دراودان Drawdown، به عنوان یکی از شاخص‌های بسیار مهم در مدیریت ریسک، میزان افت حساب معاملاتی را نشان می‌دهد. به بیانی دیگر این شاخص نمایانگر این است که معامله‌گر در بدترین حالت چقدر متحمل ضرر می‌شود یا سرمایه خود را از دست می‌دهد. دراودان در فارکس، در حقیقت شاخصی برای ارزیابی عمق ضررهای ناشی از معاملات است. دراودان اگر بیش از حد مجاز باشد، حتی با وجود سودهای زیاد قابل جبران نیست و ممکن است تریدر را به مرز ورشکستی برساند. از این رو، درک این مفهوم برای هر تریدر یا معامله‌گری بسیار حیاتی است، تا بتواند به جای کسب سودهای هیجانی، با اتخاذ رویکردی درست و کم ریسک در طولانی‌مدت در بازار دوام بیاورد. از این رو، قصد داریم در این مقاله به سوال کلیدی دراودان چیست بپردازیم، انواع آن و نحوه محاسبه آن را مورد بررسی قرار دهیم. درنهایت نیز برای اجتناب از وقوع آن راهکارهای مفید ارائه دهیم.
دراودان چیست؟
دراودان Drawdown یکی از مهم‌ترین مفاهیم در حوزه عملکرد مالی و مدیریت ریسک در بازارهای مالی از جمله بازار فارکس است. برای این‌که به درک درستی از این مفهوم برسید، با ذکر یک مثال ساده آغاز می‌کنیم. فرض کنید که شما یک حساب معاملاتی با بالانس ۵۰۰۰ دلار افتتاح نموده و شروع به ترید کرده‌اید. بیش‌ترین میزان رشد حساب معاملاتی شما ۱۰.۰۰۰ دلار بوده است. یعنی با احتساب سود معاملات شما حساب ۵۰۰۰ دلاری را به ۱۰.۰۰۰ دلار رسانیده‌اید. حال، اگر شما با معاملات زیان‌ده موجودی حساب را به ۷۰۰۰ دلار برسانید، ۳۰۰۰ دلار از بیش‌ترین موجودی حساب خود متحمل ضرر شدهاید. این کاهش ۳۰ درصدی همان میزان دروادان شما است.
از این رو، دراودان گویای آن است که حساب معاملاتی شما در بدترین حالت چه میزان افت کرده است. به عبارت ساده، دراودان نشان می‌دهد حساب شما از بیش‌ترین میزان خود تا چه اندازه متحمل ضرر شده است. در بازار فارکس که معامله‌گران با نوسانات لحظه‌ای قیمت مواجه هستند، دراودان به آن‌ها این امکان را می‌دهد تا ارزیابی کنند در مسیر دستیابی به سود چه مقدار سرمایه خود را ریسک کرده‌اند.
دراودان در بازار ارز دیجیتال نیز به این مفهوم است. اگر قصد دارید در بازار ارز دیجیتال فعالیت کنید، شما نیاز به یک صرافی معتبر دارید. صرافی‌های ارز دیجیتال خارجی را می‌توانید در خانه سرمایه که برای آن به طور اختصاصی لیست تهیه شده است، مشاهده کنید. صرافی ال بانک یا صرافی XT نمونه صرافی‌های خارجی معتبر به شمار می‌آیند.
چرا دراودان برای معامله‌گران مهم است؟
در قسمت قبل به این سوال مهم که دراودان چیست، پرداختیم. اکنون این سوال برای شما ممکن است مطرح شود که اصلا چرا دراودان برای تریدرها اهمیت زیادی دارد؟ دراودان نقش بسیار حیاتی در مدیریت ریسک ایفا می‌کند. تریدری که با نادیده‌گرفتن میزان افت سرمایه درصدد دستیابی به سودهای بزرگ باشد، ممکن است در کوتاه‌مدت موفق شود، اما در بلند‌مدت، دیری نمی‌پاید که با وجود ریسک‌های بالا متحمل ضررهای سنگین شده و حتی ممکن است به مرز ورشکستگی برسد.
