شاخص ترس و طمع چیست و در بازارهای مالی چه کاربردی دارد؟

بازارهای مالی در چنگال دو احساس ترس و طمع هدایت می شوند. بی شک این احساسات سبب نوسانات در بازار می شوند و هدف آن ها همه سرمایه گذاران است؛ درحالی که سرمایه گذارانی مانند وارن بافت بر این باورند که «بترسید زمانی که دیگران طمع می کنند و طمع کار باشید زمانی که دیگران می ترسند»، اما تجربه ثابت کرده است که این شیوه، رویکرد مناسبی نیست؛ چراکه سبب می شود سرمایه گذاران سرمایه گذاری کمتری در بازارها انجام دهند. اگر جزء سرمایه گذارانی هستید که به دلیل نگرانی از نوسانات، استرس بسیاری دارید، پیشنهاد می کنیم از شاخص ترس و طمع برای مدیریت پرتفوی خود استفاده کنید. همچنین با استفاده از احساسات بازار برای افزایش سرمایه، درست زمانی که بازار روند نزولی دارد، می توانید از پرتفوی خود محافظت کنید و ریسک کار را کاهش دهید.

شاخص ترس و طمع چیست؟

تا زمانی که سرمایه گذاران سرمایه خود را در بازارهای سهام می گذارند، قیمت ها ثابت نمی ماند. آن ها ابتدا جوانب بازار را بررسی کرده و سپس سرمایه گذاری می کنند. بهتر است بدانید تنها عقل نیست که بر تصمیم گیری های سرمایه گذاران تأثیر می گذارد، بلکه احساسات نیز در این میان مؤثر است. ترس و طمع از جمله احساساتی به شمار می آیند که همیشه در مباحث سرمایه گذاری دخیل بوده و هستند.

زمانی که دنیای سرمایه گذاری شرایط خوبی دارد و خبری از اتفاقات بد نیست، حرص و طمع سرمایه گذار را درگیر می کند؛ بنابراین او برای به حداکثر رساندن سرمایه خود در این مسیر قدم می گذارد. در مقابل برخی زمان ها به دنبال نگرانی از دست دادن سرمایه، ترس وجود سرمایه گذار را فرامی گیرد که این مسئله در نتیجه پخش اخبار بد و پیش بینی های رکود اتفاق می افتد. به طورکلی معمولاً احساسات سرمایه گذار جایی میان ترس شدید و طمع شدید قرار می گیرد. همچنین زمانی که ترس و طمع وجود داشته باشد، احتمال معامله سهام در سطوح غیرمنطقی بیشتر است؛ بنابراین CNNMONEY شاخصی را برای اندازه گیری این دو احساس ایجاد کرده است. در ادامه همراه ما باشید تا با این شاخص بیشتر آشنا شوید.

احساسات چگونه بر بازار سهام اثر می گذارند؟

اگر به نمودار قیمت شاخص بورس نگاهی بیندازید، متوجه می شوید قیمت ها کاملاً در نوسان هستند. معمولاً این نوسانات ربطی به سود شرکت ها یا به طورکلی اقتصاد ندارند. افزایش نوسانات نشان دهنده درگیری معامله گران با احساساتی مانند ترس و طمع است، اما ترس تنها به معنای از دست دادن نیست، بلکه می تواند قیمت ها را به شکل چشمگیری افزایش دهد.

چرخه احساسات در بازار

هر زمان که احساسات بازار خنثی یا نزدیک به آن باشد، تصمیم گیری ها منطقی تر هستند برعکس زمانی که بازار جهت می گیرد، وجود ترس و طمع سبب می شود تصمیم گیری ها بر پایه احساسات معامله گران صورت بگیرد. به یاد داشته باشید که ترس، قیمت بازار را به پایین تر از حد واقعی و درمقابل طمع، قیمت را به بالاترین حد می رساند.

