تریدینگ و معامله مانند اداره کردن یک کسب و کار عمل می کند. همان طور که برای کسب و کار خود هزینه و زمان صرف می کنید و برای آن بیزنس پلن (Business Plan) دارید، برای تریدینگ هم باید برنامه معاملاتی یا تریدینگ پلن (Trading Plan) داشته باشید.
برنامه معاملاتی به برنامه کاملی از کارهایی گفته می شود که لازم است برای موفقیت در معامله کردن انجام دهید. در این مقاله قصد داریم هر آنچه را که لازم است درباره این برنامه معاملاتی و اهمیت آن بدانید، بررسی کنیم و آموزش جامعی را درباره ایجاد کردن آن ارائه دهیم.
تریدینگ پلن (Trading Plan) چیست؟
این برنامه معاملاتی روشی سیستماتیک برای تعیین شیوه عملکرد یک تریدر یا معامله گر در سیستم تریدینگ و بازارهای مالی است که تعدادی متغیر را از جمله زمان، ریسک و اهداف سرمایه گذار در نظر می گیرد. همچنین چگونگی یافتن و اجرای معاملات را مشخص و شرایط خرید و فروش را تعیین می کند. همچنین به شیوه مدیریت موقعیت ها می پردازد.
برنامه معاملاتی می تواند قوانینی را برای انجام دادن یا ندادن معامله تعیین کرده و مسیر را برای تریدر شفاف تر کند. بیشتر کارشناسان تریدینگ توصیه می کنند تا زمانی که برنامه معاملاتی در اختیار تریدر باشد، هیچ سرمایه ای در معرض خطر نیست. تریدینگ پلن یک سند مکتوب، معتبر و بر پایه تحقیقات است که معامله گر را برای گرفتن بهترین تصمیم راهنمایی می کند.
برنامه یا طرح معاملاتی مثل یک نقشه راه برای تریدینگ عمل می کند و هیچ معامله ای نباید بدون وجود آن انجام شود. این برنامه نوشته و اجرا می شود و تغییری نمی کند؛ مگر اینکه مشخص شود کار نمی کند و نمی توان پولی با آن به دست آورد یا اینکه معامله گر راهی برای بهبود آن پیدا کند.
یک trading plan پایه شامل قوانین ورود و خروج، قوانین مدیریت ریسک و ارزیابی موقعیت است. امکان دارد تریدر قوانین بیشتری را به صلاحدید خود اضافه کند تا کنترل بهتری بر زمان و نحوه معامله داشته باشد. طرح های معاملاتی را می توان به روش های مختلفی ساخت. سرمایه گذاران معمولاً برنامه معاملاتی خود را براساس اهداف خود، شخصی سازی می کنند.
برنامه های معاملاتی می توانند بسیار طولانی و مفصل باشند؛ به ویژه برای تریدرهای فعال که روزانه معامله انجام می دهند. همچنین می توانند بسیار ساده و مختصر باشند؛ مثلاً برای سرمایه گذاری که فقط می خواهد ماهانه به صورت خودکار در همان صندوق های مشترک سرمایه گذاری کند.
چرا تریدینگ پلن مهم است؟
ایجاد یک برنامه معاملاتی اصولی می تواند در تصمیم گیری منطقی و صحیح به شما کمک کند. یک تریدینگ پلن خوب به شما کمک می کند از تصمیم های شتاب زده و احساسی در فضای بازارهای مالی اجتناب کنید. هنگامی که یک برنامه معاملاتی را ایجاد می کنید، یعنی تمام برنامه ریزی ها از قبل انجام شده است؛ بنابراین می توانید براساس پارامترهای تعیین شده، معامله را با اطمینان خاطر بیشتر انجام دهید.
قبل از ترید کردن، برنامه معاملاتی به شما می گوید چه زمانی می توانید سود ببرید و زیان را تا حد امکان کاهش دهید؛ بنابراین احساسات و هیجانات از فرایند تصمیم گیری شما حذف می شوند. با رعایت نظم و انضباط در برنامه معاملاتی خود، می توانید دریابید چرا برخی معاملات خاص کار می کنند و برخی دیگر کار نمی کنند.