نکته‌ای که باید در مورد دراودان بدانید این است که هر چه میزان دراودان بیش‌تر باشد، بازیابی حساب و جبران ضررها سخت‌تر می‌گردد. برای مثال، اگر یک حساب معاملاتی دارای میزان دراودان ۵۰ درصدی باشد، تریدر باید سرمایه را به میزان ۱۰۰ درصد رشد دهد تا این میزان افت سرمایه جبران شود. عملا، جبران افت سرمایه اگر از یک میزانی فراتر رود غیر ممکن است، به ویژه اگر تریدر تازه‌کار باشد. همچنین، باید بدانید که تریدرهای حرفه‌ای و پیشرفته میزان دراودان یا افت سرمایه خود را کنترل می‌کنند و اجازه نمی‌دهند به حدی برسد که غیر قابل جبران باشد.
تفاوت بین دراودان و زیان تحقق‌یافته (Unrealized Loss)
دراودان یک مفهوم کلی برای ارزیابی مقدار افت سرمایه به شمار می‌رود که لزوما به معنی ضرر قطعی یا تحقق ضرر نیست، به این معنی که می‌تواند جبران شده و موقتی باشد. در مقابل این مفهوم، مفهوم دیگری به نام زیان تحقق‌یافته نیز هست. زیان تحقق‌یافته یعنی زیانی که نهایی یا قطعی شده است. به بیانی دیگر، سرنوشت نهایی پوزیشن‌ها مشخص می‌شود، درنتیجه ضرر قطعی است. به عبارتی ساده‌تر، دراودان می‌تواند موقتی باشد و حساب دوباره بازیابی شود. در حالی‌که زیان تحقق‌یافته قابل بازگشت نیست.
به این ترتیب:
- دراودان به معنای ضرر موقت در حساب و رشد مجدد
- زیان تحقق‌یافته یعنی ضرر قطعی که قابل جبران نیست
برای این‌که تفاوت میان این دو را بهتر درک کنید به مثال زیر توجه کنید:
تصور کنید وارد یک پوزیشن معاملاتی شدهاید، حساب از ۱۰.۰۰۰ دلار به ۷۰۰۰ دلار می‌رسد، اما شما معامله را در این هنگام نمی‌بندید و درنهایت موجودی حسابتان دوباره به ۱۰.۰۰۰ دلار باز می‌گردد، این همان دراودان است.
درحالی‌که اگر همان جا معامله را ببندید، ضرر ۳۰۰۰ دلاری قطعی می‌شود و شما زیان تحقق‌یافته دارید.
انواع دراودان و نحوه محاسبه آن‌ها
میزان دراودان به اشکال گوناگونی محاسبه می‌شود که هر یک اطلاعات متفاوتی از میزان افت سرمایه به شما می‌دهند. حال که می‌دانیم دراودان چیست، بیایید که به انواع آن در این قسمت بپردازیم.
۱- دراودان مطلق Absolute Drawdown
این نوع دراودان میزان افت حساب را در مقایسه با موجودی اولیه حساب یعنی Initial Deposit ارزیابی می‌کند. در حقیقت، این شاخص نمایانگر آن است که شما چه میزان از سرمایه اولیه خود را در طی معاملات از دست داده‌اید. فرمول آن نیز به شرح زیر است:
دراودان مطلق = موجودی اولیه حساب (Initial Deposit) – کم‌ترین میزان موجودی (Lowest Balance)
برای مثال، اگر موجودی اولیه حساب شما ۱۰۰۰ دلار باشد و موجودی حساب در نتیجه معامله به ۸۰۰ دلار برسد، دراودان مطلق در این شرایط ۲۰۰ دلار محاسبه می‌شود.
۲- دراودان حداکثری Maximal Drawdown
در این شاخص، بیش‌ترین افت حساب بر اساس بیش‌ترین رشد حساب (Peak) در مقایسه با بیش‌ترین ضرر (Trough) در حساب معاملاتی مورد محاسبه قرار می‌گیرد. نحوه محاسبه به شرح زیر است:
- ابتدا بیش‌ترین موجودی حساب را از کم‌ترین موجودی حساب کسر می‌کنیم
- نتیجه را در بیش‌ترین موجودی حساب تقسیم کرده و درنهایت در عدد ۱۰۰ ضرب می‌کنیم
با استفاده از این مراحل شما می‌توانید محاسبه کنید که حساب معاملاتی از بیش‌ترین مقدار خود، تا چه حد افت داشته است. برای مثال، فرض کنید که موجودی حساب معاملاتی از ۵۰۰۰ دلار به ۳۵۰۰ دلار رسیده است، با استفاده از مراحل بالا میزان دراودان حداکثری ۳۰ درصد بدست می‌آید. در پلتفرم معاملاتی متاتریدر، شما می‌توانید از قسمت Account History این میزان دراودان را برای ارزیابی عملکرد معاملاتی خود مشاهده کنید.