چه احساسات دیگری می توانند بر بازار تأثیرگذار باشند؟

به طورکلی ترس و طمع بر کل بازار و معامله گران تأثیر گذار هستند، اما احساسات زیر نیز گاهی بر سرمایه گذار یا کل بازار غالب می شوند:

 اجتناب ناپذیر بودن دخالت احساسات در سرمایه گذاری

• بی حوصلگی سبب می شود در مواقعی که میزان نوسانات بازار پایین آمده است، معامله گران برخلاف استراتژی های خود عمل کرده و موقعیت های معاملاتی خود را مدام عوض کنند.
• منطقی است زمانی که معامله گران سود بالایی کسب می کنند، از سرمایه گذاری های خود احساس رضایت داشته باشند. درنتیجه به دنبال این احساسات خوشحالی و هیجان، میزان ریسک هم افزایش می یابد.
• برعکس مورد بالا، زمانی که معامله گر از سرمایه گذاری های خود احساس رضایت ندارد یا با بازار هماهنگ نباشد، ناامیدی بر او غلبه می کند و درنتیجه استراتژی های خود را رها می کند.
• احساس امید بیشتر معامله گرانی را تهدید می کند که حاضر نیستند خطاهای خود را بپذیرند و اعتقاد دارند که همچنان باید امیدوارانه به راه خود ادامه دهند تا به نتایج دلخواه خود دست یابند.
• اضطراب و نگرانی زمانی رایج است که معامله گر احساس کند کنترل اوضاع را از داده است یا از پس آن برنمی آید.

چگونه شاخص ترس و طمع را در بازار اندازه گیری کنیم؟

معمولاً سرمایه گذاران نمی توانند چشم اندازهای خود را به طور واضح بیان کنند؛ پس نتیجه می گیرند که احساسات بازار قابل اندازه گیری نیستند. درواقع احساسات بازار را می توان به طور غیرمستقیم با اندازه گیری اثرات این دو احساس در بازار محاسبه کرد، اما این رویکرد کامل نیست و به همین دلیل باید همیشه این شاخص در کنار شاخص های دیگر استفاده شود.

برخی از شاخص ها، عملکرد دارایی های امن یا پرخطر و برخی دیگر از آن ها نوسانات را اندازه گیری می کنند. تحلیل گزارش های خبری و تفسیر رسانه های اجتماعی نیز یکی از همین شاخص هایی است که باید محاسبه شوند؛ بنابراین شما می توانید متن هایی را از این منابع جمع آوری و با استفاده از فناوری های پردازش زبان طبیعی (NLP) آن ها را تجزیه و تحلیل کنید.

درک شاخص ترس و طمع

به طورکلی اندیکاتور ترس و طمع از هفت جزء تشکیل شده که همیشه هریک از این اجزا زیرمجموعه یکی از پنج گروه زیر قرار می گیرد:

وبینار پیشنهادی

از صفر تا ترید به سبک نخبگان

چگونه مانند نخبگان به سود مستمر در ترید برسیم؟ جمعه ساعت 18

ثبت نام وبینار

• طمع افراطی
• طمع
• خنثی
• ترس
• ترس شدید

این شاخص از هفت جزء زیر تشکیل شده و میانگینی از این اجزاست:

1. تغییرات قیمت سهام

نوسانات بازار با مقایسه سطح شاخص S&P 500، با میزان تعادل خودش در طول 125 روز اندازه گیری می شود. اگر شاخص کمتر از حد تعادل باشد، ترس غالب است و در صورتی که بالاتر از حد تعادل باشد، طمع غالب خواهد بود.

2. قدرت قیمت سهام

قدرت قیمت سهام براساس نسبت سهامی که در 52 هفته به بالاترین و پایین ترین حد خود در بورس اوراق بهادر نیویورک رسیده باشند، تعریف می شود. از این تعداد سهام هایی که در 52 هفته به بالاترین حد خود می رسند، نشان دهنده طمع بیشتر و تعداد سهامی که در 52 هفته به پایین ترین حد خود می رسند، نشان دهنده ترس هستند.

