوردن سوپاپ اطمینانی را در برابر چالش های مالی آینده فراهم می کند.

جریان نقدی مثبت برای یک کسب و کار موجب رونق بخشیدن به تمامی فعالیت ها می شود و با تأثیرات مثبتی که بر روند کلیه ی کارهای مالی شرکت می گذارد، این امکان را فراهم می نماید تا به میزان چشمگیری شاهد توسعه آن کسب و کار باشیم و به موازات آن، امکان حرکت کسب و کار به سمت یک روند پر بازده را فراهم می نماید.

2) جریان نقدی منفی

زمانی که Cash Flow منفی شود، حکایت از آن دارد که دارایی های نقدی شرکت در حال کاهش است. به این ترتیب، بسیاری از فرآیندهای اقتصادی دچار اختلال خواهد شد و در صورت ادامه دار شدن این روند، مجموعه شکست خواهد خورد.

به این نکته توجه نمایید، زمانی که از جریان نقدی خالص صحبت می شود، منظور درآمد خالص نیست. بلکه درآمد خالص شامل حساب های دریافتنی و سایر مواردی است که پولی برای آن دریافت نمی شود. اما از Cash Flow برای تعیین کیفیت درآمد شرکت استفاده می شود که حکایت ازآن دارد که میزان نقدشوندگی شرکت چه قدر است.

برای محاسبه Cash Flow از فرمول زیر استفاده می شود:

زمانی که از پول وارد شده یا درآمد صحبت می کنیم، منظورمان چیست؟

  1. حقوق و دستمزد (خالص و بعد از کسر مالیات)
  2. بازپرداخت مالیات
  3. درآمد حاصل از سود سپرده های بانکی یا سرمایه گذاری ها
  4. پاداش ها
  5. هدایا و کمک هزینه خرید

زمانی که از پول خارج شده یا هزینه ها و مخارج صحبت می کنیم، منظورمان چیست؟

هزینه ها را به دو دسته هزینه ثابت و هزینه متغیر تقسیم می شود.

هزینه های ثابت عبارتند از:

  1. اجاره بها و یا وام
  2. حق بیمه های پرداختی
  3. حمل و نقل
  4. خدمات رفاهی
  5. بدهی ها
  6. تلویزیون، تلفن، اینترنت، موبایل
  7. هزینه های پزشکی و درمانی
  8. غذا

هزینه های متغیر عبارتند از:

  1. هزینه های مربوط به سرگرمی و تفریح
  2. هزینه های مربوط به تعطیلات
  3. هزینه های مرتبط با لباس و مراقبت شخصی

جریان نقدی را چگونه محاسبه می کنند؟

Cash Flow صاحبان سهام و یک شرکت به صورت زیر محاسبه می شود:

استهلاک+ سودخالص= جریان نقد حسابداری

جریان نقد خروجی طی دوره- جریان نقد ورودی طی دوره= خالص جریان نقد صاحبان سهام

خالص جریان نقد بدهی ها+خالص جریان نقد صاحبان سهام= جریان نقد شرکت

آیا از اهمیت بررسی جریان نقدینگی آگاهی دارید؟

اهمیت Cash Flow آن جایی مشخص می شود که هر چه نوع کسب و کاری که انتخاب کرده ایم ایده آل باشد و جایگاه بسیار مناسب اقتصادی در کشور را به خود اختصاص دهد و سودآوری بالایی داشته باشد، اما اگر جریان نقدینگی هوشمندانه ای برای آن کسب و کار تعریف نشود، شاهد روند شتابان رشد آن کسب و کار نخواهیم بود.   و با نادیده گرفتن اهمیت Cash Flow در فعالیت های اقتصادی پیش رو، بسیاری از زمینه های رشد و پیشرفت را از دست خواهیم داد.

تفاوت سود و جریان نقدینگی

با توجه به تعاریف و جزییاتی که به طور مفصل از دو مفهوم “سود” و “جریان نقدی” ارایه دادیم، می توان به این نکته رسید که بین این دو اصطلاح مهم و کاربردی تفاوت وجود دارد. اگر چه هر دو اصطلاحی هستند که در تحلیل کسب و کار و بررسی گزینه های سرمایه گذاری مورد استفاده قرار می گیرند و در بررسی وضعیت مالی یک شرکت بسیارحائز اهمیت هستند. زیرا اگر سود و جریان نقدی، یک کسب و کار هوشمندانه مدیریت شود و به جایگاه درستی دست یابد، نشانه ای از سلامت مالی آن مجموعه است و می تواند به عنوان راهگشایی برای سرمایه گذاران و صاحبان اصلی کسب وکارها لحاظ گردد تا موفقیت های چشمگیری را تجربه کنند.