۳- دراودان نسبی Relative Drawdown
این نوع دراودان به صورت درصدی بیان می‌شود و میزان افت حساب را در مقایسه با بیش‌ترین موجودی حساب نشان می‌دهد. برای محاسبه آن کافی است مراحل زیر را دنبال کنید:
- بیش‌ترین میزان دارودان را بر بیش‌ترین موجودی حساب تقسیم کنید
- سپس، عدد بدست آمده از محاسبه قبلی را در عدد ۱۰۰ ضرب کنید
برای مثال، اگر موجودی حساب از ۱۰.۰۰۰ دلار به ۷۰۰۰ دلار برسد، میزان دراودان نسبی ۳۰ درصد بدست می‌آید.
۴- دراودان مبتنی بر زمان Time-Based Drawdown
این نوع دراودان، مدت زمانی که یک حساب در افت باقی می‌ماند را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. برای مثال، اگر موجودی حساب شما از بالاترین میزان به کم‌ترین میزان خود برسد، یعنی از یک اوج به یک کف برسد و ۴ ماه زمان ببرد تا دوباره به بیش‌ترین میزان خود بازگردد. این زمان دراودان مبتنی بر زمان نامیده می‌شود. این شاخص برای تریدرها و سرمایه‌گذارانی که بر روی مدت زمان بازیابی حساب تمرکز دارند، بسیار مهم است.
تحلیل و ارزیابی دراودان در معاملات
برای یک تریدر، دراودان شاخصی است که میزان ریسک‌پذیری استراتژی معاملاتی را نشان می‌دهد. اگر میزان دراودان از حد مجاز فراتر رود، احتمال این‌که کل سرمایه تریدر از دست برود، بسیار زیاد است. شاخص‌های مهم برای تحلیل دراودان شامل موارد زیر است:
- بیش‌ترین افت سرمایه Maximal Drawdown
- میزان افت حساب به صورت درصدی Relative Drawdown
- مدت زمان بازیابی Time-Based Drawdown
میزان قابل قبول دراودان چقدر است؟
در بخش‌های قبلی سوال مهم دراودان چیست را مورد بررسی قرار دادیم، با انواع دراودان را نیز آشنا شدیم. اکنون می‌خواهیم به این سوال بپردازیم که تا چه حد مجاز به دراودان یا افت سرمایه در حساب هستیم؟ میزان قابل قبول دراودان به استراتژی معاملاتی و میزان ریسک‌پذیری تریدر بستگی دارد. اما در حالت کلی:
- میزان دراودان مجاز برای معامله‌گران کم‌ریسک، بین ۱۰ الی ۱۵ درصد مورد قبول است
- برای معامله‌گران ریسک‌پذیر، میزان دراودان بین ۲۰ الی ۳۰ درصد قابل قبول است
توجه داشته باشید که هر چه میزان دراودان بیش‌تر باشد، جبران آن بسیار سخت‌تر خواهد شد. برای مثال، برای یک حساب معاملاتی دارای دراودان ۵۰ درصدی، رشد ۱۰۰ درصدی حساب نیاز است تا موجودی حساب بازیابد.
ارتباط میان ریسک‌پذیری معامله‌گر و دراودان چیست؟
تریدرهایی که ریسک‌پذیری بالایی دارند، عموما میزان دراودان بیش‌تری را تجربه می‌کنند. در مقابل، معامله‌گرانی هستند که برنامه مدیریت ریسک را برای حساب خود بسیار جدی می‌پندارند. سعی این افراد این است که میزان دراودان حساب را در کم‌ترین میزان خود نگه دارند تا از ضررها جبران‌ناپذیر اجتناب کنند. در حقیقت، کنترل و نظارت دقیق از صفات بارز معامله‌گران حرفه‌ای است، آن‌ها تلاش می‌کنند با کنترل میزان دراودان، به صورت مستمر و پایدار در بازار سود کسب کنند.
دلایل افزایش دراودان در معاملات
در قسمت قبل به این پرداختیم که ارتباط میان ریسک‌پذیری معامله‌گر و دراودان چیست، اکنون می‌خواهیم دلایل افزایش دراودان را با یکدیگر مورد بررسی قرار دهیم. افزایش دراودان عموما ناشی از اشتباهات رایج در معاملات است که منجر به افت بسیار زیاد موجودی حساب می‌گردد. در ادامه قصد داریم برخی از مهم‌ترین عوامل موثر بر افزایش دراودان را مورد بررسی قرار دهیم.