3. وسعت قیمت سهام

براساس مقایسه سهام در حال پیشرفت با سهامی که در حال کاهش هستند، وسعت قیمت سهام به صورت روزانه محاسبه می شود. همچنین برای محاسبه شاخص ترس و طمع از شاخص مجموع حجم McClellan NYSE استفاده می شود.

4. امکان خرید و فروش

امکان خرید و فروش براساس نسبت حجم حق فروش و حق خرید محاسبه می شود. زمانی که فعالیت های معاملاتی برای فروش بیشتر باشد، ترس و زمانی که فعالیت های معاملاتی برای خرید افزایش یابد، طمع غالب می شود.

5. نوسانات بازار

شاخص معروف VIX (Volatility) برای نشان دادن نوسانات بازار استفاده می شود؛ هرچه نوسانات بیشتر باشند، میزان ترس نیز افزایش می یابد.

6. تقاضا برای اوراق قرضه

با توجه به افزایش تقاضا برای اوراق قرضه، سرمایه گذاران بیش از آنکه متوجه ریسک کار باشند، نگران بازدهی آن هستند که این خود بیانگر غالب بودن طمع است.

7. تقاضای پناهگاه امن

زمانی که ترس غالب می شود، سرمایه گذاران برای حفاظت از سرمایه خود، آن ها را از بورس خارج یا آن ها را به سرمایه های امن تبدیل می کنند که این فرایند به Risk off Trade معروف است. درنتیجه افزایش تقاضا برای سرمایه های امن نشان دهنده افزایش سطح ترس است.

نحوه اندازه گیری شاخص ترس و طمع

این اندیکاتورها بین 0 تا 100 به صورت زیر اندازه گیری می شوند:

• 0 تا 24: ترس شدید
• 25 تا 50: ترس
• 50: خنثی
• 51 تا 74: طمع
• 75 تا 100: طمع شدید

مزایا و معایب شاخص ترس و طمع

مزایا

1. شاخص های احساسات برای تأیید تحلیل تکنیکال کاربرد دارند. همچنین می توان از شاخص های احساسات برای تأیید سرمایه گذاری های بلندمدت براساس تحلیل بنیادی استفاده کرد.
2. این دو احساس برای تصمیم گیری درباره بهترین زمان خروج یا ورود به موقعیت های بازار بسیار مفید هستند.
3. شاخص های احساسات می توانند درباره احساساتی که ممکن است بر تصمیم گیری های سرمایه گذار تأثیرگذار باشد، هشدار دهند. همچنین این شاخص ها به شما کمک می کنند از وسوسه ها جلوگیری کنید.
4. این شاخص از هفت مؤلفه تشکیل شده است و به هیچ متغیری وابسته نیست؛ بنابراین این امر تأثیرات عوامل خارجی را که ممکن است بر یکی از متغیرها تأثیرگذار باشد، حذف می کند.

معایب

1. احساسات بازار به تنهایی قابل استفاده نیستند. گاهی اوقات ترس شدید به معنای فرصت های کوتاه مدت است؛ در صورتی که در مواقعی دیگر ممکن است سرآغاز بازار نزولی باشد. همچنین برعکس این اتفاق برای طمع نیز صدق می کند؛ بنابراین هنگام معامله باید عوامل دیگری نیز در نظر گرفته شوند.
2. عواملی که به اصلاحات عمده و نزولی بازار اشاره می کنند، ناشی از شاخص های احساسات نیستند، بلکه بیشتر به عوامل اقتصادی مربوط می شوند.
3. شاخص های احساسات بازار نمی توانند رویدادهای غیرقابل پیش بینی (black swan event) را که سبب آشفتگی بازار می شوند، پیش بینی کنند؛ بنابراین هیچ استراتژی ای نمی تواند با استراتژی پوشش پورتفوی (Portfolio Hedging) برابری کند؛ زیرا این استراتژی 10 راه برای پوشش سبد سهام ارائه می دهد که به کاهش ریسک بازار ارائه منجر می شود.

