اگر محبوبیت ارزهای رمزپایه توجه شما را به خود جلب کرده است و در خصوص نحوه کار با آن ها و پیدایش ارزهای دیجیتال کنجکاو هستید، در ابتدا باید درک درستی از مفهوم پول، نحوه پیدایش آن و تکامل آن توسط بشر داشته باشید و در ادامه با تاریخچه ارز رمزنگاری و چگونگی به وجود آمدن ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و فناوری بلاک چین آشنا شوید.
ما در این مقاله شما را با تمامی این مفاهیم که از پیش نیازهای آموزش ارز دیجیتال است آشنا خواهیم کرد تا در گام های بعدی با ذهنی آسوده و بدون چالش وارد دنیای بزرگ ارزهای دیجیتال شوید.
قبل از بررسی پیدایش ارزهای دیجیتال در ابتدا تاریخچه پول را با هم مرور کنیم.
پول در گذر زمان
در گذر زمان، پول و در واقع مفهوم آن تغییرات بسیاری داشته است، پول ها در طول تاریخ در اشکال و قالب های مختلف و متنوعی وجود داشته اند که به بررسی هر کدام می پردازیم.
مبادله کالا به کالا
انسان های نخستین از ۹۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح از مبادلات کالا به کالا برای معاملات خود استفاده می کردند. شاید باور این موضوع سخت باشد، اما در آن زمان پول فیزیکی اصلاً وجود نداشته و همه مبادلات بر اساس محصولات صورت می گرفته است.
به طور کلی این مبادلات را اینگونه می توان تعریف کرد:
“هر معامله ای که در آن دو کالا مستقیماً با یکدیگر مبادله شوند معامله مبادله یا کالا به کالا نامیده می شود.”
همچنین اقتصاددانان برای تعریف این نوع مبادلات از واژه ی ابزار مبادله استفاده می کنند واینگونه معاملات را اینچنین تعریف می کنند:
” معامله کالا به کالا ، معامله ای است که در آن ابزار مبادله مورد استفاده قرار نگیرد.”
برای روشن تر شدن این تعریف از یک مثال استفاده می کنیم:
مثلاً فرض کنید در یک روستا کارگرانی که گندم های یک زمین را درو می کنند به ازای هر 100 مترمربع گندمی که درو می کنند، یک کیلو گندم به عنوان دستمزد دریافت می کنند و در همان روستا در ازای پرداخت 2 کیلوگرم گندم میتوانند غذا بخرند.
طبق تعریف اقتصاددانان در اینجا مبادله ی کالا به کالا صورت نگرفته است چراکه از ابزار مبادله(گندم) استفاده شده است.
مشکل اساسی مبادلات کالا به کالا
اول اینکه مثلا فرض کنید شغل شما دامداری بود و شما گوشت داشتید اما نیاز به خرید میوه از یک باغبان داشتید. در مبادله کالا به کالا اگر شما قصد خرید یک کیلو سیب را داشتید باید مقداری گوشت به باغبان در ازای خرید یک کیلو سیب می دادید.
فرض کنید شما یک گوسفند را قربانی کرده اید و مقداری از گوشت این قربانی را به فرد باغبان در ازای خرید یک کیلو سیب داده اید. حال مشکلی که به وجود می آید این است که با باقیمانده ی گوشت حاصل از قربانی چه می کنید؟( چراکه امکان فاسد شدن آن وجود دارد )، یا مثلاً اگر شخصی که با او قصد مبادله ی کالا به کالا دارید به گوشت احتیاجی نداشته باشد، چه می کنید؟
در این حالت شما ابتدا باید گوشت خود را به کالایی که آن شخص نیاز دارد تبدیل کنید تا بتوانید با او به مبادله بپردازید و خودِ این مبادله با شخص ثالث کار سخت و زمان بری می باشد.
در مثال بیان شده به ازای یک کیلو سیب خریداری شده چه میزان باید گوشت به فروشنده بدهید؟
یک کیلو ، دو کیلو ، 500 گرم، 100 گرم و غیره.
پس عدم امکان ارزشگذاری دقیق مشکل دوم این نوع از تبادلات می باشد.