معاملات بیش از حد Over trading
زمانی‌که معامله‌گران بدون برنامه و بیش از توان موجودی حساب خود ترید می‌کنند، دراودان یا افت سرمایه رخ می‌دهد. معاملات بیش از حد مجاز باعث می‌شود حساب در مقابل نوسانات قیمتی بازار بسیار آسیب پذیرتر شود.
عدم استفاده صحیح از اهرم Leverage
اهرم معاملاتی یکی از خدماتی است که بروکرها به تریدرها ارائه می‌کنند، به این صورت که می‌توانند تا چند برابر سرمایه خود معامله کنند. از این رو، استفاده از اهرم میزان سود یا زیان معاملات را چند برابر می‌کند. اگر تریدر از اهرم بالا بدون توجه به میزان ریسک استفاده کند، حتی نوسانات کوچک نیز ممکن است منجر به دراودان شود.
نبود برنامه مدیریت ریسک
معامله‌گرانی که با قرار دادن حد ضرر و استفاده از حجم مناسب برای انجام معامله بیگانه هستند، چند برابر بیش‌تر در معرض ضررهای سنگین و جبران‌ناپذیر خواهند بود.
تصمیم‌گیری‌های هیجانی و عدم کنترل احساسات
یکی از دلایل بسیار کلیدی که بسیاری از تریدرها آن را نادیده می‌گیرند، تصمیم‌گیری‌های هیجانی به دلیل طمع یا ترس به جای تحلیل منطقی است. معامله‌گرانی که از روی احساسات تصمیم می‌گیرند، بیش‌تر در این بازار شکست می‌خورند.
روش‌های مدیریت و کاهش دراودان
برای این‌که بر روی دراودان کنترل داشته باشیم و از افت شدید حساب جلوگیری کنیم، باید از استراتژی‌های مدیریت ریسک بهره ببریم. در ادامه قصد داریم به چندین روش کاربردی در این باره اشاره‌ای داشته باشیم:
برنامه مدیریت ریسک هوشمندانه برای کنترل افت سرمایه
با استفاده از استاپ لاس در معاملات و و همچنین محدود نمودن حجم معامله قدر خواهید بود از افت‌های سنگین و بزرگ در بازار دوری کنید.
استفاده از حجم مناسب برای انجام معامله
تریدرها باید حجم معاملات را متناسب با میزان موجودی یا بالاتس حساب خود تنظیم کنند. استفاده از حجم بالا برای انجام ترید در حساب‌هایی که موجودی کوچکی دارند، ریسک را چند برابر می‌کند و منجر به دراودان می‌گردد.
استفاده از حد ضرر یا استاپ لاس Stop loss
حد ضرر ابزاری کاربردی است که مانع از ضرر بیش از حد در معاملات می‌شود. با استفاده از حد ضرر معامله‌گران می‌توانند بر روی دراودان کنترل داشته باشند.
عدم استفاده از اهرم بالا برای اجتناب از زیان سنگین
استفاده بیش از حد و غیر مجاز از اهرم دقیقا می‌تواند معامله‌گر را به لبه پرتگاه برساند. از این رو، بهتر است در استفاده از اهرم دقت کنید که متناسب با سرمایه و شرایط شما باشد تا از دراودان جلوگیری شود.
داشتن یک استراتژی دقیق معاملاتی و پایبندی به آن
داشتن یک برنامه معاملاتی دقیق و هوشمندانه که دارای ریزترین جزئیات باشد، می‌تواند سپر بلای شما باشد و از دراودان بیش از جد جلوگیری کند. در حقیقت، داشتن یک استراتژی دقیق معاملاتی و پایبندی به آن اساس موفقیت در بازار است، زیرا به تریدر کمک می‌کند از تصمیمات هیجانی و احساسی دوری کند.
در نهایت، پس از یک دوره افت سرمایه یا دراودان شدید بهتر است، به جای این‌که تلاش کنید به سرعت آن را جبران کنید، با حجم کم‌تر معامله کنید و برای مدیریت معاملات برنامه‌ای دقیق اتخاذ کنید.