بخشی از تریدینگ پلن به ثبت سوابق معاملاتی شما اختصاص می یابد. این بخش برای تریدرها بسیار مفید و مهم است؛ چراکه به شما کمک می کند از اشتباهات معاملاتی گذشته خود درس بگیرید و برای انجام معاملات بعدی، قضاوت و تصمیم گیری بهتری داشته باشید.
پلتفرم های ایجاد الگوی برنامه معاملاتی به سرمایه گذاران اجازه می دهد سرمایه گذاری خودکار را در فواصل زمانی منظم، شخصی سازی کنند. بسیاری از تریدرها از این روش برای سرمایه گذاری استفاده می کنند و به همین دلیل، به تریدینگ پلن نیاز دارند.
اگرچه این فرایند خودکار است، براساس طرح معاملاتی انجام می شود. به این ترتیب، تریدر برای اتفاقاتی که هر ماه می افتد، آمادگی بیشتری دارد و می داند که درصورت موفق نشدن در بازار، باید چه کاری انجام دهد. تریدینگ پلن نه تنها به تشریح اقداماتی می پردازد که باید برای رسیدن به موقعیت ها انجام داد، بلکه زمان خروج را نیز بیان می کند.
تریدرها باید تصمیم بگیرند قرار است چه مقدار سرمایه را به هر ترید اختصاص دهند. این یک تصمیم تصادفی نیست و باید به خوبی درباره آن فکر و تحقیق کرد و خروجی آن را در قالب الگوی برنامه معاملاتی تنظیم و دنبال کرد. این برنامه معاملاتی برای هدایت فراز و نشیب سرمایه گذاری ها بسیار مورد نیاز است.
تریدینگ پلن شامل چه مواردی می شود؟
trading plan شما می تواند شامل هر چیزی باشد که به نظر شما مفید است و می تواند در تصمیم گیری بهتر و انجام معاملات موفق کمک کننده باشد. به طورکلی، این برنامه معاملاتی باید همیشه موارد زیر را پوشش دهد:
- انگیزه شما از انجام معامله و ترید کردن
- بازه زمانی انجام ترید
- نگرش شما به ریسک
- سرمایه در دسترس برای معامله
- قوانین مدیریت ریسک شخصی
- بازارهای مالی که معامله قرار است در آن ها انجام شود.
- استراتژی های خرید و فروش
- محل نگهداری سوابق معاملاتی
باید توجه داشته باشید که طرح معاملاتی با استراتژی معاملاتی تفاوت دارد. درواقع استراتژی معاملاتی می تواند بخشی از طرح معاملاتی در نظر گرفته شود که دقیقاً نحوه ورود به معاملات و خروج از آن ها را مشخص می کند. یک مثال ساده از استراتژی معاملاتی می تواند این جمله باشد: زمانی که بیت کوین به 5000 دلار رسید، بخرید و وقتی که به 6000 دلار رسید، بفروشید.
آموزش ایجاد الگوی تریدینگ پلن در 10 مرحله
می توان گفت هیچ دو طرح معاملاتی کاملاً شبیه یکدیگر نیستند؛ چراکه هیچ دو معامله گری مشابه هم عمل نمی کنند. هر تریدینگ پلن منعکس کننده متغیرهای مختلفی مانند سبک معاملات و میزان تحمل ریسک است. در این بخش، قصد داریم نحوه ایجاد الگوی برنامه معاملاتی را در 10 مرحله شرح دهیم.
گام اول: هدف خود را تعریف کنید
اگر در زمینه تریدینگ تازه کار هستید، در مرحله اول باید مواردی را از جمله اهداف مالی، میزان تحمل ریسک و بازه زمانی مدنظر را تعیین کنید. این موارد باید تا حد امکان به وضوح بیان شوند تا مطمئن شوید به اهداف تجاری خود دست پیدا می کنید.