سرمایه گذاران چگونه باید از شاخص های ترس و طمع به نفع خود استفاده کنند؟

به طورکلی دو راه برای استفاده از این شاخص ها وجود دارد:

1. ابزاری برای کنترل احساسات بازار

اندیکاتور ترس و طمع برای درک ارزش بازار و درکل روند کلی قیمت بازار بسیار مفید است. روندهای اولیه کوتاه مدت و بلندمدت را می توان با استفاده از میانگین های 10، 50 و 200 روزه تعیین کرد؛ بنابراین زمانی که شاخص بالاتر از میانگین باشد، روند صعودی و در مقابل زمانی که پایین تر باشد، روند نزولی است؛ بنابراین اگر قیمت بالاتر از میانگین های 10 یا 50 روزه باشد، اما در عین حال به میانگین 200 روزه هم نرسد، روندهای کوتاه مدت و میان مدت صعودی هستند و در مقابل روندهای بلندمدت نزولی می شوند. در این میان، طیفی از معیارهای مختلف ارزش گذاری سهام که برای دانستن چگونگی بازار سهام یا بخش های مختلف آن ارزش گذاری می شوند، به شما کمک می کنند. برداشت یا بینش سرمایه گذاران برای ارزش گذاری ها بسیار مهم تر از خود ارزش های واقعی هستند.

به علاوه شاخص های احساسات بازار از جمله ابزارهای لازم برای تشخیص زمان سنجی در بازار به شمار می آیند. همچنین فرصت مناسب برای دریافت سود اغلب زمانی رخ می دهد که شاخص سطح بالایی از طمع را در طول بازار صعودی نشان دهد. در این صورت شما می توانید از این فرصت استفاده کنید و اندازه معاملات خود را کاهش دهید، اما بهترین شانس شما برای خرید سهام زمانی است که شاخص ترس در بالاترین سطح در طول بازار صعودی باشد. همچنین استفاده از دلار یکی از محبوب ترین رویکردها برای سرمایه گذاری در ETF است. از شاخص ترس و طمع برای تعیین بهترین زمان استفاده کنید و تا زمانی که احساسات به سمت منفی شدن حرکت می کنند، دست نگه دارید.

2. ابزاری برای تأیید اقدامات

احساسات بازار برای درک تغییرات ترس به طمع یا طمع به ترس استفاده می شود. تغییر در احساسات یا باقی ماندن در یک روند مداوم احساسات ممکن است در ایده های سرمایه گذاری کمک کننده باشد. همچنین بعد از سقوط بازار سهام یا یک اصلاح بزرگ بسیار ارزشمند و کاربردی است. سرمایه گذاران زمانی باید منتظر تأیید پایین ترین قیمت باشند که روند میان مدت یا بلندمدت از بالا به پایین حرکت کند. همین امر سبب کاهش ریسک افتادن در جهش گربه مرده می شود. (جهش گربه مرده به زمانی گفته می شود که بعد از یک بازار نزولی، یک بازیابی موقت و کوتاه مدت اتفاق می افتد، اما همچنان روند نزولی ادامه پیدا می کند که دراصطلاح به آن جهش گربه مرده می گویند؛ یعنی حتی اگر گربه مرده ای هم به اندازه کافی دور و سریع بیفتد، جهش می کند).

شاخص ترس و طمع در بازارهای ارز دیجیتال

CNNMONEY در ابتدا شاخص فوق را ابزاری کلی برای درک بهتر این ایجاد کرد که چگونه احساسات سرمایه گذار بر تصمیم گیری های او در بازار سهام اثر می گذارند، اما بازار ارزهای دیجیتال از این قافله عقب نماند و این شاخص به عنوان مؤلفه ای برای تشخیص صعودی یا نزولی بودن این بازار پا به عرصه گذاشت. این شاخص بیشتر برای سرمایه گذارانی مناسب است که احساسات بر تصمیم گیری های آن ها مؤثر است.