از پیدایش اولین نوع پول ها تا پیدایش ارزهای دیجیتال
پول های کالایی
با گذشت زمان مردم برای حل مشکلات ناشی از مبادلات کالا به کالا، ابزار جدیدی را برای ذخیره ارزش و انتقال آن به آینده ابداع کردند به نام پول کالایی( Commodity Money)
این پول در حقیقت همان کالاهای خاصی بودند که بسیار پرطرفدار و مورد استفاده عموم بودند.
به طور کلی یک پول کالایی باید دارای ویژگی های ذیل باشد:
–مورد پذیرش عموم مردم باشد (برای عموم قابلیت استفاده داشته و ارزشمند باشد)
-کمیاب باشد
– قابلیت حمل داشته باشد
– قابل ذخیره باشد (به مرور زمان فاسد نشود)
– قابلیت شمارش داشته باشد.
طلا ونقره از آنجایی که این ویژگی ها را دارند از گذشته های دور تا کنون به عنوان پول های کالایی مورد استفاده ی بشر قرار گرفته اند. اما پول های کالایی هم به علت سختی ها و خطراتی که در نگهداری و حمل و نقلشان وجو دارد، همواره مشکلات خاص خود را داشته و دارند.
پیدایش پول های کاغذی(اسکناس)
کم کم با گذشت زمان حکومت های مرکزی در شهرها و جوامع جای معتمدان شهر را گرفتند و حواله های سنتی جای خود را به اسکناس های دولتی دادند.
اسکناس هایی از جنس پوست آهو، اولین پول های کاغذی به شمار می آیند که در چین اختراع شد.
در ادامه سفرهای مارکوپولو به آسیای شرقی، علی الخصوص چین ایده پول کاغذی را به اروپاییان انتقال داد.
تا آن زمان فلورین یعنی یک سکه طلای ضرب شده در شهر فلورانس ایتالیا در سراسر اروپا به شکل گسترده به عنوان پول استفاده میشد.
شاید بتوان مهمترین عیب این نوع از پول را امکان چاپ بی رویه ی آن و همچنین تحت نظارت نهادهای مرکزی بودن آن، دانست.
پیدایش ارزهای دیجیتال یا دیجیتالی شدن پول
در عصر حاضر که عصر اینترنت و سرعت است نرم افزارها در حال تسخیر دنیا هستند؛ تا جاییکه پول و نوع و انتقال آن نیز شامل این موضوع می شود. از آنجاییکه در عصر حاضر اغلب تراکنش های مالی به صورت دیجیتالی اتفاق می افتد، در سال 2019 تجارت الکترونیک فروش 3.53 تریلیون دلاری را در تاریخ خود ثبت کرد. اما در خصوص تجارت الکترونیک و پرداخت های دیجیتالی نیز مانند روش های سنتی و قدیمی با مشکلاتی روبرو است که در زیر به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
- نظارت سازمان های واسطه بر روی تمامی پرداخت ها
- مشاهده تمامی فعالیت های مالی
- امکان جلوگیری از تراکنش های
- امکان مصادره کردن وجوه
سوال که در اینجا مطرح می شود این است که آیا دیجیتالی شدن پول زمان همان پیدایش ارزهای دیجیتال است؟ در پاسخ باید گفت که موارد گفته شده در بالا بزرگترین مشکلات پول های متمرکز است و بزرگترین تفاوت این روش با روش پول نقد است که به صورت همتا به همتا، خصوصی و غیرقابل برگشت انجام می شد.
البته این موضوع را نیز نمی توان نادیده گرفت که استفاده از پول نقد نیز نیازمند اعتماد به دولت بوده و پشتوانه اصلی آن دولت است که نباید اجازه دهد با گذشت زمان از میزان ارزش پول رایج کم شود و یا دچار تورم شود.
همچنین از دیگر مشکلات پول نقد این است که امکان مبادله با آن در همان کشوری که این پول رایج است، امکان دارد.
جرقه ای برای شروع و ظهور ارزهای دیجیتال
تا اینجا باید به پاسخ این سوال رسیده باشید و متوجه شده باشید که دیجیتالی شدن پول همان پیدایش ارزهای دیجیتال نیست؛ اما می توان آن را جرقه ای برای شروع و پیدایش ارزهای دیجیتال دانست.