گام دوم: سبک معاملاتی خود را انتخاب کنید
مرحله دوم، تعیین سبک معاملاتی شماست. این سبک باید بیانگر شخصیت، فرهنگ و ترجیحات شما در حوزه تریدینگ باشند. منظور از سبک معاملاتی، مواردی مانند معاملات روزانه، نوسانی، موقعیتی یا سرمایه گذاری بلندمدت است. سبک معاملاتی انتخابی شما باید با اهداف و بازه زمانی مدنظر مطابقت داشته باشد.
گام سوم: استراتژی را توسعه دهید
گام سوم، تعیین استراتژی دقیق و توسعه آن است. این استراتژی رویکرد شما را به بازارها نشان می دهد و ترسیم می کند. این بخش می تواند شامل شاخص های فنی، تحلیل بنیادی یا ترکیبی از این دو باشد. هنگام تدوین استراتژی، لازم است تاکتیک های ورود و خروج، تکنیک های مدیریت ریسک و قوانین اندازه گیری موقعیت را مشخص کنید.
گام چهارم: انتظارات واقع بینانه داشته باشید
تریدینگ مسیری تضمین شده و قطعی به سوی ثروت نیست و ریسک های ذاتی و مخصوص به خود را دارد. مهم است که درباره بازده معاملات، انتظارات واقع بینانه داشته باشید و احتمال ضرر و زیان را شناسایی کنید. از دنبال کردن سودهای سریع یا ریسک بیش ازحد روی سرمایه در یک موقعیت معاملاتی اجتناب کنید.
گام پنجم: تحلیل جامعی از بازار داشته باشید
در مرحله بعدی، برای شناسایی فرصت های تجاری بالقوه، باید تجزیه و تحلیل بازار را کامل انجام دهید. بخشی از trading plan خود را به این مورد اختصاص دهید، نمودارها را تجزیه و تحلیل کنید، روند بازار را تحلیل و اخبار و شاخص های اقتصادی را دقیق رصد کنید. درواقع، یک قدم به عقب بردارید و شرایط کلی بازار را در نظر بگیرید.
گام ششم: قوانین مدیریت ریسک را فراموش نکنید
برای حفاظت هرچه بیشتر از سرمایه، استراتژی های مدیریت ریسک را اجرا کنید. درصدی از سبد خود را برای هر معامله تخصیص دهید و از مقداری که برای خود تعیین کرده اید، بالاتر نروید. این مقدار باید معادل مقداری باشد که شما حاضر هستید آن را در هر معامله از دست بدهید. در این مرحله است که باید ضررهای احتمالی را محدود کرده و اهداف شفافی برای تضمین سود تعیین کنید.
گام هفتم: نحوه مدیریت موقعیت های باز را مشخص کنید
شما باید تعیین کنید چه زمانی قرار است ضرر را تعدیل کنید، سود جزئی بگیرید یا به طور کامل از معامله خارج شوید. در این گام، خود را برای مواجهه با هر موقعیت و رفتاری در بازار آماده می کنید و گزینه های مختلف را برای رویارویی با آن در نظر می گیرید.
گام هشتم: نظم تریدینگ پلن خود را نگه دارید
هنگامی که برنامه معاملاتی خود را نوشتید، به آن پایبند باشید. از موقعیت هایی که در آن قرار است برنامه معاملاتی خود را ناگهان رها کنید، به شدت اجتناب کنید. رفتار بازار به گونه ای است که واکنش های احساسی شما را مانند ترس یا طمع برمی انگیزد. خود را آموزش دهید تا هنگام انجام معاملات یا خروج از آن ها، نظم و انضباط و ثبات را در پیش بگیرید.