Crypto FGI برای ارزیابی قیمت گذاری در بازار ارزهای دیجیتال استفاده می شود. این شاخص احساسات مؤثر بر روند سرمایه گذاری روی ارزهای دیجیتال، به ویژه بیت کوین را اندازه گیری می کند. FGI بر اساس دو احساس ترس و طمع، میزان تمایل سرمایه گذاران برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال را بررسی و مشخص می کند که این احساسات تا چه میزان بر نوسانات دنیای کریپتو تأثیرگذار هستند.

شاخص ترس و طمع ارزهای دیجیتال چگونه محاسبه می شود؟

به طورکلی این شاخص بیشتر بیت کوین را اندازه گیری می کند، اما به دلیل هم بستگی بیت کوین با بیشتر رمز ارزهای دیگر، این شاخص ابزاری برای اندازه گیری کل ارزهای دیجیتال است. اندیکاتور ترس و طمع کریپتو از 6 طریق بررسی و اندازه گیری می شود:

نحوه بررسی شاخص ترس و طمع در دنیای کریپتو

نوسانات 25 درصد

با اندازه گیری قیمت به روز بیت کوین و مقایسه آن با میانگین های نوسانات در 30 و 90 روز گذشته میزان نوسانات مشخص می شود. در همین راستا افزایش نوسانات به معنای ترس بازار است.

حرکت و حجم بازار 25 درصد

حجم به روز بازار بیت کوین و حرکت بازار با هم اندازه گیری می شوند و سپس آن را با میانگین 30 و 90 روز گذشته مقایسه می کنند؛ در نتیجه مقدار زیاد این عدد طمع و مقدار پایین آن ترس را نشان می دهد.

رسانه های اجتماعی 15 درصد

در اینجا احساسات بازار بر اساس پست های به اشتراک گذاشته شده در فضاهای مجازی، هشتگ ها، واکنش به پست ها و غیره تجزیه و تحلیل می شوند. اگر این تعاملات در دوره ای کوتاه افزایش یافته باشد، نشان دهنده طمع سرمایه گذاران است.

نقش فضاهای مجازی در دنیای ارزهای دیجیتال

تسلط 10 درصد

در اینجا سهم بازار بیت کوین در مقایسه با ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال دیگر اندازه گیری می شود. اگر سهام بیت کوین از بقیه ارزهای دیجیتال بیشتر شود، نشان دهنده کاهش توجه سرمایه گذاران به ارزهای دیگر و طمع در بازار بیت کوین است. در مقابل اگر سهام بازار بیت کوین از بقیه ارزها کمتر باشد، توجه سرمایه گذاران را به دیگر آلت کوین ها نشان می دهد.

ترندها 10 درصد

این شاخص میزان جست وجوی بیت کوین را در گوگل یا عبارات و کلمات کلیدی مرتبط به آن را بررسی می کند. درنتیجه اگر این جست وجوها روند افزایشی داشته باشند، نشان دهنده بازاری با روند صعودی هستند.

نظرسنجی ها 15 درصد

این شاخص از پلتفرم مشخصی برای درک افکار عمومی در راستای دنیای ارزهای دیجیتال استفاده می کرد که دیگر متوقف شده و در تجزیه و تحلیل به همراه بقیه شاخص ها استفاده نمی شود.

سخن پایانی

احساسات نقش بسزایی در کشف قیمت های بازار دارند. در این میان ترس و طمع احساسات قدرتمندی هستند که می توانند در جهت گیری های بازارها اثرگذار باشند. فرقی نمی کند در بازارهای سهام یا ارزهای دیجیتال سرمایه گذاری می کنید، تنها چیزی که سرمایه گذاری شما را امن تر می کند و ریسک ها را کاهش می دهد، استفاده از شاخص ترس و طمع است. این شاخص تلاش می کند زمانی که ترس یا طمع بیش ازحد در بازار وجود دارد، سرمایه گذاران را آگاه کند. با اینکه این شاخص ابزار مفیدی برای سنجش احساسات بازار است، به تنهایی کافی نیست و باید در کنار شاخص های دیگر استفاده شود.