با موارد گفته شده در بالا هم استفاده از پول نقد و هم استفاده از روش انتقال الکترونیک مترکز و نیازمند به واسطه برای نظارت با مشکلات مختلفی مواجه است.
با این حال با اینکه بسیاری از افراد نیاز به یک پول الکترونیکی که معامله آن همتا به همتا نیز باشد را به خوبی درک کرده بودند اما باز هم تلاش های زیادی که در این زمینه صورت می گرفت با شکست مواجه می شد؛ تا اینکه در جریان بحران اقتصادی در اواخر سال 2008، شخصی ناشناس با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو، مقاله ای با عنوان “بیت کوین: یک سیستم پولی همتا به همتا” منتشر کرد.
ویجی بویاپاتی در مقاله The Bullish Case for Bitcoin (روند صعودی برای بیت کوین) نوشته است:
“نتایج به دست آمده از پیدایش بیت کوین هم از نظر اقتصادی و هم علوم کامپیوتر، بسیار عمیق هستند و به همین دلیل، ناکاموتو صلاحیت این را دارد که نخستین برنده جایزه نوبل در اقتصاد و همچنین جایزه تورینگ (Turing Award) باشد.”پ
دلایل پیدایش ارزهای دیجیتال
حال برای اینکه بدانیم دلیل پیدایش ارزهای دیجیتال چیست؟ بایستی ببینیم چه عامل یا عواملی موجب اقبال عمومی به این ارزها شده است.
به طور کلی انسان ها در صورت مشاهده عیب و نقص در یک سیستم سراغ سیستم ها و روش های جدید دیگر می روند. سیستم های پولی هم طبیعتاً از این قائده مستثنی نبوده و نیستند.
برخوردن به عیوب سایر سیستم های پولی انسان ها را مجاب به ارائه سیستم های جایگزین از جمله ارزهای دیجیتال نموده است.
از همین نشانه ها می توان نتیجه گرفت که دلیل پیدایش ارزهای دیجتال معایب سیستم مالی فعلی دنیا است.
از جمله مهم ترین این کاستی ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:
– چاپ بی رویه پول و بی ارزش شدن دارایی افراد جامعه
-توانایی دسترسی نهادهای مرکزی به کل دارایی یک جامعه
-عدم شفافیت سیستم مالی در میان جامعه
-قدرت گرفتن نهادهای متمرکز و تضعیف عموم مردم
هم چنین خطرات و سختی های ناشی از نگهداری و حمل و نقل که در پول هایی که تاکنون مورد استفاده بشر قرار گرفته اند، وجود داشته اند.
تحولی بزرگ با پیدایش ارزهای دیجیتال
بیت کوین اولین پروژه پیدایش ارزهای دیجیتال بود که تمام مشکلاتی را که سایر پروژه های پول دیجیتال نظیر خرج کردن یک پول در دو جای مختلف با آن روبرو بودند را برطرف کرد.
با ظهور بیت کوین و برطرف شدن بسیاری از مشکلات پول پروژه های دیگری دنباله رو آن شدند؛ به گونه ای که امروزه با تعداد زیادی ارز رمزنگاری شده روبرو هستیم که بیشتر آن ها بر روی بلاک چین پایه گذاری شده اند.
بلاک چین یک فناوری پیشرفته در ارزهای دیجیتال است که از ویژگی های مهم آن می توان به غیرمتمرکز و مستقل بودن، شفاف بودن، مقاوم در برابر سانسور بودن و از همه مهم تر همتا به همتا و خصوصی بودن اشاره کرد.
با پدید آمدن این فناوری این امکان برای مردم فراهم شد تا بدون نیاز به سازمان های واسطه و تایید صلاحیت از سوی سازمان یا ارگانی خاص و همچنین بدون نگرانی در مورد مرزهای یک کشور به آسانی سرمایه خود را در بین یکدیگر جابه جا کنند.
با حذف واسطه ها میزان هزینه جابه جایی یا همان کارمزدها به شدت کم شده و تنها هزینه مورد نیاز برای پرداخت هزینه شبکه ای است که مسئولیت تایید تراکنش هایتان را بر عهده دارد.