گام نهم: نظارت و ارزیابی مستمر داشته باشید
ثبت دقیق فعالیت های تجاری مانند نقاط ورود و خروج، دلایل انجام معامله و تحلیل نتایج ضروری است. بررسی و ارزیابی مکرر معاملات به شما کمک می کند به معامله گر خوبی تبدیل شوید. همچنین به شما امکان می دهد الگوها، نقاط قوت و زمینه های بهبود عملکرد را شناسایی کنید.
گام آخر: آموزش مستمر معجزه می کند
از روندهای بازار، اخبار اقتصادی و تکنیک های معاملاتی جدید غافل نشوید و به روز باشید. کتاب بخوانید، در سمینارها و وبینارها شرکت کنید، منابع خبری مالی معتبر را دنبال کنید، با معامله گران باتجربه تعامل و ارتباط داشته باشید و دانش و مهارت های خود را به طور مستمر افزایش دهید.
کاربردهای تریدینگ پلن
هر معامله ای در برنامه معاملاتی به عنوان یک سناریوی «اگر…، پس…» ترسیم می شود که شرایط و موقعیت های مختلف را در نظر می گیرد و پیش بینی می کند. آیا باید منتظر بمانید سطح خاصی به روش خاصی شکسته شود؟ آیا منتظر حرکت هستید؟ به چه مقدار شتاب نیاز دارید؟ قبل از شروع معامله باید چه اتفاقی بیفتد؟ تمام این موارد در تریدینگ پلن شرح داده می شوند.
روشن است که ایجاد الگوی trading plan اصولی زمان می برد و حتی امکان دارد 3-4 ساعت از شما زمان بگیرد. با این حال، هیچ وقت بدون برنامه معاملاتی به سراغ انجام معامله ها نروید. از دست ندادن سرمایه و به دست آوردن سود بیشتر، ارزش این زمان گذاشتن را دارد. تریدینگ پلن به شما کمک می کند زمانی را که باید در طول هفته برای نمودارها صرف کنید، کاهش دهید؛ چراکه دقیقاً می دانید منتظر چه چیزی هستید.
اگر یک تریدر تمام وقت نیستید و جز معامله کردن مسئولیت های دیگری نیز به عهده دارید، ایجاد یک الگوی برنامه معاملاتی سازمان یافته می تواند زمان بررسی کردن صفحه نمایش و نمودارها را تا حد قابل توجهی کاهش دهد. فقط هشدارهای قیمت خود را تنظیم کرده و درصورت ایجاد شدن شرایط، آن را با نمودارها چک می کنید.
یکی دیگر از کاربردها و مزایای اصلی داشتن یک برنامه معاملاتی این است که استرس و بیشتر مشکلات احساسی را که معامله گران با آن دست و پنجه نرم می کنند، از بین می برد. طرح معاملاتی شما را وادار می کند نمودارهای خود را با جزئیات و بدون فشار بازار تحلیل کند. این رویکرد به تریدر اجازه می دهد نگاه عینی تری به حرکت قیمت داشته باشد.
پس از ایجاد الگوی تریدینگ پلن، دقیقاً خواهید دانست چه کاری باید انجام دهید، چه زمانی باید آن را انجام دهید و چه انتظاراتی از بازارهای مالی خود دارید؛ بنابراین معامله برای شما به یک بازی تبدیل می شود که در آن اجازه می دهید قیمت به شما برسد و دیگر مجبور نیستید معاملات خوب را شکار کنید.
هر معامله گری دوست دارد در حال سودآوری مداوم باشد و به ثبات برسد، اما بسیاری از آن ها نمی دانند چگونه این کار را انجام دهند یا روی اقدامات اشتباه تمرکز می کنند. اگر خواهان نتایج ثابت هستید، باید از روالی ثابت پیروی کنید. این دقیقاً چیزی است که تریدینگ پلن به شما می دهد؛ دستیابی به ثبات و سود مداوم.
