سهام جایزه سهامی است که توسط یک شرکت، به سهامداران کنونی سهم اعم از حقیقی و حقوقی تعلق می گیرد. اما این سهام چیست و چگونه توزیع می شود؟
سهام جایزه
سهام جایزه ماحصل یکی از روش های افزایش سرمایه است. افزایش سرمایه در شرکت ها به دو دلیل تامین منابع مالی فعالیت ها و اصلاح ساختار مالی انجام می شود. به همین ترتیب، انواع افزایش سرمایه به چهار روش خواهد بود که در ادامه به اختصار به هر یک از آن ها پرداخته خواهد شد.
۱- افزایش سرمایه از محل آورده نقدی در قالب حق تقدم
در مواقعی که شرکت سود انباشته مناسبی ندارد و یا می خواهد که منابع مالی جدیدی به شرکت وارد کند، از محل آورده نقدی سهام داران اقدام به افزایش سرمایه می کند.
به این دلیل که افزایش سرمایه از این روش نیازمند تامین مالی و منابع جدید از سوی سهام داران فعلی شرکت است، شرکت حق استفاده آن را ابتدا به صورت اوراقی تحت عنوان «حق تقدم سهام» در اختیار سهام داران شرکت می دهد.
در این صورت سهام داران در مدت زمان مجاز و تعیین شده برای معامله این اوراق که معمولاً ۲ ماه است و به آن مهلت پذیره نویسی گفته می شود، می توانند اقدام به پرداخت مبلغ اسمی سهام یا فروش حق تقدم بکند.
۲- افزایش سرمایه از محل صرف سهام یا سلب حق تقدم
صرف سهام به معنی تفاوت قیمت اسمی و قیمت فروش یک سهم است. این روش در بازار ایران کمتر از سایر روشها مرسوم است. در این روش، شرکت سهام را به مبلغی بیش از قیمت اسمی و از طریق پذیره نویسی به فروش می رساند و تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی را به حساب انباشته منتقل کرده یا در ازای آن سهام جدیدی به سهامداران قبلی می دهد.
۳- افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی های شرکت
در این حالت، شرکت دارایی های ثابت خود نظیر زمین، ساختمان، ماشین آلات و تجهیزات، سرمایه گذاری ها و … را مورد تجدید و ارزیابی ارزشی قرار می دهد. با این کار ارزش دارایی های شرکت در ترازنامه به روز می شود.
در نتیجه از آنجایی که معادله حسابداری در ترازنامه باید برقرار بماند و بدهی های شرکت نیز تغییری نکرده، سرمایه شرکت باید افزایش پیدا کند تا این معادله برقرار بماند.
در این روش نیز پولی به شرکت وارد نمی شود و فقط یک عملیات حسابداری در صورت های مالی شرکت رخ می دهد و تعداد سهام نیز افزایش پیدا نمی کند اما قیمت آن کاهش می یابد. این کاهش قیمت بر جذابیت سهم می افزاید و در نتیجه افزایش تقاضای سهم را به دنبال خواهد داشت.
۴- افزایش سرمایه از محل سود انباشته و اندوخته طرح و توسعه در قالب سهام جایزه (حق تقدم)
در این روش شرکت، سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه را به سهامداران می د هد و این کار نیاز به پرداخت وجه توسط سهامداران نیست. در این حالت شرکت به دلیل اینکه سود انباشته قابل توجهی دارد، تصمیم می گیرد از محل سود انباشته، افزایش سرمایه خود را انجام دهد.
در نهایت شرکت پس از افزایش سرمایه، سودی به سهامداران خود می دهد که این سود تحت عنوان سهام جایزه شناخته می شود.
رابطه ریاضی آن به شرح زیر است:
(A + 1) / (قیمت پایانی هر سهم پیش از افزایش سرمایه) = قیمت جدید هر سهم
۱۰۰ / درصد افزایش سرمایه = A
بطور مثال اگر فردی ۱۰۰۰ عدد سهم ۵۰۰۰ تومانی از یک نماد داشته باشد و بنا باشد که این شرکت از روش چهارم افزایش سرمایه ۶۰ درصدی بدهد (۰٫۶ = A)، قیمت سهم و تعداد سهمی که به سهامدار تعلق می گیرد به شرح زیر است:
۳۱۲۵ = ۱٫۶ / ۵۰۰۰ = قیمت سهم
یعنی فرد ۱۶۰۰ سهم ۳۱۲۵ تومانی خواهد داشت. در این حالت نیز همانند حالت سوم، افزایش سرمایه کاهش قیمت سهم را به همراه خواهد داشت با این تفاوت که به تعداد سهام سرمایهگذاران، به اندازه درصد افزایش سرمایه، سهم اضافه می شود.
به علاوه، همانند حالت قبل، شکسته شدن قیمتها بر جذابیت سهم می افزاید و افزایش سودی را برای سهم در دراز مدت خواهد داشت. به علاوه، سهام جایزه مشمول مالیات نیست و به سهامدارانی تعلق می گیرد که در روز برگزاری مجمع فوق العاده افزایش سرمایه، سهامدار شرکت باشند.
نحوه قرارگیری سهام جایزه در پرتفو به این صورت است که در صورتی که این افزایش سرمایه کمتر از ۱۰۰ درصد باشد، حدود دو هفته طول می کشد تا در پرتفو قرار بگیرد و در صورتی که بیشتر از ۱۰۰ درصد باشد، قرارگیری آن در پرتفو بیش از دو ماه به طول می انجامد.
نماد هر شرکت برای افزایش سرمایه به این شیوه ۴۸ ساعت پیش از برگزاری مجامع متوقف شده و پس از انتشار گزارش مجمع در codal.ir، نماد مزبور مجاز به فعالیت در سامانه tsetmc می شود.