ابزارها و نرم‌افزارهای محاسبه دراودان
حال که با محث دراودان چیست آشنایی کامل داریم، در بخش قبل نیز به راهکارهایی برای کنترل آن پرداختیم، حال این سوال ممکن است برای شما بوجود بیاید که آیا برای محاسبه آن برنامه یا نرم افزار خاصی وجود دارد؟ برای محاسبه و تحلیل دراودان شما می‌توانید از ابزارها و نرم افزارهای گوناگونی بهره ببرید. معامله گران موفق همواره با محاسبه دراودان عملکرد مالی و میزان دراودان خود را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهند و در صورت لزوم اگر نیاز باشند برنامه مدیریت ریسک خود را بروزرسانی کرده و حتی ممکن است تغییراتی در آن ایجاد کنند. برای تجزیه و تحلیل دراودان می‌توانید از ابزارهایی که در ادامه معرفی می‌کنیم، استفاده کنید:
ابزارهای آنلاین محاسبه دراودان
با جستجویی در فضای اینترنت شما به ابزارها و نرم افزارهای آنلاین بسیاری دسترسی خواهید داشته که به راحتی می‌توانند میزان دراودان حساب معاملاتی شما را محاسبه و مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند.
استفاده از پلتفرم‌های معاملاتی جهت تحلیل دراودان
پلتفرم معاملاتی متاتریدر یکی از محبو‌ب‌ترین و پر طرفدارترین نرم افزارهای معاملاتی در میان معامله‌گران است. اگر با استفاده از این پلتفرم معامله می‌کنید، این امکان برای شما فراهم است که با مراجعه به بخش Account History اطلاعات دقیقی از میزان دراودان، میزان سود و زیان معاملات انجام شده و بازیابی حساب داشته باشید.
سوالات متداول در مورد دراودان
دراودان به چه معنا است؟
دراودان به میزان افت حساب از بیش‌ترین موجودی در یک دوره زمانی اشاره دارد. این شاخص نشان می‌دهد که حساب معاملاتی در بدترین حالت چه میزان افت کرده است. معامله‌گران حرفه‌ای با استفاده از مدیریت ریسک دقیق و هوشمندانه سعی می‌کنند، از دراودان بیش از حد مجاز اجتناب کرده و تا حد امکان آن را کنترل کنند.
میزان قابل قبول دراودان چقدر است؟
میزان مجاز و قابل قبول دراودان به استراتژی معاملاتی و میزان ریسک‌پذیری تریدر بستگی دارد. دراودان قابل قبول برای معامله‌گران کم‌ریسک زیر ۱۰ درصد و برای معامله‌گران پر ریسک تا ۳۰ درصد می‌تواند مناسب باشد. توجه داشته باشید که این مورد در هر فرد متغیر است، اما در حالت کلی میزان مورد قبول همان است که گفته شد.
راهکارهای عملی برای کاهش دراودان چیست؟
برای کنترل و کاهش دراودان تریدر باید:
- از حد ضرر استفاده کند
- از اهرم بالا به هیچ وجه استفاده نکند
- دارای برنامه مدیریت ریسک دقیق و استراتژی معاملاتی باشد
- همواره پایبند به برنامه‌های معاملاتی خود باشد و از آن تخطی نکند
اولین قدم برای ورود به بازار فارکس آشنایی با مفاهیم اولیه آن مثل همین دراودان است. در نتیجه برای ورود به بازار فارکس عجله نداشته باشید و به طور کامل سعی کنید با تمامی مفاهیم پایه که برای درک بازار ضروری است آشنا شوید. بازار فارکس پر از اصطلاحات و مفاهیم مهم است.
جمع‌بندی
دراودان، یکی از کلیدی‌ترین شاخص‌ها برای ارزیابی ریسک در معاملات است. این شاخص نمایانگر آن است که حساب معاملاتی در چه نقطه‌ای بیش‌ترین میزان افت را تجربه کرده است و این افت سرمایه چقدر طول کشیده است که جبران شود. مدیریت و کنترل دراودان توسط معامله‌گران به آن‌ها کمک می‌کند تا ضررهای خود را کنترل کنند و به سوددهی مستمر در بازار دست بیابند. با استفاده از برنامه مدیریت ریسک درست، استفاده از حد ضرر و استفاده درست از اهرم می‌توان تا حدود زیادی دراودان را به حداقل رساند و احتمال از دست رفتن سرمایه را به کم‌ترین میزان خود رساند.
اکنون که می‌دانیم دراودان چیست، و با نحوه محاسبه آن نیز آشنا هستیم، کافی است یک استراتژی معاملاتی دقیق داشته باشیم و به آن پایبند باشیم تا از افت سرمایه شدید در امان باشیم و بتوانیم به سود مستمر در بازار دست بیابیم. در حقیقت، کلید موففقیت در این بازار، داشتن یک پلن معاملاتی مشخص است که تمام جزئيات نحوه ترید در آن قید شده باشد.