یک برنامه معاملاتی ثابت و دارای روتین شما را وادار می کند به طور عینی به معاملات خود نگاه کنید و به شما اجازه می دهد محیط معاملاتی آرام تری ایجاد کنید. پس از اینکه معاملات خود را از قبل با برنامه معاملاتی برنامه ریزی کردید، احتمال کمتری وجود دارد که قوانین معاملاتی را بشکنید؛ زیرا باید خود را متقاعد و توجیه کنید که این کار درست تر است.
هنگامی که یک برنامه معاملاتی دارید، معاملات مشابه بیشتری را انجام می دهید که به شما امکان می دهد به جای نگاه کردن به نتایج، بررسی و عملکرد بهتری داشته باشید. به میزانی که زمان بیشتری را برای برنامه ریزی تریدینگ پلن خود صرف کنید، از نحوه انجام معامله بیشتر آگاه می شوید. همچنین با پیروی از روالی منظم و ثابت، اعتماد به نفس و اطمینان خاطر بیشتری به دست می آورید.
زمانی که برنامه معاملاتی خود را ایجاد می کنید، سطوح قیمت کلیدی را نیز شناسایی می کنید و هشدارهای قیمت خود را در اطراف آن مناطق قیمتی قرار می دهید که می توانند سبب شروع معامله شوند. البته هشدار قیمت به این معنا نیست که به طور خودکار معامله را انجام دهید، بلکه در این شرایط شما در رأس امور قرار می گیرید. در عین حال که مجبور نیستید دائماً به نمودارها خیره باشید، حرکت قیمت را هم از دست نمی دهید.
اشتباهات رایج هنگام ایجاد الگوی تریدینگ پلن
اشتباه رایجی که بسیاری از معامله گران هنگام ایجاد یک طرح معاملاتی مرتکب می شوند، این است که سوگیری بسیار قوی به یک جهت ایجاد می کنند. هنگامی که در حال ایجاد یک برنامه معاملاتی هستید، همیشه سناریوهایی را برای ایده های تجارت طولانی و کوتاه ارائه دهید. معامله گری که تنها روی یک طرف بازار تمرکز می کند، احتمالاً سرنخ هایی که معامله او را لغو می کند، از دست می دهد؛ زیرا بیش ازحد روی یک ایده متمرکز است.
اگر تریدینگ و معامله کردن برای شما جدی است، برای کاهش ضرر و زیان تا حد امکان لازم است با چک لیست ها و برنامه های دقیق کار کنید. نداشتن برنامه ریزی منسجم و شفاف از دیگر اشتباهات رایج هنگام نوشتن تریدینگ پلن و انجام معاملات است. این ساده ترین و مؤثرترین راه برای بهبود فوری رویکرد و نتایج معاملاتی شماست.
سخن پایانی
می توان گفت هر تریدری که قصد دارد عملکرد موفقی در ترید کردن و بازارهای مالی داشته باشد، باید به طور مداوم از برنامه معاملاتی یا تریدینگ پلن استفاده کند. داشتن چنین دیدگاهی سبب می شود با تریدینگ مانند بیزنس برخورد کنید و برای آن برنامه ریزی دقیق داشته باشید. اگرچه تریدینگ یک مسیر تضمینی و قطعی به سمت سودآوری و کسب درآمد نیست، با داشتن یک برنامه معاملاتی مدون و دقیق، می توانید احتمال شکست و زیان را به حداقل برسانید.
سوالات متداول
بله، هر زمان که مطمئن شدید برنامه معاملاتی دیگر کار نمی کند و در راستای اهداف و خواسته های شما نیست، می توانید آن را تغییر دهید.
همه معامله گرانی که قصد موفقیت در سرمایه گذاری و تریدینگ را دارند، باید تریدینگ پلن داشته باشند.
زمان ورود و خروج از معامله، مدیریت و سوابق معاملات و مدیریت ریسک از مهم ترین عناصر کلیدی طرح معاملاتی محسوب می شوند.
بستگی به میزان تجربه و سرعت شما دارد، اما برای نوشتن یک trading plan اصولی حدود 3-4 ساعت زمان لازم است.