بستر امن بلاک چین
با ظهور ارزهای دیجیتال، به دلیل عدم وجود واسطه ها، کسب و کارها نیز دیگر در زمینه پرداخت های مالی خود با محدودیت بانک ها و یا شرکت های پردازش مواجه نیستند. زیرا همه چیز تنها در یک شبکه فراگیر اتفاق می افتد. اما سوالی که ذهن ها را به خود درگیر می کند این است که آیا این شبکه از امنیت کافی برخوردار است؟
در پاسخ باید گفت که بلاک چین بستری کاملاً امن است که در آن نیازی به ارائه اطلاعات شخصی، افشای اطلاعات مالی و یا پرداخت اضافی هزینه برای دریافت خدمات ندارید و تنها چیز مورد نیاز برای انجام فعالیت یک دستگاه متصل به اینترنت است.
جالب است بدانید که در سراسر دنیا حدود 2 میلیارد از افراد بزرگسال به دلیل نداشتن هیچ حساب بانکی برای نقل و انتقالات مالی خود در بین کشورهای مختلف با مشکلاتی نظیر پرداخت کارمزدهای بسیار سنگین به شرکت هایی مانند وسترن یونیون (Western Union) مواجه هستند.
اما با به وجود آمدن ارزهای دیجیتال این مشکل برای این دسته از افراد نیز کاملاً برطرف شده است و حتی برای نقل و انتقالات نیز به هیچ گونه افتتاح حساب در هیچ بانکی وجود ندارد.
آینده ارزهای دیجیتال
بسیاری از صاحب نظران و افراد مشهور در حوزه مالی، اقتصاد و… که ارزهای دیجیتال را باور دارند معتقدند که این ارزها می توانند به سادگی گام بعدی در روند تکامل مفهوم پول باشند. زیرا برای اولین بار در طول تاریخ بشریت نوعی ارز در ختیار انسان قرار گرفته است که هیچ بانک یا دولتی آن را صادر نکرده و تنها بر پایه کدهای کامپیوتری و فناوری رمزنگاری پدید آمده است.
همین حذف انسان و واسطه ها از فرآیندهای مالی خود گامی بسیار بزرگ در از بین بردن و به صفر رساندن فسادها و اشتباهات ناخواسته مالی است که توسط انسان به وجود می آید.
در نتیجه می توان گفت:
ظهور و پیدایش ارزهای دیجیتال از آنجایی که می توانند عیوب یادشده برای پول های سنتی را برطرف نمایند طی سالیان اخیر مورد توجه بشر قرار گرفته اند. اکثر رمزارزها بر روی بلاک چین پایه گذاری شده اند.
فناوری پیشرفته بلاک چین موجب می شود مردم جهان بدون نیاز به نظارت سازمان های واسطه ای و تأیید صلاحیت از سوی آنها و همچنین بدون توجه به مرزهای جغرافیایی، سرمایه خود را بین یکدیگر جابه جا کنند. بنابراین، هزینه های جابه جایی سرمایه نسبتاً پایین بوده و هیچ سازمان واسطه ای وجود ندارد که در این جابه جایی سهم (نظارت و کارمزد) داشته باشد.
تنها هزینه ای که در فناوری بلاک چین پرداخته میشود برای شبکه ای است که مسئولیت تأیید تراکنش های را برعهده دارد.
همچنین کاربران ارزهای دیجیتال علاوه بر اینکه برای پرداخت های مالی خود نیاز به ارائه اطلاعات شخصی، افشای اطلاعات مالی و یا پرداخت هزینه های اضافه ندارند، نیاز به افتتاح حساب در بانک ها و سایر موسسات مالی را هم ندارند.
و این عدم نیاز علاوه بر صرفه جویی در وقت کاربران می تواند مانع بسیاری از فسادها و خطاهای انسانی در تراکنش ها گردد، چرا که احتیاج آن ها تنها به یک دستگاه متصل به اینترنت می باشد.
مجموعه ی موارد بیان شده در این نوشتار از جمله علل بوجود آمدن ارزهای دیجیتال می باشند که با فراگیر شدن این فناوری، در ادامه بایستی نظاره گر رفتار جوامع و دول مختلف در مقابله و یا پذیرش آن باشیم.